Oporezivanje dobara

Uvod Porezi na dobra se plaćaju prilikom kupovine robe VI Taxation Uvod Porezi na dobra se plaćaju prilikom kupovine robe Porez stvara klin između cene koju plaća potrošač i cene koju dobija proizvođač …što stvara distorzije u pogledu izbora Blagostanje se umanjuje uvođenjem poreza na dobra, u poređenju sa uvođenjem paušalnih poreza …što je cena tzv. podsticajnog oporezivanja Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Uvod Na strani tražnje efekti rasta cena zavise od efekta dohotka i efekta supstitucije Na strani ponude, porezi povećavaju troškove preduzeća, što dovodi do odgovarajućeg odgovora preduzeća (u pogledu obima i strukture proizvodnje) Optimalno oporezivanje: izbor najbolje kombinacije poreza …tj. odabir poreza koji za dati nivo javnih prihoda dovode do najmanjeg gubitka na efikasnosti Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Višak poreskog tereta Višak poreskog tereta: iznos za koji smanjenje društvenog blagostanja usled oporezivanja prevazilazi iznos poreskih prihoda sinonimi: čist gubitak, mrtav teret poreza Porezi na dobra stvaraju distorzije – umanjuju blagostanje Kupci će početi da zamenjuju dobra koja su oporezovana po visokim stopama, dobrima koja su oporezovana nižim stopama Ovaj efekat supstitucije predstavlja distorziju izazvanu porezima Paušalni porezi ne dovode do ovih distorzija (ne menjaju relativne cene) …jer ih nije moguće izbeći promenom ponašanja Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Višak poreskog tereta Grafikon 15.1. ilustruje višak poreskog tereta VI Taxation Višak poreskog tereta Grafikon 15.1. ilustruje višak poreskog tereta Pre oporezivanja cena proizvoda iznosi p, obim potrošnje je X0, dok potrošačev višak iznosi abc Po uvođenju poreza u iznosu t cena raste na q = p + t, potrošnja iznosi X1, a potrošačev višak aef Ovaj porez generiše poreske prihode od tX1 (cdef) Višak poreskog tereta (VPT) je jednak površini trougla bde Cena a f VPT e b c d Količina Grafikon 15.1 Višak poreskog tereta Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Višak poreskog tereta Površina trougla bde iznosi [1/2]t[X0 – X1] VI Taxation Višak poreskog tereta Površina trougla bde iznosi [1/2]t[X0 – X1] Elastičnost tražnje je jednaka ed = pdX/Xdp, dok je dX = X0 – X1 , a dp = t Višak poreskog tereta iznosi: VPT= [1/2]|ed|[X0/p]t2 VPT je srazmeran kvadratu poreske tope …oštro raste sa povećanjem poreske stope VPT raste sa povećanjem elastičnosti tražnje za datu poresku stopu, VPT je manji kada je tražnja manje elastična Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Višak poreskog tereta Na grafikonu 15.2 a predstavlja inicijalni izbor, pre oporezivanja Tačka b predstavlja najbolji izbor, uz paušalno oporezivanje Porez na dobro 1, koji generiše iste poreske prihode kao i paušalno oporezivanje, predstavlja opciju c U1 – U2 višak poreskog tereta (zasnovan na korisnosti) Prelazak sa b na d predstavlja novčani iznos viška poreskog tereta Dobro 2 c a b d Dobro 1 Grafikon 15.2 Efekat dohotka i efekat supstitucije Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Višak poreskog tereta Višak poreskog tereta je posledica supstitucije u potrošnji različitih dobara Na grafikonu 15.3 (za date krive indiferentnosti), nema supstitucije Inicijalni izbor je a Po uvođenju paušalnog poreza ili poreza na dobro 1, bira se opcija b Nema viška poreskog tereta Dobro 2 a b Dobro 1 Grafikon 15.3 Odsustvo viška poreskog tereta Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Optimalno oporezivanje VI Taxation Optimalno oporezivanje Optimalan porez na dobra obezbeđuje najveći mogući nivo blagostanja: …uz dati nivo poreskih prihoda …omogućavajući kupcima da maksimiziraju korisnost …omogućavajući preduzećima da maksimiziraju profit Blagostanje se meri polazeći od ciljne funkcije države Kada postoji jedan kupac, optimalni porezi su efikasni Kada postoji više kupaca, optimalni porezi su pravični Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Optimalno oporezivanje VI Taxation Optimalno oporezivanje Razmotrimo situaciju gde postoje dva dobra, jedan kupac i jedan proizvođač Robinson-Crusoova ekonomija Rad se koristi kao faktor proizvodnje od strane preduzeća, za svrhe proizvodnje uz konstantnu stopu prinosa obima …što implicira nulti profit Firma prodaje proizvod kupcu Kupac obezbeđuje rad preduzeću, i stvara tražnju za proizvodima Potreban nivo javnih prihoda (meren u jedinicama rada) iznosi R Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Optimalno oporezivanje VI Taxation Optimalno oporezivanje Grafikon 15.4 prikazuje proizvodne mogućnosti Kriva proizvodnih mogućnosti je udaljena od koordinatnog početka za iznos R – poreske prihode potrebne države (iskazane u jedinicama rada) Jednostavnosti radi, pretpostavlja se da nadnica iznosi 1 dinar, dok cena proizvoda p implicira nulti profit Obim proizvodnje je jednak proizvodnim mogućnostima Dobro 2 (potrošnja) Y p 1 Dobro 1 (rad) R Grafikon 15.4 Prihodne i proizvodne mogućnosti Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Optimalno oporezivanje VI Taxation Optimalno oporezivanje Potrošačevi mogući izbori su prikazani na Grafikonu 15.5 Cena koju plaća potrošač iznosi q, tako da je porez t = q – p Potrošačevo budžetsko ograničenje iznosi qx = ℓ gde je x is potrošnja, a ℓ ponuda rada Ponuda rada smanjuje korisnost i mora biti kompenzovana potrošnjom koja povećava korisnost Kriva individualne ponude (offer curve) predstavlja skup mogućih optimalnih izbora Tačke na ovoj krivi su jedine koje obezbeđuju maksimalnu korisnost, u uslovima oporezivanja koje nije paušalno Što je kriva individualne ponude na višem nivou, korisnost je veća Dobro 2 (potrošnja) Kriva individualne ponude q p 1 Dobro 1 (rad) Grafikon 15.5 Potrošačev izbor Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Optimalno oporezivanje VI Taxation Optimalno oporezivanje Na Grafikonu 15.6 prikazan je simultani izbor u pogledu proizvodnje i potrošnje Korisnost je najveća u tački e, gde kriva individualne ponude seče granicu proizvodnih mogućnosti …potrošač je tu na krivi indiferentnosti Io Tako da optimalan porez t* dovodi do drugog-najboljeg optimuma e Prvi-najbolji optimum je u tački e*, i dostiže se paušalnim oporezivanjem u iznosu R Dobro 2 (potrošnja) q e Y p - R 1 Dobro1 (rad) Grafikon 15.6 Optimalno oporezivanje dobara Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Optimalno oporezivanje VI Taxation Optimalno oporezivanje Grafikon 15.6 pokazuje da rad može da ostane neoporezovan, a da to ne utiče na ishod Izbori od strane potrošača i proizvođača su određeni odnosom cena koje oni plaćaju odnosno naplaćuju To je predstavljeno kao vektor cena na grafikonu Promena dužine, ali ne i smera vektora cena dovodi do uvođenja poreza na rad, ali ne menja činjenicu da je e optimum Nulti porez na rad predstavlja pojednostavljenje, a ne ograničenje sistema Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Proizvodna efikasnost VI Taxation Proizvodna efikasnost Analiza optimalnog oporezivanja u ekonomiji sa jednim potrošačem dovodi do bitnog rezultata u vezi sa efikasnošću Prema Diamond-Mirrlees Production Efficiency Lemmi optimalan sistem oporezivanja ne narušava proizvodnu efikasnost Proizvodna efikasnost se ostvaruje kada se maksimizira obim proizvodnje za date resurse …što se ostvaruje samo kada je proizvodnja jednaka granici proizvodnih mogućnosti Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Proizvodna efikasnost VI Taxation Proizvodna efikasnost Proizvodna efikasnost se ostvaruje kada je granična stopa supstitucije (MRS) između bilo koja dva faktora proizvodnje jednaka za sva preduzeća To se ostvaruje u uslovima kada nema oporezivanja, kroz maksimizaciju profita preduzeća u uslovima konkurencije Svako preduzeće određuje graničnu stopu supstitucije na nivou jednakom odnosu faktorskih cena S obzirom da su faktorske cene jednake za sva preduzeća, granične stope supstitucije za sva preduzeća će se izjednačiti Ovo se može ostvariti i u uslovima kada porezi postoje, pod uslovom da se sva preduzeća i dalje suočavaju sa istim cenama faktora proizvodnje nakon oporezivanja Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Proizvodna efikasnost VI Taxation Proizvodna efikasnost Optimalan porez na dobra mora biti na granici proizvodnih mogućnosti Ako bi izbor bio u tački f na Grafikonu 15.7, to bi značilo da je moguće povećati korisnost potrošača kroz smanjenje iznosa korišćenih faktora proizvodnje, uz nepromenjeni obim proizvodnje S obzirom da bi to bilo moguće, f ne može predstavljati optimum …što važi za bilo koju tačku u unutrašnjost polja Dobro 2 (potrošnja) q e f p - R 1 Dobro1 (rad) Grafikon 15.7 Proizvodna efikasnost Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Proizvodna efikasnost VI Taxation Proizvodna efikasnost Ista logika se može primeniti na ekonomiju sa više potrošača Korisnost potrošača se povećava sa smanjenjem broja sati rada i/ili povećanjem proizvodnje/potrošnje Ako svi potrošači učestvuju u ponudi rada ili preferiraju da troše više, zaključak se može odnositi i na ekonomiju sa više potrošača …što bi bilo moguće, kada bi postojala saglasnost ukusa potrošača Ako bi to bio slučaj, kretanje sa unutrašnjeg polja ka granici proizvodnih mogućnosti bi predstavljalo preferiranu opciju Tada bi optimum morao biti na samoj granici Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Proizvodna efikasnost VI Taxation Proizvodna efikasnost Proizvodna efikasnost implicira da nema distorzije u faktorskim cenama Stoga Diamond-Mirrlees lemma predstavlja ubedljiv argument za: Neoporezivanje intermedijarnih proizvoda Uniformno oporezivanje faktora proizvodnje po preduzećima To bi bile osnovne karakteristike optimalnog poreza PDV zadovoljava ove uslove Porez plaćen na faktore proizvodnje se može dobiti nazad od države Samo finalni potrošači plaćaju porez Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Pravila oporezivanja Kada postoji više od jednog dobra, postavlja se pitanje kako raspodeliti teret oporezivanja po različitim dobrima Pretpostavlja se da je za proizvodnju dobara potreban samo rad Cena dobra i pre oporezivanja, je pi = ci gde ci predstavlja konstantan granični trošak Cena nakon oporezivanja je qi = pi + ti Poreski prihodi iznose R= Sitixi gde xi predstavlja tražnju Rad predstavlja dobro 0, a x0 predstavlja ponudu rada, a t0 = 0 nulti porez na rad Nulti porez predstavlja pojednostavljenje pretpostavki Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Pravila oporezivanja Pravilo inverzne elastičnosti se izvodi na osnovu sledećih pretpostavki: Postoji jedan kupac Tražnja za svakim dobrom zavisi od samo od cene tog dobra i od nadnice Odabir poreza na dobra se vrši tako da se obezbedi maksimizacija blagostanja, za dati nivo poreskih prihoda Pretpostavka da postoji samo jedan kupac implicira da je optimalan sistem oporezivanja efikasan Druga pretpostavka obezbeđuje da nema unakrsnih efekata cene jednog dobra na tražnju za drugim dobrom Što predstavlja čvrstu pretpostavku, koja omogućava dolazak do jasnih zaključaka Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Pravila oporezivanja Pretpostavimo da postoje dva oporeziva dobra i rad Preferencije potrošača prikazane su funkcijom korisnosti U(x0, x1, x2) Potrošnja i ponuda rada zadovoljavaju budžetsko ograničenje q1x1 +q2x2 = x0 Uslov prvog reda za maksimizaciju korisnosti od potrošnje dva dobra glasi: U0 = – a, Ui = aqi, i = 1, 2 Ui granična korisnost dobra i a granična korisnost dohotka Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Pravila oporezivanja Budžetsko ograničenje države je: R = t1x1 +t2x2 VI Taxation Pravila oporezivanja Budžetsko ograničenje države je: R = t1x1 +t2x2 …pri čemu je ti = qi – pi tako da je q1x1 +q2x2 = R + p1x1 +p2x2 Lagranžov multiplikator optimizacije glasi maxL = U(x0, x1, x2) + l[q1x1 +q2x2 - R - p1x1 -p2x2] Država bira nivo potrošnje koji maksimizira korisnost potrošača, za dati nivo poreskih prihoda Pretpostavka o nepostojanju unakrsnih elastičnosti implicira da je qi = qi(xi) tako da uslov prvog reda glasi: Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Pravila oporezivanja Taj uslov se može iskazati i preko graničnih korisnosti Elastičnost tražnje za dobrom i se računa kao: ei = qidxi/xidqi Uslov prvog reda se u tom slučaju može iskazati kao: …što predstavlja „Pravilo inverzne elastičnosti“ Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Pravila oporezivanja Pri tome: VI Taxation Pravila oporezivanja Pri tome: Granična korisnost dohotka predstavlja a Trošak korisnosti po osnovu dodatne jedinice javnih prihoda iznosi l Pošto su porezi distorzivni važi da je a > l Pravilo inverzne elastičnosti ukazuje da proporcionalna stopa poreza na dobro i, bi trebalo da bude negativno srazmerna elastičnost tražnje za tim dobrom Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Pravila oporezivanja Ovakav zaključak ukazuje da bi, po definiciji, dobra koja imaju nisku elastičnost tražnje, trebalo oporezovati po visokim stopama …to bi značilo da bi luksuzna dobra, koja imaju visoku elastičnost tražnje trebalo oporezovati po niskim stopama Efikasan sistem oporezivanja minimizira distorzivne efekte poreza na tražnju Ovakav sistem oporezivanja bi bio efikasan, ali ne i pravičan: Ako bi se Pravilo inverzne elastičnosti primenilo, domaćinstva sa nižim dohotkom bi snosila nesrazmerno veliki deo tereta oporezivanja Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Pravila oporezivanja Kada se u analizu uključi i unakrsna elastičnost tražnje, dolazi se do Remzijevog pravila Ako je tražnja za dobrom i, xi = xi(q1, q2) Lagranžov multiplikator za odabir optimalne poreske stope bi glasio: L = U(x0, x1, x2) + l[t1x1 +t2x2 - R] Tako da uslov prvog reda sada uključuje i unakrsne elastičnosti Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Pravila oporezivanja Iz budžetskog ograničenja potrošača sledi VI Taxation Pravila oporezivanja Iz budžetskog ograničenja potrošača sledi Jednačina Slutskog implicira gde je I paušalni dohodak Koristeći to u uslovu prvog reda, dolazi se do Remzijevog pravila Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Pravila oporezivanja Remzijevo pravilo implicira da optimalni porezi izazivaju relativno isto smanjenje kompenzovane tražnje za svim dobrima (u poređenju sa tražnjom pre oporezivanja) Ovo pokazuje da je pogrešna pretpostavka da optimalan porez treba da poveća cenu svih dobara za isti iznos To ukazuje da bi optimalan sistem oporezivanja trebalo da obezbedi minimizaciju distorzivnog delovanja na količinu tražnje (a ne na cenu) Potrošnja određuje korisnost …tako da je efekat na cenu sekundaran Stoga se iz Remzijevog pravila poreske stope implicitno izvode, jer je fokus na tražnji Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Pravila oporezivanja Remzijevo pravilo implicira da bi dobra čija tražnja nije osetljiva na promenu cena trebalo oporezovati po višim stopama Obično je tražnja za bazičnim proizvodima, kao što je hrana, neosetljiva na promenu cene Tako da bi najveći deo tereta bio na osnovnim namirnicama Odsustvo pravičnosti je u ovom slučaju posledica pretpostavke o postojanju jednog potrošača Optimizacija ne uzima u obzir pravičnost, tako da rešenje odražava isključivo uslov efikasnosti Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Razmatranje pravičnosti VI Taxation Razmatranje pravičnosti Uključivanje u analizu dodatnih potrošača, koji se razlikuju u pogledu dohodaka i preferencija omogućava razmatranje i pitanja pravičnosti Pretpostavlja se da funkcija društvenog blagostanja zavisi od korisnosti dva člana društva: Ključni pojam predstavlja društvena granična korisnost dohotka Vrednost bh zavisi od toga koliko promena korisnosti pojedinca utiče na društveno blagostanje h (∂W/∂Uh), kao i od individualne granične korisnosti dohotka (ah) Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Razmatranje pravičnosti VI Taxation Razmatranje pravičnosti Maksimiziranje blagostanja, uz dato prihodno ograničenje dovodi do neophodnog uslova: Leva strana jednačine predstavlja proporcionalnu promenu kompenzovane agregatne tražnje za dobrom k usled oporezivanja To smanjenje se razlikuje od jednog do drugog dobra Smanjenje je manje ako su bh i tražnja pozitivno korelisani (pravičnost), kao i ako iznosi poreza variraju u odnosu na promenu dohotka (efikasnost) Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Primena Praktična operacionalizacija pravila optimalnog oporezivanja, zahteva razvijanje odgovarajućeg metoda primene Za utvrđivanje optimalnih poreskih stopa u praksi neophodne su dve informacije: Funkcije tražnje potrošača – kako bi se utvrdio nivo tražnje i izvodi Društvena granična korisnost dohotka Funkcije tražnje se mogu oceniti Društvene granične korisnosti se mogu izračunati na osnovu odgovarajuće funkcije društvenog blagostanja i individualnih funkcija korisnosti potrošača Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Primena Jednostavan način za primenu bio bi zasnovan na funkciji korisnosti Uz utilitarijansku funkciju blagostanja (jednostavni utilitarizam), društvena granična korisnost iznosi: K se može fiksirati, ako se postavi da je bh = 1 za potrošače sa najnižim dohotkom Kada je e > 0 tada bh opada sa rastom dohotka …dok u suprotnom – raste …kada e raste, veći ponder se daje siromašnima (mera brige za pravičnošću) Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Primena Prva moguća primena odnosi se na promenu poreskih stopa VI Taxation Primena Prva moguća primena odnosi se na promenu poreskih stopa Uticaj oporezivanja dobra k, na blagostanje se može iskazati kao Efekat tog poreza na javne prihode se može iskazati kao: Granična prihodna korist (dodatni poreski prihod u odnosu na promenu blagostanja) za dobro k je: Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Primena U optimumu, MRBk bi trebalo da bude jednaka za sva dobra VI Taxation Primena U optimumu, MRBk bi trebalo da bude jednaka za sva dobra Porez na dobra sa visokim MRBk bi trebalo da se povećaju, a oni sa niskim MRBk bi trebalo da budu smanjeni U Tabeli 15.1 prikazan je MRB za nekoliko vrsta dobara Zaključak: poreska reforma bi trebalo da obuhvati smanjenje poreza na duvan, a povećanje poreza na „druga dobra“ Tabela 15.1 Poreska reforma Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Primena Izračunavanje optimalnih poreskih stopa je zasnovano na podacima indijske National Sample Survey Simbol q predstavlja nadnicu, iskazanu kao procenat rashoda U Tabeli 15.2 prikazane su optimalne poreske stope za e = 2 i dve vrednosti q Uočava se da je na promet žitarica i mlečnih proizvoda neophodno dati subvenciju Tabela 15.2 Optimalne poreske stope Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Primena Izračunata je preraspodela ostvarena kroz poreze na dobra u Indiji Th predstavlja porez na dobra plaćen od strane potrošača h Rashodi potrošača h iznose mh Neto korist od oporezivanja iznosi – Th/mh U Tabeli 15.3 prikazana je preraspodela ostvarena kroz oporezivanje Tabela 15.3 Preraspodela oporezivanjem dobara u Indiji Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Primena U Tabeli 15.4 prikazana je preraspodela koju vrši optimalan sistem oporezivanja Veća vrednost e ukazuje da društvo daje veći ponder pravičnosti Vrednost – T/m je izračunata za domaćinstvo koje ima izdatke u visini 50% prosečnih izdataka Potencijalna poreraspodela koja se može ostvariti je značajna Tabela 15.4 Optimalna preraspodela Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Efikasno oporezivanje VI Taxation Efikasno oporezivanje Razmatrana su samo pravila oporezivanja u uslovima konkurencije Nesavršena konkurencija predstavlja dodatni razlog za intervenciju države kroz poreze Preduzeće koje posluje u uslovima neasvršene konkurencije proizvodi manje nego što je efikasno Uvođenje poreza će dovesti do povećanja proizvodnje, ali će stvoriti troškove negde drugde Da li je ovo efikasno ili ne, zavisi od prevaljivanja poreskog tereta Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Efikasno oporezivanje VI Taxation Efikasno oporezivanje Pretpostavlja se da postoje dva dobra Dobro1 proizvodi preduzeće koje posluje u uslovima konkurencije, a Dobro dva proizvodi monopolista Postoji samo jedan kupac, i nije potrebno ostvariti poreske prihode Porezi se koriste samo za ispravljanje nesavršene tržišne strukture Cena koja maksimizira profit monopoliste iznosi q2 = q2 (q1, t2) Ako je ∂q2/∂t2 < 1 onda postoji nepotpuno prevaljivanje poreskog tereta, a kada je ∂q2/∂t2 > 1 onda je reč o više nego potpunom prevaljivanju poreskog tereta Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Efikasno oporezivanje VI Taxation Efikasno oporezivanje Efekat variranja dva poreza na korisnost može se iskazati kao: S obzirom da je ciljani nivo poreskih prihoda nula, onda je Eliminisanjem dt1 između ove dve jednačine dovodi do: Zaključuje se da bi monopolisti trebalo dodeliti subvenciju samo kada je ∂q2/∂t2 velika, a ∂q2/∂ t1 is negativno Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

Utvrđivanje cena u javnom sektoru VI Taxation Utvrđivanje cena u javnom sektoru Teorija oporezivanja dobara može imati i drugu primenu Preduzeća u javnom sektoru mogu utvrđivati cene na nivou koji maksimizira društveno blagostanje uz zahtevani nivo poreskih prihoda …što je isti problem, kao i prethodno analizirani problem optimalnih poreskih stopa Optimalne cene dobara u javnom sektoru se nazivaju i Remzijeve cene Optimalne poreske stope postaju optimalne marže na granične troškove Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013

VI Taxation Zaključci Optimalan porez na dobra maksimizira blagostanje, uz dati nivo javnih prihoda Remzijevo pravilo opisuje efikasno oporezivanje, kada postoji jedan potrošač Kada postoji više potrošača, moguće je u analizu uključiti i pitanje pravičnosti Efikasnost proizvodnje bi trebalo očuvati Pravila oporezivanja bi trebalo empirijski ispitati na podacima Nesavršena konkurencija menja pravila efikasnog oporezivanja Presentation slides for J. Hindriks and G. D. Myles, Intermediate Public Economics, Second Edition © Gareth D. Myles, August 2013