TAKLIMAT PERKHIDMATAN PERAWATAN DOMISILIARI KEBANGSAAN BAHAGIAN PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA 12 MAC 2014

ISI KANDUNG PEMBENTANGAN 1. Polisi 2. Garis Panduan 3. Reten dan Data 4. Latihan 5. Peruntukan Kewangan 6. Tindakan JKN

1. POLISI PERKHIDMATAN PERAWATAN DOMISILIARI BAHAGIAN PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA 12 MAC 2014

PUNCA ARAHAN Merujuk kepada Mesyuarat Halatuju KKM bersama-sama YBMK yang telah diadakan di Melaka pada 19-20 Oktober 2013: Family Doctor Concept Community Empowerment Public private integration Domiciliary Health care HO’s training in primary care

DEFINISI PERKHIDMATAN PERAWATAN DOMISILIARI (MENGGUNAPAKAI DEFINISI PERKHIDMATAN PERAWATAN DI RUMAH) Perkhidmatan Perawatan Domisiliari (PPD) adalah satu perkhidmatan perawatan holistik yang diberikan kepada kes stabil yang terlantar dan memerlukan kesinambungan penjagaan serta perawatan selepas discaj dari hospital atau rujukan dari klinik kesihatan. Perkhidmatan Perawatan Di Rumah telah diluluskan semasa Mesyuarat JDPKK Bil. 4/ 2007 bertarikh 19 Disember 2007.

OBJEKTIF OBJEKTIF UMUM : Untuk membantu dalam perawatan dan penjagaan pesakit yang terlantar di rumah ke arah meningkatkan kualiti hidup pesakit. OBJEKTIF KHUSUS : Membantu pesakit meneruskan rawatan dan penjagaan di rumah sebagai kesinambungan rawatan selepas discaj dari hospital Memberi panduan dan tunjuk ajar kepada pesakit dan keluarga bagi meningkatkan penjagaan kendiri. Menggalakan penyertaan keluarga dan masyarakat dalam pengendalian pesakit terlantar bagi mengurangkan kemasukan semula ke hospital.

Perawatan Di Rumah (rintis) PERKHIDMATAN PERAWATAN DOMISILIARI streamline and expand current service Perawatan Di Rumah (rintis) 1Malaysia Family Care Jagaan Warga Emas di Institusi Jagaan OKU di PDK Jagaan kesihatan ibu tunggal Saringan Intervensi Rujukan ke klinik, hospital, JKM Perawatan di rumah HCN for Warga Emas Terlantar Home Help Services by Welfare

PELAKSANAAN (2 fasa): FASA 1 (2014-2015) : Klinik Kesihatan jenis 1, 2 dan 3 (diklasifikasikan mengikut beban kerja) akan menyediakan perkhidmatan ini. Kes stabil yang memerlukan rawatan jangka panjang, contohnye pesakit strok, traumatic brain injury, kecederaan saraf tunjang dan individu dengan penyakit kronik yang terjejas kefungsiannya dan memerlukan seseorang untuk membantunya. FASA 2 (2016-2020) : Memperluaskan ke semua Klinik Kesihatan secara berperingkat Memperluaskan ke penjagaan paliatif

2. GARIS PANDUAN PERKHIDMATAN PERAWATAN DOMISILIARI DI KESIHATAN PRIMER BAHAGIAN PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA 12 MAC 2014

SKOP PERKHIDMATAN Perawatan Rehabilitasi Paliatif Penerangan Perawatan Perkhidmatan perawatan termasuk latihan teknik mencegah berlakunya kudis tekanan, pendidikan mengenai rawatan luka dan penjagaan kebersihan, menukar tiub nasogastrik, kateter urethral, pemeriksaan darah ujian gula darah dan mengambil tekanan darah dan penyediaan sokongan emosi. Rehabilitasi Aktiviti rehabilitasi bagi kes yang memerlukan termasuk rehabilitasi pergerakan aktif dan pasif serta latihan activity of daily living. Paliatif Perkhidmatan ini merangkumi perawatan yang melibatkan penjagaan paliatif.

POLISI PELAKSANAAN Perkhidmatan Perawatan Domisiliari (PPD) dijalankan oleh pasukan yang ditempatkan di klinik kesihatan yang dikenalpasti. Perkhidmatan ini akan merangkumi kesemua penduduk yang tinggal di dalam kawasan operasi sesebuah klinik kesihatan. Perkhidmatan ini diberi kepada kes yang dirujuk oleh Pakar/Pegawai Perubatan dari hospital/klinik kesihatan kerajaan yang memerlukan penjagaan berterusan di rumah. Perkhidmatan ini dilaksanakan dengan kerjasama di antara hospital dan kesihatan. Bagi kes yang memerlukan perawatan di rumah, pesakit akan didiscaj dengan surat rujukan beserta pelan perawatan. Penyelaras PPD Hospital perlu memaklumkan kepada penyelaras PPD Klinik Kesihatan terlebih dahulu sebelum pesakit tersebut didiscajkan dari hospital.

POLISI PELAKSANAAN Pesakit yang memenuhi kriteria akan didaftar dengan PPD klinik kesihatan. Perkhidmatan akan dimulakan dalam masa tidak lebih daripada 72 jam hari bekerja daripada penerimaan surat rujukan. Perkhidmatan PPD dilakukan dalam waktu pejabat (8 pagi hingga 5 petang). Pelan perawatan menyeluruh (perubatan dan sosial) perlu disediakan bagi setiap kes berdasarkan rujukan dari Pakar/Pegawai Perubatan. Perkhidmatan PPD akan dilaksanakan dengan menggunakan pendekatan pelbagai disiplin. Semasa melakukan PPD semua sisa klinikal hendaklah dilupuskan mengikut Garispanduan Disinfection & Sterilization Policy & Practice. Lawatan PPD dibuat secara berpasukan sekurang-kurangnya dua orang.

AHLI PASUKAN MENGIKUT KEPERLUAN PERKHIDMATAN PASUKAN PPD PASUKAN ASAS AHLI PASUKAN MENGIKUT KEPERLUAN PERKHIDMATAN Penolong Pegawai Perubatan Jururawat Kesihatan Pakar Perubatan Keluarga Pegawai Perubatan Pegawai Farmasi Jurupulih Perubatan (Anggota) Jurupulih Perubatan (Cara Kerja) Pegawai Sains Pemakanan/Pegawai Dietetik Pegawai Perubatan Sosial Kaunselor Pemandu

KRITERIA KES PPD Maksima perkhidmatan di berikan selama 3 bulan. KRITERIA KEMASUKAN KRITERIA DISCAJ Kes yang dirujuk dari hospital kerajaan/ klinik kesihatan ke perkhidmatan PPD Pesakit mempunyai alamat rumah yang jelas dan tinggal dalam kawasan operasi. Pesakit mempunyai penjaga yang sesuai. Mendapat kebenaran bertulis dari penjaga. Maksima perkhidmatan di berikan selama 3 bulan. Kes boleh didiscaj apabila penjaga mampu mengambil alih penjagaan pesakit. Atau mana-mana yang terdahulu Bagi pesakit yang telah didiscaj tetapi masih memerlukan perkhidmatan di rumah seperti mengganti ryles tube, urine cateter , pesakit perlu dirujuk semula kepada PPD.

KLASIFIKASI PESAKIT Modified Rankin Scale (mRS) akan digunakan oleh Pakar/Pegawai Perubatan hospital bagi membuat keputusan kelayakan pesakit ke PPD Modified Barthel Index (mBI) akan digunakan bagi assesmen pesakit pada permulaan dan semasa discaj dari PPD

MODIFIED RANKIN SCALE (mRS) Hanya pesakit skor 4 atau 5 layak untuk Perkhidmatan Perawatan Domisiliari 0 - No symptoms at all. 1 - No significant disability despite symptoms. Able to carry out all usual duties and activities. 2 - Slight disability; unable to carry out all previous activities, but able to look after own affairs without assistance. 3 - Moderate disability; requiring some help, but able to walk without assistance. 4 - Moderately severe disability. Unable to walk without assistance and unable to attend to own bodily needs without assistance. 5 - Severe disability; bedridden, incontinent and requiring constant nursing care and attention. 6 – Dead

MODIFIED BARTHEL INDEX Penjagaan tahap ringan – boleh berdikari Mereka yang tidak memerlukan bantuan untuk melakukan aktiviti kendiri harian (Aktivity of Daily Living- ADL) dan IADL (Instumental Activities od Daily Living) Modified Barthel Index >75 Penjagaan tahap sederhana – memerlukan bantuan penjaga Kefungsian ADL dan IADL terjejas separa, yang memerlukan bantuan separa Modified Barthel Index: 50-74 Penjagaan sepenuhnya – kebergantungan sepenuhnya Kefungsian aktiviti ADL dan IADL terjejas teruk, memerlukan bantuan sepenuhnya (pesakit terlantar) Modified Barthel Index: 24-0     

KRITERIA PENJAGA: Penjaga dewasa, waras dan berupaya. Penjaga perlu memahami dan mematuhi polisi PPD contohnya klinik tidak menyediakan keperluan pakai buang bagi pesakit yang discaj dari PPD. Penjaga perlu ada bersama semasa perawatan dijalankan. Bersedia untuk belajar prosedur penjagaan pesakit mengikut keperluan contohnya Ryles Tube feeding, mencuci luka, penjagaan kudis tekanan dan lain-lain.

CAJ BAYARAN PERKHIDMATAN Perkhidmatan Perawatan Domisiliari dikecualikan dari bayaran caj perkhidmatan seperti dalam surat Kementerian Kewangan Malaysia KK/BP/WAI(S)/09/692/79Jld.5 sk.2/2013(1b) bertarikh 7 Jun 2013 iaitu: Perkhidmatan yang mempunyai kesinambungan kepada rawatan yang telah diberikan semasa pesakit berada di wad dan lawatan tersebut telah dirancang terlebih dahulu dan telah dipersetujui oleh pakar-pakar demi kebaikan pesakit.  Perawatan pesakit di rumah oleh Jurupulih Perubatan (Carakerja dan Anggota) iaitu jagaan kejururawatan/rehabilitasi yang diberikan untuk memastikan kesinambungan penjagaan kesihatan (continuous care) dan lain-lain aktiviti termasuk kes-kes terlantar (bed ridden), Orang Kurang Upaya (OKU) dan warga emas.

Pejabat Kesihatan Daerah RINGKASAN Pejabat Kesihatan Daerah Rumah Pesakit Hospital Berpakar Pasukan PPD dari Klinik Kesihatan Penyelaras PPD PKD Penyelaras PPD Hospital Lawatan pertama PPD kerumah tidak melebihi 3 hari bekerja Menilai kes Pelan perawatan holistik Discaj /masuk semula PPD/rujuk hospital Rujuk kes terlantar mRS skor 4 atau 5 Discaj dengan Surat rujukan Pelan Perawatan Surat Persetujuan Penjaga Maklum kepada Penyelaras PPD Daerah Rujuk Senarai KK dengan PPD yang disediakan Terima kes dengan dokumen lengkap Maklum kepada Pasukan PPD KK

3. PEMANTAUAN BAHAGIAN PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA 12 MAC 2014

BORANG, REKOD & RETEN Borang berkaitan PPD Borang rujukan dari wad kepada Penyelaras Perkhidmatan Perawatan Domisiliari (Hospital) / Penyelaras Perkhidmatan Perawatan Domisiliari (PKD) PPD001/2014 Senarai semak kriteria pemilihan kes untuk PPD di Klinik Kesihatan PPD002/2014 Borang persetujuan penjaga bagi Perkhidmatan Perawatan Domisiliari PPD003/2014 Borang Penilaian Modified Barthel Index Rekod Rekod pelanggan PPD 004(a)/2014 Rekod Penilaian Kes Perkhidmatan Perawatan Domisiliari PPD 004 (b) /2014 Buku Daftar Perawatan Domisiliari PPD101/2014 Laporan Bulanan/Tahunan Borang Reten Perkhidmatan Perawatan Domisiliari bulanan PPD 201/2014

INDIKATOR Indikator Perkhidmatan Bilangan PPD ditubuhkan Bilangan anggota PPD dilatih Bilangan pelanggan didaftar Bilangan pelanggan didiscaj Bilangan pelanggan didiscaj atas risiko sendiri Bilangan pelanggan dirujuk ke agensi lain /hospital Jenis perkhidmatan disediakan Bilangan penjaga yang dilatih Indikator ‘outcome’ Kemasukan semula ke hospital dalam jangkamasa PPD Komplikasi semasa tempoh perkhidmatan (Bilangan kes mendapat kudis tekanan baru ) Peratus kes yang berjaya diambil alih oleh penjaga (skor mBI meningkat) Peratus kes ulangan (kes yang didaftar semula ke PPD) Impak Kepuasan pelanggan dan penjaga (kajian)

CARTA ALIR PENGHANTARAN RETEN CARTA ALIR PENGHANTARAN RETEN PPD 201/2014 MAKLUMAT PERKHIDMATAN PERAWATAN DOMISILIARI MENGIKUT DAERAH / NEGERI BAGI SETIAP BULAN

4. LATIHAN BAHAGIAN PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA 12 MAC 2014

LATIHAN Peserta Tarikh Tempat Taklimat Kebangsaan TPN (KA) dan TPN(P) Pegawai Kesihatan Keluarga Matron Negeri dan KA 12 Mac PKD Putrajaya Latihan TOT FMS, PT dan OT dari KK Kaunselor dan Jururawat Rehab Hospital 16-19 Mac Hotel Premier, Klang, Selangor Latihan ZON Bil Hosp Bil KK Tarikh Tempat Peserta Perlis & P. Pinang 3 18 24-27 Mac H. Putra Palace, Perlis 1 Penyelaras JKN 1 Penyelaras Hospital 1 Penyelaras PKD yang berkaitan, 1PPP & 1 Jururawat setiap KK (Type 1, 2 dan 3) Kedah & Perak 6 21 31 Mac-3 April Perak Akademi Pembangunan Belia M’sia, Perak Sabah, Sarawak & Labuan 19 20 7-10 April Sabah WPKL, Putrajaya & Selangor 10 31 21-24 April H. Empress, Selangor NS, Melaka & Johor 12 29 5-8 Mei Johor Pahang, Terengganu & Kelantan 17 19-22 Mei Klinik Kes, Batu Rakit, Terengganu

LATIHAN SANGKUT Anggota yang dilatih di zon perlu meneruskan latihan sangkut (attachment) di hospital Buku LOG - RYLE’S TUBE , CBD , GASTROSTOMY FEEDING , TRACHEOSTOMY CARE, COLOSTOMY CARE Penyelaras PPD Daerah dan PPD Hospital menyelaras latihan sangkut

BAHAN RUJUKAN Garis Panduan Perkhidmatan Perawatan Domisiliari Buku daftar KK dan reten Manual Latihan PPD Manual Penjaga warga emas dan OKU Manual Strok

5. PERUNTUKAN KEWANGAN BAHAGIAN PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA 12 MAC 2014

Peruntukan Peruntukan adalah dibawah NBOS7 : 1Malaysia Family Care: Peruntukan Dasar Baru adalah bagi 50 daerah (bekalan perkhidmatan dan latihan) Surat rujukan : Dasar Baru 2014 (08) KKM/62/BPKK (KEW)/K6-h bertarikh 7 Februari 2014 Peruntukan NBOS Unit Perbendaharaan Perbelanjaan bagi elaun perjalanan, consumable, pembelian peralatan portable bagi alat perubatan dan alat rehab Latihan susulan kepada anggota kesihatan, sukarelawan JKM, penjaga Pembelian aset - komputer

W.P Kuala Lumpur & Putrajaya PERUNTUKAN JKN NEGERI DASAR BARU NSU JUMLAH Perlis 3,000 32,600 35,600 Kedah 7,000 130,800 137,800 Pulau Pinang 10,000 117,800 127,800 Perak 17,000 134,500 151,500 Selangor 207,100 224,100 N.Sembilan 5,000 103,700 108,700 Melaka 59,800 66,800 Johor 231,400 248,400 Pahang 99,000 102,000 Terengganu 11,000 80,900 91,900 Kelantan 13,000 110,100 123,100 Sabah 198,500 205,500 Sarawak 12,000 259,500 271,500 W.P Kuala Lumpur & Putrajaya 88,200 98,200 W.P Labuan 2,000 15,600 17,600 taklimat PPD 12 mac 2014\agihan peruntukan NBOS7.xlsx

CONTOH PERALATAN MOBILE Pembelian Alat Perubatan Glucometer Cholesterol meter Digital Blood Pressure Device (health screening) Home Care Nursing Bag Pembelian Alat Rehab TENS Rollater Digiflex IRR (Infra red ray) Sandbag 1b Dumb bell 1b Insentive spirometry Triflow

6. TINDAKAN JKN BAHAGIAN PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA 12 MAC 2014

JK PERINGKAT NEGERI Pegawai yang bertanggungjawab dalam Perkhidmatan Perawatan Domisiliari di peringkat Kesihatan Negeri Ketua Penolong Pengarah Kanan, Unit Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga yang mengetuai sebagai penyelarasan perkhidmatan perawatan di rumah yang sedia ada dan aktiviti lawatan ke rumah bagi program NBOS7 1Malaysia Family Care. Jawatankuasa Peringkat Negeri dipengerusi oleh Pengarah Kesihatan Negeri dan ahlinya terdiri dari wakil dari kesihatan awam, perubatan, agensi lain seperti Jabatan Kebajikan Masyarakat (JKM) serta badan sukarela yang berkaitan dalam penjagaan pesakit di komuniti. Peranan Jawantankuasa Peringkat Negeri adalah untuk menyelaras, memantau dan menilai program Perkhidmatan Perawatan Domisiliari di peringkat negeri. Pegawai Perubatan Yang Menjaga di Klinik Kesihatan adalah ketua Pasukan Perkhidmatan Perawatan Domisiliari dan bertanggungjawab bagi pelaksanaan perkhidmatan ini.

JK PERINGKAT NEGERI (sambungan) Kenalpasti Penyelaras Hospital dan DAERAH Taklimat susulan peringkat negeri kepada Pegawai Kesihatan Daerah, Pengarah Hospital, Penyelaras Hospital dan Penyelaras PKD Mula dengan Hospital Berpakar ( state dan hospital major – 40 hospital) Latihan Mohon urusetia peringkat negeri bagi bantu pelaksanaan latihan zon Selaraskan latihan sangkut (attachment) di hospital bagi PPP dan Jururawat Latihan echo dan latihan sukarelawan JKM/penjaga peringkat negeri dan daerah Pemantauan Pengumpulan data dan reten berpusat di JKN. Hantar maklumbalas bulanan ke BPKK (retenbpkk@moh.gov.my) Maklumbalas aktiviti (reten) dan perbelanjaan BULANAN

KESIMPULAN BAHAGIAN PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA 12 MAC 2014

PELAKSANAAN NEGERI Jan Feb Mac April Mei Jun Julai Ogos Sept Oktober   Jan Feb Mac April Mei Jun Julai Ogos Sept Oktober Nov Dis Taklimat Kebangsaan  12 Mac TOT 16-19 Mac Latihan zon 2 zon Latihan susulan Pelaksanaan Kumpul data Penilaian

Terima kasih