Орында ғ ан: Оспанов Мурат Маманды ғ ы: А қ паратты қ ж ү йелер Тексерген: Келмагамбетова Шолпан Са ғ ынтай қ ызы

 Екінші д ү ниеж ү зілік со ғ ыс 1939 жылы Германияны ң Польша ғ а шабуылымен басталды. КСРО-ны же ң геннен кейін фашистер Орта Азия мен О ң т ү стік Қ аза қ стан аума ғ ында Гросс-Т ү ркістан рейхкомиссариатын құ ру, ал Қ аза қ станны ң Орталы қ, Солт ү стік, Солт ү стік Шы ғ ыс аудандарында Қ ара ғ анды, Новосібір ж ә не Кузнецк «Индустриалды облыстарын құ ру жоспары болды». Со ғ ысты ң ал ғ аш қ ы к ү нінен бастап Қ аза қ стан майдан арсеналдарыны ң біріне айналды (арсенал – к ү ш- қ уат, қ ару-жара қ тар қ оймасы).

1941–1945 жылдары барлы ғ ы 480 зауыт, фабрика, кеніш, шахта ж ә не ө ндіріс орындары салынды. Республикада ө нерк ә сіп ө ндірісі со ғ ыс жылдарында 37 пайыз ғ а ө сті, б ұ л со ғ ысты ң алдында ғ ы т ө рт жылда ғ ы ө німнен 2 пайыз жо ғ ары болды. 1941–1945 жылдары Қ аза қ станны ң ауыл-село е ң беккерлері майдан ғ а 5829 мы ң тонна асты қ, 734 мы ң тонна ет ж ә не бас қ а азы қ -т ү ліктер, ө нерк ә сіп ү шін шикізат берді.

Соғыс жылдарында Кеңес Армиясының қатарына 1 млн 200 мыңнан аса қазақстандықтар шақырылды, 20дан астам атқыштар дивизиясы мен басқа да әскери бөлімдер құрылды. Майданға 14,1мың жүк және жеңіл автомобильдері, 1,5мың шынжыр табанды трактор, 110,4мың жылқы жіберілді. Жүздеген мың қазақстандықтар ерлігі үшін ордендермен және медальдармен марапатталып, қазақстандық 500-ден астам жауынгер Кеңес Одағының Батыры атағын алды, оның ішінде екі қыз – Әлия Молдағұлова мен Мәншүк Мәметова болды. Төрт қазақстандық Т. Бигельдинов, С. Луганский, И. Павлов, Л. Беда екі мәрте Кеңес Одағының Батыры атағына ие болды. Рейхстагта Р. Қошқарбаев жеңіс туын тікті. Соғыстан кейін Батыр жұлдызы көрнекті әскер басшысы Б. Момышұлына берілді.

1933 жылы Германияда фашистік партия сайлауда же ң іске жетеді, оны ң жетекшісі Адольф Гитлер елде қ атал т ә ртіп орнатты. Гитлерлік Германия ө зіні ң со ғ ыс жоспарын 1939 жылы бастады жылы 1 қ ырк ү йекте Германия Польша жеріне басып енуімен Екінші д ү ниеж ү зілік со ғ ыс басталды. Германия 1941 жылы ө зіні ң басты қ арсыласы деп есептеген КСРО- ғ а ая қ тіреді. Бізді ң ә дебиетімізде б ұ л Ұ лы Отан со ғ ысы деген атпен белгілі жылы 22 қ ырк ү йекте та ңғ ы са ғ ат 4 шамасында Герман ә скері КСРО-ны ң батыс шекараларына ене бастады. Гитлерді ң со ғ ыс жоспары «Барбаросса» деп аталды, ол жоспар бойынша КСРОны 3–4 айда жаулап алып, оны болаша қ со ғ ыс жоры қ тары кезіндегі шикізат, адам ресурсына айналдырма қ шы болды.

Ұ лы Отан со ғ ысы жылдары КСРО бойынша 11600ден астам адам ерлігі ұ шін Ке ң ес Ода ғ ыны ң Батыры ата ғ ын алса, соны ң 497-і қ аза қ станды қ тар, ал 97 қ аза қ тар болды. Ұ лы Отан со ғ ысы жылдары е ң ал ғ аш Ке ң ес Ода ғ ыны ң Батыры ата ғ ын ал ғ ан қ аза қ станды қ жауынгер К. А. Семеченко (1941 жылы 22 шілде) еді. Ұ лы Отан со ғ ысы жылдары Ке ң ес Ода ғ ыны ң Батыры ата ғ ын ал ғ ан е ң жас қ аза қ жауынгері 18 жасар Ж. Елеусізов еді. 1941–1945 жылдары майдан шебінде со ғ ыс қ а қ аза қ ты ң 100-ге жуы қ а қ ын-жазушылары қ атысты. Қ асым Қ айсенов, Ә ди Ш ә ріпов сынды қ а һ арман партизандар жау тылында аянбай шай қ асты. Ұ лы Отан со ғ ысы жылдары КСРО 27 млн азаматынан айырылды, оны ң шамамен 4101 мы ң ы қ аза қ станды қ тар қ ала типтес мекен, 70 мы ң дай ауыл-селолар қ ирады.

1945 жылы 9 мамырда Ке ң ес қ ызыл армиясы Германияны ң астанасы Берлин қ аласыны ң т ө бесіне Же ң іс туын тікті.

“ ”