مطالعه اثر کاربری در فیسبوک بر محرومیت نسبی و رضایت از زندگی دکتر حمید عبداللهیان استاد دانشگاه تهران دانشجوی پسا دکتری دانشگاه تهران دکتر مهین شیخ انصاری اولین کنفرانس ملی فضای سایبری و تحولات فرهنگی 30 بهمن دانشگاه پیام نور مرکز تبریز 1 st National Conference on Cyber Space and Cultural Changes (CSCC2015) cyber1.atoicc.com

به نام خدا

طرح مساله رسانه های فراگیر وارد زندگی روزمره جوانان ایرانی شده اند گسترش دولت الکترونیک باعث ورود اینترنت به زندگی روزمره افراد جامعه و بخصوص جوانان شده است. هنگامی که جوانان انتخاب واحد، دیدن نمره و کارهای تحقیقی اشان را از طریق اینترنت و به صورت الکترونیکی انجام می دهند به ناچار باید بپذیریم که با دوستان خود هم از طریق شبکه های اجتماعی مجازی تعامل خواهند کرد. بر اساس آخرین آمار تعداد کاربران اینترنت 45 میلیون و تعداد کاربران فیسبوک با ( احتساب 40 درصد ) 18 میلیون نفر که اکثرا آنها جوان هستند

مبانی نظری تحقیق

رسانه های فراگیر و شبکه های اجتماعی مجازی روابط شبکه ای را گسترش می دهند

روابط شبکه ای باعث آشنایی جوانان با : افراد ناآشنا و می شوند شیوه های متفاوت زندگی

بر این اساس روابط شبکه ای فرصتها و تهدیدهایی را برای جوانان به همراه دارند

فرصتها گسترش پیوندهای سست فراهم آوردن زمینه مساعد برای تعامل و گفتگو بین افراد جامعه افزایش سرمایه اجتماعی پیوند بخش افزایش شعاع اعتماد استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی برای اعتمادسازی ( تبدیل اعتماد عمودی به افقی ) تسهیل دسترسی به اطلاعات

تهدیدها افزایش گزینه های انتخاب برای جوانان و در نتیجه امکان اشتباه بیشتر تضعیف ارزشها و هنجارهای برخاسته از سنت، محل و خانواده در جامعه تضعیف نقش مکان در تعیین هویت تضعیف نقش مکان در تعیین قلمرو ایده آلها و آرزوها بوجود آمدن احساس محرومیت نسبی کاهش رضایت از زندگی

فرضیه های تحقیق میانگین احساس محرومیت نسبی در کاربران غیر فعال فیسبوک بیشتر از افرادی است که عضو فیسبوک نیستند. کاربری در فیسبوک حس محرومیت نسبی را در کاربران غیر فعال افزایش می دهد. میانگین رضایت از زندگی کاربران غیر فعال فیسبوک کمتر از رضایت از افرادی است که عضو فیسبوک نیستند. کاربری در فیسبوک رضایت از زندگی کاربران فعال فیسبوک را افزایش می دهد.

روش تحقیق کیفی MIXED METHOD روش کمی روش پیمایش آنلاین، آفلاین در حجم 2437 روش پیمایش آفلاین در حجم 288 نفر روش کیفی مشاهده مشارکتی و مستقیم و گروههای متمرکز

نتایج تحقیق

ساختار روابط جوانان ایرانی ساختار روابط جوانان ایرانی که عضو شبکه های اجتماعی نیستند به شکل منفرد و یک وجهی است. ساختار روابط جوانان عضو شبکه های اجتماعی مجازی به شکل شبکه ای و چند وجهی است.

کاربری در فیسبوک محرومیت نسبی را در بین کاربران افزایش می دهد من احساس می کنم زندگی واقعی ام با ایده آلهایم تطبیق ندارد

آزمون تفاوت محرومیت نسبی بین افرادی که عضو فیسبوک نیستند با کاربران فعال و غیرفعال محرومیت نسبیآزمون T سطح معني داري کاربران فعال فیسبوک 1/3130/189 کاربران غیر فعال فیسبوک 2/0050/045

خط رگرسیون بین میزان وابستگی به فیسبوک و محرومیت نسبی در کاربران فعال و غیر فعال R= 0/102 Sig= 0/035 R= 0/057- Sig= 0/177

کاربری در فیسبوک رضایت از زندگی را کاهش میدهد

آزمون تفاوت رضایت از زندگی بین افرادی که عضو فیسبوک نیستند با کاربران فعال و غیرفعال رضایت از زندگیآزمون T سطح معني داري کاربران فعال فیسبوک 0/986- 0/328 کاربران غیر فعال فیسبوک 2/981-0/003

خط رگرسیون بین رضایت از زندگی و میزان وابستگی به فیسبوک در بین کاربران فعال وغیرفعال R= 0/442 Sig= 0/003 R= 0/026 Sig= 0/882

علت تفاوت تاثیر کاربری در فیسبوک بر کاربران فعال و غیر فعال باز تعریف اعتبار و محبوبیت در فضای مجازی تعداد دوستان فیسبوکی ( اعتبار ) تعداد لایک ها ( محبوبیت )

بحث و نتيجه گيري چه راهکارهایی باید بکار برد تا آسیب های رسانه های فراگیر را کاهش دهیم؟ 1- با انجام تحقیق و پژوهش آگاهی جامعه را نسبت به تاثیرهایی که رسانه های فراگیر بر جامعه دارند افزایش دهیم. 2- همزمان با افزایش گزینه های انتخابی در برابر جوانان، حس مسئولیت پذیری آنها را در برابر انتخابهایشان افزایش دهیم. 3- استفاده نهادهای جامعه پذیر از شبکه های اجتماعی مجازی برای تعامل با جوانان و آشنا شدن با نظرها و مشکل های جوانان و کمک به آنها در انتخابهایشان. 4- افزایش مدارای اجتماعی در برخورد با جوانان