مدیریت پروژه های فناوری اطلاعات (مپفا) فصل دهم Information Technology Project Management Jack T. Marchewka Northern Illinois University 2006

فصل دهم مدیریت کیفیت پروژه های فا

کیفیت چیست ؟ نزد افراد گوناگون معانی گوناگونی دارد. کیفیت برای فردی زیبائی ، برای دیگری قیمت و برای فرد سوم میتواند سهولت کاربری باشد. بنابراین کیفیت وابسته به نیاز و انتظار خواهنده آن است. در فرهنگنامه ها کیفیت بعنوان ” یک صفت یا ویژگی پایا و برجسته“ را گویند یا ” درجه بالائی ازبرتری ”.

مدیریت کیفیت پروژه PQM:Project Quality Management تعریف PMBOK : فرآیندهائی که مورد نیازند تا اطمینان دهند که نیازهائی را که پروژه بابت آن تعریف شده است را برآورده می کنند.که شامل همه فعالیتهائی از کارکردهای مدیریت میشوند که مشی ها، اهداف ، مسئولیتها و تحقق کیفیت را در قالب یک سامانه کیفی شامل موارد زیر محقق میکند: برنامه ریزی کیفیت (Quality Planning) . تضمین کیفیت (Quality Assurance) . کنترل کیفیت (Quality Control). بهبود کیفیت(Quality Improvement) .

فرآیندهای اصلی مدیریت کیفیت PMBOK از منظر برنامه ریزی کیفیت : تعیین میکند که چه استانداردهای کیفی برای پروژه مهم هستند و برای چگونگی تحقق آنها تصمیم میگیرند. تضمین کیفیت : مرتبا کارائی کلی پروژه را ارزیابی میکنند برای اطمینان از اینکه تیم پروژه استانداردهای کیفی مشخص شده را رعایت میکند. کنترل کیفیت : نظارت بر فعالیتها و نتایج پروژه برای کسب اطمینان از اینکه پروژه بز اساس استانداردها کارمیکند . علاوه بر این سازمان پروژه بعنوان یک کل باید از این اطلاعات برای رفع علل عدم برآورد کارائی و پیاده سازی فرآیندها و فنون جدید برای بهبود کیفیت پروژه از طریق سازمان پروژه اقدام کند.

کنترل کیفیت پروژه Project Quality Control در بر دارنده فرآیندهای لازم جهت برآورد سازی مجموعه نیازمندیهائی است که هر پروژه متعهد و ملزم به اجرای آنهاست.مشتمل بر کلیه فعالیتهای مرتبط با عملکرد مدیریت جامع و فراگیری است که به تعیین خط مشی های کیفی ، اهداف و مسئولیتها پرداخته و آنها را به واسطه بهره گیری از ابزارهائی نظیر برنامه ریزی کیفیت ، تضمین کیفیت ، کنترل کیفیت و بهبود کیفیت در خلال یک سامانه جامع کیفی به اجرا در می آورد.

فرآیندهای مدیریت کیفیت پروژه

فرآیند اوّل مدیریت کیفیت پروژه فرآیند برنامه ریزی کیفیت Quality Planning

ایزارها و فنون برنامه ریزی کیفیت نممودارهای علت و معلول زمان ماشین روش مواد عیب اصلی محیط انرژی اندازه گیری کارکنان علل بالقوه معلول

نمونه ای از نمودار جریان فرآیند

فرآیند دوّم مدیریت کیفیت پروژه فرآیند تضمین کیفیت Quality Assurance

فرآیند سوّم مدیریت کیفیت پروژه فرآیند کنترل کیفیت Quality control

ابزارها و فنون کنترل کیفیت نمودار کنترل کارائی زمان بندی پروژه

ابزارها و فنون کنترل کیفیت نمودار پارتو

حوزه های مدیریت کیفیت پروژه فرآیند ها محصولات

مراجع مدیریت کیفیت پروژه از ژاپن و پس از جنگ جهانی دوم فراگیر شده است هرچند از پیشینه ای در مدیریت علمی ”فایول“ دارد. گواهی نامه های ایزو ابتکار 6 سیگما جایزه دمینگ جایزه ملی کیفیت مالکولم بالدریچ مدل ظرفیت بلوغ

مدیریت کیفیت پروژه

پیشینه نهضت کیفیت منبعث از مفهوم استاد کاری (Craftsmanship). از انقلاب صنعتی. مدیریت علمی تیلور. نمودارهای کنترلی والتر شوارت . چهارده توصیه دمینگ در باره کیفیت. کنترل کیفیت جوزف جوردن. نمودارهای علت و معلول ایشی کاوا. خطای صفر فیلیپ کرازبی.

نمودارهای کنترلی والتر شوارت 1891-1967 حضور در دامنه انحراف معیار قابل قبول حفظ حداقل کیفیت برای بیشترین میزان محصولات استفاده از شیوه دور ریختن محصولات فاقد میزان کمینه کیفی مدیریت کیفیت بمعنی مدیریت محصولات واجد کیفیت از طریق سنجش کیفی محصولات نه فرآیند تولید

نمودار کنترل کیفی در چارچوب آماری محصولات نمودار کنترل کیفی در چارچوب آماری محصولات

محصولات در خارج از چارچوب کنترل آماری

توصیه های دمینگ در باره کیفیت 1900-1993 کنترل کیفی محصول کاری بعهده تولید کندگان تولید کیفیت قدم به قدم توسط تولید کنندگان آموزش انجام کار با کیفیت کاهش هزینه با افزایش کیفی انجام کار

کنترل کیفیت جوزف جوردن 1904- تاکنون کیفیت یعنی مناسب برای استفاده کیفیت با برنامه ریزی ایجاد شود و یک حادثه نیست. شامل : برنامه ریزی،بهبود و کنترل کیفیت است.

نمودارهای علت و معلول ایشی کاوا 1915-1989 کیفیت ناشی از : انسان،مواد،مدیریت،ماشیت الات،اندازه گیری، و محیط است. مدیریت کیفیت بجای کنترل کیفیت و گونه یکپارچه آن با تسری بهمه فرآیندهای تولید

قانون 20/80 نمودار پارتو برای یافتن علل اصلی قانون 20/80 نمودار پارتو برای یافتن علل اصلی

خطای صفر فیلیپ کرازبی 1926-2001 با ر اول خوب انجام دهید کیفیت از نیاز مشتریان با یک روش از بالا به پایین با مسئولیت پذیری از مدیران تا کارکنان حاصل میشود. نگاه فرآیندی و حین تولید است

روندنمای بازرسی دامنه پروژه

تولید استانداردها و معیارها تولید استانداردها و معیارها

فعالیتهای کنترل کیفیت

ابزارهای کنترل کیفیت

ایزو ایزو 9001 به منظور اطمینان از استقرار یک سامانه کنترل و نظارت بر کیفیت مورد استفاده قرار میگیرند. سیاستهای کیفی باید مستند ومدیریت شود رویه های کنترل مستند شود در قراردادها توانائی تحویل مجری لحاظ شود رویه های کنترل طراحی با نیازها وجود داشته باشد تضمین کیفی برونسپاری ها تدوین شود اجزا قابل شناسائی باشند محصول نهائی بخوبی تعریف شود

TickIT ایزو 9001 همه سامانه های مدیریت کیفی را در بر میگیرد اما این استاندارد برای تولید نرم افزار است قبل از تولید نرم افزار تهیه شود رویه های کنترل تغییرات در همه گامها باشد بازنگری در طراحی قابل انجام باشد مناسب بودن فراروش بررسی شود پیشرفت بر اساس مدل سامانه ای ارزیابی شود امکان ردیابی خصوصیات طراحی تا نیازهای سنجیده شده موجود باشد طرح های آزمون مناسب از پبش تهیه شود

Six Sigma مدل DPO بر اساس Defects Per Opportunities هر سیگمای بزرگتر کنترل کیفی تولید بیشتر و خطا ی کمتر در بر دارد مدل D-M-A-I-C تعریف (نیاز کاربران)،انتخاب معیارها، تحلیل،بهبود،کنترل

CMMI مدل یکپارچگی بلوغ توانائی Capability Maturity Model Integration مدلی برای ارزیابی سازمانهای تولید کننده نرم افزار است که توسط موسسه مهندسی نرم افزار (SEI) تهیه شده است. مفاهیم کلیدی : فرآیندهای نرم افزار ، توانائی فرآیند نرم افزاری (مورد نظر)،کارائی فرآیند نرم افزاری ، بلوغ فرآیند نرم افزاری (کیفیت اجرا)

سطوح سازمانی با توجه به پیچیدگی و کیفیت محصولات سطح یک : مقدماتی () در این سطح رویه ها نامنظم است و دلیل موفقیت مهارت فردی است و مکان اولیه سازمانهای نوپاست. سطح دو : قابل تکرار () دارای رویه های مقدماتی عملیاتی مدیریت پروژه ولی اجرای کار انفرادی کماکان به مجری آن بستگی دارد. سطح سه : تعریف شده () : دارای روش انجام هر گام زیست چرخ تولید سامانه اطلاعاتی. سطح چهار : کنترل شده () کلیه فرآیندها ومحصولات تحت ارزیابی و کنترل هستند. سطح پنج : بهینه سازی () در این سطح رویه ها با استفاده از اطلاعات حاصل از فرآیند ارزیابی بهینه میشوند.

سطوح بلوغ فرآیندهای نرم افزاری

برنامه کیفیت پروژه های فا

PRINCE Project Control IN Computer Environment سازگار با .SSADM گونه پیشرفته تر آن RUP است. استاندارد نمودن رویّه های حاکم بر فرآیند تولید. برای پشتیبانی مدیریت پروژه های بزرگ طراحی شده است.

PRINCE تعریف هر فرایند در پیش نیازها فعالیتهای وابسته زمان و توان برآورد شده. بررسی های کیفی

اهمیت کیفیت نرم افزار افزایش بحرانی و کلیدی بودن نرم افزار ناملموس بودن نرم افزار انباشتگی خطاها در طول مدت تهیه نرم افزار

تعریف ومشخصات کیفیت نرم افزار واژه مبهمی که معمولا از طریق بیان مشخصات آن دقیق میشود.هر سامانه نرم افزاری باید دارای مشخصات زیر باشد: مشخصه کارکردی (Function Specification) که اعمالی را که سامانه انجام میدهد تشریح میکند. مشخصه کیفی (Quality Specification) که در ارتباط با خوب عمل کردن سامانه است. مشخصه منابع (Resource Specification) که در قالب هزینه مصروفه سامانه بازنمائی میشود.

معیارهای کیفی خاص محصولات نرم افزاری James A معیارهای کیفی خاص محصولات نرم افزاری James A.Mc call مدل کیفی جیمز مک کال عوامل کیفی در عملکرد محصول عوامل کیفی در بازنگری محصول عوامل کیفی در انتقال محصول

عوامل کیفی در عملکرد محصول Product Operation Quality Factors صحت (correctness) : بمعنی انطباق محصول بر مشخصات و خواسته های کاربر. قابلیت اطمینان (reliability) : دقت عمل مورد انتظار . کارائی (efficiency) : نسبت قابلیت به مصرف منابع. جامعیت (integrity) : نحوه پایش دسترسی های مجاز به منابع. قابلیت استفاده (usability) : سهولت بکارگیری یا نیروی لازم برای یادگیری ، بکارگیری و آماده نمودن خروجیها.

عوامل کیفی در بازنگری محصول Product Revision Quality Factors نگهداشت پذیری (maintainability) : میزان توان لازم برای رفع یک ایراد. آزمایش پذیری (testability) : میزان توان لازم برای آزمون برنامه به منظور کسب اطمینان از عملکرد آن. انعطاف پذیری (flexibility) : میزان توان لازم برای اعمال تغییرات در یک برنامه عملیاتی.

عوامل کیفی در انتقال محصول Product Transition Quality Factors قابلیت حمل (portability) : میزان توان لازم برای انتقال یک سامانه از یک شالوده سخت و نرم افزاری به شالوده ای دیگر. قابلیت بازبکارگیری (reusability) : امکان استفاده مجدد یک برنامه یا ماجول در سامانه ای دیگر. قابلیت اتصال (interoperability) : میزان توان لازم جهت اتصال دو سامانه به یکدیگر.

روابط ممکن بین هر دو عامل کیفی مجزا (indifferent) : وجود یک عامل تاثیری بر دیگری ندارد. مکمل (complementary) : وجود یک عامل بسته به وجود عامل دیگر است. متناقض (conflicting) : وجود یک عامل اثر عامل دیگر را کاهش میدهد.

معیارهای کیفی نرم افزار عامل کیفی قابلیت ردیابی ، سازگاری ، کامل بودن صحت تحمل خطا ، سازگاری ،دقت ، سادگی قابلیت اطمینان کارائی در اجرا ، کارائی در بکارگیری حافظه کارائی کنترل دسترسی ها ، ثبت دسترسی ها یکپارچگی عملیاتی نمودن ، آموزش ، ارتباطات ، حجم و نرخ ورودی / خروجی قابلیت استفاده سازگاری ، سادگی ، اختصار ، پیمانه ای ، خود تشریحی قابلیت نگهداری سادگی ، پیمانه ای ، ابزار سازی ، خود تشریحی آزمایش پذیری پیمانه ای ، عمومیت ، توسعه پذیری ، خود تشریحی انعطاف پذیری پیمانه ای ، خود تشریحی ، استقلال از سخت افزار و نرم افزار پایه قابلیت حمل عمومیت ،پیمانه ای ، استقلال از نرم افزار پایه ، خود تشریحی استفاده مجدد پیمانه ای ، اشتراک ارتباطی ، اشتراک داده ای قابلیت اتصال معیارهای کیفی نرم افزار

انواع معیارها ی کیفی معیار نسبی خوب : که قادر به برقراری ارتباط بین تعداد واحدها به ازای یک ویژگی کمی باشد. معیارهای مستقیم و غیرمستقیم : واجد معیار یا متاثر از شاخص معیاری اندازه گیری شده. معیارهای نسبی و دوحالتی.

معیارهای کیفی از منظر گروهای کاربری و ویژگیها معیارهای کیفی از منظر گروهای کاربری و ویژگیها کاربران سامانه ها را با عوامل کیفی اندازه میگیرند . تولیدکنندگان سامانه ها را با معیارهای کیفی اندازه میگیرند. ویژگیهای انواع معیارهای کیفی : مقیاس آزمون مقادیر ( بدترین ، بهترین ، فعلی )

معیارهای عملی کیفیت نرم افزار Practical Software Quality Measures قابلیت اطمینان ( در دسترس بودن ، متوسط زمان بین خرابیها ، خرابی در هنگام نیاز و فعالیت پشتیبانی ) قابلیت نگهداری توسعه پذیری

RUP Rational Unified Process