روش تحقیق انتخاب موضوع پژوهش
Research تعریف : جمع آوری، بررسی و تفسیر سیستماتیک داده ها به جهت پاسخ دادن به یک سوال يا حل مشکل خاصی می باشد.
Research/Publish! Why? “1+4 Ps Rule” Production of knowledge تولید دانش Promotionارتقاء Prestige اعتبار Pelfمال دنیا
معیارهای انتخاب یک موضوع برای معیارهای انتخاب یک موضوع برای اقدام به پژوهش
اولویت شدت مساله وسعت مساله افراد تحت تاثیر
دوباره کاری قبل از اينكه تصميم به اجراي يك طرح تحقيقاتي بگيريد. بسيار مهم است كه دريابيد آيا موضوع پيشنهادي در منطقه مورد نظر و يا مناطق مشابه مورد بررسي قرار گرفته است يا خير؟ تنها در سه وضعيت زير می توان به انجام تحقيق روی موضوعی که قبلا روی آن کار شده است اقدام کرد. در شرايط زمانی متفاوت در شرايط جغرافيائی مختلف درصورت عدم دستيابی به نتايج کافی
قابلیت اجرا به هنگام پيشنهاد پروژه ، بايد به موارد زير جهت انجام آن توجه نمود: 1- نيروي انساني 2- زمان 3- تجهيزات و امكانات 4- منابع مالي
فوریت نیاز به داده ها براي تصميم گيري ،چه اندازه نياز فوري به داده ها داريم؟ تصميم بگيريد كدام تحقيق بايد اول و كداميك بعداً انجام شود.
ملاحظات اخلاقی از جمله مهمترين شرايط برای انتخاب موضوع عدم تضاد و مواجهه آن با ملاحظات اخلاقی است. لذا بايستي طرح پيشنهادي خود را از نظر ملاحظات اخلاقي زير مورد بازنگري دقيق قرار داد: موضوع طرح چقدر مورد قبول كساني كه روي آنها بررسي انجام مي گيرد، خواهد بود. آيا ميتوان رضايت نامه كتبي از افراد مورد مطالعه گرفت. آيا شرايط افراد مورد مطالعه در نظر گرفته شده است؟
سایر معیارها مقبولیت سیاسی قابلیت بکارگیری نتایج و توصیه ها علاقه مندی و دانش محقق
روش هاي پيداكردن مساله مصاحبه افراد كليدي مصاحبه گروهي مصاحبه جمعي نيازسنجي مصاحبه افراد كليدي مصاحبه گروهي مصاحبه جمعي مشاهده مستقيم
روش هاي پيداكردن مساله استفاده از تجارب استنتاج از نظريه ها و فرضيه ها استفاده از متون درسی و مجلات تخصصی ادارات ، دانشگاه ها وموسسات پژوهشی خصوصی
روش هاي پيداكردن مساله مرور متون و اطلاعات علمي شركت دردوره هاي آموزشي وهمايشهاي علمي مطالعه مورد يا موارد پايش يا كنترل گلوگاه (نقاط كليدي) کنترل مالي بررسي فرآيند زمان انتظار
نمونه تازه به سن 18 سالگی رسيده ايد . به رانندگی علاقمند بوده ايد وتصميم می گيريد با خودرو پدرتان رانندگی نمائيد.متوجه می شويد برای اين کار نياز به گواهينامه رانندگی داريد. ( احساس وجود مشکل ) راه حل چيست؟ به مطالعه و جستجو می پردازيد.از دوستان و آشنايان راه و روش اخذ گواهينامه را می پرسيد. کتاب آئين نامه راهنمائی و رانندگی را تهيه می کنيد.فهرستی از مدارک مورد لزوم برای ثبت نام واخذگواهينامه را بدست می آوريد و درنهايت با شرکت در آزمون کتبی و عملی موفق به دريافت گواهينامه رانندگی می شويد.
نمونه ها مشکل : پرسش : عنوان : نداشتن گواهينامه براي رانندگي چگونه مي توان گواهينامه رانندگي دريافت کرد مدارک مورد نيازبراي دريافت آن کدامند آزمون براي دريافت گواهينامه شامل چه مراحلي است عنوان : بررسي نحوه دريافت گواهينامه رانندگي
نمونه ها مشکل : پرسش : عنوان : افزايش دانشجويان غير بومي در دانشکده دندانپزشکی پرسش : مشکلات دانشجويان غير بومي کدامند؟ مشکلات ايجاد شده بوسيله دانشجويان غير بومي کدامند؟ مزاياي احتمالي حضوردانشجويان غير بومي کدامند؟ عنوان : بررسي چالشها و پيامدهاي افزايش دانشجويان غير بومي در دانشکده دندانپزشکی
تدوين پيش نويس طرح تحقيقاتی
پروپوزال پروپوزال چيست ؟ چرا بايد پروپوزال نوشت ؟ اجزای يک پروپوزال کدامند؟
مراحل تدوين يك طرح تحقيقاتي عنوان بيان مسأله مرور منابع تنظيم اهداف, سؤالات و فرضيات روش بررسي
جدول متغیر ها منابع و بودجه لازم مراجع خلاصه طرح جدول زمانی منابع و بودجه لازم مراجع خلاصه طرح
عنوان شیوا جامع رعایت اصول اختصار عدم پیش داوری عدم استفاده از کلمات اختصاری اشاره به زمان و مکان
عنوان از کلمات کوتاه ، رسا ودر حد امکان از يک زبان استفاده شود عبارت گويا باشد و گيج کننده نباشد.ازاختصارات که ممکن است مخفف عبارات مختلفی باشند پرهيز شود. در تحقيقات توصيفی بيان مکان و زمان تحقيق در عنوان ضرورت دارد. در عنوان دقيقا" آنچه محقق بدنبال تعيين آن است بيان شود.
عنوان سعی شود دامنه تحقيق محدود در نظر گرفته شود. عنوان را غير سوالی مطرح نمائيد. از کلمات مناسب ومطلوب استفاده شود. گاهي اوقات ذكر روش كار در عنوان بر اعتبار طرح مي افزايد.
4 Ws: What? Where? When? Who/To whom?
مثال
بررسی اثر Timolol در درمان پرفشاری خون مراجعین درمانگاه بیمارستان علی ابن ابیطالب(ع) سال 1387 تاثیر عوامل شخصیتی در گرایش سوء مصرف مواد در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان 1387
بیان مسئله توصیف مشکل آنچه هست و آنچه باید باشد توصیف علل احتمالی تشریح اهمیت موضوع فواید اجرای طرح
Importance of Problem Definition “The formulation of the problem is often more essential than its solution.” Albert Einstein
در بيان مسئله نكات زير آورده مي شود: اطلاعات زمينه اي توصيف دقيق مسأله نحوه بروز يا وقوع وسعت و شدت عوامل دخيل در بروز مسأله نحوه برخورد فعلي با مشكل فوايد پژوهش چه نتايجي از حل مشكل انتظار مي رود
بررسی متون فواید : اجتناب از دوباره کاری آشنايی با روشهای مختلف و نحوه اجرا کمک به نوشتن بيان مسئله و توجيه افراد نشان دادن به داوران که به اندازه کافی مطالعه داشته اید.
اهداف کلي جزئی ( ويژه ، اختصاصی ) کاربردی
هدف كلي هدفي كه آنچه را مطالعه بطور كلي به آن دست خواهد يافت , بيان كند. در قالب يك جمله و بطور رسا و قابل فهم بيان مي گردد. مثال : تعيين شيوع زخم های دهانی در مبتلایان دیابت مراجعه کننده به بيمارستان علی ابن ابی طالب (ع) در سال 1386
اهداف جزيي اهدافي كه از شكستن هدف كلي به اجزا كوچكتر به دست خواهند آمد. هدف اختصاصی قابل اندازه گیری است. بايد ابعاد گوناگون مسئله و عوامل كليدي متاثر كننده و يا ايجاد كننده آن را پوشش دهند. بايد از نظر منطقي بهم پيوسته باشند. مثال : تعيين شيوع زخم های دهانی در مبتلایان دیابت مراجعه کننده به بيمارستان علی ابن ابی طالب (ع) در سال 1386 بر حسب جنس تعيين شيوع زخم های دهانی در مبتلایان دیابت مراجعه کننده به بيمارستان علی ابن ابی طالب (ع) در سال 1386 بر حسب سن تعيين شيوع زخم های دهانی در مبتلایان دیابت مراجعه کننده به بيمارستان علی ابن ابی طالب (ع) در سال 1386 بر حسب نوع دیابت ؛ مدت دیابت
اهميت اهداف ويژه متمركز ساختن مطالعه برآورد بودجه و زمان لازم براي اجراي طرح ارزيابي طرح انتخاب متغيرها و شيوه آناليز داده‌ها
خصوصيات و نگارش اهداف ويژه صريح، روشن و بدون ابهام قابل اندازه‌گيري داراي زبان علمي استفاده از افعال عملي مانند تعيين، مقايسه، محاسبه و...
هدف كاربردي هدفي كه در رابطه با بكارگيري نتايج طرح تنظيم مي شود. مثال : گزارش وضعيت بخش داخلی از نظر عفونت بيمارستاني به مسئولين بيمارستان جهت تصميم گيري هاي مربوطه
انواع اهداف- مثال تعيين فراواني مرگ‌ومير داخل بيمارستاني ناشي از جراحي قلب در بيمارستان علی ابن ابی طالب (ع) در سال 1387 1) تعيين توزيع جنسي مرگ‌ومير داخل بيمارستاني ناشي از جراحي قلب در بيمارستان علی ابن ابی طالب (ع) در سال 1387 2) تعيين توزيع سني مرگ‌ومير داخل بيمارستاني ناشي از جراحي قلب در بيمارستان علی ابن ابی طالب (ع) در سال 1387 3) تعيين توزيع علل مرگ‌ومير داخل بيمارستاني ناشي از جراحي قلب در بيمارستان علی ابن ابی طالب (ع) در سال 1387 ارايه رهنمود اجرايي جهت كاهش مرگ‌ومير داخل بيمارستاني ناشي از جراحي قلب در بيمارستان علی ابن ابی طالب (ع) كاهش مرگ‌ومير داخل بيمارستاني ناشي از جراحي قلب در بيمارستان علی ابن ابی طالب (ع) (هدف نهایی)
فرضيه و سئوال به عنوان يك اصل : براي هر هدف توصيفي يك سئوال و براي هر هدف تحليلي يك فرضيه مطرح مي شود.
فرضيه پيش گويي رابطه يك يا چند عامل با مسئله مورد مطالعه مي باشد كه از طريق آزمايش علمي صحت يا سقم آن تعيين مي گردد. حدس عالمانه اي كه بر اساس تجربه يا بررسي پيشينة موضوع مورد بررسي توسط محقق بيان مي شود. مثال : عفونت بيمارستاني در بيماران سالمند دچار سوختگي بيشتر رخ مي دهد.
ويژگيهاي فرضيه تحقيقي 1- به صورت جمله خبري بيان ميشود. 2- بيانگر ارتباط دو يا چند متغير است . 3- بر اساس مطالعات يا بررسي هاي قبلي بيان ميشود. 4- بايد قابليت آزمون داشته باشد. 5- يك فرضيه خوب بايد كوتاه, رسا و قابل فهم باشد. 6- فرضيات مختلف يك طرح نبايد با يكديگر تناقض داشته باشند.
سؤالات و فرضيات هدف توصيفي سؤال هدف تحليلي فرضيه هدف توصيفي سؤال هدف تحليلي فرضيه تعيين ميانگين فشار خون در افراد بالاي 30 سال تهراني ميانگين فشار خون در افراد بالاي 30 سال تهراني چقدر است؟ تعيين ارتباط پرفشاري خون با ميزان درآمد در افراد بالاي 30 سال تهراني پرفشاري خون با ميزان درآمد در افراد بالاي 30 سال تهراني ارتباط دارد. پرفشاري خون در افراد پردرآمد بالاي 30 سال تهراني بيشتر است.
متغیرها تعریف : مشخصه يک فرد ، شيئ، يا پديده که قابل اندازه گيری بوده و بتواند مقادير مختلفی را بپذيرد.
متغیرها انواع : Ordinalترتیبی،رتبه ای Intervalفاصله ای Ratioنسبتی Nominalاسمی Ordinalترتیبی،رتبه ای Intervalفاصله ای Ratioنسبتی
انواع متغير ها متغير کمی: و آن متغيری است که با عدد نمايش داده می شود. بديهی است اين متغير همچون تقسيم بندی معمول در اعداد به دو دسته متغير گسسته و پيوسته تقسيم خواهد شد که متغير پيوسته مقادير کسری را هم می پذيرد ولی گسسته اين امکان را ندارد. متغير کيفی: اين متغيری است که کيفيت صفات با آن معرفی می شود.
انواع متغير ها (از لحاظ نقش) متغیر مستقل: آن متغیری است که محقق تاثیر آن را بر سایر متغیرها مورد سنجش قرار می دهد. به بياني ديگرعوامل احتمالي ايجاد آن را متغير مستقل مي گويند. متغیر وابسته: آن متغیری است که متغیر مستقل بر روی آن اثر می کنند. به عبارت ديگر مساله همان متغير وابسته است زيرا بر اثر يك يا چند عامل بوجود آمده است .
انواع متغير ها متغیر زمینه ای (جمعیت شناسی یا دموگرافیک):در مطالعات بر روی جوامع انسانی برخی متغیرهای وابسته به جمعیت حضور دارند که سنجش آنها به نحوی مورد استفاده ما خواهد بود. این متغیرها خصوصیات جامعه مورد مطالعه را به نحوه مطلوبی توصیف می کنند وبه شناخت بهتر موضوع كمك مي كنند
انواع متغير ها متغیر مداخله گر(مخدوش كننده ) : آن متغییری است که بر روی رابطه علت معلولی بین دو یا چند متغیر تاثیر می گذارد و باعث قوی یا ضعیف شدن رابطه بین متغیرها از حد واقعی آنها می شود.
جدول متغیرها رديف نام نقش نوع تعريف علمی / عملی نحوه اندازه گيری واحد اندازه گيری
نوع مطالعه اکتشافی Case Report Case Series توصيفي Cross-Sectional مشاهده اي Case-Control تحليلي Cohort Randomized Controlled Trial تجربي شبه تجربي
روش اجرا روش انجام کار روش جمع آوری داده ها
Data Collection Methods اولیه ثانویه
Data Collection Methods: Primary محقق خود برای اولین مرتبه داده ها را جمع آوری می نماید. منابع شامل: معاینات بالینی، مصاحبه ها، مشاهدات، ..... فواید: خطای اندازه گیری کم است، برای اهداف تحقیق مناسب است. معایب: هزینه بالا دارد، ممکن است ساده نباشد.
Data Collection Methods: Secondary هنگامی که داده ها توسط دیگران و به منظوری دیگر، غیر از هدف مطالعه حاضر جمع آوری شده باشند. منابع شامل: سوابق فردی( بهداشتی، پرسنلی) مستندات گروهی ( داده های سرشماری ، آمارهای حیاتی)
روش اجرا روش انجام کار روش جمع آوری داده ها محاسبه حجم نمونه و روش نمونه گیری تجزیه و تحلیل آماری جدول زمان بندی (گانت) جداول هزینه ها
جدول زمان بندي مراحل اجرايي طرح وقت اجرا (ماه) زمان كل فعاليتهاي اجرايي رديف 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 هفته ارائه طرح و تصويب تهيه تجهيزات لازم 1 هفته آموزش پرسنل اجرايي 3 هفته هماهنگي با آموزش و پرورش 2 ماه اجراي طرح ورود داده ها به رايانه تجزيه و تحليل داده ها 1 ماه تهيه گزارش نهايي
خسته نباشید.