ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ Η ΜΕΙΩΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ Νικόλαος Γ.Πατσουράκος Kαρδιολόγος Επιμελητής A΄ Ε.Σ.Υ. Τζάνειο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά

Ασθενής, προσέρχεται στο Τ.Ε.Π. λόγω λιποθυμικού επεισοδίου και επιγαστραλγίας…

Ιστορικό Άνδρας 76 ετών, 60 kg,καπνιστής, υπερτασικός δυσλιπιδαιμικός με ιστορικό στεφανιαίας νόσου 1 αγγείου και αγγειοπλαστικής στην δεξιά στεφανιαία αρτηρία προ 6 μήνου Συχνή χρήση αντιφλεγμονοδών δισκίων λόγω οσφυαλγίας Η αγωγή που ελάμβανε ήταν : Ασπρίνη, Νεμπιβολόλη. Διακοπή της κλοπιδογρέλης λόγω κόστους (ανασφάλιστος)

Int J Cardiol Oct 9;168(4):

The Lancet Volume 383, Issue 9918, Page 691 (February 2014) DOI: /S (14) Mortality and the economic crisis in Greece The 2011—12 increased mortality in people older than 55 years (about 2200 excess deaths) probably constitutes the first evident short- term consequence of austerity on mortality in Greece.

The Lancet Volume 383, Issue 9918, Page 691 (February 2014) DOI: /S (14)

Int J Cardiol Oct 12;168(5):

Trends in cardiovascular risk factors in Greece before and during the financial crisis: the impact of social disparities BACKGROUND: Economic crises may have a significant impact on public health. The objective of this study was to assess trends in health-related behaviours and cardiovascular risk factors within Greece before, at the beginning and during the current financial crisis by comparing data from three waves of the Greek cross-sectional household 'Hellas Health' surveys. METHODS: Data from three waves were analysed. The first wave was conducted in 2006 (n = 1005), the second in 2008 (n = 1490) and the third in 2011 (n = 1008). Samples were representative of the Greek adult population in terms of age and residency. Smoking status, height, weight and fruit and vegetable consumption were self-reported. Physical activity levels were assessed with the International Physical Activity Questionnaire. RESULTS: The prevalence of smoking in Greece decreased from 42.6 to 38.1% during the crisis period (P = 0.026), but not during The prevalence of high levels of physical activity increased among Greek adults (from 21.9 to 31.7%, P < 0.001) in all socio-economic and demographic groups, with the exception of the highest socio-economic status (SES) group. On the contrary, the consumption of at least five portions of fruit and vegetables per day significantly decreased during the crisis among those of lower SES (from 9.0 to 4.1%, P = 0.006). Prevalence of obesity did not show significant trends. CONCLUSIONS: During the economic crisis, fruit and vegetable consumption alarmingly decreased, especially among those of lower SES, whereas trends in smoking prevalence and physical activity levels seem favourable. These results indicate that the economic crisis may unequally impact cardiovascular risk factors among different socio-economic groups. Eur J Public Health Mar 10.

Trying to treat diabetes in Greek crisis

Χαμηλή κατανάλωση φρούτων & λαχανικών Χαμηλή δραστηριότητα Υψηλή χοληστερόλη υπέρταση Η συνεισφορά επιλεγμένων παραγόντων στον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσημάτα Mackay and Mensah, The atlas of heart disease and stroke, WHO 2004

Η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών Πρόληψη σοβαρών παθήσεων όπως … Καρδιαγγειακά νοσήματαΚαρκινογενέσεις Block G. Dietary guidelines and the results of food consumption surveys. Am J Clin Nutr 1991 Όλες σχεδόν οι επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν πως … (Οξείδωση LDL, καταστροφή DNA, παχυσαρκία κλπ)

Mεσογειακή δίαιτα… Η θετική επίδραση της μεσογειακής δίαιτας στη συνολική θνητότητα, στα στεφανιαία επεισόδια και στον καρκίνο, σε άντρες μετά από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. ΑmJMed113:13S,2002

Quick remarks on Economics and Health

Unemployment rich countries Increases mortality (Brenner) Reduces mortality (Ruhm) Less tobacco consumption and weight loss More physical activity during free time

Russia From 1990 to 1994 Standardized mortality increased by 30%, particularly in men of working age (alcohol, malnutrition, external causes...) Life expectancy for men dropped from 64 to 58 years (women, 74 to 71)

…Russia Gorbachev alcohol prohibition Massive privatization: Unemployment - Working age men increased mortality - Reduction in life expectancy - Social capital mitigates these effects

Finland Severe recession in same years (1990 to 1994) than Russia: Unemployment 2 to 18% -No adverse effects on health -On the contray, lower alcohol consumption and reductions of socio-economics gradient in mortality -Nordic welfare states

It seems that… Not all economic crises are equal and have the same effects on health Public policy can prevent and cure many of the effects of the economic crisis on health Strong institutions are key

ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Alco

ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΣΤΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Alco

ΕΓΓΥΜΟΝΕΙ ή ΟΧΙ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Η ΧΡΗΣΗ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΓΕΝΟΣΗΜΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Alco

7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο για την Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας Αθήνα Δεκεμβρίου 2011 Η συρρίκνωση της δημόσιας περίθαλψης Το σχέδιο συγχωνεύσεων στα Νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. από 137 σε 83 (από κλίνες σε ) σε μια διετία ήδη έχει προκαλέσει σημαντικές δυσλειτουργίες στην παροχή υπηρεσιών περίθαλψης ιδιαίτερα στην επαρχία Τον Αύγουστο εξαγγέλθηκαν και άρχισαν ήδη να υλοποιούνται μαζικές συγχωνεύσεις των (ούτως ή άλλως ελάχιστων) προνοιακών φορέων Με την απόφαση της 26 ης /08 του Σαχινίδη οι περισσότεροι Οργανισμοί, Ν.Π.Ι.Δ. κ.λπ. του Υ.Υ.Κ.Α. θα υποστούν περικοπές της τάξης του 45% του ετήσιου προϋπολογισμού τους Οι μισοί σχεδόν από τους 151 φορείς της «εφεδρείας» ανήκουν στο χώρο της Υγείας και της Πρόνοιας …και έπεται συνέχεια...

Η κατεδάφιση της δημόσιας περίθαλψης και η ενοποίηση (προς τα κάτω) των ταμείων Η ιστορία των περικοπών και συγχωνεύσεων στο Ε.Σ.Υ. και στα δημόσια Ν.Π.Ι.Δ. θυμίζει απελπιστικά τη δραματική ιστορία της κατεδάφισης του δημοσίου συστήματος περίθαλψης στη Λετονία, στην Ουγγαρία, αλλά και την επιχειρούμενη ανάλογη επίθεση σήμερα στην Πορτογαλία Η ιστορία του ΕΟΠΥ θυμίζει απελπιστικά τη δραματική ιστορία της κοινωνικής ασφάλισης στην Ν. Κορέα το , στην Αργεντινή το , στην Πορτογαλία σήμερα, στο Μεξικό, στην Τουρκία, στην Ινδονησία…

Όταν, όμως, κάτι επαναλαμβάνεται πανομοιότυπα σε τόσο διαφορετικές χώρες και συστήματα υγείας, τότε μάλλον είναι κάτι περισσότερο από σύμπτωση: είναι μάλλον η ομοιόμορφη εκτέλεση ενός ενιαίου σχεδιασμού 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο για την Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας Αθήνα Δεκεμβρίου 2011

ο ακαθάριστος ετήσιος μισθός του συντονιστή διευθυντή ΕΣΥ ήταν το ευρώ, ενώ σήμερα φτάνει μόλις τα ευρώ (-34,2%), ο ακαθάριστος ετήσιος μισθός του διευθυντή ΕΣΥ ήταν το ευρώ, ενώ σήμερα φτάνει μόλις τα ευρώ (-37,1%), ο ακαθάριστος ετήσιος μισθός του επιμελητή Α' ΕΣΥ ήταν το ευρώ, ενώ σήμερα φτάνει μόλις τα ευρώ (-31,1%), ο ακαθάριστος ετήσιος μισθός του επιμελητή Β' ΕΣΥ ήταν το ευρώ, ενώ σήμερα φτάνει μόλις τα ευρώ (-29%), και ο ακαθάριστος ετήσιος μισθός του ειδικευομένου γιατρού ΕΣΥ ήταν το ευρώ, ενώ σήμερα φτάνει μόλις τα ευρώ (-26%)

Από 34,2% έως 26%, αναλόγως βαθμού, έχει μειωθεί σήμερα το ετήσιο εισόδημα από μισθούς για τους γιατρούς του ΕΣΥ, σε σχέση με το αντίστοιχο μέγεθος του 2010, ενώ από... 64% έως 40%, αναλόγως βαθμού, έχει μειωθεί σήμερα η ακαθάριστη αμοιβή της ενεργής εφημερίας για τους γιατρούς του ΕΣΥ, σε σχέση επίσης με το αντίστοιχο μέγεθος του 2010, λαμβανομένου υπόψη και του διαφορετικού τρόπου φορολόγησής ….

Σημαντική αύξηση της επίπτωσης κάθε είδους καρδιαγγειακών νοσημάτων (στεφανιαία νόσος, Α.Ε.Ε. κ.λπ.) κύρια λόγω της αυξημένης κοινωνικής ανασφάλειας και της αύξησης των κοινωνικών ανισοτήτων Σημαντική αύξηση (πιθανότατα αρξάμενη σε αμέσως επόμενη χρονικά φάση) της επίπτωσης κάθε είδους νεοπλασιών κύρια λόγω της αύξησης της ψυχοκοινωνικής επιβάρυνσης και των κοινωνικών ανισοτήτων Ραγδαία αύξηση των δεικτών υγείας «κοινωνικής παθολογίας» (χρήση ουσιών, αλκοόλ, αυτό-και έτερο-καταστροφικότητα, πορνεία, κακοποίηση/παραμέληση παιδιών, ΑμεΑ και ηλικιωμένων κ.ο.κ.), της παραβατικότητας κ.λπ. Επανεμφάνιση κάποιων λοιμωδών λόγω κύρια της υψηλότερης μεταδοτικότητας και ευαλωττότητας στη νόσηση των ανασφαλών και αποκλεισμένων πληθυσμών Αύξηση νοσημάτων σχετιζόμενων με το μεταβολικό σύνδρομο λόγω επιδείνωσης των όρων διατροφής και διαβίωσης του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού και λόγω της εντονότερης ψυχοκοινωνικής επιβάρυνσης Πιθανότατα θα υπάρξει και επίπτωση σε κάποιους από τους δείκτες της περιγεννητικής θνησιμότητας λόγω επίτασης των κοινωνικών ανισοτήτων Σημαντικές υστερήσεις στην αντιμετώπιση και άρα επιπτώσεις στην λειτουργικότητα και ποιότητα ζωής σε όλες τις χρόνιες και μη απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις υγείας λόγω πλημμελούς αντιμετώπισης και υστερήσεων στις υπηρεσίες περίθαλψης 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο για την Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας Αθήνα Δεκεμβρίου 2011

Μείωση του αριθμού των δικαιούχων βοηθημάτων ασθενείας (OR: 0, :2009) Αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού που ανέφερε «κακή» ή «πολύ κακή» υγεία (OR: 1, :2009) Αύξηση των δεικτών αυτοκτονικότητας (17% 2007:2009, 25% 2009:2010, 40% 2010:2011) και βίαιων εγκλημάτων (100% 2007:2009) Αύξηση των νέων HIV λοιμώξεων (52% 2010) και της χρήσης οπιοειδών (20% 2011) Αύξηση των εισαγωγών σε δημόσια νοσοκομεία (24% 2009:2010, 8%2010:2011) Μείωση των εισαγωγών σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια (25-30% 2010) (από 3-4% προ κρίσης σε 30%) Αύξηση αυτών που αναζητούν υπηρεσίες υγείας σε street work services (από 3-4% προ κρίσης σε 30%) “Health effects of financial crisis: omens of a Greek tragedy”, Kentikelenis et al., The Lancet, 378, 9801, Oct 2011