نظام های سلامت تا چه حد عملکرد خوبی دارند؟ چگونگی ارتقاء عملکرد نظام سلامت

WHAT DO HEALTH SYSTEMS DO? health systems thus have three fundamental objectives. improving the health of the population they serve; responding to people’s expectations; providing financial protection against the costs of ill-health. ارتقاء سلامت پاسخدهی مشارکت مالی عادلانه

ارزیابی عملکرد نظام سلامت برای ارزیابی اینکه یک نظام سلامت تا چه حد کار خود را خوب انجام می دهند پاسخ به دو سوال اساسی: 1- دستیابی 2- عملکرد

دستیابی سوال اول: چه اقداماتی در رابطه با سه هدف پیشگفت(سلامت خوب، پاسخدهی و مشارکت مالی عادلانه)صورت گرفته است. Attainment

عملکرد سوال دوم: نحوه مقایسه این دستیابی ها با آن چیزی است که نظام باید قادر به انجام آن باشد. یعنی بهترین چیزی که با همین منابع قابل دستیابی است. Performance

انجام این دو کار در مورد بسیاری از مشکلات سلامت جامعه مقدور است اما بسیاری از علل خارج از نظام سلامت قرار می گیرند. مثلا نظامهای سلامت مسوول تاثیر عواملی مانند توزیع درآمد و ثروت، تاثیرات آب و هوا نیستند اما مرگ ومیرها و ناخوشیهای ناشی از تولد، سرخک، مالاریا و مصرف دخانیات را می توان از یک نظام سلامت جویا شد. برای قضاوت عادلانه در مورد اینکه چه میزان آسیب قابل پیشگیری و اجتناب است باید بهترین حالت و حداقلهایی را که می توان از یک نظام انتظار داشت برآورد کرد. همین حالت در پیشرفت به سوی دو هدف دیگر نیز وجود دارد هر چند که اطلاعات کمتری درباره آنها موجود است.

اهداف و کارکردها سلامت بهتر فلسفه وجودی یک نظام سلامت و هدف اصلی آن است. سایر نظامها شریک و تاثیر گذار در سلامت هستند اما هدف اولیه آنها سلامت نیست. هدف نظام آموزش و پرورش آموزش دادن است اگرچه تاثیر عظیمی در امر سلامت ایجاد می کند. از طرفی سلامت بهتر به یادگیری بهتر کمک می کند اما این امر هدف اصلی نظام سلامت نیست.

برعکس مشارکت عادلانه مالی برای همه نظامها صادق است. البته مفهوم عدالت ممکن است متفاوت باشد. بازار: هرچی پول بدی کاسبی اما این در تعریف خدمات سلامت عادلانه نیست.

برخورد و رفتار از نظر فیزیکی و روانی پاسخدهی همواره یک هدف اجتماعی است و در مورد تمام نظام های اجتماعی صدق می کند. برخورد و رفتار از نظر فیزیکی و روانی اما به هر حال از نظر تامین مالی عادلانه و پاسخدهی تفاوت عمده ای بین نظام سلامت و سایر نظامهای اجتماعی وجود دارد. قالبا از نظامها انتظار می رود که قابل خرید، عادلانه، در دسترس، دایمی، باکیفیت خوب و ... اما در دسترس بودن هدف ابزاری است نه هدف نهایی. اما سه هدف اصلی ماهیتا ارزشمند هستند. بهبود دستیابی به یک هدف یا ترکیبی از اهداف بدون کاستن از دستیابی به سایر اهداف نشان دهنده پیشرفت است.

البته دوهدف تامین مالی عادلانه و پاسخدهی اگر چه تا حدی ابزاری هستند از این نظر که موجب ارتقای سلامت می شوند اما ارزش ذاتی نیز دارند. این سه هدف قابل تفکیک هستند مانند زمانی که پیامدهای سلامت رضایت بخش هستند اما افراد غالبا ازنظام نارضایتی دارند.

مقایسه نحوه عملکرد نظامها به معنی مشاهده آن چیزی است که به آن دست می یابند و آنچه که برای دستیابی به هر چیز انجام می دهند(نحوه انجام برخی کارکردها) چهار کارکرد اصلی ارایه خدمات سلامت شخصی و غیر شخصی تامین مالی (افزایش، انباشت، مدیریت و تخصیص درآمدها جهت خرید این خدمات) تولید منابع(سرمایه گذاری در منابع انسانی، ساختمانی و تجهیزات) تولیت(عمل به عنوان متولیان کلی منابع، قدرت و انتظارات ارجاع شده به آنها)

ارتباط بین کارکردها و اهداف یک نظام سلامت تولیت پاسخدهی تولید منابع ارایه خدمات سلامت تامین مالی مشارکت مالی عادلانه

ظاهر نظام سلامت تنها همان ارایه کنندگان و سازمان هایی است که به ارائه خدمات پزشکی فردی می پردازند. اما این کل نظام نیست. این افراد بعضا سهمی در سایر کارکردها نیز دارند اما واقعا چه کسی باید به کدام کارکرد نظام سلامت بپردازد؟ توصیف تلاشهای صورت گرفته برای دستیابی به سلامت خوب با لغات شبه نظامی شایع است. پس ارایه کنندگان مستقیم خدمات سلامت سربازان خط مقدم هستند

Goodness & fairness هدف سلامت خوب دارای دو جنبه است: بهترین سطح میانگین قابل دستیابی(خوبی) کمترین تفاوت ممکن بین افراد و گروهها(عادلانه بودن) گاهی با هم در تعارض هستند. در مورد پاسخدهی نیز هر دو کاربرد دارد. اما در مورد تامین منابع مالی خوبی مفهومی ندارد. صرف هزینه بیشتر در امر سلامت همیشه خوب نیست. اما به مشارکت گذاشتن بار مالی به طور عادلانه مهم است.

در کشورهایی که اکثر منابع مالی نظام سلامت خصوصی است و اکثرا پرداخت مستقیم از جیب، میلیونها تصمیم گیری فردی رخ می دهد. با افزایش میزان پیش پرداختها، تعداد تصمیمات اندک تر و بزرگتر می شوند(صرف هزینه توسط سیاست ها و بودجه های واحد های دولتی و صندوق های بیمه تعیین می شود.)

ارزیابی نظام سلامت(سنجش دستیابی به هدف) 5 چیز سنجش می شود. سطح کلی سلامت توزیع سلامت در بین جمعیت سطح کلی پاسخدهی توزیع پاسخدهی توزیع مشارکت در تامین منابع مالی

سطح کلی سلامت DALY DALE تفاوت مهم مزیت DALE : محاسبه آن نیازمند انتخاب متغیرهای گوناگون نیست و به صورت مستقیم با LE قابل مقایسه است.

DALE با استفاده از 3 نوع اطلاعات تخمین زده می شود کسری از جمعیت که تا هر سنی بقا می یابند.(محاسبه از میزانهای تولد و مرگ و میر) شیوع هر یک از انواع ناتوانی در هر سن وزن اختصاص داده شده به هر یک از انواع ناتوانی(که ممکن است بر حسب سن تغییر کند یا نکند) میزان بقا در هر سن با استفاده از حاصل ضرب وزن در مکمل شیوع ناتوانی به صورت نزولی تعدیل می شود سپس این سهم های تعدیل شده بقا بر جمعیت اولیه تقسیم می شود تا میانگین تعداد سالهای معادل زندگی سالم به دست آید.