(Master) Ligjerata 2 Metodologjia hulumtuese Definimi dhe testimi i hipotezave Prof.dr. Avdullah Hoti 1 1 1 1

Përmbajtja dhe literatura Definimi i hipotezave Testimi i hipotezave përmes shembujve Literatura Research methods for business students; Saunder, M., Lewis, P. And Thornill, A., Pearson Education Limited, Essex, 2009 Kapitujt 3 dhe 5

Çfarë është pyetja hulumtuese Një pyetje komplekse që kërkon aplikim të metodologjisë hulumtuese për tu përgjigjur Shembuj: cilat nga këto janë pyetje hulumtuese Cila ka qenë norma vjetore e inflacionit në Kosovë në 10 vitet e fundit? Cili është efekti i subvencionimit të bujqve në pjesëmarrjen e prodhimit bujqësor në GDP e vendit? Cilat janë efektet e një marrëveshje të tregtisë së lirë me Turqinë në ekonominë e Kosovës?

Derivimi i pyetjeve hulumtuese

Çfarë është HIPOTEZA Hipoteza është një hamendësim i mençur lidhur me atë se si funksionojnë gjërat Në shumicën e rasteve, hipoteza shkruhet kështu: “Nëse e bëjë këtë, atëherë do të ndodhë kjo") Hipoteza duhet të jetë diçka që mund të testohet, pra që është e testueshme. Hipotezat derivojnë nga pyetjet hulumtuese Jepni shembuj të hipotezave Për 5 minuta listoni disa shembuj të hipotezave

Ushtrime Supozoni se qeveria lokale vendos të ngritë normën e tatimit në pronë. Çfarë efekti do të ketë kjo rritje në çmimin e shtëpive? Përdorni të tetë fazat e metodologjisë ekonometrike për tu përgjigjur në këtë pyetje. Supozoni se qeveria vendos të rrisë normën e tarifave në produktet bujqësore të importuara për të mbrojtur prodhimin e vendit. Si këshilltar ekonomik cfarë do të propozonit ju? Si do ta përpilonit modelin ekonometrik për të analizuar ndikimin e këtyre tarifave në prodhimin vendor? Zgjedheni një problem/studim me interes për ju dhe shtjelloni se si do t’i qaseni për analizë duke përdorur metodologjinë hulumtuese të diskutuar në këtë ligjëratë.

Ushtrimi 1 Supozoni se qeveria lokale vendos të ngrit normën e tatimit në pronë. Cfarë efekti do të ketë kjo rritje në cmimin e shtëpive të përfshira me këtë rritje? Përcjell tetë fazat e metodologjisë ekonometrike për tu përgjigjur në këtë pyetje.

Ushtrimi 1 1. Teoria ekonomike Ceteris paribus (faktorët tjerë të pandryshuar), sa më e lartë norma e tatimit në pronë aq më i vogël cmimi i shtëpisë. 2. Grumbullimi i të dhënave (të dhënat primare) ose sigurimi i të dhënave/të dhëna sekondare

Ushtrimi 1 3. Specifikimi i modelit matematik të teorisë ku Y = cmimi i shtëpisë dhe X = norma e tatimit në pronë 4. Specifikimi i modelit ekonometrik të teorisë. u është gabimi i rastit (random error) 5. Vlerësimi i parametrave te modelit ekonometrik Me këtë mostër përdorim OLS për të vlerësuar parametrat e modelit.

Ushtrimi 1 6. Kontrollimi/testimit se sa adekuat është modeli ekonometrik. Përvec normës së tatimit, faktorë të tjerë përcaktojnë cmimim e shtëpive si për shembull: norma e interesit për kredi që financojnë blerjen e shtëpive; të hyrat e familjes; norma e krimit në atë lokalitet; qetësia, pastërtia e asaj pjese të qytetit, etj.

Ushtrimi 1 7. Testimi i hipotezave/pyetjeve hulumtuese lidhur me parametrat e vlerësuar Paraprakisht pritet që B2<0, dhe ne testojmë nëse hipoteza alternative qe specifikon se B2 është baraz ose më e madhe se 0. 8. Shfrytëzimi i rezultateve Testimi i teorisë ekonomike Testimi i teorisë ekonomike, nëse jo sqarim pse mund të ketë ndodh ashtu. Parashikimi Rezultatet nga regresioni mund të përdoren për të parashikuar cmimin mesatare të shtëpive në komunitet, duke ditur normën e tatimit. Normalisht duke supozuar se faktorët e tjerë mbesin të pandryshuar. Propozimi i politikave Mund të udhëzojë qeverinë për ndikimin që mund të ketë rritja e tatimit dhe nëse ai vendim duhet të mirret.

Ushtrimi 2 Supozoni se qeveria vendos për të rritur normën e tarifave në produktet bujqësore të importuara për të mbrojtur prodhimin e vendit. Si këshilltarë ekonomik cfarë do të propozonit ju? Si do ta përpilonit modelin ekonometrik për të analizuar ndikimin e këtyre tarifave?

Ushtrimi 2 1. Teoria ekonomike Ceteris paribus (faktorët tjerë të pandryshuar) sa më e lartë norma e tarifave në produktet e importuara cmimet më të larta, rritet shitja e produkteve vendore. Një efekt negativ mund të jetë se do të mbrohen prodhuesit jo eficient të prodhuesve vendor. 2. Grumbullimi i të dhënave (të dhënat primare) ose sigurimi i të dhënave/të dhëna sekondare. Të dhëna në formën e serive kohore (time series) për të parë ndikimin e këtyre tarifave në vëllimin/shitjen e produkteve bujqësore. Të dhëna për periudhën para dhe pas aplikimit të tarifave.

Ushtrimi 2 3. Specifikimi i modelit matematik të teorisë ku Y = prodhimi ose shitja e produkteve bujqesore X = norma e tarifave në import 4. Specifikimi i modelit ekonometrik të teorisë. u është gabimi i rastit (random error) 5. Vlerësimi i parametrave te modelit ekonometrik Me këtë mostër përdorim OLS për të vlerësuar parametrat e modelit.

Ushtrimi 2 6. Kontrollimi/testimi se sa adekuat është modeli ekonometrik. Përvec normës së tarifave, faktorë me rëndësi mund të jenë të ardhurat mestare për krye banori, kualiteti i këtyre produkteve, etj.

Ushtrimi 2 7. Testimi i hipotezave/pyetjeve hulumtuese lidhur me parametrat e vlerësuar Paraprakisht pritet që B2>0, dhe ne testojmë hipotezën alternative nëse B2 është baraz ose më e vogël se 0. 8. Shfrytëzimi i rezultateve Testimi i teorisë ekonomike Testimi i teorisë ekonomike, nëse jo sqarim pse mund të ketë ndodh ashtu. Parashikimi Rezultatet nga regresioni mund të përdoren për të parashikuar vëllimin e prodhimit, shitjeve duke ditur normën e tarifave në importin e produkteve bujqësore. Normalisht duke supozuar se faktorët e tjerë mbesin të pandryshuar. Propozimi i politikave Mund të udhëzojë qeverinë për ndikimin që mund të ketë rritja e normave dhe nëse ai vendim duhet të mirret.

Ushtrime Zgjedheni një problem/studim me interes për ju dhe shtjelloni se si do t’i qaseni për analizë duke përdorur metodologjinë hulumtuese të diskutuar në këtë ligjëratë. Duhet të punoni në mënyrë të pavarur dhe të përgaditni një prezantim javën që vjen.