دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی E.M.D.R ( Eye Movement Desensitization and Reprocessing) حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و بازپردازش سخنران: آقای علیرضا تسعیری دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی

عملکرد مبتی بر شواهد قابل اندازه گیری ( تبدیل کیفیت به کمیت ) قابل مقایسه اثر بخشی با سایر روش های درمانی مقایسه اثر بخشی حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و باز پردازش ( EMDR )با رفتار درمانی آلبرت الیس (REBT) عملکرد مبتی بر شواهد

ضرورت بحث حدود 40 درصد بیماران بعد از جراحی قلب دچار افسردگی & اضطراب یا پرخاشگری تغییرات سطح هورمونها نظیر داروهای بیهوشی آدرنالین & نورآدرنالین & دوپامین& کورتیزول و ... بستری شدن در بیمارستان جهت انجام جراحی قلب باز ترس از مرگ بستری بودن در محیط های بسته مثل ICU و CCU مواجه با ندانسته ها و ناشناخته ها استفاده از دستگاه پمپ قلبی-ریوی

ابزارهای پژوهش: پرسشنامه افسردگی و اضطراب بیمارستانی Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS). در بیماران بستری غیر روانی یا بیمارانی که به تازگی از بیمارستان مرخص شده اند، استفاده گردید. این پرسشنامه دارای 14 سئوال است که شامل دو قسمت افسردگی و اضطراب می باشد. مقیاس پاسخ های چهار حالتی است ( هرگز- به ندرت - گاهی اوقات - همیشه ). پرسشنامه ای – جی – کیو Aggression General Questionnaire ( AGQ ) این پرسشنامه مشتمل بر 30 ماده است. آزمودنی به یکی از چهار گزینه هرگز ، به ندرت ،گاهی اوقات و همیشه، پاسخ میدهد. برای هر یک از 4 گزینه مذکور، به ترتیب مقادیر 0 ، 1 ، 2 ، 3 ، 4 در نظر گرفته شده است.

از بین حدود 200 مراجع به بخش بازتوانی قلب یکی از بیمارستانهای مشهد. روش گردآوری اطلاعات: از بین حدود 200 مراجع به بخش بازتوانی قلب یکی از بیمارستانهای مشهد. تعداد 54 نفر از این افراد که میانگین نمره پرخاشگری، اضطراب و افسردگی آنان بالاتر از سایرین بود، دعوت به همکاری شد. سپس این افراد با استفاده از جدول اعداد تصادفی سه گروه 18 نفره تقسیم گردیدند. (EMDR – REBT- Control)

باورهای غلط طبق نظریه آلبرت الیس 1913تا 2007 Rational Emotional Behavior Therapy ( R.E.B.T ) رفتار درمانی – آلبرت الیس باورهای غلط طبق نظریه آلبرت الیس 1913تا 2007 سعی می گردد در هر جلسه به یکی از آنها پرداخته شود درمان گر سعی می کند باورهای غلط را در درمان جو مشخص کرده و توصیه هایی که می تواند نوعی تفکر عقلانی و صحیح را در درمان جو ایجاد نماید معرفی می کند. داستان کتاب پائولو کوئیلو

R.E.B.Tدستور کار جلسات تایید از سوی دیگران به طورمطلق " باید از هر جهت انسانی کارآمد لایق و موفق بود“ " برخی افراد شرور و بد ذات هستند و باید به شدت تنبیه شوند“   " فاجعه بار بودن در صورت عدم پیشرفت کارها مطابق میل فرد“ " ریشه تمام اتفاقات و حوادث در خارج از فرد قرار دارند."

R.E.B.Tدستور کار جلسات اغراق آمیز پنداشتن هر خطر احتمالی اجتناب از رویارویی با مشکلات به جای چاره جویی خصوص توجه زیاد به زمان گذشته و اهمیت زیاد به آن. بروز فاجعه در صورت عدم چاره جویی در خصوص مشکلات  فرار از مسئولیت و روی آوردن به تنبلی عنوان لذت زندگی

Eye Movement Digitization and Reprocessing (E. M. D Eye Movement Digitization and Reprocessing (E.M.D.R) حساسیت زدایی با حرکت چشم و باز پردازش دکتر فرانسیس شاپیرو – امریکا - 1975 ..

(E.M.D.R) حساسیت زدایی با حرکت چشم و باز پردازش در این روش درمان جو به حالات ناخوشایند روحی خود فکر می کند و همزمان حرکات انگشت درمان گر را که در فاصله cm 40 چشمان او مانند پاندول ساعت حرکت می دهد، نگاه می کند. پس از لحظاتی چشمان خود را بسته و درمان گر روش حساسیت زدایی را آغازمی نماید. طبق پروتکل ، جلسات این روش درمانی باید 2-1 جلسه در هفته برگزار گردد. ولی در صورت نیاز و تمایل درمان جو، تعداد جلسات هفتگی می تواند بیشتر باشد . تعداد کل جلسات باید حداقل تا هشت جلسه باشد. زمان هر جلسه 60-45 دقیقه است. (شاپیرو، 1995)

بیان حس یا خاطره یا تصاویر یک تجربه آسیب زا که در گذشته رخ داده است. بیان هیجانات یا تغییرات بدنی منفی ناشی از به خاطر آوردن آن رخداد بیان عقاید و باورها و افکار مثبت در خصوص آن رخداد که میتوانست رخ دهد میزان باور منفی نسبت به رخداد (SUD) Subject units of disturbance No disturbance Worst disturbance 10 0 میزان باور مثبت نسبت به رخداد (VOC ) Validity of Cognition Power of Positives Thought خیلی قوی خیلی ضعیف 1 7

EMDRنوروفیزیولوژی فعالیت ناحیه لیمبیک (شکل گیری خاطرات ) کاهش یابد ، فعالیت آمیگدال (درک احساس و نظارت هیجانی) را افزایش داده و اجازه می دهد تا وعملکرد قشر بالاتر مغز (شناخت) افزایش یابد. در این شرایط می توان با تمرکز بر احساسات بدنی و بهبود نشانه ها (از طریق بازداری کولوس سرولئوس و کاهش نورآدرنالین )، تعبیر انطباق یافته ای از حادثه را ایجاد کرد..

مراحل عملیاتی هر جلسه درمان به روش حساسیت زدایی با حرکت چشم و باز پردازش: فاز اول تاریخچه مشکل بیمار(History) شناسایی باورها، خاطرات، ترس ها و بیان آن برای درمانگر کلیه فضای اطراف ظهور مشکل به لحاظ حسی/ فیزیکی/محیطی با جزییات بسیار مهم است. نقاشی ...

فاز دوم آماده سازی (Preparation) توضیحات لازم در مورد روش EMDR و اطمینان از تفهیم بیمار آموزش تکنیک های آرام سازی و تصویر سازی مثبت جهت موارد احتمالی که بیمار هیجانی می شود. فراهم آوردن فضای اطمینان بین درمانگر و مراجع

فاز سوم بررسی (Assessment ) بیان حس یا خاطره یا تصاویر یک تجربه آسیب زا که در گذشته رخ داده است. بیان هیجانات یا تغییرات بدنی منفی ناشی از به خاطر آوردن آن رخداد بیان عقاید و باورها و افکار مثبت در خصوص آن رخداد که میتوانست رخ دهد میزان باور منفی نسبت به رخداد (SUD) Subject units of disturbance No disturbance Worst disturbance 10 0 میزان باور مثبت نسبت به رخداد (VOC ) Validity of Cognition Power of Positives Thought خیلی قوی خیلی ضعیف 1 7

فاز چهارم - پنجم حساسیت زدایی و بازسازی شناختی Desensitize & Information Reprocessing طی انجام مرحله قبلی درمانگر و مراجع تغییرات بدنی و حسی (خوب یا بد) را مد نظر قرار داشته باشند ممکن است در این مرحله نیاز به قطع ادامه درمان باشد. (با توجه به SUD) استفاده از الگوهای تصویر سازی هیپو تراپی ، ان ال پی ، شناخت طرحواره ها (با توجه به VOC) این کار را تا جلسه آخر درمان مرتب ادامه دهید.

NLP / EMDR تکنیک صندلی خالی غم یا تصور حادثه : با همان تفکری که مساله را به وجود آورده اید، نمی توانید مساله را حل کنید. ” انیشتن ” تکنیک صندلی خالی غم یا تصور حادثه : رنگ احساس تو چه رنگی است ؟ آن را عوض کن سیاه / سفید صورت خودت وقتی حادثه دیده ای چه گونه است؟ ( با تمام جزییات). رنگ آن رو عوض کن. Reforming : از دور به داستان حادثه می نگریم.(بدون بودن خودمان در متن حادثه) به همان جمع نگاه می کنیم در حالی که خودمان هم در آن حاضریم.

NLP / EMDR ادامه ... صداهای حادثه را بشنو آن را آرامتر بشنو صداهای حادثه را بشنو آن را آرامتر بشنو تصاویر حادثه را ببین آن را دورتر ببین ( Stepping Out ) رنگ و وسعت درد پررنگ به کمرنگ هیجان حادثه چراغ فروشگاه است که آرام آرام خاموش می شود.

E.M.D.R / Schemas شناخت طرحواره های سرد به داغ از طریق یافتن مرکز ثقل حادثه با جزییات توجه به نقش خانواده و محیط به عنوان عوامل زمینه ساز ( قربانی والدین/ جلاد خود) نقد درون درمانجو به کمک درمان گر (حامی ) باز آفرینی تجارب گذشته ( رفتار درمانی آلبرت الیس)

فاز ششم پویش جسمانی (Scanning) Body Scan پس از سنجش VOC مرور سرتا پای بدن جهت اطمینان از کاهش یا رفع کامل تغییرات بدنی EMDR انجام تمرینات ریلکسیشن با تمرین و تکرار EMDR این اصلاح هیجانی به اصلاح عقلانی فرد تبدیل می شود.

فاز هفتم اتمام یا بستن (Closure) گرفتن فیدبک مراجع از EMDR شامل : تصاویر آزار دهنده احساسات فکرها برانگیختگی ها

فاز هشتم تهیه یادداشت توسط مراجع از نکات مثبت و منفی این جلسه جهت تنظیم پروتکل جلسه بعدی درمانی EMDR ادامه تمرینات Relaxation و تصویر سازی مثبت توسط مراجع در منزل

نتایج: اثر بخشی حساسیت زدایی با حرکات چشم و باز پردازش نسبت به درمان عقلانی- عاطفی بر کاهش افسردگی پس از جراحی قلب باز کمتر است. اثر بخشی حساسیت زدایی با حرکات چشم و باز پردازش نسبت به درمان عقلانی- عاطفی بر کاهش اضطراب پس از جراحی قلب باز بیشتر است. اثر بخشی حساسیت زدایی با حرکات چشم و باز پردازش نسبت به درمان عقلانی- عاطفی بر کاهش پرخاشگری پس از جراحی قلب باز بیشتر است.

مصاحبه با دکتر فرانسیس شاپیرو در مورد EMDR در you.tube بهنام مقدم ، بهنام ، و مرادی ، محمد ، و ضیغمی، رضا ، و جوادی، حمیدرضا. (1391). تاثیر حساسیت زدایی حرکات چشم و بازپردازش مجدد بر اضطراب بیماران مبتلا به سکته قلبی . مرکز ثبت کارآزمایی بالینی. دانشگاه علوم پزشکی قزوین. خسروپور، فرشید، و ابراهیمی نژاد، غلامرضا، و صالحی، مهدیه. (1391). مقایسه اثربخشی روش های بازگویی روان شناختی، حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و مواجه سازی خیالی بر درمان بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان. دوره نوزدهم. شماره 2. صفحه 159-149. ساریچلو، محمد ابراهیم .(1375). بررسی میزان کارآیی روش حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و بازپردازش در درمان اختلال استرس پس از سانحه . پایان نامه کارشناسی ارشد . کتابخانه دیژیتال دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران. شماره 95.پایا. قنبری هاشم آبادی، بهرام علی. (1389). اثربخشی روش درمانی حساسیت زدایی با حرکات چشم و بازپردازش بر اضطراب اجتماعی. فرهنگ مشاوره. تابستان 1389. 150-127 :(2)1. مهریار، امیرهوشنگ. (1376). استفاده از حساسیت زدایی حرکات چشم در درمان اختلال فشار روانی پس آسیبی مزمن ناشی از جنگ. روان شناسی و علوم تربیتی. شماره 11. صفحه 81. سایت مرکز جامع آرن – بخش به قلم آرنی ها – علیرضا تسعیری منابع و مآخذ مصاحبه با دکتر فرانسیس شاپیرو در مورد EMDR در you.tube

تاکنون این پژوهش در دو کنگره بین المللی، به شکل سخنرانی (در کنگره بیماریهای عروق کرونری ) و به شکل پوستر ( در کنگره هیپنوتیزم بالینی و علوم وابسته) ارائه گردیده است.