AFP Surveillance System نظام مراقبت فلج شل حاد AFP Surveillance System دكتر سوسن محمودي اداره‌ي بيماري هاي قابل پيشگيري با واكسن مركز مديريت بيماري هاي واگير

پوليو ميليت (فلج اطفال ) بيماري عفوني حاد كه در اثر يكي از سه سروتيپ پوليو ويروس ايجاد مي‌شود. انتقال آن از طريق گوارشي و با شيوع كمتر از طريق تنفسي است. تماس با ويروس در فرد مستعد، 4 حالت دارد: عفونت بي علامت (inapparent infection) : 72 % بيماري مينور شبيه آنفولانزا (myelitis minor illness = abortive polio) : 24% = non paralytic polio myelitisمننژيت آسپتيك : 4% paralytic polio myelitis : كمتر از 1% ( به خصوص تيپ 1)

عوامل خطر بروزپوليو پاراليتيك افزايش سن ( پس از بلوغ ) نقص سيستم ايمني واكسيناسيون ناقص يا عدم دريافت واكسن بارداري لوزه برداري تزريق عضلاني(30 روز ) فعاليت شديد فيزيكي (48-24 ساعت ) تروما شرايط بد اقتصادي و اجتماعي

انواع پوليو پاراليتيك پوليو اسپاينال ( نخاعي ) : ابتدا علائم مشابه abortive P ، سپس 5-2 روز بدون علامت و سپس درد شديدعضلاني ، تب ، سردرد و فلج در عضلات بصورت شل ،غير قرينه ، بدون علائم حسي كه در طي 3-2 روز پيشرفت مي‌كند پوليو بولبر : آسيب اعصاب جمجمه‌اي و بصل النخاع آنسفاليت پوليو: تشنج ، كوما، فلج ، نارسايي تنفسي و.....

بيماري تا 8-4 هفته قابليت انتقال دارد ولي حداكثر انتقال عفونت، بلافاصله قبل از فلج تا 2-1 هفته پس از آن است. 10-5 % موارد فلجي ، دراثر ابتلاي عضلات تنفسي ، فوت مي‌كنند

ريشه كني Eradication) ( بيماري فلج اطفال در مرحله‌ي ريشه كني قرار دارد ريشه كني Eradication) ( بروز جهاني صفر عفونت حاصل از عامل خاص، قطع كامل انتقال و نابودي عامل مسبب به گونه‌اي كه ديگر در محيط وجود نداشته باشد

چرا فلج اطفال؟ فاقد مخزن حيواني است حامل مزمن ندارد ويروس پوليو خارج از بدن انسان به سختي زنده مي ماند واكسن مؤثري براي پيشگيري از بيماري وجود دارد

استراتژي‌هاي دستيابي به ريشه كني فلج اطفال High routine immunization coverage Supplementary Immunization Activity(SIA) Out break prevention & response AFP Surveillance System (Gold Standard)

(system Surveillance) نظام مراقبت (system Surveillance) فراهم كردن اطلاعات براي اقدامات بهداشت عمومي و در صورت لزوم كمك به برنامه‌ريزي ، اجراوارزشيابي مداخلات ونظام‌هاي بهداشت عمومي

تعريف استاندارد فلج شل حاد (AFPcase definition) هر بيمار مبتلا به فلج شل ناگهاني بدون سابقه‌ي قبلي يا ضربه از جمله هر كودك زير 15 سال با تشخيص گيلن باره يا هر مورد مظنون به فلج اطفال در هر سني “all cases of acute flaccid paralysis, including Guillain-Barré Syndrome, among children aged less than15 years and all cases of suspected poliomyelitis among persons of any age.”

اجزاي نظام مراقبت فلج شل حاد و شاخص‌ها

Case detection and reporting كشف و گزارش دهي Case detection and reporting فلج شل حاد مشمول گزارش فوري و تلفني است. مراقبت فعال: در بيمارستان‌ها و مراكز فيزيوتراپي( گزارش هفتگي و ماهانه ) مراقبت غير فعال : در مطب‌ها و مراكز بهداشتي ـ درماني شهري و روستايي و خانه هاي بهداشت( گزارش ماهانه ) شاخص‌ها: ميزان بروزفلج شل حاد غير پوليويي: كشف حداقل دو مورد فلج شل حاد غير پوليويي به ازاي صد هزار نفر جمعيت زير 15 سال شاخص كشف موارد، در صد موارد کشف شده فلج شل حاد ظرف 7روز از بروز فلج : حداقل 80 % كامل بودن گزارش دهي ماهانه (completeness) : حداقل 90 % به هنگام بودن گزارش دهي ماهانه) timeliness) : حداقل 80 %

اين شاخص در 6دانشگاه كمتر از حداقل مورد انتظار بوده است. در سال 2014 ، شاخص شناسايي فلج شل حاد غيرپوليويي به 4/2 در صدهزار نفر زير 15 سال افزايش پيدا كرد كه بالاترين ميزان در سال هاي گذشته است. اين شاخص در 6دانشگاه كمتر از حداقل مورد انتظار بوده است.

Case investigation شاخص بررسي موارد Case investigation بررسي مورد گزارش شده و اعلام آن شاخص در صد موارد بررسی شده ظرف 48 ساعت از گزارش: حداقل 80 %

نمونه گيري و ارسال نمونه به آزمايشگاه تهیه‌ي دو نمونه مدفوع از بیماران فلج شل حاد به وزن 8 گرم ( نصف بند انگشت شست يا به اندازه‌ي ناخن شست) به فاصله‌ي 48-24 ساعت از یکدیگر طي حداکثر 14 روز از بروز فلج

شرايط ارسال نمونه در ظرف پلاستيكي، در پيچ دار و دهانه گشاد در شرايط زنجيره‌ي سرما (8-4 درجه ) با درج نام ومشخصات بيماروبا تكميل فرم به صورت كامل و دقت درثبت تاريخ‌ بروز فلج ، تاريخ‌ نمونه گيري ، تاريخ‌ ارسال نمونه ، تاريخ‌ دريافت واكسن واگر مربوط به مورد تماس است ، نام بيمار مربوطه ارسال سواپ در موارد : يبوست بيهوشي بيمار فوت بيمار ارسال سواپ به صورت خشك و بدون هيچ مايع يا محيط و دريك لوله‌ي استريل درپيچ دار. نمونه‌ي تهيه شده با سواپ ، نمونه‌ي با كيفيت بد محسوب مي‌شود و نيازمند به نمونه گيري از موارد تماس است

شاخص‌ها در صد موارد وصول به آزمایشگاه طی 3 روز از زمان تهيه نمونه دوم : حداقل 80% درصد نمونه‌هاي كافي تهيه‌ي مدفوع : حداقل 80%

Follow- up پيگيري شاخص: موارد كشف شده بايد روز 60 پس از بروز فلج، از نظر فلج باقي مانده بررسي شوند. شاخص: در صد موارد بررسی شده در روز 60بروز فلج : حداقل 90%

Classification and final Diagnosis طبقه بندي و تشخيص نهايي Classification and final Diagnosis طرح پرونده و مدارك در كميته‌ي دانشگاهي و در صورت لزوم ، كميته‌ي كشوري براي طبقه بندي رد پوليو (Discard) تاييد پوليو(Confirm ) سازگار با پوليو(Compatible) تشخيص نهايي

Virological Classification system for AFP Cases Wild poliovirus No wild poliovirus inadequate specimens no residual weakness discard two adequate specimens confirm residual weakness, died or lost to follow-up AFP case polio-compatible expert review discard

مورد سازگار با پوليو Polio compatible بيمار با فلج شل حاد كه آزمايش وي براي پوليو منفي است ولي مجموعه‌اي از شرايط زير را دارد: نمونه‌ي مدفوع ناكافي بوده پيگيري انجام نشده فلج باقي مانده دارد يا فوت كرده كميته‌ي كشوري نتوانسته با استناد به مدارك موجود، پوليو را در وي رد كند مورد سازگار با پوليو ، ايراد نظام مراقبت است كه نتوانسته نمونه‌هاي كافي را در زمان مقرر جمع آوري كند

The oldest cases of polio were discovered on stone engravings in Egypt, dating back 3000 years.The Egyptian pharaoh Siptah is believed to have had polio.