PENGENDALIAN PENYAKIT KELAMIN DAN HIV/AIDS DI KLINIK KESIHATAN Sektor HIV/STI Bahagian Kawalan Penyakit KKM

CONTENT Pengenalan - Data terkini STI dan HIV/AIDS Tatacara Pengendalian Isu dan Cabaran

PENGENALAN Penyakit jangkitan kelamin (Sexually Transmitted Infection – STI) termasuk HIV adalah masalah kesihatan awam yang memerlukan komitmen dan kerjasama pelbagai agensi kerajaan, pertubuhan bukan kerajaan (NGO), masyarakat umum dan individu. Pada tahun 2011 Jangkitan baru HIV di dunia adalah dianggarkan 2.5 juta orang [2.2 juta–2.8 juta] dan 1.7 juta [1.5 juta–1.9 juta] kematian akibat dari AIDS-related causes Dianggarkan pada 2011 sebanyak 34 juta [31.4 juta–35.9 juta] orang yang hidup dengan HIV Remaja berumur 15–24 tahun - 42% dari jumlah jangkitan baru di kalangan yang berumur >15 tahun dan dari jumlah ini 80% remaja ini tinggal di negara-negara sub-Saharan Africa.

KADAR NOTIFIKASI KES HIV 2000-2012 DAN SASARAN MDG Sasaran MDG 11.0 per 100,000 penduduk pada 2015 HIV : Remaja 13-19 (thn 2012) = 77 org (2.24% dari total cases notified) Syphilis: 58 org (3.5% of total cases notified)

Sexually Transmitted Infection

KADAR KEJADIAN PENYAKIT SYPHILIS DAN GONORRHOEA DI MALAYSIA, 2008-2012

Taburan Kes Syphilis di Malaysia Mengikut kumpulan umur, 2008-2012 2009 2010 2011 2012 < 13 years 24 2.7% 48 5.4% 39 4.6% 15 1.5% 31 1.9% 13-19 years 29 3.3% 47 5.3% 43 5.1% 41 4.1% 58 3.5% 20-29 years 255 29.1% 223 25.2% 262 30.9% 359 35.9% 568 34.0% 30-39 years 218 24.9% 227 25.6% 216 25.5% 275 27.5% 481 28.8% 40-49 years 125 14.3% 109 12.3% 110 13.0% 139 13.8% 231 13.7% > 50 years 226 25.7% 232 26.2% 177 20.9% 172 17.2% 303 18.1% Total 877 100% 886 847 1001 1672

Taburan Bilangan Kes gonorrhoea mengikut kumpulan umur, malaysia 2008-2012 2009 2010 2011 2012 < 13 years 8 1.0% 7 0.8% 16 1.4% 9 0.7% 0.5% 13-19 years 165 20.9% 187 20.5% 236 20% 302 22.1% 335 22.5% 20-29 years 429 54.3% 522 57.2% 665 56.3% 743 54.4% 820 54.9% 30-39 years 123 15.5% 137 15.0% 169 14.3% 206 15.1% 252 16.9% 40-49 years 43 5.4% 41 4.5% 63 5.3% 70 5.1% 54 3.6% > 50 years 23 2.9% 18 2% 32 2.7% 35 2.6% 24 1.6% Total 789 100% 912 1,181 1365 1492

PENGENDALIAN KES PENYAKIT KELAMIN DAN HIV

CONTOH KES DAN ISU-ISU BERKAITAN JANGKITAN KELAMIN DAN HIV/ AIDS J, seorang pelajar lelaki, berumur 16 tahun telah datang ke klinik sebanyak dua kali kerana lelehan putih keluar dari hujung zakar. J mengaku telah melakukan hubungan seks dengan seorang pelajar wanita 14 tahun yang mengamalkan hubungan seks rambang sebanyak enam kali dalam tempoh beberapa bulan yang lepas. Kes 2 M, seorang pelajar lelaki berumur 17 tahun, datang ke klinik kesihatan mengadu terdapat lelehan putih keluar dari hujung zakar yang telah berulang dua kali dalam masa enam bulan. Semasa masalah kali pertama, M telah menerima rawatan daripada klinik swasta enam bulan yang lepas. M datang ke klinik kesihatan keranakurang berkeyakinan dengan rawatan di klinik swasta. Selepas ditanya dengan lebih lanjut oleh doktor, M didapati telah mengamalkan hubungan homoseksual dengan seorang pelajar kolej lain yang berumur 24 tahun. Spesimen lelehan hujung zakar telah diambil dan disahkan bahawa M telah menghidap penyakit gonorrhoea dan pemeriksaan darah mendapati M juga telah dijangkiti HIV. Notifikasi telah dibuat dan kaunseling telah diberikan oleh doktor. M dirawat untuk penyakit gonorrhoea. Lawatan susulan telah diberikan untuk menilai tahap perkembangan penyakit gonorrhoea dan HIV yang dihidapinya.

Garis Panduan Pengendalian Masalah Kesihatan Seksual dan Reproduktif Remaja di Klinik Kesihatan - Pengendalian Penyakit Kelamin dan HIV/AIDS

sambungan

PROSEDUR KERJA PIAWAI BIL Proses Kerja Kategori Anggota Pelaksana Keterangan Aktiviti Peralatan / Borang / Rujukan 1. Pendaftaran Pembantu Tadbir / Pembantu Perawatan Kesihatan Daftar remaja Buku Daftar JPL (PL 102) Kad rawatan JPL 2. Triage JM/JK/PPP Jalankan saringan sekiranya berisiko tinggi Jaga kerahsiaan pesakit, dan maklumkan kepada pesakit semua maklumat adalah sulit. GP pelaksanaan Perkh. Kes. Remaja di Kes. Primer 2009 Borang BSSK/R/2008 (pindaan 2/2010)

PROSEDUR KERJA PIAWAI BIL Proses Kerja Kategori Anggota Pelaksana Keterangan Aktiviti Peralatan / Borang / Rujukan 3. Pemeriksaan Kesihatan dan rawatan STI / HIV M&HO / FMS Kenalpasti peringkat umur Jika ada tanda STI dan berumur <16, rujuk OSCC / Jab Kecemasan – statutory rape Sekiranya berumur <18 thn –beri rawatan STI, beritahu ibu-bapa Tindakan merawat dan memberitahu ibu-bapa adalah selepas mendapat persetujuan remaja Modul HEADSS – untuk pengendalian yang lebih efektif 1.GP MSA, 2004 2. Malaysian GL in Rx of STI, 2008 3. Modul HEADSS Framework DAN Akta-akta berkaitan (spt mana tercatat di dalam GP Pelaksanaan Perkh. Kes. Remaja 2009 pindaan 2/2010)

PROSEDUR KERJA PIAWAI BIL Proses Kerja Kategori Anggota Pelaksana Keterangan Aktiviti Peralatan / Borang / Rujukan 4 Keizinan untuk ujian HIV /STI M&HO/ FMS Jalankan Pre-Test Counselling Jika remaja berusia < 18 tahun, dapatkan keizinan daripada ibu/ bapa/ penjaga/ Pelindung selepas berbincang dengan remaja. Guardianship of Infants Act 1961 (LAMPIRAN 1) Akta Kanak-Kanak 2001, (Akta 611), Seksyen 24. (LAMPIRAN 1) Akta Umur Dewasa 1971 (AKTA 21). (LAMPIRAN 1) Contoh Borang Keizinan ibu / bapa/ penjaga (LAMPIRAN 5) Borang 9: Pemberitahuan oleh Pegawai Perubatan atau Pengamal Perubatan Berdaftar. (LAMPIRAN 6)

PROSEDUR KERJA PIAWAI BIL Proses Kerja Kategori Anggota Pelaksana Keterangan Aktiviti Peralatan / Borang / Rujukan 5 Ujian HIV /STI Saringan Pengesahan M&HO/ FMS Jalankan ujian saringan HIV. Lakukan ujian pengesahan jika ujian saringan adalah reaktif Buat Post – test counselling. Trainer’s Guide and Reference Text For HIV/ AIDS Counselors 2001 6 Rawatan M&HO / FMS Kendalikan rawatan mengikut garispanduan sediada jika keputusan adalah positif Beri kaunseling jika keputusan negatif terutamanya remaja berisiko tinggi. Beri tarikh susulan untuk saringan ulangan 3 bulan Management Guidelines for Treatment of HIV (pregnant women 2008, Children 2008, Adult 2010) Management Guidelines for treatment of STI, 2008

PROSEDUR KERJA PIAWAI BIL Proses Kerja Kategori Anggota Pelaksana Keterangan Aktiviti Peralatan / Borang / Rujukan 7 Notifikasi M&HO / FMS Notifikasi STI/HIV/AIDS kepada PKD terdekat tanpa kelengahan Borang Notis AKTA 342 8 Kaunseling Beri kaunseling kearah cara hidup sihat, jauhi zina, gunakan kondom jika tidak mampu mengubah tabiat seks dalam masa terdekat. Trainers Guide and Reference Text For HIV/AIDS Counselors 2001 9 Rawatan susulan Jalankan pemeriksaan, rawatan dan kaunseling Borang PPHIV Update Borang rawatan HIV (ARV/IPT / CTX/TB Rx)

REMAJA MENGANDUNG DENGAN HIV POSITIF / POSITIF SYPHILIS Pemeriksaan Ujian baseline CD4 Rawatan ARV (GP Rawatan ARV ibu mengandung) Notifikasi Borang Antenatal tambahan (ante 2000 tambahan) Follow-up / home visit Maklumat kelahiran Maklumat bayi dan ujian PCR berkala sehingga 18 bulan Penyusuan bayi Pemeriksaan Rawatan (GP Rawatan STI, 2008) Borang Antenatal tambahan (ante syphilis/ 2000) Follow-up / home visit Maklumat kelahiran Maklumat bayi (congenital syphilis? )

Dijalankan secara individu PANDUAN ASAS DALAM MENGENDALIKAN KAUNSELING REMAJA DENGAN MASALAH KESIHATAN SEKSUAL DAN REPRODUKTIF Dijalankan secara individu Jaga kerahsiaan. Amalkan verbal confidentiality contract. Maklumkan kepada remaja terlibat bahawa semua maklumat adalah sulit kecuali 3 keadaan : remaja akan membahaykan diri sendiri remaja akan membahayakan orang lain orang lain akan membahayakan remaja Terokai latar belakang remaja untuk membina rapport Buat perbincangan dan fokus kepada isu yang dibincangkan Tingkatkan keyakinan remaja itu supaya mengamalkan cara hidup sihat dan bermanafaat Amalkan prinsip asas kaunseling : dengar masalahnya, empati, kongsi maklumat dan bantu remaja ini membuat keputusan

ISU DAN CABARAN Keperluan rawatan yang sewajarnya. Keperluan mendapatkan keizinan ibubapa untuk menjalankan ujian saringan penyakit kelamin seperti syphilis atau HIV bagi pesakit remaja di bawah umur 18 tahun. Keperluan memberitahu ibubapa keputusan ujian saringan bagi penyakit kelamin seperti syphilis atau HIV sekiranya didapati positif. Jika sekiranya tiada keizinan ibubapa, apakah implikasi sekiranya ujian saringan dan rawatan diteruskan Keperluan kaunseling dari segi moral dan agama, amalan seksual selamat (Safe Sex). Notifikasi pasangan/pengesanan kontak perlu dilakukan walaupun agak sukar. Kesedaran bahawa pesakit telah melakukan suatu jenayah seksual (statutory rape) memandangkan pasangannya berumur kurang dari 16 tahun.

Q & A Terima kasih