MEDIASI UNDANG-UNDANG KELUARGA FEM4123

MEDIASI KELUARGA Kaedah mediasi ini sebenarnya bukanlah satu kaedah baharu dalam menyelesaikan pertikaian. Kaedah ini telah lama digunakan di kebanyakan budaya timur seperti China, Jepun, Korea, India dan Malaysia sendiri. Malah dalam Islam telah wujud lebih 1400 tahun yang lepas. Arus permodenan menyebabkan sistem tradisi ini kini kurang berfungsi.

SAMB… Islam amat menggalakkan sebarang pertikaian di selesaikan dengan cara baik bagi mengelakkan permusuhan di antara pihak yang bertikai. Terdapat banyak ayat-ayat Quran yang menerangkan tentang prinsip penyelesaian pertikaian melalui kaedah perundingan.

SAMB… Surah An Nisa’:114 “Tidak ada kebaikan pada kebanyakan bisik-bisikan mereka, kecuali (bisik-bisikan) orang yang menyuruh bersedekah, atau berbuat kebajikan atau mendamaikan di antara manusia. Dan sesiapa yang berbuat demikian dengan maksud mencari keredhaan Allah, tentulah Kami akan memberi kepadanya pahala yang amat besar”.

PRINSIP NILAI MEDIASI ‘Memaafkan itu amat mulia’. Konsep mediasi atau sulh yang dianjurkan oleh Islam dapat mengelakkan pihak yang bertikai menyimpan dendam antara satu sama lain. Hubungan kemanusiaan yang produktif di masa hadapan dapat dipelihara.

MEDIASI DAN KONFLIK KELUARGA Konflik keluarga melibatkan kes-kes seperti perkahwinan, perceraian, penjagaan anak dan pembahagian harta. Banyak kajian lepas yang telah membuktikan perceraian memberi kesan negatif kepada kesejahteraan ahli keluarga terutamanya anak-anak. Dengan kaedah mediasi pasangan yang bercerai akan melalui proses perceraian secara baik (positive divorce).

SAMBUNGAN Nilai seperti hormat menghormati antara satu sama lain, kepercayaan, tolak ansur, cuba memahami dan yang penting cuba mencari penyelesaian untuk kebaikan bersama diberi perhatian. Pasangan yang bercerai masih boleh menjadi sahabat dan menjalankan tanggungjawab sebagai ibu dan bapa walaupun mereka tidak lagi tinggal sebumbung.

MEDIASI DAN MAHKAMAH Court-attached/assisted mediation telah lama diamalkan di Amerika Syarikat, Australia dan United Kingdom. Di Asia Tenggara, Mahkamah Keluarga Singapura merupakan yang pertama menggalakkan kaedah alternatif ini. Sejak 1995, kebanyakan kes di Mahkamah Keluarga Singapura diselesaikan secara mediasi dan konsiliasi.

SAMB… Untuk kes perceraian yang ditentang (contested divorce cases), kurang 0.5% kes yang meneruskan prosiding perbicaraan di mahkamah. Litigation is therefore, used as a last resort after all attempts to settle the case amicably have failed.

MEDIASI UNDANG-UNDANG KELUARGA DI MAHKAMAH SYARIAH MALAYSIA Proses mediasi atau sulh setakat ini telah dijalankan di Selangor (2002) dan Melaka. Penguatkuasaan sulh di Selangor berdasarkan seksyen 47 dan 48 Enakmen keluarga Islam 2003, seksyen 99, 94, 131 Enakmen Kanun Prosedur Mal Syariah Selangor (2003) dan Kaedah Tatacara Mal (Sulh) Syariah Selangor 2001.

SAMB… Negeri-negeri lain sedang dalam proses mendraf prosidur proses sulh ini dalam enakmen keluarga masing-masing. W.Persekutuan sudah ada tetapi belum dikuatkusakan. Mahkamah Syariah akan menasihatkan pihak yang terlibat supaya berunding dahulu (proses sulh) secara baik bagi mencapai persetujuan terhadap penyelesaian pertikaian.

IMPAK PERCERAIAN TERHADAP KANAK-KANAK Kes-kes yang digalakkan untuk proses sulh termasuklah pertikaian berkaitan harta pusaka, penjagaan anak, perceraian, nafkah anak, muta’ah dan harta sepencarian. Daripada 307 kes sulh yang didaftarkan di antara Mei hingga Julai 2002, hanya 38 kes menggunakan kaedah penyelesaian di mahkamah.

SAMB… Pada tahun 2003, 90% kes sulh berjaya diselesaikan (Berita Harian). Mediasi undang-undang keluarga (sulh) tidak dinafikan telah berjaya membantu mahkamah syariah dalam mengurangkan jumlah kes-kes tertunggak.

KAJIAN LEPAS BERKAITAN MEDIASI KELUARGA Research studies across a number of countries have emphasized that family lawyers tend to take a conciliatory and cooperative rather than adversarial approach to practice (Hunter, 2003). Mediatory approaches and negotiated outcomes are less costly in economic and emotional terms than court-assisted outcomes, particularly where children are involved and provide better basis for continuing parental responsibility following divorce.

SAMB… Court professionals are not trained to handle emotionally-charge litigants in dealing with very private, family related matters (Beck, 1999). The proponent of family law mediation state that mediation combines the personal/relational and legal aspects of divorce by offering parties a confidential and cooperative problem-solving process (Folberg & Milne, 1988).

SAMB… The central quality of mediation lies in its capacity to re-orientate the parties toward each other, not by imposing rules on them, but by helping them to achieve a new and shared perception of their relationship, a perception that will direct their attitudes towards one another (Fuller, 1971).

SAMB… Beck and Biank (1997) describe the process of divorce mediation as one that 'empowers and supports' the divorcing couple both during and after the divorce. The opportunity to develop or maintain a constructive parental relationship and a belief that agreements are workable and fair under the existing circumstances (Emery & Wyer 1987, Pearson & Thoennes 1984)

RUMUSAN Menangani pertikaian dari perspektif yang konstruktif membuka ruang kepada penyelesaian yang mengambil kira kebaikan bersama. Penyelesaian cara baik amat penting dalam menangani pertikaian keluarga kerana hubungan keluarga adalah hubungan yang suci lagi berkekalan. Berakhirnya ikatan perkahwinan tidak menamatkan tanggung jawab seseorang sebagai ibu dan bapa