ایمنی بیمار ومدیریت خطر بهین ملک زاده کارشناس پرستاری

آمار حاکی از آن است که درصد غیرقابل اغماضی از بیماران در مواجهه با سیستم‌های نظام سلامت بخصوص بیمارستان‌ها دچار عوارض و صدمات ناشی از ارائه خدمات می‌گردند. برای اینکه سازمان‌های بهداشتی- درمانی بعنوان مراکز قابل اطمینان تلقی گردند بایستی یک نظام اثربخش مدیریت خطر جهت شناسایی نقایص سیستمی و ارتقای ایمنی بیمار طراحی و اجرا گردد.

هزینه مراقبت ناایمن …. 29 میلیارد دلار در هر سال فقط در ایالات متحده   هزینه مراقبت ناایمن …. 29 میلیارد دلار در هر سال فقط در ایالات متحده هر سال در بریتانیا 10 ٪ از پذیرش = 900،000 بیماران مبتلا حدود 1 بیلیون پوند در سال صرف هزینه‌های اقامت اضافی در بیمارستان به طور متوسط 8.5 تخت روز اضافی 400 نفر می میرند و یا به طور جدی در حوادث مربوط به دستگاه‌های پزشکی مجروح می شوند. بیش از 1 بیلیون پوند صرف عفونت‌های بیمارستانی

جلوگیری از آسیب به بیمار در طول فرایند مراقبت. ایمنی بیمار عبارت است از: جلوگیری از آسیب به بیمار در طول فرایند مراقبت. تمام تلاش کمیته ایمنی بیمار پیشگیری از آسیبی است که توسط کارکنان تیم بهداشتی به بیماران اعمال می شود .

علل نیاز به مدیریت ریسک در نظام سلامت افزایش ایمنی بیمار افزایش انتظارات بیمار ، متخصصان و کارکنان فشارهای رقابتی در بازار سلامت فشار مداوم هزینه‌های داخلی ارایه خدمات مطلوب توسط بیمارستان‌ها که از سوی دولت مطالبه می‌شود.

علل نیاز به مدیریت ریسک (ادامه) افزایش سطح شکایات ، ادعاها و شکایت های قانونی بررسی رضایت بیماران ،نقاط ضعف و ذهنیت منفی را نشان می دهد تحقیقات بالینی نیاز به بهبود را نشان می دهد Damages awarded to patients of the NHS for clinical negligence in 1999-2000 was estimated at £350 million

خطا چیست؟ اختلال درعملکرد کامل یک پروسه برنامه ریزی شده یا استفاده از برنامه اشتباه برای دستیابی به یک هدف

خطاها شامل: خطاهای تشخیصی که می تواند نتیجه تشخیص اشتباه یا تفسیر اشتباه باشد . نقص در تجهیزات مانند تمام شدن باتری یا نگهداری ناصحیح تجهیزات که می تواند باعث آسیب به بیمار شود. عفونت بیمارستانی تزریق خون اشتباه یا دادن خون به بیمار اشتباه خطاهای نوشتاری که می تواند منجر به درمان نادرست از قبیل دارو ، فعالیت یا رژیم غذایی ناصحیح شود . بیمار نادرست، محل نادرست عمل، عمل جراحی نادرست

اختلال در امنیت بیهوشی (داروهای بیهوشی) عوارض ناخواسته یا آلرژیک داروئی عفونت محل عمل جراحی جاماندن سهوی لوازم جراحی و گازها در محل عمل تحویل نا صحیح نمونه بیمار به آزمایشگاه عدم برقراری ارتباط موثر بین اعضای تیم عدم برقراری نظام مراقبت برای اتاق عمل و برنامه جراحی ایمن

چرا خطا ایجاد می شود؟ بیشترین علت خطاهای انسانی به خستگی پرسنل مربوط می شود. به طوریکه زمانیکه افراد خسته می شوند، اشتباهات بیشتر رخ می دهد. همچنین خطر ایجاد خطا زمانیکه کارکنان کار زیادی دارند یا نسبت پرسنل به بیمار رعایت نشده است بالا می رود. بیشترین خطاها دررابطه با بیماران و درمانی که دریافت می کند به عنوان مثال در زمان انتقال خون، دادن داروها و فرایند تحویل دارو مخصوصا داروهای پر خطر مانند انسولین، هپارین، لیدوکایین و داروهای شیمی درمانی می باشد .

مدیریت ریسک (خطر)

16-10 درصد از بیماران بستری در بیمارستان دچار خطا یا عوارض ناخواسته می شوند. نیمی از این موارد قابل مدیریت و پیشگیری هستند. دو سوم مرگ و میرهای جراحی 3 روز یا بیشتر پس از عمل جراحی روی می دهد زمانی که بیمار به بخش منتقل شده است (آیا قابل پیشگیری است؟)

مدیریت ریسک در حوزه سلامت تعریف: انجام فعالیت های بالینی و اداری برای شناسایی ، ارزیابی ، و کاهش خطر آسیب به بیماران ، کارکنان ، و ملاقات کنندگان و خطر از دست دادن خود سازمان (Joint commission, 2007)

علل نیاز به مدیریت ریسک در نظام سلامت افزایش ایمنی بیمار افزایش انتظارات بیمار ، متخصصان و کارکنان فشارهای رقابتی در بازار سلامت فشار مداوم هزینه های داخلی ارایه خدمات مطلوب توسط بیمارستانها که از سوی دولت مطالبه می شود. افزایش سطح شکایات ، ادعاها و شکایت های قانونی بررسی رضایت بیماران ، نقاط ضعف و ذهنیت منفی را نشان می دهد. تحقیقات بالینی نیاز به بهبود را نشان می دهد.

برای جلوگیری از خطا چه اقدامی باید انجام داد؟ برای جلوگیری از خطا چه اقدامی باید انجام داد؟ از روشهای کاهش خطا به حداقل رساندن آشفتگی در امر داروها می باشد که از طریق زیر فراهم می شود : تامین نور مناسب محیط آماده سازی دارو کاهش سر و صدای محیط تعبیه بسته بندی داروها به روش مناسب علامت گذاری دارو ها خطرناک برای جلب توجه بیشتر تعبیه دستبند شناسایی بیماران

اخلاقیات پرستار و کارکنان بهداشتی مسئولیت دارند تا شان و ارزش همه بیماران از هر نژاد ، جنس ، سن ، مذهب ، وضعیت اجتماعی ، اقتصادی را در نظر داشته باشند. همچنین بیماران و خانواده های آنها نیز مسئولیت دارند به شان کارکنان و تیم بهداشتی احترام بگذارند . به عنوان مثال پرستارانی که از یک بیمار بی هوش مراقبت می کنند باید مانند یک بیمار هوشیار با وی برخورد کنند و تمام مراقبتهای لازم را ارائه دهند .

شناخت وضعیت : به عنوان مثال به بیماران قبل از انجام پروسیجرهای دردناک باید اطلاع داده و راههای تسکین درد نیز توضیح داده شود . شناخت این استاندارد باعث می شود بیمار به طور فعالانه در مدیریت درد خود نقش داشته باشد

گزارش خطاها برای جلوگیری از وقوع مجدد آنها الزامی است .

گرفتن رضایت نامه آگاهانه رضایت آگاهانه حق بیمار است و می تواند به همان اندازه نیز برای حمایت پرسنل مهم باشد . بیمار حق دارد از انجام پرسیجرها یا مصرف دارو ها اجتناب کند . توجه کردن به این حق بیمار یکی از جنبه های اخلاق پزشکی است . گرفتن رضایت آگاهانه کتبی به عنوان مدرکی است که در دادگاه از پرستار و تیم بهداشتی حمایت می کند .

عملکرد پرستاری برای بهبود ایمنی بیمار : پرستار باید با دیگر اعضای تیم بهداشتی ارتباط داشته باشد و نباید از سوال کردن در رابطه با ‌نادانسته ها و یا داروهایی که به طور معمول استفاده نمی شود، بترسند. پرستار باید قبل از دادن دارو به بیمار 5 مورد را چک کنند : داروی صحیح ، بیمار صحیح ، دوز صحیح ، زمان صحیح ، روش صحیح پرستار نیاز دارد که در سیستم گزارش دهی خطا شرکت فعال داشته باشد و با توجه به فرهنگ گزارش خطا مبنی بر عدم سرزنش مقصر ، پرسنل به گزارش خطا تشویق شوند . پرستار باید جهت جلوگیری از وقوع مجدد خطا ، تمام خطاهایی را که در شرف وقوع بوده است یا اتفاق افتاده است را گزارش کنند . پرستار باید به بیمار و خانواده وی پمفلتهایی را در رابطه با داروهای مصرفی ارائه دهند و به سوالات بیماران پاسخ دهند . پرستار باید بیماران را تشویق کنند تا از پزشکان و جراحانشان درباره اقداماتی که انجام می دهند و عوارض احتمالی سوال کنند .

مخاطره - هر وضعیت واقعی یا بالقوه که می تواند باعث صدمه ، بیماری یا مرگ افراد ،آسیب یاتخریب یا از دست دادن تجهیزات ودارایی سازمان شود ریسک - احتمال مخاطره یا عواقب بد ، احتمال قرار گرفتن در معرض آسیب

چهار روش مدیریت ریسک اجتناب از خطر به حداقل رساندن و یا کاهش اثرات منفی خطر انتقال خطر پذیرش برخی یا تمامی عواقب ناشی از خطر

7 مرحله در فرایند مدیریت ریسک زمینه سازی شناسایی ریسک تحلیل ریسک ارزیابی ریسک استراتژی جهت کاهش، حذف و یا انتقال ریسک بررسی ونظارت مداوم ارتباطات موثر و مشاوره

کدام یک از منابع اطلاعاتی را برای شناسایی خطرات استفاده کنیم؟ تجارب قبلی افراد با تجربه در سازمان اسناد و مدارک ، گزارش ها ، پروتکل ها ، روش های اجرایی، برنامه ها ، آموزش ،... بازرسی ، ممیزی داخلی ، هشدارها، حوادث و سوانح ثبت شده، شکایات... مصاحبه ها ، نظرسنجی ها ،...

ارزیابی ریسک پس از شناسایی و تجزیه و تحلیل ریسک ، می توانیم ارزیابی کنیم : شدت سطح احتمال تقریبا قطعی احتمالا متوسط بعید نادر تحمل ناپذیر اساسی متوسط قابل تحمل ناچیز بی نهایت بسیار بالا متوسط کم قابل اغماض

Steps in risk assessment and risk management Key learning points Who might be harmed? Participants; rowers and coxes (and family!) Coaches Other water users The public How could individuals be harmed? Harm can include injury, ill health, and death [consider all forms of harm that might occur] Fear of rowing again – sport spoiled

احتمال -احتمال رخ دادن یک رویداد شدت – نتیجه قابل انتظار از لحاظ درجه صدمه ، آسیب به اموال ، و یا دیگر موارد مضری که می تواند اتفاق بیفتد احتمال -احتمال رخ دادن یک رویداد

ارزیابی ریسک سطح ریسک: ناچیز هیچ عملی مورد نیاز نیست. ارزیابی ریسک سطح ریسک: ناچیز هیچ عملی مورد نیاز نیست. قابل تحمل هیچ کنترل بیشتری مورد نیاز نیست. متوسط اقدامات کاهش خطر باید اجرا شود. اساسی فعالیت باید تا زمانی که ریسک کاهش یابد شروع نشود. تحمل ناپذیر فعالیت باید تا زمانی که ریسک کاهش یابد شروع نشود و اگر کاهش ریسک امکان پذیر نیست؛ فعالیت به کلی انجام نگردد. Steps in risk assessment and risk management Key learning points Who might be harmed? Participants; rowers and coxes (and family!) Coaches Other water users The public How could individuals be harmed? Harm can include injury, ill health, and death [consider all forms of harm that might occur] Fear of rowing again – sport spoiled

آسیب های نا خواسته اتفاق منجر به آسیب: آسیب های ناخواسته به بیماران ناشی از مداخله پزشکی است، شامل هرگونه اقدام توسط کارکنان بهداشت و درمان ، از جمله کارکنان اداری و پرسنل پشتیبانی و نگهداری... Sentinel event : ” حادثه دور از انتظار که منجر به مرگ یا جراحت جدی جسمی یا روانی یا خطرناشی از آن می گردد“

Sentinel events آمبولی درون عروقی منجر به مرگ انجام پروسیژر بر روی بیماراشتباه یا عضو اشتباه ابزار جراحی بجا‌مانده در بدن آمبولی درون عروقی منجر به مرگ واکنش انتقال خون به علت ناسازگاری ABO خطای دارویی منجر به مرگ بیمار مرگ و میر مادران در طول یا بعد از زایمان تحویل کودک به خانواده غیر خودکشی بیمار دربخش بستری Sentinel events

9 راه حل ایمنی بیمار توجه به داروهای با نام و تلفظ مشابه جهت جلوگیری از خطای دارویی توجه به مشخصات فردی بیمار جهت جلوگیری از خطا ارتباط موثر در زمان تحویل بیمار انجام پروسیژر صحیح در محل صحیح بدن بیمار کنترل غلظت محلول های الکترولیت  اطمینان از صحت دارو درمانی در مراحل انتقالی ارائه خدمات  اجتناب ازاتصالات نادرست سوند و لوله ها استفاده  از وسایل یکبار مصرف در  تزریقات  بهبود بهداشت دست برای جلوگیری از عفونت مرتبط با مراقبت های سلامتی