CHỨNG NHẬN CHẤT LƯỢNG KỸ THUẬT GHI HÌNH FDG-PET/CT THEO TIÊU CHUẨN CỦA HỘI Y HỌC HẠT NHÂN CHÂU ÂU: HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH 1 Nguyễn Tấn Châu, Nguyễn Xuân Cảnh, Khoa YHHN, Bệnh viện Chợ Rẫy

Nội dung I.Đặt vấn đề II.Chương trình EARL FDG-PET/CT Accreditation. III.Hướng dẫn thực hành IV.Đánh giá kết quả - chứng nhận 2 9/10/2017

2009: Ghi hình FDG PET/CT lần đầu tại Việt Nam. 3 9/10/2017 I. Đặt vấn đề Đến nay: đã có 7 máy PET/CT. Ghi hình FDG-PET/CT cho nhiều lợi điểm trong chẩn đoán và theo dõi nhiều loại bệnh trong lĩnh vực ung bướu, thần kinh và tim mạch. Trong đó bệnh lý về Ung bướu chiếm đa số các trường hợp.

Ghi hình truyền qua (CT scanner) Ghi hình phát xạ positron (PET scanner) Ghi hình 18 F-FDG PET/CT FDG 4 9/10/2017 I. Đặt vấn đề

Kỹ thuật chụp hình CT – ghi hình truyền qua CT: Computed Tomography 9/10/ I. Đặt vấn đề

Ghi hình PET (Positron Emission Tomography) PET: Ghi hình phát xạ Positron  hủy cặp (511 keV) phát ra từ cơ thể bệnh nhân Đầu dò bao quanh bệnh nhân 9/10/ I. Đặt vấn đề

Thuốc phóng xạ 18 F-FDG hay FDG Chất tương tự Glucose, C 6 H 12 O 6 Công thức phân tử: C 6 H FO 5 7 9/10/2017 FDG - Fluorodeoxyglucose I. Đặt vấn đề

Ảnh PET/CT, là sự kết hợp của hình ảnh chuyển hóa + Giải phẫu 8 9/10/2017 I. Đặt vấn đề Việc đánh giá mức độ hấp thu thuốc phóng xạ FDG cho bệnh nhân được thực hiện thông qua giá trị phân tích bán định lượng SUV.

9 9/10/2017 I. Đặt vấn đề SUV = Standardized Uptake Value

10 9/10/2017 I. Đặt vấn đề SUV được tính theo cân nặng của bệnh nhân, cho bởi: SUV không có thứ nguyên và chỉ là một giá trị tương đối. Và bị ảnh hưởng bới nhiều yếu tố.

11 9/10/2017 I. Đặt vấn đề Yếu tố Kỹ thuật Yếu tố sinh học Yếu tố Vật lý Các Yếu tố ảnh hưởng đến giá trị SUV:

12 9/10/2017 I. Đặt vấn đề Phân loạiYếu tố ảnh hưởngNguyên nhân – hậu quả Yếu tố sinh học Nồng độ đường “glucose” trong máu cao SUV  Bệnh nhân không thoải mái Bệnh nhân rơi vào tình trạng căng thẳng do các điều kiện khách quan gây ra trong quá trình tư vấn khám bệnh, nhân viên thiếu thân thiện, phòng chờ ghi hình chật chội sẽ làm cho sự hấp thu FDG tăng cao tại các mô cơ và mỡ nâu.

13 9/10/2017 I. Đặt vấn đề Phân loạiYếu tố ảnh hưởngNguyên nhân – hậu quả Yếu tố Vật lý Công thức tính SUV SUV (  ), phụ thuộc cách tính theo Body mass, Lean Body Mass hay Thể tích mặt da. Dùng chất cản quang trong chụp hình CT để làm hiệu chỉnh suy giảm cho ảnh PET. SUV 

14 9/10/2017 I. Đặt vấn đề Phân loạiYếu tố ảnh hưởngNguyên nhân – hậu quả Yếu tố kỹ thuật Thời gian của máy đo liều với máy và máy PET/CT. SUV (  ) Máy đo liều và máy PET/CT không được chuẩn đồng bộ SUV (  ) Trong đó yếu tố kỹ thuật do sự không đồng bộ giữa máy đo liều và máy ghi hình PET/CT là quan trọng nhất.

15 9/10/2017 I. Đặt vấn đề Giả sử sự phân bố thuốc FDG là đồng nhất trong phantom biết trước thể tích (ml) và hoạt độ phóng xạ đưa vào (Bq). Khi đó mọi vị trí trong phantom đều có một giá trị SUV là? Phantom SUV = 1 Nhiệm vụ của CB VLYK là phải chuẩn SUV sao cho khi thực hiện trên phantom đã biết thể tích thì SUV phải bằng 1 (  10%)

16 9/10/2017 I. Đặt vấn đề Bệnh nhân sẽ bị ảnh hưởng như thế nào nếu SUV không được chuẩn hoá? SUV = 10 SUV = 0.8 TH1: Bệnh nhân sẽ không bị ảnh hưởng gì nếu lần ghi hình PET/CT này chỉ được sử dụng để chẩn đoán bệnh 1 lần duy nhất? Và kết quả lần này không dùng để so sánh đánh giá kết quả điều trị về sau.

17 9/10/2017 I. Đặt vấn đề Đánh giá đáp ứng điều trị (XT, HX) SUV = 7 SUV = 10 Trước điều trị Sau điều trị TH2: SUV giảm  do đáp ứng điều trị hay do sai số của bản thân SUV!

18 9/10/2017 So sánh kết quả đa trung tâm TH3: SUV khác nhau  Giám khảo A và Giám khảo B có dùng chung thang đo?

19 9/10/2017 I. Đặt vấn đề  Để tránh các tình huống trên, hiệp hội y học hạt nhân Châu âu (EANM) đã khởi động chương trình chứng nhận chất lượng cho các trung tâm PET/CT, gọi là “EARL FDG-PET/CT Accreditation Programme”.  Khoa YHHN, Bệnh viện Chợ Rẫy, thông qua một dự án hợp tác nghiên cứu khoa học với IAEA về đề tài ứng dụng hình ảnh PET/CT trong xạ trị ung thư Phổi đã được “mời bắt buộc” tham gia chương trình trên.

20 9/10/2017 II. Về chương trình “EARL FDG-PET/CT Accreditation” Được EANM khởi động từ 2010, đến 2014 đã có khoảng 70 trung tâm PET/CT tham gia. EARL viết tắt từ RESEARCH 4 LIFE Được xác nhận bởi tổ chức Nghiên cứu và Điều trị bệnh Ung thư của Châu Âu, EORTC (European Organisation for Research and Treatment of Cancer). Lệ phí 1000 USD/năm.

21 9/10/2017 II. Về chương trình “EARL FDG-PET/CT Accreditation” Qui trình thực hiện: B1: Đăng ký tham gia chương trình ( để được cấp tài khoản Onlinehttp://earl.eanm.org B2: Ký kết các giấy tờ pháp lý (trưởng khoa) B3: Khai báo hành chánh trực tuyến B4: QC thiết bị B5: EARL đánh giá kết quả  Chứng nhận chất lượng hàng năm

22 9/10/2017 B3: Khai báo hành chánh trực tuyến Bao gồm: ……………………………………

23 9/10/2017 B3: Khai báo hành chánh trực tuyến Bao gồm:

24 9/10/2017 B3: Khai báo hành chánh trực tuyến Bao gồm:

25 9/10/2017 B3: Khai báo hành chánh trực tuyến Bao gồm:

26 9/10/2017 B3: Khai báo hành chánh trực tuyến Bao gồm:

27 9/10/2017 B3: Khai báo hành chánh trực tuyến Bao gồm:

28 9/10/2017 B3: Khai báo hành chánh trực tuyến Bao gồm:

29 9/10/2017 B3: Khai báo hành chánh trực tuyến Quan trọng nhất!

30 9/10/2017 Gồm: B4: QC Máy ghi hình PET/CT 1.Chuẩn hoá giá trị (SUV Calibration) 2. Đảm bảo chất lượng hình ảnh (Image Quality QC)

31 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành 1. Chuẩn hoá SUV Ý nghĩa: Để đảm bảo sự đồng bộ giữa máy ghi hình PET/CT và máy đo hoạt độ phóng xạ. Thiết bị để thực hiện: Phantom hình trụ (d >=20 cm), biết trước thể tích Máy đo hoạt độ phóng xạ đã được kiểm chuẩn (QC passed) kim tiêm, sylanh, ….

32 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành Phantom hình trụ biết chính xác thể tích 1. Chuẩn hoá SUV

33 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành 1. Chuẩn hoá SUV Các bước thực hiện

34 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành 1. Chuẩn hoá SUV

35 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành 1. Chuẩn hoá SUV

36 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành Lắc đều phantom  để yên 30 phút hay lâu hơn để phantom tự đồng nhất.

37 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành Ghi hình - Vẽ ROI đánh giá kết quả

38 9/10/2017 Nhập số liệu vào bảng tính Excel. Tính toán độ chính xác của SUV (sai số cho phép  10%

39 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành 1. Đảm bảo chất lượng hình ảnh Ý nghĩa: Để đảm bảo chất lượng của máy ghi hình PET/CT thông qua hệ số hồi phục RC (Recovery Coefficient), là tỷ số giữa số đếm thực và số đếm lý thuyết.

40 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành 1. Đảm bảo chất lượng hình ảnh Thiết bị để thực hiện: NEMA IEC Body Phantom Máy đo hoạt độ phóng xạ đã được kiểm chuẩn (QC passed) Kim tiêm, sylanh, dụng cụ hỗ trợ….

41 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành NEMA IEC Body Phantom 1. Đảm bảo chất lượng hình ảnh

42 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành 1. Đảm bảo chất lượng hình ảnh

43 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành Các bước thực hiện

44 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành

45 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành

46 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành

47 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành Ghi hình – đánh giá kết quả

48 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành Tính toán…

49 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành Tính toán…

50 9/10/2017 III. Hướng dẫn thực hành Hiển thị…

51 9/10/2017 IV. Đánh giá kết quả - Chứng nhận chất lượng FDG-PET/CT của EANM Theo yêu cầu của EARL thì dữ liệu QC sau khi được thực hiện sẽ phải nén (ZIP) và gởi sang trung tâm phân tích của EARL, sau đó chờ sự phản hồi….

52 9/10/2017 IV. Đánh giá kết quả - Chứng nhận chất lượng FDG-PET/CT của EANM

53 9/10/2017 IV. Đánh giá kết quả - Chứng nhận chất lượng FDG-PET/CT của EANM

54 9/10/2017

55 9/10/2017 Thank you!