“Izazovi visokog obrazovanja u Srbiji NIN FOKUS br.3 “Izazovi visokog obrazovanja u Srbiji GDE JE SRBIJA U ODNOSU NA EVROPU? Srbijanka Turajlić srbijankat@terieng.co.rs

GDE JE SRBIJA U ODNOSU NA EVROPU?

“Izazovi visokog obrazovanja u Srbiji NIN FOKUS br.3 “Izazovi visokog obrazovanja u Srbiji zašto smo za sprovođenje Bolonjskog procesa ove godine dobili najnižu ocenu do sada? kako je Bolonjski proces zamišljen, a kako se primenjuje? da li je definisan odnos strukovnih i akademskih studija? koliko mala ulaganja u obrazovanje utiču na stanje u visokom školstvu?

Sve naše “Bolonjske” ocene? ESIB (ESU) 4.1 3.9 3.2 2010 Beč/ Budim-pešta (EHEA) 2.2 1999 Bolonja 2001 Prag 2003 Berlin 2005 Bergen 2007 London 2009 Lueven 2012 Bukurešt Odobren pristup na osnovu izveštaja o stanju i namerama Provera implemetacije Bili smo “zauzeti drugim stvarima Posma-trači Izveštaji o usvojenim normativima Nezainte-resovanost i neznanje Znanje bez pokrića Znanje sa pokrićem

Put za EHEA (“Bolonja”) – Šta se iskristalisalo posle 10 godina? QA – osiguranje kvaliteta skup standarda koje treba da primeni NEZAVISNA Agencija za akreditaciju EAR – Evropski registar agencija za akreditaciju Imamo Komisiju i standarde, nepoznat učinak posle prvog kruga akreditacije Ne postoji nezavisna Agencija EQF – Evropski okvir kvalifikacija – znanja, veštine i kompetencije Obaveza formiranja nacionalnog okvira kvalifikacija Postoji predlog (za poslednja 3 nivoa) koji je formirao Nacionalno savet za VO, NOK se ne pominje u Zakonu o VO, pa se ne vidi kako bi se to usaglasilo LLL – 4 indikatora koja prati EU Postojanje nacionalne strategije za LLL (usvojena, plan implementacije) Postojanje nacionalnog okvir kvalifikacija Postojanje procedure za priznavanje neformalno i implicitno stečenih kvalifikacija Nacionalni ciljevi i strategija definisani za neke od EU indikatora (ET2010, ET2020) 21.12.2011 Potpisan memorandum sa Evropskom Komisijom o članstvu u LLL Nepoznato je dokle se stiglo sa razvojem strategije Sistem studija, studijski programi,…

Inter institucionalnil 70% 30% BA – MA - DO “Na srpski način” Bačelor Akademski Profesionalni 180 ECTS 240 ECTS Ishodi nedefinisani L L Zapošljvanje Zapošljavanje Master Akademski Istraživački 60 / 90/ 120 ECTS Master Hibridni Multidisciplinarni Inter institucionalnil 60 / 90/ 120 ECTS Master Profesionalni 60 / 90/ 120 ECTS This is a scheme to focus some aspects of the basic framework: The bachelor degree, 180 to 240 ECTS, must be relevant for the labour market as Bologna says, so directly connected with employability (which has a feed back from lifelong learning) Some systems discriminate between professional and academic bachelors.There exist purely academic 180ECTS bachelors that are just a step for a further degree. A bachelor degree that do not give access to labour market is in our opinion, outside the Bologna framework. There exist purely professional bachelors not giving access to master studies, those are also outside the framework. National qualifications often include intermediate structures, qualifications or sublevels. Some of them have been created to solve the mentioned problems (generally offering a 3+1structure) There is also the risk of dividing and repackaging “old” qualifications There is a wide range of master programmes (from acad to prof ) those are not disjoint or opposite options (an academic master can have a professional profile) I’ll be back on that and PhD later. Gotovo sve diplome su iz jedne oblasti Doktorske studije

Transparentnost diploma (Bolonja)! Ja sam diplomirani pravnik – master i studirao sam 4 godine Mogućnost zapošljavanja? Ja sam diplomirani pravnik – master i studirao sam 5 godina Ja sam diplomirani pravnik i studirao sam 4 godine Osoba A Ja sam master prava i studirao sam 5 godina Osoba B Osoba C Transparentnost diploma (Bolonja)! Poslodavac Osoba D

Transparentnost zvanja Nivo 1 - Bachelor Nivo 2- Master (u germanskim zemljama za neke struke “Dipl”) Nivo 3 – Doktorat

Sistem studija - uspešnost ECTS – kao mera opterećenja studenata, ali i obima studija 60 bodova u akademskoj godini koja traje od 1200 do 1800 sati  1 bod = 20 do 30 radnih sati (30% razlike) Srbija: 1 bod je 20 radnih sati (do 30% veće opterećenje po studentu) Prolaznost – ako je opterećenje primereno prosečnom studentu prema očekivanoj funkciji raspodele prolaznost bi trebalo da bude oko 80% Mala prolaznost može da ima dva razloga Loše procenjeno opterećenje Loša raspodela upisanih studenata (prevelik broj upisanih) Kontinuirano učenje – znanje, veštine i kompetencije se stiču tokom nastave, a provera se vrši po okončanju nastave (u slučaju neuspeha po negde postoji pravo na još jedan pokušaj) Zakon 2010 – 6 ispitnih rokova (!) – jedinstveni u svetu Organizaciona struktura Neintegrisani univerzitet, samoupravno dogovaranje (nismo jedini u svetu, postoji još 1 zemlja)

Zaključak Danas nama kažu ... “da je Bolonjska reforma unazadila naš sistem visokog obrazovanja” Ja lično sam spremna da se složim sa ocenom našeg sistema VO Sistem jeste promenjen i postao je potpuno nedefinisan, pa u tom smislu je i pogoršan ali reforma nije rezultat loše koncipiranog Bolonjskog procesa, već naše interpretacije tog procesa Da li bi sve bilo drugačije da je bilo više novca? Ne bi, samo bi trošak bio veći!