عضو هیات علمی دانشگاه یزد طرح کسب و کار کاربردی مدرس: دکتر محمدمهدی لطفی عضو هیات علمی دانشگاه یزد

طرح کسب و کار چیست و چرا؟ سندی برای تشریح اهداف، استراتژيها و برنامه ها جهت شروع سرمايه گذاری جديد نقشه راه (Road Map): کجا هستم؟ قصد دارم به کجا بروم؟ چگونه؟ چشم انداز سفر: رویای این که سفر تا کجاست، چقدر طول می کشد و آرزوی رسیدن به چه چیزهایی دارد. ماموریت سفر: منظور و مقصد سفر هدف: چشم انداز را قابل ارزیابی می کند. استراتژی: مسیر را مشخص می کند برنامه: کارهایی را که در طول سفر باید انجام شود مشخص می کند.

طرح کسب و کار چیست و چرا؟ قبل از هر کسی خود شما به BP نیاز دارید؟ کمک می کند افکار و ذهنیات خود را سازماندهی و اشتباهات خود را پیدا کنید؟ به دیگران نشان می دهد برای راه اندازی کسب و کار جدید منطقی فکر می کنید. سندی برای تامین مالی به شکل: اخذ وام- مشارکت یک سند تاریخی برای نمایش سیر تفکرات و اندیشه های شما در کسب و کار ماکتی از کسب و کار شما

طرح کسب و کار چیست و چرا؟ می توان از فرصتها بهتر استفاده و کمتر وقت تلف کرد اداره فعالیت اقتصادی را ساده می کند. همه شرکتهای کوچک مسائل مشترکی دارند: کار پیچیده است، منابع محدود و وقت طلا. جایی برای اشتباهات بزرگ وجود ندارد. صاحب کار نمی تواند تنهایی همه چیز را بداند یا همه کار را انجام دهد. بیشتر افراد در افکارشان گیج و سردرگم اند. رویاها و ایده ها را مرتب نمی کنند. خیلی مواقع حرف قبلی خود را تغییر می دهند یا جور دیگری بیان می کنند.

جادوی نوشتن؟ کارآفرینان ایده هایشان را با نوشتن ضبط می کنند. یک کارآفرین گفته ”تا چیزی نوشته نشود وجود نخواهد داشت.“ اگر با کلمات خودتان از ایده هایتان بنویسید، واقعی تر و روشنتر می شوند. فکر شما قالب پیدا کرده و از آن تصویر خلق می شود. دیگران همان طرحی را می بینند که در ذهن شماست. دیگران هم در رویاهای شما شرکت کنند و نظر بدهند. در مورد كسب و كارتان چيزهاي زيادي مي‌دانيد اما آيا آنها را بصورت شفاف براي خواننده نوشته‌ايد؟ خیلی مواقع بعد از پایان نوشتن می فهمید به دنبال چیز دیگری بوده اید!!

اجزای BP؟ صفحة روي جلد (Cover Page) خلاصه مدیریتی (Executive Summary) معرفي كسب و كار (Business Overview) چشم انداز و ماموریت (Vision & Mission) اهداف و استراتژیها (Objective & Strategy) فناوري/ محصولات/ خدمات )Technology\Product\Service Description( برنامه بازار (Market Plan) تحلیل رقابت (Competition Analysis) مدیریت، سازماندهی، منابع انسانی ) Management & Organization( برنامه مالی (Financial Projection) برنامه عملیاتی (Action Plan) ضمائم (Appendix)

طرح کسب و کار یک صفحه ای One-page Business Plan

طرح کسب و کار یک صفحه ای One-page Business Plan یک معمار بزرگ: باید چیزهای پیچیده را ساده کنید. جوری که بشود از آنها استفاده کرد. کلمات کلیدی و جملات کوتاه، بسیار ساده و عملی گاهی تنها چند جمله کوتاه اما دقیق می تواند یک عالم حرف بزند. آیا هرچه اطلاعات بیشتری بدهید طرح کسب و کار بامعنی تری خواهید داشت؟ در آینده شما می توانید هر عبارت کوتاهی را به یک پاراگراف بلند، یک صفحه و حتی یک فصل تبدیل کنید. جای کم برای نوشتن: بهترین کلمه ها و عبارات برای رساندن منظور. این یعنی دقت، تمرکز و رک بودن در مورد آنچه واقعا به آن فکر می کنید.

طرح کسب و کار یک صفحه ای One-page Business Plan اول: رویاپردازی کنید. دوم: هدفها را مشخص کنید. سوم: استراتژی داشته باشید. چهارم: طبق این استراتژیها برای هدفهاتان برنامه ریزی کنید.

خیالی و آرمانی تاثیرگذار، محرک و مشتری گرا مشخص، قابل ارزیابی، قابل دستیابی، دارای بازه زمانی فکورانه و فرصت طلبانه عملی و قابل اجرا

شرح چشم انداز Vision Statement آرزو و ایده بلندمدت شما که کوشش دائمی شما برای دستيابی به آن است. سرمایه گذارها می گویند: ”ارزش رویا بیش از واقعیت است.“ جاه طلب باشید. مفصل، پرمحتوا و آرمانی باشد، ذهن را تحریک کند، خواننده را سر ذوق بیاورد و در عین حال از کار شما تصویر واضحی بدهد. اگر دنبال سرمایه گذار می گردید بهتر است چشم انداز مفصل باشد. اما نباید مبالغه آمیز باشد. جاه طلبی باید با واقعگرایی تعدیل شود. ذهن را آزاد بگذارید و جلوی هیچ فکری را نگیرید تا شکافها در بازار را به خوبی ببینید. چشم انداز را سانسور نکنید. انیشتین می گوید: تخیل مهمتر از دانش است. نباید تجزیه و تحلیل کرد. مقاصد مالی می تواند در چشم انداز بیان شود.

چشم اندازهای نمونه Vision samples Oxfam: A just world without poverty Feeding America: A hunger-free America Human Rights Campaign: Equality for everyone World Vision: For every child, life in all its fullness; Our prayer for every heart, the will to make it so Teach for America: One day, all children in this nation will have the opportunity to attain an excellent education.

نام شرکت : نوکیا سابقه150 : سال مؤسس: فردريك ايدستام فعاليت اوليه: توليد كاغذ و چكمه هاي لاستيكي فعاليت كنوني: فناوري ارتباطات راه دور و تلفن همراه فروش: 250 ميليون دستگاه در سال (4/36 ميليارد دلار) در سال 1996 چشم انداز شركت نوكيا «صدا در حركت» (VOICE GOES MOBILE PEOPLE) بود. اين چشم انداز در زمان كوتاهي به واقعيت پيوست. چشم انداز كنوني شركت «زندگي در حركت» (LIFE GOES MOBILE) است. اكنون 7 ميليارد دستگاه تلفن همراه درجهان وجود دارد كه بيش از تعداد تلفن هاي ثابت است.

چشم انداز نام شرکت: فیلیپس سابقه: 116سال بنیانگذار: جرالد فیلیپس نام شرکت: فیلیپس سابقه: 116سال بنیانگذار: جرالد فیلیپس حوزه فعالیت: روشنایی، محصولات الکترونیک، لوازم خانگی، سیستم های پزشکی ویژگی: برترین شرکت جهان در حوزه روشنایی فروش : 7/38 میلیارد دلار در سال تعداد کارکنان : 121700 نفر در سال 2008 مدیر عامل: جرالد کلایشترلی چشم انداز ما در دنيايي كه فناوري بشدت زمينه هاي مختلف زندگي را تحت تاثير قرار داده است، محصولاتي در حوزه هاي فناوري، شيوه زندگي و سلامتي فراهم مي آوريم تا در نگاه سهامداران، تحسين برانگيزترين شركت در صنعت خود باشيم.

نام شرکت: دل تاسيس: 1984 بنيانگذار: مايكل دل حوزه فعاليت: توليد و فروش سيستم‌ها و تجهيزات رايانه‌اي فروش: 56 ميليارد دلار در سال 2008 تعداد كاركنان :65200 نفر مديرعامل: كوين رولينز دل» در سال 1984 با يك چشم‌انداز ساده شركت را تاسيس كرد: مطابق سفارش مشتري مستقيما آن‌طور كه او مي‌خواهد و آنچه كه او مي‌خواهد مي‌فروشيم. 20 سال پس از آن تاثير اين ديدگاه در شركت كاملا روشن است

نام شرکت : مایکروسافت سابقه 31 : سال بنیانگذاران: بيل گيتس-پل آلن حوزه فعالیت: توليد نرم افزارهاي مختلف ویژگی: بزرگترين و برترين شركت نرم افزاري جهان فروش:3/44 میلیارد دلار در سال 2008 تعداد کارکنان 71172: رئيس هيئت مديره: بيل گيتس مدير عامل: استيو بالمر

چشم انداز جديد مايكروسافت: چشم انداز اوليه شركت: يك رايانه شخصي (PC) در هر خانه و روي هر ميز. اما به مرور زمان و با تغييرات سريع دنياي فناوري اطلاعات و پيشرفتهاي خيره‌كننده شركت، اين جمله اضافه گشت: در هر زمان و هر مكان و روي هر دستگاهي. چشم انداز جديد مايكروسافت: توانا ساختن مردم به اينكه نرم افزارهاي عالي و برتر را در هر زمان و مكان و روي هر دستگاهي داشته باشند.

تبديل شدن به رهبر انقلاب ديجيتال نام شرکت : سامسونگ سابقه: 67 سال بنيانگذار: لي بيونگ چول حوزه فعاليت: ارتباطات راه دور، نيمه هادي‌ها، فناوري ديجيتال ويژگي: برترين شركت كره جنوبي فروش 5/71: ميليارد دلار كاركنان: 80594 نفر چشم انداز تبديل شدن به رهبر انقلاب ديجيتال

بزرگترين و موفق‌ترين شركت ايراني با قابليت‌هاي رقابتي كلاس جهاني در توليد و تأمين وسايل نقليه (با اولويت و محوريت خودرو)

تبدیل شدن به برند برتر در حوزه داخلی و نگاهی به عرصه بین المللی، در بازار ارائه و فروش خدمات مهندسی صنعتی ، با تا کید ویژه بر کسب اعتماد مشتریان از طریق سرآمدی سازمانی بر مبنای مدیریت دانش

شرح ماموریت MISSION Statement چرا این کار را شروع کرده ایم؟ یا چرا این کالا یا خدمات را تولید می کنیم؟ ”چرا مشتریان این کالا یا خدمت را می خرند؟“ چيزی که شما و فقط شما قصد داريد بشويد يا انجام دهيد. شرکت شما متعهد شده چه چیزی برای مشتریان و طرفدارانش تولید کند؟ تحت چه شرایطی پول مشتری را پس می دهید و از آنها عذرخواهی می کنید؟ برای جلب رضایت مشتری چه می کنید؟ باید کوتاه بوده تا جلب توجه کنند و در خاطر بمانند. تعهد و وفاداری شما را به کار نشان می دهد. یک ماموریت واضح زیربنای لازم برای وارد شدن به یک دوره دشوار را فراهم می کند. یک فعالیت اقتصادی موثر باید بین نیازهای مشتری و صاحب کسب و کار تعادل برقرار کند. حرفی از پول نمی زنیم.

شرح ماموریت MISSION Statement 5 کلمه نخست که به ذهن می رسد وقتی از شما بخواهند شرکت خود را معرفی کنید؟ چه کاری را شرکت شما بهتر از همه انجام می دهد؟ تفاوت شرکت شما با دیگران در چیست؟ دوست دارید دیگران در مورد شرکت شما چگونه فکر کنند؟

شـــركت نوكيا در سال 1993 شعار «ارتباط انسانها با يكديگر» CONNECTING People) )را برگزيد. نوكيا اميدوار است با ارتباط دادن افراد به يكديگر، نياز اساسي انسان براي برقراري ارتباطات اجتماعي را پاسخ دهد و بين مردم و اطلاعات مورد نياز آنها پلي برقرار سازد. اين نشان مي دهد ما چه مي‌كنيم و چه نفعي به مشتريانمان مي رسانيم. كه هستيم و چه چيزي ارائه مي دهيم. اين قطب نماي ماست. ما از آن به عنوان موتور محرك كسب وكار خود درجهت ارائه ارزش به مشتريانمان استفاده مي كنيم

ما كيفيت زندگي مردم را ازطريق نوآوريهاي بموقع، فني و معنادار بهبود مي بخشيم. مي‌خواهيم موفق‌ترين شركت رايانه‌اي در جهان در ارائه بهترين تجربه‌ها به مشتريان باشيم

كمك به مردم و كسب و كارها در سراسر جهان تا استعداد كامل خود را بروز دهند. توجه به منابع انساني، كمك اقتصادي به جامعه و خردورزی مديرعامل شركت معتقد است، موقعيت سامسونگ متكي به پنج ارزش است: كيفيت، خلاقيت، رقابت، فرهنگ و وحدت.

ايجاد سازمان مبتني بر فطرت انساني با موقعيت رهبري صنعت در كشور با كيفيت كلاس جهاني در راستاي تحقق سودآوري بلندمدت در فعاليت‌هاي صنعتي، تجاري و خدماتي رهبري بازار كشوردر بخش وسايل حمل و نقل از طريق« رقابت» و كسب « رضايت مشتري »

شرکت مهندسی توسعه سایپا از طریق بکارگیری فناوری رقابت پذیر و با تمرکز بر صنعت خودروسازی به ارائه خدماتِ مهندسیِ صنعتی پروژه ها مشتمل بر طراحی، تامین، ساخت، نصب و نگهداری پرداخته و در جهت تحقق حداکثر رضایت و خشنودی مشتریان، با تکیه بر سرمایه های انسانی کارآمد و خلاق، به خلق راهکارهای بهینه در مدیریت و اجراي پروژه هاي بزرگ می پردازد

اهداف Objectives اشخاص هدفمند در شرایط خاص می دانند چه می خواهند و برای رسیدن به مقاصد خود از اهداف و برنامه های زمانی از پیش تعیین شده کمک می گیرند. اهداف به شکل مقاصد ویژه، دقیق و قابل اندازه گیری نوشته می شوند. یک سخنران معروف: ”برای رسیدن به اهداف مهم باید آدم هدفمندی شوید.“ اشخاصی که ایده هایشان مبهم و گنگ است و ضرب العجلی برای فعالیتهاشان تعیین نمی کنند، هرگز به خط پایان نمی رسند. گستره اهداف: مالی، بازاریابی، تولید، عملیات، کارمندان و ... معمولا هشت تا نه هدف کافی است.

اهداف Objectives موفقیتهای شما در گذشته چه بوده اند؟ اشتباههای شما در گذشته چه بوده اند؟ از این اشتباهها چه چیزهایی یاد گرفتید؟ فکر کنید قرار است پایان امسال جشن بگیرید. در این جشن قصد دارید بگویید به چه موفقیتهایی دست یافته اید.

استراتژیها Strategy چه عواملی در طول زمان سبب موفقیت کسب و کار خواهند شد؟ با استراتژیها می توان تصمیمات را ارزیابی کرد. استراتژیها پنهان و مرموز نیستند بلکه جزو معلومات عمومی و علنی هر کسب و کار محسوب می شوند. بیشتر فعالیتهای اقتصادی از چهار تا شش استراتژی پایه پیروی می کنند. باید به عوامل خارجی و داخلی موثر بر کسب و کار توجه داشت. استراتژیهای خارجی یا از فرصتهای موجود برای رشد شرکت استفاده می کنند یا بر تهدیدهای خارجی غلبه می کنند. استراتژیهای داخلی به نقاط ضعف و قوت این کار می پردازند.

استراتژیها Strategy پیدا کردن و انتخاب استراتژیها کار سختی نیست. بیشتر این اطلاعات را می توان از منابع کتابخانه ای بدست آورد. مجلات تجاری، روزنامه های محلی، که آخرین مقالات درباره روشهای بازاریابی، جذب سرمایه و عملیات در کسب و کار خود چاپ می کنند. براي دست يافتن به موفقيت بلندمدت، استراتژيستها معمولا در حوزه هاي زير هدفهاي بلندمدت را تعيين مي کنند: سود آوري بهره وري موقعيت رقابتي بهبود کارکنان روابط کارکنان رهبري تکنولوژي مسئوليت اجتماعي

برنامه ها Plan حرف زدن کافی نیست باید بگویید چگونه و چرا؟ هر برنامه یک پروژه است. باید برنامه ها به اهداف و استراتژیها مرتبط باشند. سررسید و بودجه هر فعالیت در برنامه ها مشخص می شود. چه کسی مسوول چه کاری است. بیشتر مدیران با فهرست طولانی ای از کارهایی که باید انجام شود روبرو هستند. آنها می دانند چه کاری باید انجام شود اما نمی دانند چه طور همه این کارها را انجام دهند. باید روی مهمترین کارها تمرکز کرد نه لزوما فوری ترین آنها. استفان کاوی در کتاب اول اولین ها به روشنی نشان می دهد که چقدر راحت هر روز روی کارهای دم دست تر متمرکز می شویم و هیچ وقت به چیزهایی که واقعا سبب رشد کارمان می شوند نمی رسیم. برنامه ها چه اثری روی جریان نقدینگی خواهد داشت؟