وضعیت پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی در یک نگاه وضعیت پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی در یک نگاه ابراهیم واشقانی فراهانی هفته پژوهش و فناوری- آذرماه 1394

آمار تعداد دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی به تفکیک گروه عمده و مقطع تحصیلی در سال تحصیلی 94-1393* جمع کل دکتری تخصصی دکتری حرفه ای کارشناسی ارشد کارشناسی کاردانی گروه عمده تحصیلی 71966 276 10314 1995 57324 2057 پزشکی 719220 12098 259659 326456 121007 علوم انسانی 88682 3257 23142 61689 594 علوم پایه 663038 2951 104195 358167 197725 فنی مهندسی 50574 1977 4789 19629 22456 1723 کشاورزی 106850 646 26286 69865 10053 هنر 1700330 21205 15103 434906 895957 333159 * سهم دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در کشور: مجموع: 39%، کارشناسی ارشد 61%، دکتری تخصصی 35% و تحصیلات تکمیلی 56%

آمار تعداد اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی به تفکیک نحوه همکاری و مرتبه علمی در سال تحصیلی 94-1393 جمع کل استاد دانشیار استادیار مربی مربی آموزشیار نحوه همکاری 28903 566 1025 10154 16874 284 تمام وقت 1850 229 297 1033 289 2 نیمه وقت 30753 795 1322 11187 17163 286 100 2/6 4/3 36/4 55/8 0/9 درصد % * بیش از 40/000 عضو هیات علمی به صورت حق التدریس همکاری دارند.

آمار تعداد اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی به تفکیک نحوه همکاری و مرتبه علمی در سال تحصیلی 94-1393 جمع کل استاد دانشیار استادیار مربی مربی آموزشیار نحوه همکاری 28903 566 1025 10154 16874 284 تمام وقت 1850 229 297 1033 289 2 نیمه وقت 30753 795 1322 11187 17163 286 100 2/6 4/3 36/4 55/8 0/9 درصد % * بیش از 30/000 عضو هیات علمی به صورت حق التدریس همکاری دارند.

آمار سراسری فعالیت‌های واحدها در ساها تعداد آزمایشگاه ها : 6635 تعداد کارگاه: 3045 تعداد کارکنان : ۲۷۶۵ تعداد تجهیزات ثبت شده : ۱۲۲۹۹۱ تعداد خدمات ثبت شده : ۶۳۳۷ تعداد پیشنهاد خدمات ثبت شده: 3909

آمار مراکز تحقیقاتی و قطب های علمی مراکز تحقیقاتی: 70 مرکز (تا سال 1392 تعداد 34 مرکز و از سال 92 تا 94 نیز نیز تعداد 36 مرکز، مجوز فعالیت گرفتند) قطب های علمی : تعداد 4 قطب علمی مجوز فعالیت گرفتند.

آمار طرح های برون دانشگاهی درصد(تعداد) مبلغ تعداد سال 100 361،830،132،614 2047 از ابتدا تا کنون 46 152،892،999،921 336 از مهر 1392 تا کنون

آمار مراکز رشد، پارک علم و فناوری و شهرک های فناوری واحدهای فناوری مستقر در مراکز رشد تعدادمراکز رشد سال ردیف 124 37 1383 لغایت 1391 1 438 39 1392 لغایت 1394 2 562 76 جمع مجوز تاسیس پارک علم و فناوری در سال 1393 گرفته شده و در دو محل واحد پردیس (کنار پارک فناوری پردیس) در شرق تهران و منطقه گرمدره در غرب تهران فعالیت می کند. 12 شهرک فناوری آزاد(شفا) تأسیس شده و قرار است حداقل 33 شهرک تا پایان سال 1396 در مرکز استان ها تأسیس شود. 186 شرکت ثبت شده 22 شرکت دانش بنیان تایید شده 31 پرونده در حال ارزیابی برای تایید شرکت دانش بنیان 133 پرونده در نوبت ارزیابی برای تایید شرکت دانش بنیان

آمار مجلات دانشگاه در مجموع از 367 عنوان مجله، 99 مجله رتبه علمی- پژوهشی و علمی-ترویجی وزارتین را دارند که از این تعداد 29 مجله در دو سال اخیر رتبه گرفته اند. از این تعداد مجلات در مجموع 9 عنوان در پایگاه ISI نمایه می‌شوند که 6 عنوان در دو ماه اخیر پذیرفته شده‌اند. تعداد 7 عنوان مجله در پایگاه Scopus نمایه می شوند که 5 عنوان در دو سال گذشته انجام شده است. 12 مجله با همکاری ناشر Springer چاپ می شوند و 3 مجله به زودی با همکار ناشر Elsevier چاپ خواهند شد.

نسبت رشد به سال قبل (به درصد) مقایسه آمار ایران و دانشگاه آزاد اسلامی در دو شبکه علمی Web of Science و Scopus جدول 1- آمار مقالات کشور و دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس اطلاعات شبکه علمی Web of Science به تاریخ 14 آذر 1394 سال ایران نسبت رشد به سال قبل (به درصد) دانشگاه آزاد اسلامی در جستجوی کشوری نسبت رشد به سال قبل (به درصد) 2015-1983 260047   37680 2010 22225 2881 2011 28391 27 5657 96 2012 30263 6 6587 16 2013 30802 7/1 6013 8- 2014 31578 5/2 5823 3- * 2015 تا کنون 26146 4624 ­* آمار مربوط به سال 2015 هنوز کامل نشده است و نباید در مقایسه آمار کلی لحاظ شود و به معنی کاهش رشد مقالات علمی کشور و دانشگاه آزاد اسلامی نیست.

شکل 1- مقایسه روند تولید علم کشور و دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از اطلاعات شبکه علمیWeb Of Science

جدول 2- آمار مقالات کشور و دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس اطلاعات شبکه علمیScopus سال ایران نسبت رشد به سال قبل (درصد) دانشگاه آزاد اسلامی 2015-1950 332986 55753 2010 29624 4845 2011 39207 32 10044 107 2012 40382 3 9806 2- 2013 41161 2 8866 6/9- 2014 42980 4 8424 5- * 2015 تا کنون 33877   6160 ­* آمار مربوط به سال 2015 هنوز کامل نشده است و نباید در مقایسه آمار کلی لحاظ شود و به معنی کاهش رشد مقالات علمی کشور و دانشگاه آزاد اسلامی نیست.

شکل 2- مقایسه روند تولید علم کشور و دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از اطلاعات شبکه علمیScopus

آمار ارایه شده نشان می دهد که در شبکه علمی Web of Science شیب رشد مقالات علمی کشور در سال های 2012 و 2013 کاهش و در سال 2014 اندکی افزایش یافته است. اما کاهش شیب رشد مقالات علمی دانشگاه آزاد اسلامی از سال 2012 آغاز و تا سال 2014 ادامه یافته است. از علت‌های کاهش رشد شیب تولید مقالات علمی کشور و دانشگاه آزاد اسلامی می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد: کاهش اعتبارات پژوهشی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و عدم تحقق سهم پیش بینی شده پژوهش از تولید ناخالص ملی در برنامه پنجم توسعه کشور عدم حمایت مالی کافی از اعضای هیات علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای اعزام به فرصت های مطالعاتی و شرکت در همایش های بین المللی به دلیل کاهش اعتبارات پژوهشی و افزایش حداقل سه برابری نرخ ارز عدم دسترسی به منابع معتبر علمی بین المللی عدم وجود انگیزه مالی مناسب به علت کاهش میزان تشویق مقاله‌ها گرایش به چاپ مقاله در مجله‌های نامعتبر یا کم اعتبار به دلیل سرعت در گرفتن پذیرش چاپ مقاله و استفاده از تشویق مالی آنها اعمال تحریم چاپ مقالات توسط برخی از ناشران یا سردبیران مجله های بین المللی کاهش اعتبارات تجهیزات آزمایشگاهی (ناشی از تغییر نرخ ارز) و مدیریت نادرست منابع مالی و امکانات موجود سیاست های محدود کننده دانشگاه آزاد اسلامی در تشویق مقالات پژوهشگران در پایان سال 1390 علاوه بر علت های یاد شده، باعث کاهش شیب مقالات دانشگاه آزاد اسلامی شده است. به چاپ مقاله در مجلات نامعتبر به عنوان یکی از علت های اصلی کاهش رشد مقالات دانشگاه آزاد اسلامی و کشور می توان اشاره کرد.

شکل 3- مقایسه مقالات دانشگاه آزاد اسلامی در کل و مقالات حذف شده از فهرست نامعتبر حذف مقالات نامعتبر از آمار دانشگاه آزاد اسلامی نشان می دهد که شیب رشد انتشار مقالات دانشگاه به استثنای سال 2013 مثبت بوده است. این شکل همچنان نشان دهنده کاهش تعداد مقالات نامعتبر در سال های 2014 و 2015 است.

شکل 4- مقایسه مقالات کشور ایران با حذف مقالات نامعتبر بر اساس اطلاعات شبکه علمی Scopus در مورد آمار مقالات ایران بدون مقالات نامعتبر مشاهده می شود که شیب رشد در سال 2014 در مقایسه با سال های 2011 تا 2013 افزایش یافته است که نتیجه مثبتی است.

شکل 5- مقایسه مقالات کشورهای ایران با دانشگاه آزاد اسلامی، ترکیه و عربستان بر اساس اطلاعات شبکه علمیWeb of Science

شکل 6- مقایسه مقالات کشورهای ایران، دانشگاه آزاد اسلامی، ترکیه و عربستان بر اساس اطلاعات شبکه علمی Scopus

تعداد مقالات کشور ترکیه تعداد مقالات کشور ایران جدول3- مقایسه سهم تولید علم دو کشور ایران و ترکیه بر اساس اطلاعات شبکه علمی Web of Science در بازه زمانی سال‌های 2015 – 2005 میلادی تعداد مقالات کشور ترکیه تعداد مقالات کشور ایران سال میلادی 17583 6903 2005 20062 9207 2006 24011 13363 2007 24922 17364 2008 28334 20197 2009 29070 22225 2010 30019 28391 2011 32520 30263 2012 35933 30802 2013 36310 31591 2014 28726 26474 2015 307490 236780 مجموع

شکل 7 - مقایسه سهم تولید علم دو کشور ایران و ترکیه از سال 2005 تا 2015

تعداد مستندات قابل ارجاع تعداد مستندات قابل ارجاع جدول 4- مقایسه وضعیت انتشار مقالات ایران و ترکیه در پایگاه علمی Scimago 2014-1996 اندیس h تعداد ارجاع به هر مقاله تعداد ارجاعات تعداد مستندات قابل ارجاع تعداد مستندات رتبه کشور 266 9/83 1/504/541 278388 287010 22 ایران 180 9/79 2/938/841 368197 390874 20 ترکیه 2014 تعداد ارجاع به هر مقاله تعداد ارجاعات تعداد مستندات قابل ارجاع تعداد مستندات رتبه کشور 0/37 14689 37141 39573 16 ایران 0/28 10564 33450 37095 19 ترکیه

مقالات برتر و مقالات داغ دانشگاه آزاد اسلامی در گستره زمانی یاد شده، در کل کشور 983 مقاله برتر از سوی پایگاه معرفی شده است که 200 مقاله از این مجموع - یعنی بیش از 20% از آن – متعلق به محققان و پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی است. در همین پایگاه، از 46 مقاله با بالاترین ارجاعات (مقاله‌های داغ) 17 عنوان آن از دانشگاه آزاد اسلامی به چشم می‌خورد که با 37% روند رو به رشدی را در این زمینه نشان می‌دهد. جدول 5- آمار مقالات برتر و مقالات داغ دانشگاه آزاد اسلامی ایران دانشگاه آزاد اسلامی مقالات برتر (Top Papers) 983 200 مقالات داغ (HOT Papers) 46 17

شاخص اچ در شبکه علمی Web of Science شاخص اچ در شبکه علمی Scopus رديف نام دانشگاه رتبه جهانی در ESI* تعداد اسناد در WOS شاخص اچ در شبکه علمی Web of Science شاخص اچ در شبکه علمی Scopus 1 دانشگاه آزاد اسلامي 187 28665 77 85 2 دانشگاه تهران 353 17962 83 97 3 دانشگاه علوم پزشكي تهران 429 14868 86 103 4 دانشگاه صنعتي شريف 606 10482 94 100 5 دانشگاه صنعتي اصفهان 607 10475 80 79 6 دانشگاه تربيت مدرس 616 10262 88 7 دانشگاه صنعتي اميركبير 618 10249 74 8 دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي 637 9949 72 70 9 دانشگاه علم و صنعت ايران 831 7290 63 76 10 دانشگاه شيراز 871 6924 82

نام دانشگاه ها بر اساس تعداد تولیدات علمی هر کدام مرتب شده است. شایان گفتن است که شاخص اچ کل کشور بر اساس آمار شبکه علمی Web of Science 181 و بر اساس آمار شبکه علمی Scopus در حال حاضر 199 است. *بر اساس اطلاعات شاخص (Essential Science Indicator) ESIشبکه علمی Web of Science که تعداد مستندات علمی 10 سال اخیر دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی برتر جهان را رتبه بندی می کند، دانشگاه آزاد اسلامی با 28665 سند علمی در جایگاه نخست کشور و 187 جهان قرار دارد. دانشگاه صنعتی شریف با شاخص اچ برابر 94 در در شبکه علمی Web of Science رتبه اول را دارد. دانشگاه علوم پزشکی تهران با شاخص اچ برابر 103 در شبکه علمی Scopus دارای رتبه نخست است. بر اساس پایگاه استنادی جهان اسلام از 173دانشمند ایرانی در زمره دانشمندان یک درصد برتر جهان، 5 دانشمند از اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی هستند. بر اساس گزارش پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، بنا بر شاخص های پایگاه طلایه داران علم آی.اس.آی، دانشگاههای یک درصد برتر دنیا به تولید علمی پرداخته اند که اثرگذارتر بوده است.  هم اینک تعداد دانشگاه های ایران بر پایه این شاخص به 33 دانشگاه رسیده است که دانشگاه آزاد اسلامی یکی از آنهاست.

از توجه شما سپاسگزارم