Kasangkapan sa abono ug Pagkalkulo Pagdumala sa Sustansya Kasangkapan sa abono ug Pagkalkulo Unang Bahin: Pagsabot sa Sistema sa PalayCheck

MGA PINULONGAN NGA PANG-ABONO Abono – bisag unsa nga sustansiya nga gidugang ngadto sa yuta o gibutang sa tanum aron makapuno sa elemento nga gikinahanglan sa pagpakaon sa tanum Grado sa Abono – ang garantiya nga porsentahe sa kinatibuk-an sa nitroheno (N), magamit nga posporo (P2O5), ug matunaw sa tubig nga potasyum (K2O), sa ani nga sunod, sa ginama nga abono 16-20-0 0% K2O 16% N 20% P2O5

MGA PINULONGAN NGA PANG-ABONO Kinatibuk-an nga pagkaon sa tanum (total plant food) – ang tibuok persentahe sa sustansiya (kasagaran ang N,P,K ug S) diha sa ginama nga abono 17-0-17-12 = 46% kinatibuk-an nga pagkaon sa tanum 14-14-14-12 = 54% kinatibuk-an nga pagkaon sa tanum Tagdala (carrier)– galam-on nga gikinahanglan aron makagunit ang elemento sa abono sa porma nga angayan gamiton 100% – 46% kinatibuk-an nga pagkaon sa tanum = 54% tagdala

MGA PINULONGAN NGA PANG-ABONO Igpupuno (filler)– ang galam-on nga gamiton aron makahatag sa abono sa gusto nga kadaghanon sa sustansiya matag sukod sa timbang, aron ang paggamit mas sayon, o mamenus ang pagsuyop sa tubig gikan sa hangin Rekomendasyon nga abono – mao ang kadaghanon (kilo) sa N,P2O5, ug K2O nga rekomendado matag ektarya 90+30+60 = 90 kg N, 30 kg P2O5, ug 60 kg K2O matag ektarya nga pag- abono

Pagklase klase sa ginama nga abono Sumala sa Porma Natural nga organiko Kemikal o inorganiko - Natural nga kemika - Ginama nga kemikal Sumala sa dala nga elemento sa abono Usa ra Kulang Sangkap Sagol

Sumala sa porma 1. Natural nga organiko – bisan unsa nga abono gikan sa tanum ug / o hayop nga miagi pagkalata. Pananglitan: Komersiyo nga organikong abono, tambak sa gahong, iti sa manok Ang komersiyo nga organikong abono puwede nga tunay nga organiko o nilig-onan nga organiko: Organikong Materya (%) C:N Proporsiyon Kabasaon (%) N+P2O5+K2O (%) Tunay nga Organiko ≥ 20 12:1 ≤ 35 ≤ 7 Nilig-onan nga Organiko > 7

Sumala sa Porma 2. Kemikal o inorganiko – bisag unsa nga gam-onon nga abono nga natural o ginama nga produkto gikan sa kemikal nga lihok sa pipila ka hilaw nga materyal. Natural nga kemikal – rock phosphate (dakong bato), Chilean nitrate sa soda, kasagaran potasyum nga materyales Ginama nga kemikal – ammonium sulfate, ordinary superphosphate, ammonium phosphate, complete fertilizer; Ang Urea ginama pero sa porma nga organiko.

Sumala sa kadaghanon sa elemento nga dala Usa ra ka elemento nga abono – may dala nga usa sa 3 ka labing hinungdanon nga elemento sa abono (N,P, ug K) Pananglitan: Urea, Ammonium sulfate, ordinary superphosphate, muriate of potash, sulfate of potash 2. Abono nga kulang sa elemento– may dala nga 2 sa 3 ka hinungdanon nga elemento sa abono Pananglitan: ammonium phosphate, 17-0-17, potassium nitrate, potassium phosphate, urea superphosphate (20-10-0)

Sumala sa kadaghanon sa elemento nga dala 3. Sangkap sa elemento nga abono – dala ang tanan nga 3 ka hinungdanon nga elemento sa abono Pananglitan: 14-14-14; 17-7-17; 10-15-15; 12-12-12 4. Sagol nga abono – maydala nga 2 o sobra pa sa labing hinungdanon nga elemento sa abono nga gihitso sa 2 o sobra pa nga abono Pananglitan: ammonium phosphate + muriate of potash; urea superphosphate (20-10-0)

Ngano tun-an man ang grado sa abono ug ang pagkalkulo niini? Hunahunaa kini: Kung si Shane nanginahanglan sa 1 ka kutsarita nga asukal aron motam-is ang duga (juice) pero walay makuha nga asukal, puwede ba niya nga magamit hinuon ang dugos? Kung si Aling Mina walay igo nga toyo para sa adobo nga iyang giluto, puwede ba niya dugangan sa asin? Pila man kadaghan? Kung si Mang Ado nanginahanglan nga mag-abono siya sa rekomendadong kadaghanon nga 90+30+60 pero wala siyay sangkap nga abono nga anaa, unsa pa nga laing abono ug unsa kadaghanon ang angay niyang gamiton aron matakdo ang rekomendasyon? 10

Kasagarang grado sa abono sa merkado FERTILIZER 50 kg Sangkap nga abono 50 ka kilo nga sako: 14-14-14 14% nitroheno 14% posporo 14% potasyum 7 kg nitroheno 7 kg posporo 7 kg potasyum FERTILIZER 50 kg Ammonium phosphate 50 ka kilo nga sako: 16-20-0 16% nitroheno 20% posporo 0% potasyum 8kg nitroheno 10kg posporo 0kg potasyum 11

Uban pang kasagaran nga abono: Ammonium sulfate (21-0-0) FERTILIZER 50 kg 46-0-0 Urea 50 kilo nga sako: 46% nitroheno 0% posporo 0% potasyum 23 kg nitroheno 0 kg posporo 0 kg potasyum Uban pang kasagaran nga abono: Ammonium sulfate (21-0-0) Solophos (0-18-0) Muriate of potash (0-0-60) Urea superphosphate (21-10-0) 46% x 50 kilos 100

Kadaghanon sa materyal nga Persentahe sa sustansiya nga anaa sa abono Pagkalkulo sa abono Kung si Mang Ado nanginahanglan nga mag-abono siya sa rekomendadong kadaghanon nga 90+30+60 pero wala siyay sangkap nga abono nga anaa, unsa pa nga laing abono ug unsa kadaghanon ang angay niyang gamiton aron matakdo ang rekomendasyon? Kadaghanon sa materyal nga Abono (kg) Rekomendadong kadaghanon (kilo sa sustansiya/ektarya) x Luna (hektarya) = Persentahe sa sustansiya nga anaa sa abono

Gamiton ang gitipontipon nga 3 ka abono nga usa ra ka elemento 46-0-0 16-20-0 0-0-60 21-0-0 0-0-60 0-18-0 Gamiton ang gitipontipon nga kulang sa elemento ug usa ra ka elemento 0-0-60 14-14-14 46-0-0 Gamiton ang gitipontipon nga sangkap ug usa ra ka elemento KAPILIAN

Unang kapilian. Sa pagkalkulo sa kadaghanon sa abono para sa 1 ka ektarya sa rekomendadong gidaghanon nga 90 + 30 + 60 nga gamit ang gitipontipon nga usa ka elemento: 21-0-0 (ammonium sulfate) 0-18-0 (ordinary superphosphate) 0-0-60 (muriate of potash or potassium chloride)

Kadaghanon sa 21-0-0 (kilo) 90 kilo N/ha x 1 hektarya 0.21 = 428.6 Kadaghanon sa 0-18-0 (kilo) 30 kg P2O5/ha x 1 hektarya 0.18 = 166.7 Kadaghanon sa 0-0-60 (kilo) 60 kg K2O/ha x 1 hektarya 0.60 = 100.0 Busa, si Mang Ado mag-abono sa 428.6 ka kilo nga 21-0-0, 166.7 ka kilo nga 0-18-0, ug 100.0 ka kilo nga 0-0-60 aron matagbaw ang rekomendadong gidaghanon nga 90 + 30 + 60.

Ika 2 nga kapilian. Sa pagkalkulo sa kadaghanon sa abono para sa 1 ka ektarya sa rekomendadong gidaghanon nga 90 + 30 + 60 nga gamit ang kulang ug usa ra ka elemento nga abono: 16-20-0 (ammonium phosphate 46-0-0 (urea) 0-0-60 (muriate of potash)

Kadaghanon sa 16-20-0 (kilo) 30 kg P2O5/ha x 1 ha 0.20 = 150.0 90 kg N – kg N from 150 kg 16-20-0/ha x 1 ha 0.46 = 90 – (150 x 0.16) 90 – 24 66 = 143.5 Kadaghanon sa 0-0-60 (kilo) 60 kg K2O/ha x 1 ha 0.60 = 100.0 Busa, mag abono siya sa 150.0 ka kilo nga 16-20-0, 143.5 ka kilo nga 46-0-0, ug 100.0 ka kilo nga 0-0-60 aron matagbaw ang rekomendadong gidaghanon nga 90 + 30 + 60

Ika 3 nga kapilian. Sa pagkalkulo sa kadaghanon sa abono para sa 1 ka ektarya sa rekomendadong gidaghanon nga 90 + 30 + 60 nga gamit ang gitipontipon ang sangkap ug usa ra ka elemento nga abono: 14-14-14 (complete) 46-0-0 (urea) 0-0-60 (muriate of potash)

90 kg N – kg N from 214.3 kg 14-14-14/ha x 1 ha 0.46 = Kadaghanon sa 14-14-14 (kilo) 30 kg P2O5/ha x 1 ha 0.14 = 214.3 Kadaghanon sa 46-0-0 (kilo) 90 kg N – kg N from 214.3 kg 14-14-14/ha x 1 ha 0.46 = 90 – (214.3 x 0.14) 90 – 30 60 130.4 Kadaghanon sa 0-0-60 (kilo) 60 kg K2O – kg K2O from 214.3 kg 14-14-14/ha x 1 ha 0.60 = 60 – (214.3 x 0.14) 60 – 30 30 50.0 Busa, gikinahanglan mag-abono siya sa 214.3 ka kilo nga 14-14- 14, 130.4 ka kilo nga 46-0-0, ug 50.0 ka kilo nga 0-0-60 aron matagbaw ang rekomendadong gidaghanon nga 90 + 30 + 60

Tinuon kung asa nga gitipon tipon nga abono ang pinakabarato nga makatagbaw sa kadaghanon sa girekomenda nga (90 + 30 + 60).

0-0-60 Gasto sa unang gipilian. Gitipon tipon nga usa ra ka elemento nga abono: 0-18-0 21-0-0 21-0-0 428.6 kg 50 kg/bag = P 4,714.60 x P 550/bag 0-18-0 166.7 kg 50 kg/bag = P 1,833.70 x P 550/bag 0-0-60 100.0 kg 50 kg/bag = P 1,650.00 x P 825/bag KINATIBUK-ANG GASTO = P 8,198.30

KINATIBUK-ANG GASTO = P 6,664.30 46-0-0 16-20-0 Gasto sa ikaduhang gipilian. Gitipon tipon nga kulang ug usa ra ka elemento nga abono 0-0-60 16-20-0 150.0 kg 50 kg/bag = P 2,460.00 x P 820/bag 46-0-0 143.5 kg 50 kg/bag = P 2,554.30 x P 890/bag 0-0-60 100.0 kg 50 kg/bag = P 1,650.00 x P 825/bag KINATIBUK-ANG GASTO = P 6,664.30

KINATIBUK-ANG GASTO = P 6,617.78 0-0-60 Gasto sa ika 3 nga gipilian. Gitipon tipon sa sangkap ug usa ra ka elemento nga abono: 14-14-14 46-0-0 14-14-14 214.3 kg 50 kg/bag = P 3,471.66 x P 810/bag 46-0-0 130.4 kg 50 kg/bag = P 2,321.12 x P 890/bag 0-0-60 50.0 kg 50 kg/bag = P 825.00 x P 825/bag KINATIBUK-ANG GASTO = P 6,617.78

Gamiton ang gitipon tipon nga 3 ka abono nga usa ra ka elemento 46-0-0 16-20-0 0-0-60 21-0-0 0-0-60 0-18-0 Gamiton ang gitipon tipon nga kulang ug usa ra ka elemento nga abono 0-0-60 14-14-14 Gamiton ang gitipon tipon nga sangkap sa elemento ug usa ra ka elemento nga abono 46-0-0

CREDITS Ms. Ev Parac Note: Instructional presentation designer: Adapted from powerpoint presentations developed by: Mr. Salvador Yabes You may use, remix, tweak, For more information, visit: & build upon this presentation non-commercially. However, always use with acknowledgment. Unless otherwise stated, the names listed are PhilRice staffers. Produced in 2011. Text: 0920-911-1398 26