Rrjetë i ndërlidhur kompjuterësh në mbarë botën Çka është Interneti? Rrjetë i ndërlidhur kompjuterësh në mbarë botën

. . . Ndërlidhje në mbarë botën Kujtojeni, si është i organizuar sistemi telefonik. . . . . . Ndërlidhje në mbarë botën

Interneti World Wide Web E-Mail File Transfer Program (FTP) Telnet

Elementet në World Wide Web Zëri Video Dokumente Foto & Vizaime

E-Mail-it Elementet e Të dhënat Teksti Prezentimet Zëri Fotografitë

Interneti “Rrjetë kompjuterësh të kyçur në dhjetra mijëra rrjeta të vogla kompjuterësh rrethepërqark globit. Secili kompjuter ka mundësi të komunikoj me secilin kompjuter tjetër të kyçur në këtë rrjetë.“

Tri media të reja të shekullit 20 Radio Televisioni Interneti

Mediat Tradicionale janë të Centralizuara Shtypi Radio Televizioni Mediat Tradicionale janë të Centralizuara

Mediat Tradicionale Kanë shumë operacione Janë të shtrenjëta Restrikcion të informimit Qasje të kufizuar

Interneti Nuk ka kontroll qendrore Çdonjëri mund të ket qasje (prej shtëpisë, zyrës, Internet kafesë, etj) Çdo person shkrimin, editimin dhe redaktimin e bën në pronësi të vetën Nuk ka qendër gjeografike

Kjo quhet Lidhje prapavajtëse (Feedback) Dallimi kryesor në mes të mediave tradicionale (radio/TV) dhe Internetit është se përmes Internetiti Ju mund të dërgoni porositë mbrapa. Kjo quhet Lidhje prapavajtëse (Feedback) Ju pranoni informata dhe ju dërgoni informata.

Internet (disa kthesa) 1960: U disajnua si një mjet kommunikimi i pathyeshëm (Fillimisht për Armatën Amerikane). Pastaj, kryesisht u përdor për nevoja akademike dhe shkencore 1971: E-mail u bë shumë i popullarizuar 1976: Elizabeth II dërgoi e-mail 1982: U krijua EUnet (European UNIX Network) për të mundësuar qarkullimin e e lirë të e-mail-ave. 1983: U krijua EARN (European Academic and Research Network. 1991: Lindi World Wide Web

“Çka bëjnë atëherë njerëzit përmes Internetit?” Njerëzit dëgjojnë në radio dhe shiqojnë në TV lajmet dhe argëtohen, por “Çka bëjnë atëherë njerëzit përmes Internetit?”

Biznes dhe zbulime gazetareske Detyra shtëpie dhe hulumtime shkencore Dërgojnë porosi, dorëshkrime, fotografi dhe të dhëna Iu bashkangjiten grupeve për diskutime Blejnë mall Bëjnë rezervime biletash për tren dhe aeroplan Bëjnë lajmerime, konsultime Bëjnë intervista

Interneti: Është rrjetë kompjuterësh gjithëpërfshirëse Përmban World Wide Web dhe E-mail Është i “decentralizuar” sepse gjithsecili mund të dërgoj informacionet e veta dhe të pranoj (Komunikimi i quajtur lidhje prapavajtëse Feedback) Më shumë se sa vetëm vështrues pasiv, ju participoni në Internet

Interneti Ministria e mbrojtjes e SHBA-se , ne kohen e luftës se ftohte i kushtoi vëmendje te veçante zhvillimit te sistemit te telekomunikimeve. Duke e ndjekur logjiken e menaxhimit te centralizuar dhe hierarkik te sistemeve ushtarake edhe sistemet telekomunikuese u organizuan ne ketë forme , por frika nga mundësia e sulmit nga ana e armikut ne qendrat menaxhuese telekomunikuese, i detyroi strateget ushtarak te mendonin për mënyra te reja , respektivisht te sigurojne nje qeverisje te decentralizuar te sistemeve telekomunikuese. Kjo detyre iu besua agjensionit ARPa – Advanced Reasearch Projects Agency e cila duhej ti plotësoj dy kushte: Rrjeti komunikues nuk guxonte te varej nga qeverisja e centralizuar dhe Sistemi duhej vendosur ashtu qe te mund te punoje edhe nëse dëmtohet ndonjë pjese e tij.

NSFnet qe gati u asimilua nga ai. Ne vitin 1969 u krijua rrjeti ARPAnet i cili për shkaqe praktike ne vitin 1983, ne kohen kur kishte lidhur me shume se 1000 kompjuterë , u nda ne dy rrjete :Arpanet dhe Milnet. Ne vitin 1986 u bashkua ARPAnet i cili do tu shërbente nevojave te organizatave civile NSFnet qe gati u asimilua nga ai. Kështu heshtazi lindi Interneti i cili me 1991- 1992 përfshinte me se 1 milion kompjuter dhe ky vit shënohet si vit net e cilin Interneti u be “ një e mire e përgjithshme njerëzore” Me se 150 milion njerëz te cilët punojnë ne shkence arsim qeveri dhe biznese e përdorin Internetin me qellim te këmbimit te informative dhe kryerjes se transaksioneve afariste, lidhjes direkte me konsumatorë ose partnere, dërgimit te mesazheve tekstuale, grafikes, fotografive apo zërit. Interneti ofron informata për individët e ndërmarrjet lidhur me produktet qe ata ofrojnë.

Përmes Internetit mund te: Komunikoni – te dërgoni e-mail, dokumente, te dhëna te merrni pjese ne konferenca elektronike Te qaseni ne informata – te kërkoni dokumente te lexoni broshura elektronike , libra apo konkurse Te merreni pjese ne diskutime – te bashkoheni ne diskutime interactive ne grupe duke përdorur transmetimin e zërit Te furnizoheni me informata – te transferoni fajllat dhe tekstin nga kompjuteri grafikonet kompjuterike etj Te argëtoheni – te luani lojëra , te shikoni video klipe , te lexoni gazeta dhe libra te ilustruara dhe Te këmbeni transaksione afariste – te shitni ,bleni mallra dhe produkte , te shpallni konkurse etj

Interneti është bere baze për: Krijimin e modeleve te reja te bizneseve krijimin e proceseve te reja afariste dhe krijimin e një mënyre te re te shpërndarjes se njohurive Sipas disa shënimeve: Ne mars 1996 ishin 30 milion shfrytëzues rreth 10 milion nga ta e shfrytëzonin Webin Numri i shfrytëzuesve rritej rreth 100 milion shfrytëzues ne vitin 1996 kishte 240.000 domene

Qasja ne Internet Fizikisht lidhja ne internet behet ne Tri mënyra: Me ane te Modemit: i cili bën kyqjen ne internet përmes lidhjes telefonike ku ne ketë rast kompjuteri e merr rolin e terminalit te kyqur ne kompjuterin qendrr 2. Ne rrjetin lokal: nëse kompjuteri eshte pjese e ndonjë rrjete locale ku ai do te mund te lidhet nepermejt te sistemit Gateways i cili u mundëson rrjetave qe te komunikojnë ne mes veti 3. Nga rrjeti digjital i shërbimeve te integruara: përkatësisht modemi ose lidhja telefonike digjitale ISDN –Interchange Systems Digital Network, ku qasja ne Internet realizohet ne mënyre te drejtpërdrejt. Kjo qasje paraqet nivelin me te larte dhe me te shtrenjte. Për qasje ne Internet nevojitet programi gjurmues Browser. Programet me te njohura jane: Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Comunicator te cilet programe i ndihmojnë shfrytëzuesit te përdor serviset e Internetit perms Internet Provajdereve Internet Servise Provajder(ISP).

Disa nga termet më të shpeshta ... Web Page, Faqe ose Site: Lokacioni i informatave. Ngjashëm me Radio ose TV stacion. Addresa: Vendi i lancimit të Web Faqes. (http://www.albnet.com). Adresa e banimit osa ngjashëm me frekuencat-valët. Kompjuteri i juaj: Shpesh quhet klient Server: Kompjuteri qendror që mundëson përmes lidhjeve digjitale qasjen në kompjuter të tjerë

Si t’i vizitojmë Web faqet

Si punon Web-i. . . 1. Shtypeni adresën e site (WebFaqes) që dëshironi ta vizitoni në browser-in e kompjuterit tuaj 2. Kompjuteri i juaj lidhet në server i cili ka lidhje elektronike për t’iu qasur Site-it të kërkuar 3. Informata nga Site-i paraqitet prapa në kompjuterin tuaj

Shembull: Rrugëtimi i linkut për të kaluar prej një Web Site tek tjetri.

Web Browser quhet softveri që mundëson qasjen në Web. Ai është një derë për surfim në Web

Emri i kompjuterit qendror (Host) Ca fjalë për Web adresat www.nyt.com Domenet në (U.S.A.) .com = commercial .org = organization .edu = education .gov = government .net = network Shkurtesat për world wide web Emri i kompjuterit qendror (Host) Emri i Domenit

Emrat e Domeneve Të disa shteteve www.bahn.de Albania .al Antarctica .ag Austria .bs Belgium .bz Bulgaria .bg Croatia .hz Czech Republic .cz Finland .fi Germany .de Hungary .hk Poland .pn Romania .re Russia .ro Slovenia .sg United States .us Shembul, adresa e Sistemit Gjerman Të hekurudhës Është: www.bahn.de

Browserët Internet Explorer Netscape Navigator http://www.nyt.com

Tema 1 Tema 2 linku HOME PAGE Tema 3 Tema 4

Linku Linku Shembull: New York Times Linku Linku Linku Linku Linku Linku Linku Linku

Kështu do Të duket faqja E krijuar në HTML

Konceptet kyçe për WWW Çdo Website ka adresë unikate Ju mund ta shkruani adresën në browser ose të klikoni në link. Browser është sikurse derë për Web-ai ju mundëson qasje në www Homepage i ka linqet për faqet tjera të Site-it Ruani informacionet e Webfaqeve: -komplet, vetëm grafikën, tërë tekstin, ose një pjesë të tekstit

Lidhja ne Internet mund te jete : Lidhje me ane te lidhjes telefonike e cila mundëson lidhje te një rrjeti prej 6 kompjuterësh te një linje te vetme telefonike. B. Lidhja me mikroval (antyena) qe mundëson lidhjen e një rrjeti te vogël te mesëm apo te madh kompjuterësh. Puna me rrjetin kompjuterik mund te jete ON-Line , kur shfrytëzuesi është i lidhur aktivisht ne rrjet për te komunikuar me ndonjë shfrytëzues dhe OFF-LINE , kur lexuesi ka mundësi qe edhe pasi te ndërpresë lidhjen ne rrjetin kompjuterik te lexoj porosinë.

E-Mail-i NUK siguron ruajtje të sekretit Nuk ka ligje që sigurojnë privatësinë -intimitetin e shkresave. Një porosi me E-mail udhëton përmes shumë kompjuterash dhe në secilin prej tyre ajo mund të lexohet apo të shikohet

Password-i nuk e mbron E-mail tuaj Gjithashtu shpesh edhepse ju e fshini porosinë, ajo ruhet në “service provider” (serveri që na ofron shërbimet e internetit) Password-i nuk e mbron E-mail tuaj Llogaritni se E-mail-i është si një kartëpostale Mbani mend: Edhe E-mail-at e Microsoft-it ka mundësi të përcillen nga të tjerët.

Ç’është Intraneti? Intraneti është rrjeti privat i të dhënave të një kompanie që shfrytëzon standarded dhe teknologjinë e Internetit. Informacioni në Intranet (të dhënat, grafikët, madje edhe videot dhe zëri), është në dispozicion vetëm përbrenda organizatës. Në këtë mënyrë, dallimi kyç ndërmjet Internetit dhe Intranetit është se "firewall"-at ose softver-programet e sigurisë instalohen për të kufizuar qasjen në vetëm ata punëtorë të autorizuar për t’u futur në sistem. Intraneti i një kompanie shfrytëzon temat e Internetit, siç janë posta elektronike, web-faqet dhe hulumtuesit (browser-at) për të ndërtuar komunikimin dhe burimin e të dhënave në një kompani specifike.

Në organizatat të cilat praktikojnë menaxhimin e diturisë, funksioni i Intranetit është të bëjë diturinë e "ekspertëve" të kompanisë më shumë të qasshme nëpër organizatat e tyre. Ekziston një përpjekje e organizuar mirë dhe qëllim plote për të mbajtur, analizuar dhe për të organizuar ekspertizën e punëtorëve, në mënyrë që ajo të jetë lehtë e kapshme në çdo kohë dhe nga çdo vend.

Ekstraneti Disa ndërmarrje iu lejojnë individëve dhe ndërmarrjeve tjera te kenë qasje te kufizuar ne internetet e tyre . Intranetet private te cilat iu lejojnë qasje shfrytëzuesve te jashtëm quhen Exstranete. Extranetet janë veçanërisht te dobishëm për lidhjen e ndërmarrjeve me konsumatorët apo partneret afarist. .