چالشهای حقوقی پرداخت بین المللی از طریق حواله های ارزی استاد: جناب آقای دکتر غلام نبی فیضی چکاب دانشجو: حمید حمزه ای
مفهوم حواله تعریف حواله :ماده 724 قانون مدنی:عقدی که بموجب ان طلب شخصی از ذمه مدیون به ذمه شخص ثالثی منتقل می شود 3طرف دارد وجود دین محیل به محتال ضروری است لکن وجود دین محال علیه به محیل شرط تحقق نیست. اثر اصلی حواله انتقال دین ،در حواله کامل( مدیونیت محال علیه) ترکیبی از انتقال طلب و انتقال دین است. اوصاف حواله:تبعی،لازم ،عهدی،معوض،رضایی،مسامحه ای،
ارز مفهوم ارز: مقررات حاکم بر خرید فروش و حواله ارز بند پ ماده 1 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز:پول رایج کشور خارجی اعم از اسکناس مسکوکات حوالجات ارزی و سایر اسناد مکتوب یا الکترونیکی است که در مبادلات مالی کاربرد دارد. مقررات حاکم بر خرید فروش و حواله ارز بخش سوم مجموعه مقررات ارزی:خدمات ارزي و ساير مبادلات ارزي بين المللي » دستورالعمل اجرایی تاسیس ،فعالیت و نظارت بر صرافی هامصوب مرداد93 دستورالعمل تعیین میزان نگهداری ارز مصوب 96: (تا سقف 10000یورو یا معادل آن به سایر ارزهانگهداری مجاز است.ماده 1)ماده 6 هر گونه مبادله و خرید و فروش ارز خارج از سیستم بانکی یا صرافی مجاز ممنوع است.
حواله ارزی(Remittance) مفهوم حواله ارزی:نوعی دستور پرداخت که به موجب آن ،یک بانک یا موسسه مالی یا صرافی به تقاضای مشتری یا دارنده یک حساب بانکی ،به یکی از بانکهای یا عوامل کارگزار خود در خارج از کشور ،حواله ای صادر می کند و از ان می خواهد که مبلغ حواله را با ارز تعیین شده به ذینفع آن بپردازد. ماهیت :رای شماره 1969 مورخ 94/1/15 مبنی بر خلاف قانون بودن اخذ حق تمبر از حواله های ارزی:حواله ارزی تنها یک دستور و وسیله پرداخت نوعی خدمات مالی در سیستم پولی و بانکی کشور است و بانک بر اساس انجام خدمت برای مشتری با اخذ مبلغی بعنوان کارمزد نسبت به جابجای پول مشتری اقدام می کندو هیچ یک از خصوصیات اسناد تجاری را ندارد فلذا....
اقسام حواله ارزی الف )اقسام حواله ارزی از حیث موعد پرداخت T/T (Telegraphic transfer):ارز به صورت نقدی وسریع،مستقیم با کارمزد بالا به حساب ذینفع واریز می شود D/D(Demand draft):تعهد به پرداخت مقدار معینی ارزبه تاریخ آینده در وجه ذینفع است، اصطلاحاًغیر مستقیم بوده و کارمزد آن کمتراست ب )اقسام حواله از حیث منشا صدور 1.صدور حواله ارزی با منشا داخلی 2.صدور حواله ارزی با منشا خارجی ج )اقسام حواله ازحیث تامین محل 1.از محل منابع محیل(حسابهای داخلی یا خارجی) 2.از محل منابع محال علیه ( مانند:تسهیلات بانکی)
مفهوم شناسی روش پرداخت: روشهای ناظر برتقدم،تاخر یا همزمانی ایفای تعهد به تادیه ثمن نسبت به ایفای تعهد به تسلیم مبیع است.انتخاب روش پرداختی که رضایت کامن فروشنده را جلب کند متضمن خطرات بیشتری برای خریدار است و بالعکس ابزار پرداخت:وسیله ای که پرداخت با صورت می گیرد.مانند پول(محاسبه و پرداخت)و اسناد جانشین پول چک و برات و.... روشهای تامین مالی:روشهایی که بموجب ان تسهیلات اعتباری ازسوی بانکها یا موسسات مالی و اعتباری یا دادن اعتبار از سوی طرف مقابل معامله برای پاسخ به نیاز بازرگانان به وام یا اعتبار به انها داده می شود.پس روشهای پرداخت علاوه بر کارکرد اصلی خود ممکن است بعنوان روش تامین مالی نیز عمل کنند.
انواع روشهای پرداخت ثمن در بیع بین المللی (ضابطه تقسیم بندی:تقدم،تاخر یا همزمانی ایفای تعهد به تادیه ثمن نسبت به ایفای تعهد به تسلیم مبیع است) 1.حساب باز(وعده دار) 2.وصولی 3.اعتبارات اسنادی 4.پیش پرداخت OPEN ACCOUNT COLLECTIONS LETTER OF CREDIT CASH IN ADVANCE
تحریم های اعمال شده علیه ایران الف )تحریم های سازمانهای بین المللی 1.تحریم های شورای امنیت سازمان ملل 2.تحریم های اتحادیه اروپا ب )تحریم های یک جانبه یا دولتی 4.تحریم های یک جانبه برخی کشورها نکته :تحریم های آمریکا علیه ایران که عمدتاً مصوبات کنگره است(تحریم های ثانویه) که بر خلاف حقوق بین الملل است که با ابزارهای مختلف دواتها را تحت فشار قرار دادکه تمکین بدان کنند.با توجه به ظرفیت بالای اقتصادی امریکا کشورها تمکین می نمایند
Society Worldwide Interbank Financia Telecommunication (SWFIT) شناخته شده ترین شیوه جهانی انتقال الکترونیکی وجوه که مرکز اصلی آن در بلژیک بودهوطبق قوانین ان کشور عمل می کندو در هر کشوری یک نقطه دسترسی دارد (SAP) در ایران در بانک مرکزی می باشدو تمام بانکها از طریق ماهواره بدان متصل می باشند. با ویژگی هایی نظیر: سرعت بالا در حدود چند ثانیه سیستمی کاملاً اتوماتیک و مکانیزه قابلیت دسترسی در تمام روزها و ساعتها فقط توسط افرادی که به سیستم معرفی شده باشند ضریب اطمینان بالا که متن در مسیر ارسال به کارکتر های غیر قابل خواندن تبدیل شده و فقط در مقصد خوانا می شود. شکل وزبان استاندارد برای تنظیم پیام معرفی می کند
انواع پیام سوئیفت: 1.ارسالی از یک عضو به عضو دیگر: این پیامها در 10 گروه تقسیم بندی شده اند که برای سهولت در امر تنظیم پیام است. 2. ارسالی از یک به موسسه سوئیفت 3.پیامهای ارارسالی از سوئیفت به اعضاء
نحوه انجام حواله الف) بانکها:باید از طریق سوئیفت نسبت به انجام حواله اقدام نمایند. به دلیل تحریمها دسترسی به سیستم سوئیفت مقدور نبود و بانکها نیز از طریق صرافی اقدام می نمودند ب) صرافی ها: وفق بند 6 ماده 1 دستورالعمل اجرایی تاسیس،فعالیت ونظارت برصرافی ها مصوبمرداد 93: 1)پرداخت وجه توسط مشتری به صرافی در داخل کشور و دریافت معادل ارزی ان از مارگزار در خارج از کشور بصورت وجه نقد یا واریز به حساب بانکی وی یا شخص ثالث 2)پرداخت ارز توسط مشتری به کارگزار در خارج از کشور و دریافت معادل آن از صرافی در داخل کشور بصورت وجه نقد یا واریز به حساب بانکی وی یا شخص ثالث
چالشهای حقوقی پرداخت بین المللی از طریق حواله های ارزی چالشهای حقوقی پرداخت بین المللی از طریق حواله های ارزی در روش پیش پرداخت: برای واردکننده: ریسک عدم برگشت مبلغ پیش پرداخت شده در صورت عدم تحدیل کالا به دلیل عدم تمایل یا عدم ایفای تعهد ریسک منع صادرات و واردات پس از پیش پرداخت در کشور فروشنده ورشکستگی فروشنده امکان عدم انطباق کالا با قرارداد ریسک حمل اسیب دیدن یا از بین رفتن کالا بالا بودن ریسک اعتباری خریدار و کشوری خریدار مانندتهدیدات داخلی و خارجی مانند اعتصاب اشوب انقلاب و یا ساختار سیستم تقنینی قضایی و اجرایی ریسک نوسان نرخ ارز
موارد مجرمانه قانون پولی و بانکی مصوب سال 51: بند الف ماده 42 ملاک تخلف از مقررات بانک مرکزی است. قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی: ماده 6 حدود و مقررات نحوه استفاده از ارز را دو لت تعیین می کند.ُُ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز:(در حال حاضر ملاک عمل است) بند خ ماده 2 عدم رعایت ضوابط تعیین شده از سوی دولت یاعدم اخذمجوز های لازم از بانک مرکزی برای خرید فروش و حواله ارزی قانون مبارزه با پولشویی(مقررات داخلی و بین المللی)،ماده 28 ایین نامه مبارزه با پولشویی:تنها خریدو فروش از طریق بانک و صرافی مجاز را پدیرفته است مبنا در پولشویی عواید ناشی از جرم است نه تخلف قانون تامین مالی تروریسم
منابع: یگانه،محمد،کلیات ارز و صرافی بناء نیا سری،ماشااله،حقوق اعتبارات اسنادی ج 1و2 کوثری،شهریار،عملکردجامع صنعت صرافی قانون پولی وبانکی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز قانون مبارزه باپولشوئی و آیین نامه آن قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی دستورالعمل های بانک مرکزی وسایر منابع که در مقاله تقدیمی به تفصیل قید خواهد گردید