تعارض منافع در طب
1 . تعریف تعارض منافع نظریه تامسون: " تصمیم حرفه ای در مورد یک هدف اولیه تحت تاثیر یک منفعت ثانویه قرار گیرد".
1 .تعریف تعارض منافع هدف اولیه: منفعت ثانویه: در مسائل بالینی: تعهد به بیمار در فعالیت های پژوهشی: کسب اطلاعات علمی منفعت ثانویه: مالی اعتبار فردي، شهرت ارتقاء دانشگاهی قوانین تعارض منافع عمدتاً به کسب منافع مالی معطوف می شوند.
3.تعریف تعارض منافع در قانون دادگاه انتاریو در سال 1988 "منافع شخصی چنان به وظیفه حرفه ای مرتبط باشد که نگرانی تحت تأثیر قرار گرفتن اقدامات حرفه ای به طور معقول واقعاً وجود داشته باشد". وجود تعارض منافع نیاز به اثبات تأثیر حقیقی منافع شخصی روی کار حرفه ای ندارد بلکه وجود یک منفعت ثانویه به تنهائی کفایت می کند.
4.دلایل نیاز به وضع قوانین برای تعارض منافع این قوانین به دنبال آنند تا اثرات منافع ثانویه در مورد منافع اولیه (مثل مراقبت از بیمار) را به حداقل برسانند. در کنار آن توجه به اصل اعتماد بیمار به پزشک می تواند استلزام وجود این قوانین را دو چندان کند.
6.عوامل موثر در شدت تعارض منافع ارزش منفعت ثانویه ماهیت ارتباط رعایت جانب احتیاط مرجع بودن افراد جایگاه و ارزش منفعت اولیه
7.نحوه برخورد با موضوع تعارض منافع در عمل آگاهی از تعارض منافع آشکار سازی سیستم های بررسی و تأیید رسمی ممنوعیت ها امتناع
8.نحوه حل تعارض منافع در موارد خاص خود ارجاعی مالکیت موسسات بهداشتی ارجاع بیمار به سایر پزشکان توزیع دارو یا وسایل به بیمار توسط پزشک ارجاع بیماران به داروخانه ها
خود ارجاعی پزشک بیمار خود را به یکی از مراکز پزشکی ارجاع دهد به نحوی که ممکن باشد تمایلات مالی دخیل باشند یا احتمال دخالت آن ها وجود داشته باشد.
خود ارجاعی این تمایلات ممکن است به یکی از صور زیر رخ دهد: مالکیت یا داشتن سهام در آن مرکز وجود قراردادهای مالی مابین دو طرف در راستا ارجاع بیماران وجود منافع مالی برای یکی از اعضای نزدیک خانواده پزشک
سؤال 7.متخصص بیماری های ریه پس از معاینه، از بیمار می خواهد تا در مطب ایشان تحت اسپیرومتری قرار گیرد. آیا از نظر خود ارجاعی کار وی جای ایراد دارد یا خیر؟
خود ارجاعی ارجاع بر اساس موارد زیر باشد: شفاف سازی انجام گیرد. نیاز بیمار تخصص و توانایی های پزشک یا مرکز ارجاع شونده شفاف سازی انجام گیرد. ارایه خدمات مستقیماً توسط خود پزشک صورت گیرد. از بابت ارجاع بیمار مستقلاً منفعتی عاید وی نگردد.
سؤال 8. دکتر "ن" پس از ویزیت بیمار در مطب به وی توصیه می نماید تا جهت اقدامات تشخیصی در بیمارستان "ک" بستری گردد. مراقبت وی در این بیمارستان بر عهده دکتر "ن" خواهد بود. آیا از نظر خود ارجاعی کار وی جای ایراد دارد یا خیر؟
8.نحوه حل تعارض منافع در موارد خاص خود ارجاعی مالکیت موسسات بهداشتی ارجاع بیمار به سایر پزشکان توزیع دارو یا وسایل به بیمار توسط پزشک ارجاع بیماران به داروخانه ها
مالکیت موسسات بهداشتی قبل از بستری کردن بیماران آنان را در جریان مالکیت خود قرار دهد. سلامتی و منفعت بیمار را مقدم بر منافع مادی خود بداند .
8.نحوه حل تعارض منافع در موارد خاص خود ارجاعی مالکیت موسسات بهداشتی ارجاع بیمار به سایر پزشکان توزیع دارو یا وسایل به بیمار توسط پزشک ارجاع بیماران به داروخانه ها
ارجاع بیمار به سایر پزشکان تقسیم حق ویزیت یا پرداخت پول توسط یک پزشک به پزشک دیگر به علت ارجاع بیماران "fee splitting" غیراخلاقی است. ارجاع براساس نیاز بیمار و تخصص و توانمندی پزشک گاهی ارجاع کمتر بیماران یا درخواست کمتر دارو یا آزمایشات می تواند موجب منافع پزشک گردد که در این گونه موارد نیز بایستی اولویت با منفعت بیمار باشد.
سؤال 9.دکتر"ت" متخصص بیماری پوست پس از معاینه از محصولات دارویی موجود در مطب خود برای بیمار تجویز می نماید و علاوه بر آن بیمار را برای تهیه داروی ترکیبی دیگر به داروخانه مستقر در همان ساختمان که زیر نظر همسر وی اداره می شود ارجاع می نماید. آیا از نظر خود ارجاعی کار وی جای ایراد دارد یا خیر؟
8.نحوه حل تعارض منافع در موارد خاص خود ارجاعی مالکیت موسسات بهداشتی ارجاع بیمار به سایر پزشکان توزیع دارو یا وسایل به بیمار توسط پزشک ارجاع بیماران به داروخانه ها
توزیع دارو یا وسایل به بیمار توسط پزشک بیمار حق دارد تا نسخه داروی تجویز شده را داشته باشد. در صورتیکه دارو یا وسیله توزیع شده توسط پزشک از طریق کانال های معمول قابل دسترسی باشد این کار پزشک را در معرض تعارض منافع قرار می دهد. پزشکان نباید بیش از میزان نیاز مصرف و بدون درنظر گرفتن منفعت دارو آن ها را تجویز نمایند.
8.نحوه حل تعارض منافع در موارد خاص خود ارجاعی مالکیت موسسات بهداشتی ارجاع بیمار به سایر پزشکان توزیع دارو یا وسایل به بیمار توسط پزشک ارجاع بیماران به داروخانه ها
ارجاع بیماران به داروخانه ها شفاف سازی میزان مورد نیاز دارو امکان تهیه از سایر داروخانه ها حق انتخاب بیمار
قبول هدایا از شرکت های صنعتی و دارویی `
1 . مقدمه: بسیاری از هدایا با تأمین هزینه های برنامه های آموزشی و تحقیقی زمینه رشد پزشکی را فراهم می آورند. گاهی قبول این هدایا می تواند به علت عدم تناسب با فعالیت های مربوطه موجب اختلال در عملکرد پزشکان و ارایه خدمات به بیماران گردد.
2.انواع هدایا: لوازم التحریر (مانند قلم، کتابچه یادداشت، چراغ قوه) دعوت به صرف نهار یا شام اسپانسر مالی کنفرانس های پزشکی
3.اهمیت اخلاقی قبول هدایا: اثر قبول هدایا بر طبابت پزشک جبران و نشان دادن قدرشناسی تمایل و بیشتر جهت مصاحبه با نمایندگان شرکت های مربوطه تصمیم اجرای مطالعات تجربی برروی داروهای این شرکت ها تجویز بیشتر داروهای ساخت این شرکت ها حس مثبت نسبت به آن فراورده یا شرکت مربوطه تغییر اطلاعات و دانش فرد
3.اهمیت اخلاقی قبول هدایا: تظاهر ناشایست در دیدگاه بیماران و یا همکاران: در چنین شرایطی اعتماد عمومی به پزشکان ممکن است خدشه دار گردد.
4.قوانین و راهکارهای مرسوم در ارزیابی هدایا: پزشکان در قبول هدایا باید به نکات زیر توجه داشته باشند: فایده برای بیماران یا مراقبت از آن ها عدم ارزش قابل توجه مادی عدم دریافت مستقیم پول شفاف سازی
سؤال 1- آیا پزشک اجازه دارد که یک استتوسکوپ را به عنوان هدیه از شرکت دارویی بپذیرد؟
4.قوانین و راهکارهای مرسوم در ارزیابی هدایا: هدایای مفید برای بیمار تعیین قیمت یک هدیه قبول دعوت به شام شرکت در کنفرانس ها قبول و مصرف داروهای هدیه توسط خود یا اقوام
بعضی از هدایا می توانند برای بیمار مفید باشند: کتاب ها، قلم، چراغ قوه، دفتر یادداشت، خط کش، وزنه، گوشی پزشکی کنفرانس های علمی برای پزشکان برنامه های صرف غذا جهت تبادل اطلاعات بین پزشکان
4.قوانین و راهکارهای مرسوم در ارزیابی هدایا: هدایای مفید برای بیمار تعیین قیمت یک هدیه قبول دعوت به شام شرکت در کنفرانس ها قبول و مصرف داروهای هدیه توسط خود یا اقوام
در تعیین قیمت یک هدیه به نکات زیر باید توجه داشت: قیمت واقعی کالا مدنظر قرار گیرد گاهی به ازای سه بار شرکت فرد در یک کنفرانس اجازه انتخاب یک هدیه را می دهند. در اینگونه موارد: تبدیل چند هدیه با ارزش های کم به یک هدیه با ارزش قابل توجه قابل قبول نمی باشد. پزشک اجازه دارد از بین حداکثر هشت هدیه یکی را انتخاب نماید. وسیع بودن انتخاب ها مشابه با قابل توجه بودن قیمت هدیه
تعیین قیمت یک هدیه در تعیین قیمت این هدایا بایستی قیمت واقعی وسیله را در نظر داشت نه هزینه ای که تهیه آن برای شرکت در پی دارد. بهترین وسیله جهت ارزیابی این هزینه قیمتی است که پزشک در صورت خرید مستقیم آن باید پرداخت نماید.
سؤال 2- شرکت دارویی "ن" شما را به یک کنفرانس در سالن پذیرایی غیر لوکس همراه با صرف شام دعوت کرده است. این شرکت عنوان می نماید که جهت تقدیر از حضور شما مبلغ ده هزار تومان به نام شما به خانه سالمندان کهریزک کمک خواهد کرد. در مورد قبول پیشنهاد این شرکت دارویی چه نظری دارید؟
4.قوانین و راهکارهای مرسوم در ارزیابی هدایا: هدایای مفید برای بیمار تعیین قیمت یک هدیه قبول دعوت به شام شرکت در کنفرانس ها قبول و مصرف داروهای هدیه توسط خود یا اقوام
در قبول دعوت به شام پزشکان باید به نکات زیر توجه نمایند: در قبول دعوت به شام پزشکان باید به نکات زیر توجه نمایند: فاقد ارزش مالی زیاد سخنرانی توسط یک فرد با صلاحیت در آن رشته و غیروابسته به شرکت دارویی یا معرفی کننده های دارو صرف بیشتر وقت در سخنرانی
قبول دعوت به شام در مورد فوق ضمن کسب اطلاعات علمی طی صرف شام یک عمل نیکوکارانه شایسته نیز صورت می گیرد یعنی کمک به افراد نیازمند. بهتر است در اینگونه موارد: مؤسسه خیریه توسط پزشک انتخاب نشده باشد. سند یا برگه ای دال بر کمک پزشک به مؤسسه مربوطه به وی تحویل نگردد.
سؤال 4- برنامه مدون داخلی در آذر ماه با هزینه ثبت نام ده هزار تومان برگزار خواهد شد. شرکت دارویی "ص" از شما دعوت می کند که به هزینه این شرکت در این برنامه شرکت نمایید و مبلغ ثبت نام جهت شما ارسال می گردد. آیا اجازه قبول این پیشنهاد را دارید یا خیر
4.قوانین و راهکارهای مرسوم در ارزیابی هدایا: هدایای مفید برای بیمار تعیین قیمت یک هدیه قبول دعوت به شام شرکت در کنفرانس ها قبول و مصرف داروهای هدیه توسط خود یا اقوام
جهت شرکت در کنفرانس ها باید به نکات زیر توجه داشته باشیم: هدف، ارتقاء علمی محرک اصلی افزایش دانسته ها در یک موضوع خاص شفاف سازی عدم بهای سنگین محل سخنرانی عدم دریافت مستقیم پول
شرکت در کنفرانس ها پزشک اجازه قبول مستقیم پول توسط شرکت های دارویی را ندارد. شرکت مذبور می تواند با هماهنگی حامی این برنامه به صورت غیرمستقیم و غیرانتخابی هزینه ثبت نام را پرداخت یا کاهش دهد ولی اجازه پرداخت نقدی و انتخاب افرادی را که از این حق استفاده می کنند را ندارد.
سؤال 3- آقای "ص" نماینده یک شرکت دارویی جهت معرفی یک داروی ضد دیابت جدید به شما مراجعه کرده است. پس از معرفی دارو یک بسته از داروی مورد نظر به عنوان هدیه به شما ارایه می شود. آیا اجازه قبول این هدیه را دارید یا خیر؟
4.قوانین و راهکارهای مرسوم در ارزیابی هدایا: هدایای مفید برای بیمار تعیین قیمت یک هدیه قبول دعوت به شام شرکت در کنفرانس ها قبول و مصرف داروهای هدیه توسط خود یا اقوام
پزشکان اجازه قبول و مصرف داروهای هدیه توسط خود یا اقوام را در شرایط زیر دارند: در موارد اورژانس به مدت کوتاه عدم گرانی دارو
قبول و مصرف داروها در مورد سؤال فوق با توجه به ماهیت مصرف طولانی مدت داروی ضد دیابت قبول یا مصرف دارو جای اشکال است.
تعارض منافع در پژوهش در پژوهش ها چون هدف اول پژوهش است مراقبت های بیماران در درجه دوم قرار می گیرند . هر وقت که پزشک علاوه بر کار بالینی مشغول انجام تحقیق باشد، موضوع تضاد منافع به درجاتی بروز می کند.
2.اهمیت اخلاقی موضوع تعارض منافع ارتباط مبتنی بر اعتماد بین دو فرد نابرابر شکل می گیرد. طرف قوی تر مثل پزشک کاملاً مورد اعتماد طرف ضعیف تر مثل بیمار قرار دارد. چه بسا فرد ضعیف فاقد خودمختاری و آزادی باشد.
2.اهمیت اخلاقی موضوع تعارض منافع بیماران انتظار دارند پزشک هیچ انگیزه ای به جز سلامت آنان را در اقداماتی که انجام می دهد، در نظر نگیرد. تعارض منافع (صرف نظر از آنکه پزشک واقعاً تحت تأثیر منفعت ثانویه باشد یا خیر) در حفظ اعتماد بیمار به پزشک و اعتماد جامعه به حرفه پزشکی اهمیت تعیین کننده دارد.