М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университеті Тақырып:М.Шоқайдың саяси қызметі Орындаған: Амандық.Е Тобы: ХТ-18-5К3 Қабылдаған: Кафедра:Қазақстан тарихы

ЖОСПАР І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім Мұстафа Шоқайдың өскен ортасы,балалық шағы Қайраткер ретінде қалыптасу кезеңі Түркістан автономиясын құрудағы қызметі ІІІ. Қорытынды ІV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе Мұстафа Шоқай - Алаш қозғалысының қайраткері, Түркістан өлкесі халықтарының азаттық күресі жетекшілерінің бірі, публицист. Мұстафа Ақмешіт (Перовск, қазіргі Қызылорда) уезінде 1886 жылы желтоқсанның 25 – де дүниеге келген Мұстафа сауатын ауылда ашады да, оқуды Сұлутөбе станциясындағы орыс мектебінде оқудан бастайды. Кейін 1902 жылы гимназияға (Ташкентке) түсіп, оны 8 жылдан кейін «өте жақсы» деген бағамен аяқтады жылы Түркiстан мұсылмандары басшыларының бiрi, Уақытша үкiметтiң түркiстандық комитетiнiң және Құрылтай жиналысының мүшесi.

Мұстафа Шоқай Көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері Ұлы тұлға. Алаш арысы.Мұндай жандар туралы Елбасы Н.Назарбаев: “Ұлы тұлғаларын білмейінше, бірде-бір дәуірді дұрыстап тану мүмкін емес. Адам тарихының айнасынан біз тарих көшінің жүрісін ғана аңдап қоймаймыз, оның рухын, тынысын сезінеміз. Сондықтан халқы мен елінің алдындағы өздерінің перзенттік парызын айқын да анық түсінген, қандай да қиын-қыстау жағдайда оны адал орындаудан жалтармаған адамдар қай дәуірде өмір сүрсе де, дәйім жұртының азаматы болып қала бермек. Тарихтың қай кезеңінде болсын, олар өз ұлтының бетке ұстар мақтанышы болып келген”, дейді. Сондай тұлғалардың бірі – Мұстафа Шоқай. Ол – Алаш қозғалысының төл перзенті, Алаш идеялары мен мұраттары аясында қанаттанған, қазақ, өзбек және басқа да түркі халықтарының ұлттық бостандығы үшін күресінің стратегиясы мен тактикасын айқындаған қайраткер.

Қызылорда облысының шиелі ауданы Сұлутөбе ауылында Сыр өңірі қазақтары арасындағы беделді кісі Шоқайдың отбасында дүниеге келген.Шоқайдың әкесі Торғай Сыр қазақтары Ресей патшалығының қоластына кірмей тұрғанда Хиуа ханының уәлиі,ал нағашылары Хиуа хандығының орыстардан қорғауда ерекше көзге түскен әйгілі әскербасылар болған.М.Шоқай жазу сызуды өз анасынан жасы 5ке толғанда-ақ үйренген. Ауыл молдасынан хат танығаннан кейін 1902 жылы Ташкенттегі ерлер гимназиясына оқуға қабылданады жылыСанкт-Петербург Императорлық университетінің заң факультетін бітірген. Ағылшын, француз, түрік, өзбек, орыс тілдерін білген.Осы кезден ақ қоғамдық-саяси өмірге араласа бастайды. Студенттік жылдары империя астанасындағы демократиялық қозғалыстарға қатысады.Санкт-Петербургимперия Мұстафа Шоқайдың өскен ортасы,балалық шағы

Дақылдандыру. Облигатты анаэробты жағдайда өсіріледі (Әдетге ауаны N1,, С02, Н, қоспаларымен алмастырады), өсу барысында сүт қышқылын көп мөлшерде түзеді. Хемоорганотрофтар; өсу үшін байытылған коректік ортаны талап етеді. Қанды агарда пептококтардың және пептострептококтардың колониялары ұсақ, томпақ, жылтыр, мөлдір кейде сәл лайланған, анаэробты жағдайда инкубациялаган кезде 48 сағатта оседі. Кейбір штамдары қанды агарда кара түсті колония түзіп өсуі мүмкін. Өсу температурасы 37°С. Биохимиялық белсенділігі. Көмір суларға инертті келеді, энергияны пептонды ыдырату аркылы алады. Әдетте каталазасы жоқ, нитраттарды қалпына келтірмейді. Кейбір түрлері индол бөліп, нитраттарды нитриттерге ауыстырады. Антигендік қаситеі. Жекелеген түрлердің антигендік қасиеті толығымен зерттелмеген; жасуша қабығының пептидогликаны мен тейхой қышқылы антигендік қасиетке ие. Патогенділік факторлары толық зерттелмеген; капсуласының, гиалуронидаза мен коллагеназа ферменттерінің болуымен байланысты болуы мүмкін.

Резистенттілігі. Ауаға түсісімен бірден жойылады. Антибиотиктерге сезімталдығы әр түрлі болады. Грам оң бактерияларга әсер ететін аминогликозидтерге (гентамицин, канамицин) сезімталдығы жоқ, метранидазолга (трихапол), клиндомицинге және баска да кең спектрлі антибиотиктерге сезімтал. Қазіргі қолданылып жүрген дезинфектантгарға, антисептиктерге сезімтал. Эпидемиологиясы. Спора түзбейтін анаэробтар инфекциясының эпидемиологиясы зерттелмеген. Ауруды көбінесе өзіндік эндогенді бактериялар тудырады, әсіресе иесінің ағзасының тұрақтылыгы төмендегенде. Спора түзбейтін анаэробтар адамның калыпты микрофлорасының құрамды бөлігі болып табылады. Олар ауыз қуысы мен жоғары тыныс алу жолдарының және несеп - жыныс және ішек жолдарының шырышты қабықтарында өсіп - өніп, көбейеді. Спора түзбейтін анаэробтар әртүрлі ірінді-кабыну үрдістерін тудырады: жақ-бетаймағында, өкпеде, бауырда, зәр-жыныстык жүйені, тірек-қимыл аппаратын зақымдайды, аппендицит, перитонит, сепсис тудырады. Әдетте олар анаэробтар мен аэробтар ассоциациясы тудыратын аралас инфекциялар.

Иммунитеті. Зерттелмеген. Микробнологиялык диагноз кою. Зерттеу заттары - ірің немесе зақымдалган тін, кан тағы баскаларға; бактериоскопиялык және бактериологиялық зерттеулер жүргізіледі; анаэробтарды анықтау үшін газды сұйыкты хроматография, ИФТ және т.б. қолданылады. Антибиотикограмманы аныктау міндетті түрде жүргізіледі. Емдеуі. Кобінесе антибактериалды препараттармен (метранидазол, клиндомицин, цефалоспорин, левомицетин, эритромицин) бірге хирургиялык емдеу жүргізіледі. Алдын алуы. Арнайы сақтандыруы жок.

Анаэробты грам теріс кокктар. Морфологиясы. Қозғалмайтын грам теріс коктар. Жағындыда жұптасып, ретсіз шоғыр түзіп, кейде қысқа тізбек түзіп орналасады. Адам патологиясында маңызды орын алатын түрі Veilonella parvula. Дақылдандыру. өсу температурасы 37°С. Сүтті агарда жұлдызданған жылтыр колония түзеді. Биохимиялык белсенділігі. Ферменттік белсенділігі орташа, пируват, лактат, малат, фумараттарды ыдыратады. Желатинді сұйылтпайды, сүтті ұйытпайды, индол түзбейді, нитраттарды нитриттерге дейін қалпына келтіреді. Лактатты ферменттеудің нәтижесінде ацетат, припионат, С02 Н2 түзеді. Антигендік касиеті жеткіліксіз зерттелген; жасуша қабығының липополисахариді антигендік қызмет атқарады. Патогенділік факторлары жеткіліксіз зерттелген; эндотоксин бөлуі негізгі патогендік қасиеті болуы мүмкін. Эпидемиологиясы. Олар ауыз қуысы мен жоғары тыныс алу жолдарының және ішек жолдарының шырышты қабықтарында өсіп - өніп, көбейеді.

Резистенттілігі. Сыртқы орта факторларына өте сезімтал, тез өледі. Метронидазолға, клиндамицинге сезімтал. Дезинфектанттар мен антисептиктердің қазіргі кезде колданылып жүрген түрлерінің барлығына сезімтал. Иммунитеті. Зерттелмеген. Патогенезі. Анаэробты коктар қоздыратын инфекциялар эндогенді сипаталады. Олар моноинфекция туғызуға кабілетсіз, әдетте оппортунистік ірінді - қабыну ауруларымен бірлесіп отуі мүмкін және сол қоздырғыштармен бірге бөлінеді. Микробиологиялық диагноз қою. Ірің немесе зақымдалған тін, қан тағы басқаларға бактериоскопиялық және бактериологиялык зертгеулер жүргізіледі; анаэробтарды табу үшін газды сұйықты хроматография, антибиотикограмманы анықтау қолданылды. Емдеуі. Антибиотиктер қолданылады. Алдын алуы. Арнайы сақтандыруы жок.

Қорытынды Коктар-морфологиясы ұқсас микробтардың өте үлкен тобын құрайды: коктардың пішіндері шар тәрізді болып келеді.Патогенді және шартты-патогенді бактериялардан тұрады, 20-дан астам туыстастыктар біріктірілген, грам теріс қозгалмалы және қозгалмайтын, капсулалары болатын немесе болмайтын, споралары болмайтын таяқшалар. Қарапайым қоректік орталарда 37°С. температурада жақсы өседі.Аэробты және факультативті грам оң коктар тобына екі қасиет тән: сфералық пішіні және грам оң боялуы. Олар спора түзбейді, қозғалмайды. Медицинада маңызды орынды екі тұқымдастық алады: Micrococcaceae Streptococcaceae Олар бір-бірінен цитохром және каталазалык белсендігі бойынша ажыратылады.

Пайдаланылған әдебиеттер: 1.Жалпы микробиология (оқу-әдістемелік құрал). Хандиллаева, Г.Р. Амзеева, Т.С. Бегадилова, А.М. Бармакова, Д.Ж. Батырбаева. Алматы – 176 б. 2.Тец В.В. Руководство к практическим занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии – М.:Медицина, с. 3.Медицинская микробиология под ред. Покровского В.И. //М. ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 1998, 1184 С. 4.Коротяев А.И., Бабичев С.А. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология // С-Петербург: Специальная литература, – С Борисов Л.Б., Смирнова Л.Н. Микробиология // М: Медицина, 1996, уч.пособие., 192с. 6.Поздеев О.К. Медицинская микробиология: Учеб.для вузов /О.К.Поздеев; под ред. В.И. Покровского.-2-е изд.испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД, с 7.Лабинская А.С. Микробиология с техникой микробиологических методов исследования // М: Медицина, 1968, 466с. 8.Справочник по микробиологическим и вирусологическим методам исследования / под. ред. М.О.Биргера // М: Медицина, 1973., 456с.