Northern Environmental Education Development - NEED UNN - Umhverfismennt og náttúruskólar á Norðurslóðum Yfirlit tekið saman fyrir klasafund á Hunkubökkum 25. September 2008 Sandra Björg Stefánsdóttir

HÁSKÓLI ÍSLANDS – Háskólasetrið á Hornafirði NEED – almenn verkefni Aðalmarkmið verkefnisins Nýta þekkingu um náttúru- og menningararf í þjóðgörðum og grannbyggðum þeirra til þess m.a. að auka skilning á gildi þeirra og mikilvægi verndunar, Efla sjálfsmynd íbúa (ekki síst barna) og byggja upp atvinnustarfsemi í kringum miðlun upplýsinga um þjóðgarðinn og nærliggjandi svæði til ferðamanna (fræðandi ferðaþjónusta). Sett verða upp tilraunaverkefni í þátttökulöndunum, t.d. notkun nýrrar tækni í upplýsingamiðlun (GIS), hönnun á góðu námsumhverfi, rannsóknum á árangri vettvangsferða og annars skólastarfs, þátttöku heimamanna í verkefnum sem varða umhverfisvernd af einum eða öðrum toga. HÁSKÓLI ÍSLANDS – Háskólasetrið á Hornafirði

HÁSKÓLI ÍSLANDS – Háskólasetrið á Hornafirði NEED Erlendir samstarfsaðilar: Háskólinn í Joensuu/Koli þjóðgarður (Finnland) Burren GeoPark (Írland) Þjóðgarðsmiðstöðin í Nordland (Noregur) HÁSKÓLI ÍSLANDS – Háskólasetrið á Hornafirði

WP2: Jarðfræði hlutinn Að skoða jarðfræðilega þætti og aðlaga þá fræðslu fyrir þátttökusvæðin Finna það fræðsluefni sem nauðsynlegt er til að koma af stað tilraunaverkefnum WP3: Þróa kennslu aðferðir og módel Hanna og þróa sjálfbærar kennsluaðferðir og módel fyrir markhópa verkefnisins (GIS-tool) Þessi hluti verkefnisins er samtengdur WP4 Samanburður á námskrá landanna fjögurra Þróa frekari kennsluaðferðir fyrir kennara og/eða stofnanir WP4: Hvetja til umhverfis menntunar Kennsluaðferðir og módel sem þróaðar eru í WP3 verða tengdar inn í fræðsluefni þjóðgarða, gestastofa og samfélagið á svæðinu. Þörfin fyrir árangursríka umhverfismenntun og útikennslu verða skoðaðar og greindar eftir vísindalegum aðferðum. Möguleikar á tengingu milli umhverfismenntunar, þjóðgarða, gestastofa og samfélaga á svæðinu eru skoðaðar með sjálfbæra fræðsluferðaþjónustu í huga WP5: Auka þekkingu og kunnáttu ferða- og heimamanna Í gegnum bæklinga, heimasíður, niðurstöðum kannana, líkönum sem sýna fram á hagnað af sjálfbærri ferðaþjónustu og kennslu, áframhaldandi kynninga á niðurstöðum þessa verkefnis, verða líkön um sjálfbæra fræðsluferðaþjónustu þróuð Helstu afurðir: Bæklingar um markaðssetningu á fræðsluferðaþjónustu á jarðfræðisvæðum, niðurstöður á ánægju þátttakenda, áframhaldandi samstarf vegna alþjóðlegra ráðstefna o.s.frv.

Víðtækt tengslanet innan og á milli landa: Á öllum svæðum er unnið að verkefnum innan allra sviða, en e.t.v. í mismiklum mæli eftir áhuga og aðstæðum. Myndaðir verða starfshópar aðila á mismunandi svæðum sem vinna að verkefnum á sama sviði. Hvert svæði leiðir a.m.k. einn slíkan starfshóp. Hver starfshópur tengist síðan þeim erlendu aðilum sem vinna að verkefnum á sama sviði.

HÁSKÓLI ÍSLANDS – Háskólasetrið á Hornafirði Þekkingarsetur Þingeyinga Náttúrustofa Norðausturlands Atv.þróunarfélag Þingeyinga Vatnajökulsþjg. Jökulsárgljúfrum Þekkingarnet Austurl. Þekkingarsetrið á Egilsst. Þróunarfélag Austurlands Náttúrustofa Austurlands Vatnajökulsþjg. Skriðukl. Kirkjubæjarstofa Atv.þróunarfélag Suðurl. Háskólafélag Suðurlands Vatnajökulsþjg. Kirkjubkl. Hvaða aðrir aðilar í sveitafélögum V-svæðisins eru líklegir til að taka þátt? fyrirtæki sem vilja þróa vörur skólar sem vilja koma í Skaftafell Háskólasetrið á Hornafirði Framhaldsskólinn í A-Skaftafellssýslu Frumkvöðlasetur Austurlands Vatnajökulsþjóðgarður Skaftafelli Ríki Vatnajökuls ehf. HÁSKÓLI ÍSLANDS – Háskólasetrið á Hornafirði 6

HÁSKÓLI ÍSLANDS – Háskólasetrið á Hornafirði NEED Fjórir markhópar: A. Grunnskólanemar B. Framhaldsskóla- og háskólanemar C. Íbúar og fyrirtæki í grannbyggðum D. Ferðamenn, erlendir og innlendir Fjögur meginsvið: 1. Námsefni & upplýsingar 2. Kennsluaðferðir 3. Kennsluumhverfi 4. Miðlun (einkum rafræn) HÁSKÓLI ÍSLANDS – Háskólasetrið á Hornafirði

HÁSKÓLI ÍSLANDS – Háskólasetrið á Hornafirði NEED - Vatnajökull Nokkur helstu verkefni á Íslandi: Nýting/frágangur náttúruskóla við gestamiðstöðvar þjóðgarðsins til kennslu fyrir grunnskólabörn Hönnun vettvangsnámskeiða í þjóðgarðinum og nágrenni hans til að þjálfa framhaldsskóla- og háskólanema í náttúru- og umhverfisfræðum Hönnun námskeiða (fullorðinsfræðslu) fyrir íbúa grannbyggða þjóðgarðsins um náttúrufar, menningu og umhverfisvernd, Ráðgjöf fyrir fyrirtæki í ferðaþjónustu um vöruþróun í fræðandi ferðaþjónustu (e. educational tourism). HÁSKÓLI ÍSLANDS – Háskólasetrið á Hornafirði

Northern Environmental Education Development Verkaskipting innanlands: Grunnskólar – Vestur (Kirkjubæjarst.) – WP 3 &4 Framhaldsskólar – Suður (FAS) – WP 2 & 4 Fullorðinsfræðsla – Austur (ÞNA) – WP 5 Fræðandi ferðaþjón. – Norður (ÞÞ) – WP 5 Umsjón verkefnis, bókhald, skýrslugerð: Háskólasetrið á Hornafirði – WP 1 & 2 Landstengiliður: Sandra B. Stefánsdóttir (sbs@hi.is )

Northern Environmental Education Development WP1: Management, communication and co-ordination Sameiginleg heimasíða: http://needproject.wordpress.com/ Spjall– og upplýsingavefur á Moodle: https://moodle.joensuu.fi/login/index.php?lang=en_us_utf8 Fjórar ráðstefnur: Ísland (október 2008), Finnland (maí 2009), Noregur (september 2009), Írland (apríl 2010)

Fjölþjóðleg ráðstefna 20. – 24. október 2008 Húsavík – Egilsstaðir – Höfn Vatnajökulsþjóðgarður Ferðaþjónusta og byggðaþróun í dreifbýli Fræðsla um jarðfræði Dagskrá kynnt síðar

Fjölþjóðleg samkeppni um NEED-lógó Keppni mun verða haldin um hönnun einkennismerkis fyrir NEED verkefnið. Keppnin verður háð í öllum aðildarlöndunum og miðað er við að hönnuðirnir séu börn á þátttökusvæðum. Keppnin á að fara fram haustið 2008 og mun Háskólinn í Joensuu útbúa bækling til að kynna hana. Áður en það gerist þarf að setja ákveðnar reglur um keppnina. Hér eru hugmyndir okkar í Joensuu um framkvæmd verkefnisins: Umsjónaraðilar verkefnisins sjáum keppnina í sínu landi, kynnir verkefnið fyrir grunnskólum á þátttökusvæðum og býður þeim að taka þátt Hönnuðirnir verða á aldrinum 11-15 ára Nemendur taka þátt í verkefninu undir leiðsögn kennara sinna og er verkefnið hluti af námsefni þeirra. Kennarar velja bestu myndirnar (hámark 3-5) frá hverjum bekk og senda umsjónaraðilum verkefnisins. Skilafrestur er 1. desember. Myndirnar verða sýnar á Moodle- samskiptavefnum.

Fjölþjóðleg samkeppni um NEED-lógó Dómnefnd sem samanstendur af fjölþjóðlega stýrihópnum ásamt einum utan að komandi sérfræðingi (t.d. kennari í sjónlistum) Dómnefndin kveður úrskurð sinn í nóvember. Vinningsmyndin gæti þurft á breytingum og stílfæringu að halda og mun sérfræðingur í hönnun sjá um þær breytingar. Verðlaun: Bekkur vinningshafans mun hljóta peningaverðlaun sem samsvara 1000 € í verðlaun. Þeim skal eytt til að fjárfesta í tækjabúnaði tengdum vísindavinnu eða í heimsókn í þjóðgarð. Önnur verðlaun eru 500 € og þriðju verðlaun 200 € sem notast skulu til að fjárfesta í tækjabúnaði til vísindavinnu. Höfundur vinnings merkisins mun einnig hljóta einstaklings verðlaun (t.d. bók) Allir þátttakendur í keppninni munu hljóta „verðlaun“ fyrir að taka þátt. Umsjónarmaður verkefnisins mun ákveða verðlaun fyrir sitt land en það gæti t.d. verið bók eða gögn til kennslu.

Frágangur náttúruskóla í Sandaseli, Skaftafelli Hugmyndir um verkefni Frágangur náttúruskóla í Sandaseli, Skaftafelli Heimsóknir grunnskólabarna í Sandasel Náttúrunám byggt á vísindalegri og/eða listrænni nálgun Skógræktar- og landgræðsluverkefni (t.d. byggt á Landnámi GFF) Aðstoð við grænfánavottun fyrir grunnskóla Rannsóknir á menntagildi námskeiða fyrir grunnskólabörn Rannsóknartengd sumarnámskeið fyrir framhaldsskólanema (Gróðurframvinda o.fl.) Fjölþjóðleg samskipti framhaldsskólanema um loftslagskólnun (Skaftáreldar) Það er ekki endilega markmiðið að koma eins mörgum verkefnum í framkvæmd og hægt er heldur frekar að fylgja eftir þeim verkefnum sem eru sett af stað. Verkefnin þurfa að vera mælanleg, þannig að við getum séð hvort það er einhver árangur af þeim, markmiðið er jú að læra af þeim.

Hugmyndir um verkefni frh. Fjölþjóðlegt, þverfræðilegt námskeið á háskólastigi um loftslagsmál Námskeið á háskólastigi um tengsl náttúru- og menningararfs Fjarnámskeið um sjálfbæra byggðaþróun Símenntunar-/starfsþjálfunarnámskeið vegna Vatnajökulsþjóðgarðs Fyrirtækjanámskeið um fræðandi og/eða sjálfbæra ferðaþjónustu Ráðgjöf við vöruþróun í fræðandi/sjálfbærri ferðaþjónustu Aðstoð við uppfærsla sýninga m.t.t. nýrrar vitneskju um loftslagsbreytingar

Næstu skref: Mynda/virkja klasa á hverju svæði Gera drög að verkefnalista fyrir hvert svæði Mynda starfshópa innanlands Undirbúa og kynna samkeppni um lógó Undirbúa ráðstefnu 20.-24. október Mynda tengsl við erlenda samstarfsaðila Gera verk- og fjárhagsáætlun fyrir hvert svæði Bretta upp ermar og byrja ! Samkeppnin um lógóið verður sett af stað á ráðstefnunni... Mun s.s. Eiga sér stað um mánaðarmótin okt-nóv Fá hugmyndir og forgangsraða