INFORMATIKA 4. OSNOVE SOFTVERA 22.9.2018 18:51 Softver

Osnove softvera Ciljevi: Podjela softvera na osnovne kategorije i njihov odnos Odnos između algoritama i programa Faktori koji čine računar korisnim alatom Uloga operativnog sistema u savremenim računarskim sistemima Pregled evolucije korisničkog interfejsa 22.9.2018 18:51 Softver

Program i algoritam Računar, brzo i tačno, obavlja “jednostavne” aritmetičke i logičke operacije nad podacima Program (softver): skup instrukcija u čijoj osnovi su jednostavne aritmetičke i logičke operacije Algoritam: skup procedura korak po korak kojima se rješava određeni posao (poslovni proces) 22.9.2018 18:51 Softver

Program (softver) Skup instrukcija u memoriji za upravljajanje hardverom po zahtjevu korisnika Promjenom programa računar mijenja posao, sa istim hardverom Program se piše (sastavlja) u koracima svaki korak rješava po jedan dio problema Razvoj programa: problem se opisuje prirodnim jezikom program se piše u programskom, “pseudo” jeziku implementacija programa na odgovarajućem programskom jeziku Bugs – greške u softveru (krpljenja - “pečovanja” u toku eksploatacije) 22.9.2018 18:51 Softver

Posao programera Realizovati algoritam u nekom programskom jeziku Dodati detalje, komentare i sl. Definisati procedure testiranja Ispraviti eventualne greške u softveru - debugging 22.9.2018 18:51 Softver

22.9.2018 18:51 Softver

Programski jezici Mašinski jezik (niskog nivoa): instrukcije i podatke izvršava direktno CPU numerički kodovi instrukcija ADD, SUB, INC, MOV, AND, XOR, ... Programski jezici visokog nivoa (C, C++, Java, Visual Basic, ...): kreiraju programe koji kontrolišu rad mašine većina je pisana u imperativu u formi prirodnog teksta (riječi...) precizno izražavaju algoritam ili ljudsku komunikaciju i sadrže: sintaksu (formu), semantiku (značenje) i sistem tipovanja (svaka operacija definiše tip podataka na koje je primjenljiva) 22.9.2018 18:51 Softver

Računarski programi Implementacija programa: kompajliranjem - direktno se izvršava hardverom i interpretacijom (interpreter) - izvršava se hardverom posle programske interpretacije Zahtjevi za kvalitet programa: efikasnost/performanse (potrebni resursi) pouzdanost (tačnost rezultata) robusnost (otpornost na probleme - ne greške korisnika) korišćenje (ergonomičnost) portabilnost (broj platformi) održavanje (modifikacija) 22.9.2018 18:51 Softver

Računarski programi Razlikuju se od drugih proizvoda: dokumentacija, upgrading (nadogradnja, ažuriranje) kompatibilnost, disclaimers (odricanje od odgovornosti) licenciranje distribucija 22.9.2018 18:51 Softver

Računarski programi Dokumentacija softvera: Tutorial manual Reference manual Help fajlovi On-line helpovi Klasična dokumentacija: štampana dokumenta za instalaciju, uputstva itd. 22.9.2018 18:51 Softver

Računarski programi 2. Upgrading (poboljšanje) softvera Većina programa se lako koristi (standardni su) Advanced features programa – zahtijevaju uputstva Proizvođači popravljaju proizvode, uklanjaju bagove i dodaju nove karakteristike (features) Novi programi se izdaju svake godine Korisnici dobiju novu verziju (upgrade) plaćanjem takse proizvođaču Manje izmjene se označavaju decimalnom tačkom (Win 3.11) Veće izmjene se označavaju sledećim brojem (Win 95) Nestandardne oznake npr. kod Windows verzija OS (Win XP) 22.9.2018 18:51 Softver

Računarski programi 3. Kompatibilnost Obezbjeđuje korektan rad softvera na datom hardveru, OS i periferijama Programi napisani za jednu vrstu računara (IBM) mogu da ne rade na drugom tipu računara (Mac) Podržavaju prethodne verzije 4. Odricanja (disclaimers) Proizvođači softvera ograničavaju svoju odgovornost za moguće probleme u funkcionisanju softvera, prodajući ga “kao što jeste” 22.9.2018 18:51 Softver

Računarski programi 5. Licenciranje: zaštita autorskih prava proizvođača komercijalnog softvera zabranjuje se nelegalno kopiranje u cilju dalje distribucije korisnik ne kupuje program već softversku licencu (za korišćenje softvera) Volume licence: ograničava broj instalacija 6. Distribucija licenciranih softvera: Direktna prodaja, partneri Maloprodajne prodavnice Kataloške porudžbine poštom, demo verzije Web sajtovi (e-knjižare)... 22.9.2018 18:51 Softver

Distribucija programa Copyright : zaštićen softver koji se ne smije nelegalno kopirati/distribuirati Physically copy protection: zaštita diskova i uređaja od nelegalnog korišćenja softvera Softveri nezaštićeni autorskim pravima: Free of cost (besplatni) - Public domain software Shareware – dozvoljava se testiranje, vremenski su ograničeni, sa ograničenim mogućnostima i sl. 22.9.2018 18:51 Softver

Osnovne kategorije programa (softvera) Sistemski softver Aplikativni softver Drajveri Kompajleri i drugi programi za prevođenje Uslužni programi (utility) Grafički programi, CASE alati ...: jednostavni za upotrebu, zaobilaze kompleksnu sintaksu programskih jezika (npr. CAD) 22.9.2018 18:51 Softver

Sistemski softver koordinira rad hardvera i niz drugih poslova “iza scene” korisnici računara rijetko primjećuju njegov rad Vrste: Operativni sistemi Programi prevodioci (kompajleri) Utility (uslužni programi) 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistem 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistem Operativni sistem obavlja: Komunikaciju sa periferijama Koordinaciju konkurentskog procesiranja - multitasking Monitorisanje resursa, evidencija i mehanizama zaštite Upravljanje aplikativnim programima, podacima i CPU Koordinaciju mrežnih komunikacija Upravljanje memorijom (RAM) Obezbjeđivanje interfejsa sa fajl sistemom 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistemi Omogućavaju korisnicima pristup različitim resursima sistema: hardveru – štampač, skener, čitač kartica itd. i softveru – fajl sistemu i programima. Pristup ovim resursima kontroliše operativni sistem Postoje dvije komplementarne šeme koje obezbjeđuju ovaj servis: Mrežni operativni sistemi: Korisnici su svjesni da postoji više umreženih različitih mašina i imaju mogućnost da im pristupaju prijavom na njih ili korišćenjem njihovih resursa preko komunikacionih linija 2. Distribuirani operativni sistemi: Korisnici ne moraju biti svjesni postojanja više računara Pristupaju udaljenim mašinama i resursima kao svojim lokalnim 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistem virtuelna ekstenzija RAM-a Operativni sistem upravlja virtuelnom memorijom: virtuelna ekstenzija RAM-a kada se RAM napuni, podaci se prenose “swapped” na i sa HD sa specijalnim fajlom na HD swap fajl (u FAT), ili page fajl (u NTFS fajl sistemu) veličinu, lokaciju itd., konfigurišu korisnici 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistem - Fajl sistemi Skladište, organizuju i obezbjeđuju pristup podacima u računaru Uređaji za skladištenje koriste fajl sisteme za skladištenje podataka Fajl sistem obezbjeđuje: skladištenje i hijerarhijsku kategorizaciju fajlova menadžment i navigaciju pristup i oporavak podataka Korisnici pristupaju fajlovima koristeći GUI ili CLI interfejs Fajl sistem je organizovan u formi strukture drveta direktorijuma 22.9.2018 18:51 Softver

Tipovi fajl sistema Klasifikuju se u 4 kategorije: 1. Fajl sistemi diska: Za skladištenje, otkrivanje i oporavak podataka sa HD, CD, DVD... i Primjer: FAT16, FAT32, NTFS, ext2, ISO 9660... 2. Mrežni fajl sistemi: Obezbeđuje pristup fajlovima u drugim računarima Transparentni su za korisnike Primjer: NFS, CIFS i GFS. 22.9.2018 18:51 Softver

Tipovi fajl sistema 3. Fajl sistemi baza podataka: Identifikuje fajlove po karakteristikama: ime, tip, naslov, autor... Fajlovi se lako pronalaze koristeći SQL upite ili pretraživač teksta 4. Fajl sistemi za posebne namjene: Fajlove organizuje softver u toku rada Koriste ih fajl-centrični OS kao UNIX Primjer: /proc file system, za pristup informacijama o procesima i dr. karakteristikama OS 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistem 22.9.2018 18:51 Softver

Podizanje operativog sistema Neki računari posjeduju OS u potpunosti u ROM-u (BIOS) Drugi računari samo jednim dijelom imaju OS u ROM-u Ostatak operativnog sistema se učitava u memoriju sa HD kroz proces koji se zove booting - butovanje 22.9.2018 18:51 Softver

Primjer: Proces butovanja -POST Jedinica za napajanje izvršava samo-testiranje svih komponenti RS- POST (Power On Self Test) Kada su naponi provjereni i prihvaćeni, računar indicira da je napajanje dobro i šalje (Power Good) signal vremenskom prekidaču (tajmeru) procesora To obično traje 0.1 - 0.5 sekundi Tajmerski čip prestaje slanje komandi za resetovanje i dopušta CPU da počne rad 22.9.2018 18:51 Softver

POST BIOS - but program poziva seriju POST testova: CPU RAM CMOS Floppy Drives Hard Drives Power Supply Display Adapter BIOS - but program poziva seriju POST testova: BIOS - dijagnostički program čekira hardver prema permanentno snimljenim podacima u CMOSu Radi veoma brzo Oglašava se sa ‘bip’ ako postoji greška 22.9.2018 18:51 Softver

POST CPU RAM CMOS Floppy Drives Hard Drives Power Supply Display Adapter CPU šalje signale kroz sistemsku magistralu (bus) da se osigura da korektno radi 22.9.2018 18:51 Softver

POST CPU čekira sistemski tajmer RAM CMOS Floppy Drives Hard Drives Power Supply Display Adapter CPU čekira sistemski tajmer Tajmer obezbjeđuje da se PC operacije odvijaju na sinhronizovan način Ovo nije čekiranje sistemskog časovnika (system clock) 22.9.2018 18:51 Softver

POST Testira grafičku karticu (Video Display Adapter) CPU RAM CMOS Floppy Drives Hard Drives Power Supply Display Adapter Testira grafičku karticu (Video Display Adapter) Obično je ovo prvi put da se nešto prikaže na ekranu (zato se koristi ‘bip’ kôd ako ima greška) 22.9.2018 18:51 Softver

POST CPU RAM CMOS Floppy Drives Hard Drives Power Supply Display Adapter Čekira RAM Monitor može prikazati količinu memorije koja je čekirana 22.9.2018 18:51 Softver

POST Čekira tastaturu Čekira da li je neki taster pritisnut CPU RAM CMOS Floppy Drives Hard Drives Power Supply Display Adapter Čekira tastaturu Čekira da li je neki taster pritisnut Pritiskom na neki taster može se prekinuti proces butovanja 22.9.2018 18:51 Softver

POST Šalje signale preko specifičnih puteva na magistrali do svakog pogona diska Čeka odgovor da vidi koji diskovi su tamo Na svakom pogonu diska obično kratko zasvijetli indikatorska dioda Može se dobiti odgovor na ekranu šta je pronađeno CPU RAM CMOS Floppy Drives Power Supply Display Adapter Hard Drives 22.9.2018 18:51 Softver

POST Rezultati POST se porede sa uskladištenim podacima u CMOS čipu CPU RAM CMOS Floppy Drives Power Supply Display Adapter Hard Drives Rezultati POST se porede sa uskladištenim podacima u CMOS čipu Razlike mogu dati grešku Svaka promjena u osnovnoj konfiguraciji sistema snima se u CMOS 22.9.2018 18:51 Softver

POST Neke komponente imaju svoje BIOS kodove Disk kontroleri CPU RAM CMOS Floppy Drives Hard Drives Power Supply Display Adapter Neke komponente imaju svoje BIOS kodove Disk kontroleri SCSI kartice 22.9.2018 18:51 Softver

POST – Boot procesi Kada se kompletira POST proces, sistem je spreman da učita neki OS sa diska gdje je lociran (primarna aktivna butabilna particija) Različiti mediji za butovanje imaju različite rutine 22.9.2018 18:51 Softver

Više butabilni OS Omogućavaju korisniku da imaju više od jednog OS na istom računaru Kod startovanja, operater selektuje koji instalirani OS će koristiti Samo jedan OS u isto vrijeme može raditi osim u sistemu virtuelnih mašina USLOV: svaki OS na posebnoj particiji!! 22.9.2018 18:51 Softver

Primjer: Više-butabilni sistemi Više-butabilni sistem na Linux OS Koristi Linux Loader (LILO) ili GRand Unified Bootloader (GRUB) Primer LILO prompta : Linux - Linux (ext2fs partition) Windows - (FAT) 22.9.2018 18:51 Softver

Primjer: Više-butabilni sistemi Windows OS NT/XP Može butovati Više butabilni Win XP, NT, 95, 98 i ME NT loader može prikazati boot menu na startovanju Primjer promta: Windows XP Professional Windows NT 4.0 Work Station Windows ME 22.9.2018 18:51 Softver

Primjer: Više-butabilni sistemi Boot loaders drugih proizvođača: System Commander: butuje DOS, Windows, OS/2, FreeBSD i Linux Free BSD – free version of Unix. OS/2 – IBM Operating System 22.9.2018 18:51 Softver

Microsoft Windows operativni sistemi Windows – ljuska (shell) za grafičko lice u MS-DOS-u Sa Windows 95 1995.g., -potpuno novi OS koji rijetko pokazuje svoje MS-DOS porijeklo Poslednje verzije Windows-a: Win XP, Vista, Win 7, Win 10 nemaju vidljive veze sa DOS-om We recommend viewing “The Windows XP Environment" (PH_06_14.swf) here. You can find this media asset on the Instructor Resource Center CD-ROM or online at www.computerconfluence.com. 22.9.2018 18:51 Softver

Microsoft Windows operativni sistemi Interaktivnost korisnika sa OS-om obezbjeđuju: Interfejs komandne linije (DOS) GUI interfejs (Windows Desk Top PC) Upravljanje datotekama (fajlovima) Fajlovi mogu biti razbacani po sistemu (fragmentovani) teže upravljanje i sporiji rad računara Rešenja - logička organizacija fajlova (fajl sistem) Windows i Mac OS podržavaju pojam zajedničkih sistemskih foldera sa samoobjašnjavajućim imenima: My Documents (Dokumenta) My Pictures (Slike) My Music (Muzika) Share this folder (Deljeni, zajednički folderi) 22.9.2018 18:51 Softver

Korisnički interfejs Disk operativni sistemi (DOS) MS-DOS – interfejs komandne linije ukucavanjem karaktera (slova, brojevi, simboli) UNIX –interfejs u formi menija: Komande se biraju iz lista prikazanih na ekranu (menu driven interface) 22.9.2018 18:51 Softver

Korisnički interfejs Grafički korisnički interfejs –GUI (Graphical User Interface): To je DOS u kome korisnik interreaguje sa računarom pomoću miša Mac OS, Windows 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistemi Pregled OS Razvoj MS DOS MS-DOS 1981 – v1.0 Windows 3.1/3.11/95/98 Windows NT 3.51/4.0 Windows 2000/XP/Vista Windows 7, 32/64 - bitni Unix/Linux Macintosh Snow Leopard (2010), 64-bitni Windows 8 (2012) Razvoj MS DOS 1981 – v1.0 1982 – v1.25 1983 – v2.0 1984 – v3.0 za PC & v3.1 za mreže 1988 – v4.0 1991 – v5.0 1993 – v6.0 & v6.2 1994 – v6.21 & v6.22 1995 – pokrenuo rane Windows OS 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistemi Windows NT 3.1 & 3.5 Objavljen 1993/4 Dodato više bezbednosnih karakteristika (Kerbreros) Microsoft-ov izbor za visoko-zahtevne krajnje sisteme Mnogo elastičnije (lakše se oporavlja) fajl sistem Isti GUI kao Windows 3.1 i 3.11 Na bazi novog kernela Nije imao potrebu za instaliranim DOS-om 22.9.2018 18:51 Softver

Windows NT 3.51 22.9.2018 18:51 Softver

Tehnološki pomak u Win OS-ima (Gartner, juni 2012) Windows 8 OS označava početak WinRT (Windows Runtime) modela programiranja OS WinRT je tehnološki pomak – (DOS, WinNT, WinRT): DOS tehnologija programiranja OS trajala do 1993 Win NT tehnologija klijentskih OS od 1993 i do 2001 (Win XP OS) WinRT će obezbijediti: rad sa Win32 tehnologijom programiranja i novim WinRT aplikacijama podršku za mobilne uređaje 22.9.2018 18:51 Softver

Windows XP Objavljen oktobra 2001 Zamenio Windows 9x i NT Zasnovan na NT kernelu Proizveden u Home i Professional v. 32- i 64-bitna v. na raspolaganju Zahteva“Activation” Poboljšana bezbednost: ugrađen Firewall šifrovanje fajla – EFS....) Specijalizovane (redukovane) verzije Media Center, Tablet PC Contains 32 bit kernel & driver set from NT & Win2K 22.9.2018 18:51 Softver

Microsoft Vista Objavljen 30 Januara 2007 Novi GUI (Aero): 3-D izgled i osjećaj Pet ‘verzija’: Home Basic, Home Premium, Business, Enterprise, Ultimate Značajne bezbjednosne karakteristike: BitLocker i Drive Encryption (samo Ultimate verzija): može se šifrovati cio HD, osim za bootloader kombinacija hardvera i softvera cio disk se može potpuno posvetiti glavnoj ploči - Windows 7 - objavljen oktobra 2009 22.9.2018 18:51 Softver

Windows Server 2003 Objavljen aprila 2003,verzije: Standard, Enterprise, Datacenter, Web, Small Business Server Ugradio karakteristike XP Mnogo bezbjedniji, podrazumjevano Baza Microsoft-ove filozofije “povjerljivog računara” (TCB) Windows server 8 -2008 R2 22.9.2018 18:51 Softver

Windows Server 2008 Objavljen 2008, a verzija 2 (2R) – 2009. Zasnovan na Windows NT 6.x i istom kodu kao Win Vista Ima najviše istih funkcionalnosti i arhitekturu kao Vista - IPv6, wireless, brzinu i zaštitu: BitLocker, ASLR*, poboljšan firewall, šifrovanje diska… Procesori i memorije su Plug and Play uređaji Dinamičko particioniranje resursa Dynamic Hardware Partitioning Svaka particija ima svoju memoriju, procesor i UI NTFS fajl sistem – samokorekcija korupcije fajlova OS – S.M.A.R.T. karakteristike za detekciju indikatora kvara HD Hyper-V hipervizorski softver za virtuelizaciju itd. *ASLR (Address space layout randomization) tehnika zaštite računara koja slučajno aranžira položaj ključnih oblasti podataka (izvršnih fajlova, biblioteka, helpova, stekova u adresnom prostoru procesa) 22.9.2018 18:51 Softver

Windows CE/Pocket PC -Win PDA uređaji- Namjenjen za tržište džepnih i priručnih računara Ima izgled i osjećaj 95 i NT: V1.0 (1996), V2.0 (1998), V3.0 (2000) Pocket PC – septembra 2001 (Win XP OS) Nazvan Windows Mobile 6 (2007): Windows Mobile Classic – integrisan mobtel Windows Mobile Professional –sa touch screen Windows Mobile Standard –bez touch screen Windows Mobile 6.5 (2010) (Android, Apple, Blackberry, Windows Mobile, Symbian, MeeGo, Bada ... 2012), Windows Mobile 6.0 Pocket CE, 2010 veliki broj aplikacija i add-ons (mob, GPS, barcode, RFID, kamera...) 22.9.2018 18:51 Softver

Verifikacija Windows verzija Windows do 3x & NT3.5 Verifikuje se sa: selektuj HELP u Program Manager meniju selektuj ABOUT Obezbeđuje dijalog sa verzijom OS i drugim sistemskim informacijama 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistem - Unix Primarno u naučnom ili istraživačkom okruženju Postoje brojne popularne verzije Ovo je više-korisnički OS za više istovremenih zadataka (multytasking) Menu interfejs 22.9.2018 18:51 Softver

Unix tipičan Desktop (CDE) 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistem - Linux Linux – softver sa otvorenim kodom Linus Torvalds - autor kernela Linux OS Linux OS najpoznatiji softver sa otvorenim kodom GPL – General Public Licence Danas Linux pokreće Web servere, filmske i animacione radne stanice, super kompjutere itd. Linux ima brojne verzije tzv. “distribucije” Redhat, Debian, Susse, Mandrak. Ubuntu 10.4 i mnoge druge Komandna linija sa različitim GUI koji ih prekrivaju Ranije verzije nisu lake za prosječnog korisnika 22.9.2018 18:51 Softver

Uobičajene distribucije Distribucija Podržani jezici Mandrake www.mandrakesoft.com Swedish, English, Spanish, Chinese, Japanese, French, German, Italian, Russian, Estonian, Finnish, Portuguese, Turkish, Thai Red Hat www.redhat.com English, Spanish, French, German SUSE www.suse.com English, Spanish, French, German, Italian, Portuguese Unbutu 10.4 – najnovija verzija Linux OS (2009) I stotine drugih! http://www.linux.org/dist/index.html 22.9.2018 18:51 Softver

Linux OS Prednosti - Nedostaci Niska cijena i velika stabilnost Jeftiniji zahtijevani hardver Imun na većinu virusa, trojanaca i Windows ranjivosti ????? Radi na velikom broju različitih CPUs Čita većinu fajl sistema i može ih instalirati kao “samo za čitanje” (read only) Teži za korišćenje za prosječne korisnike Manje softverskih aplikacija na raspolaganju Manje sistemskih eksperata i administratora Nije univerzalno podržan od glavnih snabdjevača 22.9.2018 18:51 Softver

Linux GNOME desktop Main Menu Button Desk Guide Task List 22.9.2018 18:51 Softver

Operativni sistemi Apple Macintosh Objavljen u januaru 1980. User-friendly alternativa 100% čisti GUI*: Nema komandi za pamćenje Miš za usmjeri-i-klikni operaciju Brojni OS ažurirani proteklih godina Tekući OS (OS X10)-na Unix/Linux The Original Mac * GUI originalno razvijen u Xerox Corporation 22.9.2018 18:51 Softver

Primjer: Originalni Mac GUI 22.9.2018 18:51 Softver

Primjer: Mac OS X 22.9.2018 18:51 Softver

Aplikativni softver Alat za pomoć računarskim korisnicima u rješavanju realnih sistemskih problema Korisničke aplikacije: za računovodstvo, grafički programi, edukacija, igre... Primjena aplikacija – aplikativnih programa: daje višenamjensku dimenziju računaru Svojstva aplikativnih programa: izgrađeni su na bazi vizuelnih metafora alata iz realnog svijeta proširuju ljudske mogućnosti povezuju korisnika i operativni sistem 22.9.2018 18:51 Softver

Aplikativni softver Integrisani softverski paketi: Obuhvataju više aplikacija koje rade zajedno Omogućavaju automatsko prebacivanje podataka između pojedinih modula Cijena im je niža od pojedinačnih aplikacija Koristi se isti tip komandi u svakom od modula Primjer: Microsofte Office 2003/2007/2010 22.9.2018 18:51 Softver

Aplikativni softver AppleWorks Popularni integrisani paketi, AppleWorks i MS Works po pravilu uključuju: Procesiranje teksta Baze podataka Tabelarnu obradu Grafičku obradu Komunikacije (web brauzer) Module za upravljanje personalnim informacijama (Personal information management - PIM) - Outlook AppleWorks 22.9.2018 18:51 Softver

Aplikativni softver Paketi više aplikativnih softvera mogu se prodavati i kao zasebni programi Microsoft Office System (MS Office 2010) najpopularniji aplikativni paket obuhvata: Word (program za obradu teksta) Excel (tabelarni program) PowerPoint (program za grafičke prezentacije) Access (baze podataka) Outlook (program za upravljanje e-poštom ... 22.9.2018 18:51 Softver

Aplikativni softver Vertikalno tržište i specijalizovani softver (custom applications) Cijena ovog softvera je mnogo veća od komercijalnih aplikacija Primjer: Razvojni softver alati Softver prilagođen datom poslu: medicinski računi bibliotečki katalozi softver za referenciranje u pravnim poslovima upravljanje restoranima sistemi za upravljanje sadržajem (CMS).... 22.9.2018 18:51 Softver

Drajveri Mali programi za komunikaciju U/I uređaja sa računarom Uključeni su ili u OS ili su dodati uz periferijske jedinice na (disketi) CD 22.9.2018 18:51 Softver

Uslužni programi (utility) Održavaju sistem i ispravljaju ono što OS nije automatski uradio: Kopiraju fajlove između memorijskih jedinica Popravljaju oštećene fajlove na disku Prevode fajlove (emuliraju) za čitanje pomoću drugih programa Štite od virusa i drugih malicioznih programa Komprimuju fajlove tako da zauzimaju manje prostora na disku Obavljaju i druge važne zadatke… 22.9.2018 18:51 Softver

Uslužni programi (Utility) Primjer: Symantec Norton Utilities - popularni korisnički paket softverskih alata za obnavljanje oštećenih fajlova, popravljanje oštećenih HD i poboljšavanje performansi HD 22.9.2018 18:51 Softver

Računarski softver Ekološke preporuke za izbor i korišćenje računarskog hardvera i softvera: Kupujte uređaje sa zelenom oznakom Koristite notebook-ove Koristite sisteme za štednju energije Isključujte uređaje kada nisu potrebni Štedite energiju, a ne ekrane Štampajte samo jednom Reciklirajte po mogućnosti sve nepotrebne stvari Odlažite nepotrebne stvari ekološki ispravno 22.9.2018 18:51 Softver

Perspektive interfejsa Korisnički interfejsi će biti izgrađeni na bazi novih tehnologija: Interfejsi na prirodnom jeziku Inteligentni agenti Virtualna realnost (AVATAR) WIMP (windows, icons, menus, and pointing devices) interfejsi: Lakši za učenje i korišćenje nego interfejsi zasnovani na tekstu SILK interfejsi uključuju mnoge pionirske tehnologije u razvoju korisničkih interfejsa i softvera: govor i jezik, slika, znanje 22.9.2018 18:51 Softver

Zaključak Osnovna podjela softvera je: Sistemski softver - koordinira rad hardvera i obavlja poslove iza scene koji se rijetko primećuju Softverske aplikacije - služe kao produkcioni alati za pomoć kompjuterskim korisnicima u rješavanju različitih problema Prevodioci i drugi programi - omogućavaju programerima da kreiraju nove programe Integrisani softverski paketi nude više programa za obavljanje kompletnog posla. Omogućavaju jednostavnu prenosivost podataka između sebe Nove tehnologije nalaze primjenu u budućim aplikacijama sa poboljšanim interfejsima (WIMP, SILK…) 22.9.2018 18:51 Softver

HVALA NA PAŽNJI! 22.9.2018 18:51 Softver