غربالگری تکامل کودکان چرا؟ و چگونه؟ غربالگری تکامل کودکان چرا؟ و چگونه؟ دکتر سید حامد برکاتی متخصص کودکان اداره سلامت کودکان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

تعاریف تکامل: کسب تواناییها ومهارتها تا دوران بلوغ و سپس ازدست دادن انها با افزایش سن کسب مهارتها تا بلوغ وحفظ انها تا دوران پیری سپس از دست دادن انها کسب تواناییها ومهارتها وتغییرات انها از دوران پیش از تولد تا پس از مرگ

خصوصیات و روند تکامل در کودکان: از سر به طرف پاها (نگه داشتن گردن قبل از نشستن) از محور مرکزی بدن به انتهاها (تکامل حرکات دستها پس از تنه) از حرکات درشت به حرکات ظریف (برداشتن مکعب با کف دست سپس برداشتن کشمش با دو انگشت)

بقای کودک رشد فیزیکی تکامل WHO Child Growth Standards

روند کاهش مرگ کودکان زیر 5 سال در جمهوری اسلامی ایران

روند40 ساله کاهش مرگ کودکان زیر 5 سال در جمهوری اسلامی ایران روند40 ساله کاهش مرگ کودکان زیر 5 سال در جمهوری اسلامی ایران انتهای دهه 50 1369 1389 1392 1394 مرگ زیر 5 سال 140 68 20 18 15.7 مرگ زیر یکسال 110 52 16 13.8

شاخص های کشوری پایش رشد: در سال 1374 حدود 19% کودکان کشور روستایی کم وزن بودند، این شاخص در سال 1377 به 13% و در سال 1389 به 5% رسیده است. به همین نسبت در شهر ها نیز کاهش حدود 10% در کم وزنی و کاهش حدود 7% در کوتاه قدی را داشته ایم. مطالعه MIDHS سال 1389 4% کم وزنی لاغری بیش از 6% کوتاه قدی

روند شاخص های تن سنجی در روستا و شهر: بررسی شاخص های تن سنجی در شهرهای کشور   سال بررسی شاخص 74 77 1389 كم وزني% 13 8 3.46 كوتاه قدي% 12 10 5.38 بررسی شاخص های تن سنجی در روستاهای کشور سال بررسی شاخص 74 77 1389 كم وزني% 19 13 5 كوتاه قدي% 25 21 9 لاغري% 8 6 4

مسیر رخداد اختلال تکاملی عوامل خطر روانی اجتماعی عوامل خطر اجتماعی فرهنگی تکامل حسی -حرکتی تکامل مغزی و عملکرد آن تکامل شناختی تکامل روانی اجتماعی تکامل معنوی عوامل خطر بیولوژیک فقر

بنیان و زیر بنای تکامل دوران ابتدای کودکی: تکامل مغز

تفاوت و اهمیت سالهای آغازین سن رشد مغزی از 20 هفتگی تا تولد 4 برابر تولد تا 3 سالکی 3 برابر از 3 سالگی تا بلوغ 0/3 برابر تفاوت و اهمیت سالهای آغازین وزن مغز 100 گرم 20 هفتگی 400 گرم نوزادی 800گرم 18 ماهگی 1100 گرم 36 ماهگی 1400 گرم فرد بالغ

The Brain مغز انسان را می توان همچون یک عضله دانست!!!! مغز انسان را می توان همچون یک عضله دانست!!!! هر گاه به موقع از همه توانمندی های آن استفاده نشود، به حداکثر توانایی خود نخواهد رسید. همه توانمندی های مغز نیاز به محرک دارند تا به عملکرد بالقوه بی نهایت خود را تا حداکثر ممکن توسعه دهند.

نقش مهم سیناپس ها

مغز در این زمان توانمندی بالفعل کم و بالقوه بسیار بالایی دارد. سلول های عصبی برای افزایش توانمندی مغز ناگزیر از ارتباط با یکدیگر(سیناپس) هستند. مغز نوزاد انسان در بدو تولد به طور متوسط دارای100 میلیارد سلول عصبی است. هر سلول عصبی به طور بالقوه می تواند با 15000 سلول دیگر ارتباط برقرار کند. هرچه تعداد این ارتباطها بیشتر باشد، مغز توانمند تر و کودک از عملکرد بهتری برخوردار خواهد بود

هنگام تولد: 100 تریلیون یکسالگی : 1000 تریلیون سیناپس ها: هنگام تولد: 100 تریلیون 1000 سیناپس به ازای هر سلول یکسالگی : 1000 تریلیون 10000 سیناپس به ازای هر سلول در 20سالگی : 500 تریلیون 5000 سیناپس به ازای هر سلول Photo of neurons

دوره زمانی حساس در رشد مغزی کودکان خردسال دوره زمانی حساس در رشد مغزی کودکان خردسال The Council for Early Child Development - Putting Science into Action for Children سالهای پیش دبستانی سالهای مدرسه زیاد شمارش و زمان مناسب برای شروع آموزش ریاضی مهارت ارتباط با همسالان ادراک Sensitivity تکامل زبانی روشهای عادتی برای پاسخ دادن کنترل احساسات Children’s early experiences have far-reaching and solidifying effects on the development of their brains and behaviours. This diagram indicates the most sensitive periods of brain development, the foundation for cognitive learning, emotional and social skills, language and expression are laid before children in Canada begin formal schooling. We know there are critical periods of development. For example: Children born with cataracts who don’t have them removed shortly after birth will never have normal sight – the critical period for vision development will have been missed. Children born deaf will unlikely have the same language skills as a child who becomes deaf later in early childhood. The child born deaf will miss the sensitive period of language development. Children exposed to more than one language before the age of 7 months will be able to speak both languages as first languages and more easily acquire additional languages. We know that when we learn a second language later in life we learn it in the memory, rather than the language part of our brain. Our physiology will be unable to form certain sounds and we will likely always have an accent. Children who do not have regular contact with other young children before 4 years old will have underdeveloped social-emotional skills. Trajectories for children with developmental vulnerabilities can be changed but the major effort has to be made in the early years when neural systems are most plastic and compromises or constrictions are most readily overcome. Later interventions are more difficult and less effective. ‘Sensitive periods’ in early brain development – this slide is based on the following references: Doherty, G. (1997). Zero to Six: the Basis for School Readiness. Applied Research Branch R-97-3E Ottawa: Human Resources Development Canada. McCain & Mustard (1999). Early Years Study. Toronto, Ontario: Publications Ontario. Shonkoff, Jack (Ed) (2000). From Neurons to Neighborhoods: The Science of Early Childhood Development. Washington, D.C.: National Academy Press. بینایی شنوایی کم 1 2 3 4 5 6 7 سال Graph developed by Council for Early Child Development (ref: Nash, 1997; Early Years Study, 1999; Shonkoff, 2000.) Created: August 24, 2005

هرکه‌ در خرديش‌ ادب‌ نکنند دربزرگي‌ فلاح‌ از او برخاست‌ چوب‌ تر راچنانکه‌ خواهي‌ پيچ‌ نشود خشک‌ ،جزبه‌ آتش‌ راست‌

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18 تنبیه کلامی کودک 79 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13 تنبیه کلامی کودک 79 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13 تنبیه کلامی کودک 79 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18

محرکهای مثبت/ منفی در کودکان زیر 5 سال میانگین کشوری (درصد) 3 یا بیش از 3 کتاب کودک دارند 36 10 یا بیش از 10 کتاب کودک دارند 15 با اسباب بازی دست ساز خانگی بازی می کنند 17 با اسباب بازی کارخانه ای بازی می کنند 87 با وسایل خارج خانه بازی می کنند 66 بازی رایانه ای می کنند 9 تلویزیون تماشا میکنند 74 با 2 یا بیش از2 وسیله بازی می کنند 67 با 3 یا بیش از 3 وسیله بازی می کنند 60 حضور در آزمایشهای دوران ابتدای کودکی 20 فقط استفاده از تربیت غیر خشونت آمیز 13 تنبیه کلامی کودک 79 اعتقاد والدین به تنبیه جسمی کودک 18

درصدی از کودکان کشور که احتمالا دچار مشکل هستند فراوانی اختلالات تکاملی در کودکان زیر 5 سال کشور بر اساس شاخص های مطالعه MIDHS حوزه تکاملی تکلم- شمارش جسمی اجتماعی - عاطفی درصد شاخص در کل کشور 69 71 77 درصدی از کودکان کشور که احتمالا دچار مشکل هستند 31 29 24

Incidence of children identified as having a disability by age (2004) 2.3% 11.6 % 5.9% This slide illustrates the need for early identification of disabilities. At birth, 2.3 % of children are identified, by preschool 5.9% are identified, but by school age 11.6% are identified with some degree of disability. By screening and monitoring we hope to identify more children at younger ages. Ask participants, “Why do you think the number of children increases at each age group?” Possible explanations: 1) we are missing children in our screening efforts. 2) children are acquiring delays (suggested by Ramey & Ramey (1992) , Werner, Sameroff and Chandler) due to negative caregiving environments) http://www.ideadata.org.

هدف از غربالگری و پایش تکامل: هدف : با یک برنامه غربالگری مناسب بتوان کودکانی که روند تکاملی غیر طبیعی دارند را سریعتر تشخیص داد (Early Detection). با مداخله به موقع در جهت اصلاح یا کاهش مشکلات این کودکان گام برداشت و نهایتا از بروز معلولیت در این کودکان پیشگیری کرد (Early Intervention).

WHY SCREEN? CLEARLY NORMAL ? CLEARLY ABNORMAL

Detection of Disabilities by Physicians Speech Hyperactivity Emotional Problems Other Developmental Learning Disability Without using proper screening tools, providers often don’t detect disabilities as early as they should. This graph is from an epidemiologic study by Dr. Judith Palfrey that looked at over 5,000 children across the United States, all of whom were receiving special education services. Children in Dr. Palfrey’s survey who had genetic syndromes or physical disabilities were generally diagnosed within their 1st year of life by a physician. Children with cognitive, speech or behavioral problems were more typically diagnosed as they entered school. And only 20% of these children were referred for diagnostic services by their physician. For many of those with developmental problems, detection might have been possible in the first few years of life… had the proper screening tools been used. And as we know, early treatment would probably have enhanced their outcomes. 2 4 6 8 10 Age of First Diagnosis (years) Legend 10th 50th 75th 100th percentile 25th

AAP Survey on Physician Use of Screening Tools 70% of pediatricians never use a screening tool 15% use one only sometimes

DevelopmentalDisabilities Detection Rates Without Tools With Tools DevelopmentalDisabilities 30% identified 70-80% identified Mental Health Problems 20% identified 80-90% identified

چالش های غربالگری و پایش تکامل کودکان: چالش اول: ماهیت دینامیک و پویای کامل کودک به لحاظ تکاملی به طور مرتب در حال پیشرفت و تغییر به سمت کاملتر شدن و پیچیده تر شدن ‏است و ثانیا اگر چه روند تکاملی در اکثر کودکان به میزان مشابه و روش قابل پیش بینی ادامه می یابد ولی در میان کودکان مختلف  تفاوت های فردی قابل توجهی نیز دارد. مثال: اگر چه اکثر کودکان قبل از آنکه بتوانند چهار ‏دست و پا بروند یاد می گیرند که غلت بزنند و قبل از راه ‏رفتن،می ایستند؛ بعضی از کودکان هم هرگز چهار ‏دست و پا نرفته اند ولی یاد گرفته اند مستقیما بدون هیچ مشکلی راه بروند .

چالش های غربالگری و پایش تکامل کودکان: چالش اول: ماهیت دینامیک و پویای کامل این در حالی است که برخی از دیگر تفاوت ‏ها در میزان و روند تکامل یک کودک از سایر کودکان ، ممکن است بسیار اهمیت داشته و سبب بروز ‏مشکلات جدی بعدی شوند. تشخیص این دو  حالت از هم بسیار ظریف و مهم است . همچنین باید توجه داشت که اختلال تکاملی تنها در زمان های خاصی از عمر رخ نمی دهد. یعنی ‏کودکان ممکن است در تمام طول دوره تکاملی خود و در هر سنی دچار مشکل شوند.

چالش اول: ماهیت دینامیک و پویای کامل- چه باید کرد؟ چالش اول: ماهیت دینامیک و پویای کامل- چه باید کرد؟ باید بطور منظم و در تمام طول سال های اول عمر، ‏روند تکامل کودکان را با ابزا رهای غربالگری مورد بررسی قرار داد. برنامه های غربالگری که کودکان را فقط یکبارو در زمان معینی بررسی می کنند کودکانی را که در آینده دچار مشکل خواهند شد تشخیص نخواهند ‏داد . همچنین اگر غربالگری را در سنین بالاتر ( 5-4 سالگی ) انجام دهیم قادر به تشخیص زودرس به موقع مشکلات تکاملی در سنین پایین ترنیستیم . در برنامه هایی که کودکان را به دفعات ولی با فواصل نسبتأ زیاد ‏غربال می کنند نیز احتمال عدم تشخیص بهنگام مشکلات تکاملی ، که در فواصل طولانی بین غربالگری ها ‏بروز می کنند ، وجود دارد‏. .

چالش دوم: پزشک محور بودن برنامه و عدم درگیری والدین ‏‏اهمیت برنامه های غربالگری در دخالت دادن والدین در ارزیابی وضعیت کامل کودکانشان است. ‏روش های غربالگری و پایشی که بوسیله متخصصین و با حداقل دخالت والدین انجام می شود، ‏والدین را ‏درگیر نمی سازد . والدین غنی ترین منبع اطلاعاتی در مورد تکامل کودک خود بوده و عدم استفاده از این منبع اطلاعاتی مهم در تعیین وضعیت تکاملی کودک منجر به ناقص بودن ارزیابی می گردد. از طرفی دخالت دادن والدین در ارزیابی فعالیت های کودک اطلاعات مهمی هم در ارتباط با تکامل کودک به خودآنان می دهد و ‏لذا موجب می شود توقعات مناسب و بجایی از کودک خود داشته باشند.

چالش سوم: هزینه ‏غربالگری و پایش ‏گروه های بزرگ کود ‏کان هزینه بر و گران است. وقتی این کار به د‏فعات و توسط افراد متخصص انجام شود هزینه سرسام آوری خوا هد بود. به همین دلیل در اولین مرحله غر بالگری استفاد‏ه از خود والدین و یا نیروهای غیر ‏متخصص ولی آموزش دیده جهت تکمیل پرسشنامه های تکاملی برای ارزیابی گروه های بزرگی از کود‏کان‏ مقرون به صرفه تر است .

Developmental Surveillance Developmental Screening

غربالگری. . . چگونه؟؟ تعداد ابزارهای مختلف غربالگری در دنیا برای تشخیص و پی گیری بموقع اختلالات تکامل شیرخواران ‏و کود کان در معرض خطر روز به روز در حال افزایش است . با ابزار های غربالگری ، کودکانی که مشکلات حتی در حد بسیار خفیف و جزئی دارند که می تواند زمینه ساز مشکلات جدی در آینده گردد، از سایر کودکان تشخیص داده شده و برای ارزیابی های جامع تر و در صورت نیاز مداخلات درمانی به مراکز تخصصی ‏ارجاع می شوند .

غربالگری. . . چگونه؟؟ ابزار غربالگری بهتر است که قابل استفاده توسط افراد غیر متخصص و حتی پدر و مادر باشد. بدین ترتیب از صرف وقت و هزینه های اضافی توسط خانواده ها برای مراجعه به پزشک متخصص نیز جلو گیری می‏شود . البته  در صورتی که بعد از غربالگری کودکی مشکوک ، به اختلالات تکاملی تشخیص داده شد، ‏باید ‏برای تشخیص قطعی و انجام مداخلات درمانی مناسب حتمأ به پزشک متخصص مربوطه مراجعه نماید.

تست غربالگری ASQ  نقاط قوت ASQ: تست غربالگری ASQ خصوصیات ذکر شده برای یک تست غربالگر مناسب را دارا است و به چالش های فوق الذکر پاسخ می دهد: کودکان را به دفعات زیاد و فواصل مناسب مورد ارزیابی تکاملی قرار می دهد . ‏درگیر نمودن والدین در انجام پایش تکامل کودکانشان است. یکی از اهداف برنامه های غربالگری، ‏غربالگری و پیگیری کودکان بوسیله ابزاری است که بتواند نیازهای خانواده های مختلف را در این رابطه برطرف سازد. ‏تکمیل پرسشنامه نسبتا ساده است پس می توان اطمینان داشت که افرادی با تحصیلات ابتدایی نیز می توانند به درستی آنرا پر کنند. تعداد کمی از والدین که یا بیسواد بوده یا دچار مشکل ذهنی هستند برای تکمیل آن نیاز به کمک دارند . می توان ASQ را در منزل – مرکز بهداشتی – مهد کودک – پیش دبستان و مطب پزشک استفاده کرد .‏

نقاط قوت ASQ – ادامه: از آنجا که لازم است که شیرخواران و کودکان به فواصل منظم و دوره ای از نظر تکاملی ارزیابی شوند . استفاده از ابزارهای ساده و ارزان قیمت (مثل آنهایی که توسط والدین تکمیل می شوند) میتواند برای کنترل دوره ای تکامل مفید تر باشد. ASQ نیز از والدین کمک می گیرد. استفاده از همکاری والدین در مورد ‏فرزندانشان، صحت و دقت ارزیابی های غر بالگری نیز بدین ترتیب افزایش می یابد. تحقیقات فراوانی روی ASQ صورت گرفته و روایی و دقت و صحت تشخیص آن ‏مورد تایید قرار گرفته است .

ASQ Ages Stages Questionnaires 1- بصورت دوره ای درفواصل مناسب از 4 تا 60 ماهگی کودک را از نظرتکاملی ارزیابی می کند. 2-تکمیل پرسشنامه نسبتا ساده است که والدین با تحصیلات ابتدایی نیز می توانند بدرستی آن راپرکنند: درگیرنمودن والدین می تواند نیازهای خانواده رادراین رابطه برطرف کند صحت ودقت غربالگری را افزایش می دهد هزینه بری غربالگری را کاهش دهد

ASQ پرسشنامه سنین و مراحل دارای 19 پرسشنامه برای 19 گروه سنی مختلف است که توسط والدین یا مراقب کودک پر می شود . در سال اول و دوم هر 2ماه یکبار (4-6-8-10-12-14-16-18-20-22-24 ماه) در سال سوم هر3 ماه یکبار (24-27-30-33-36) در سال چهارم و پنجم هر 6ماه (36-42-46-54-60)

ASQ Ages Stages Questionnaires هرپرسشنامه 5 حیطه تکاملی را در بر می گیرند حیطه برقراری ارتباط Communication حیطه حرکات درشت Gross motor حیطه حرکات ظریف Fine motor حیطه حل مسئله Problem solving حیطه شخصی – اجتماعی Personal-social

ASQ Ages Stages Questionnaires هرپرسشنامه حاوی 30 سوال شامل 6 سوال برای هر یک از حیطه های پنجگانه طراحی شده است: حیطه برقراری ارتباط Communication بله گاهی هنوز نه 1-آیا کودک جیغ می زند ؟  ____ 2-زمانی که کودک با صدای خودش بازی می کند ، آیا از خودش صداهای کلفت یا حلقی مانند قرقر یا خرخر را در می آورد؟ 3- زمانی که خارج از دید کودک هستید و او را صدا می کنید ،آیا به سمت شما بر می گردد؟ 4- زمانی که صدای بلندی می آید ، آیا کودک برمی گردد تا ببیند آن صدا از کجا آمد؟ 5- آیا کودک صداهایی مانند «دا»،«گا » ، « با » را از خودش در می آورد؟ 6-اگر صداهایی که کودکتان از خودش در می آورد را تقلید کنید ، آیا آن صداها را بعد از شما تکرار می کند ؟ جمع کل ___

ابعاد (حیطه های )مختلف تکامل: برقراری ارتباط (گفتار وزبان-شنوایی) حرکات درشت (شامل هماهنگی حرکات دست وبینایی) حرکات ظریف حل مساله (شامل درک مفاهیمی مانند رنگها اعداد و اشکال) شخصی – اجتماعی (شامل انجام کارهای شخصی )

حیطه ی برقراری ارتباط: توقف گریه در اثر شنیدن صدا یا جیغ زدن یاخندیدن با صدا (4 ماهگی) تولید صداهای تک سیلابی مانند گا- دا - ما و... (10 ماهگی) بیان کلمات ساده یا اشاره به اشیا یاپیروی از دستورات ساده (14 ماهگی)

حیطه ی حرکات درشت: گردن گرفتن (4 ماهگی) نشستن (8 ماهگی) ایستادن به کمک گرفتن وسایل (10 ماهگی) پریدن جفت پا (22 ماهگی)

حیطه ی حرکات ظریف : نگه داشتن شیء با دست به مدت کوتاه (4 ماهگی) برداشتن نخود با شست و انگشت دیگر (10 ماهگی) خط خطی کردن با مداد (16 ماهگی ) ورق زدن صفحات کتاب (22 ماهگی)

حیطه ی حل مساله: دنبال کردن حرکت شیء با چشم و سر (4 ماهگی) پیدا کردن اسباب بازی پنهان شده زیر پارچه (10 ماهگی) بیرون آوردن نخود از بطری (16 ماهگی) رسیدن به شیء به وسیله ی صندلی وقتی دستش به آن نمی رسد (33 ماهگی)

حیطه ی شخصی-اجتماعی: لبخند زدن با دیدن مادر (4 ماهگی) خودش تکه نان را می خورد (8 ماهگی) بغل کردن عروسک در بازی (16 ماهگی) ادای جارو کردن یا شانه کردن موها (22 ماهگی)

ASQ Ages Stages Questionnaires هرپرسشنامه حاوی 30 سوال شامل 6 سوال برای هر یک از حیطه های پنجگانه طراحی شده است: حیطه برقراری ارتباط Communication بله گاهی هنوز نه 1-آیا کودک جیغ می زند ؟  ____ 2-زمانی که کودک با صدای خودش بازی می کند ، آیا از خودش صداهای کلفت یا حلقی مانند قرقر یا خرخر را در می آورد؟ 3- زمانی که خارج از دید کودک هستید و او را صدا می کنید ،آیا به سمت شما بر می گردد؟ 4- زمانی که صدای بلندی می آید ، آیا کودک برمی گردد تا ببیند آن صدا از کجا آمد؟ 5- آیا کودک صداهایی مانند «دا»،«گا » ، « با » را از خودش در می آورد؟ 6-اگر صداهایی که کودکتان از خودش در می آورد را تقلید کنید ، آیا آن صداها را بعد از شما تکرار می کند ؟ جمع کل ___

ASQ Ages Stages Questionnaires مهم: در پایان هر پـرسشنامه یک موارد کلی نیز برای درج نظرات کلی والدین در نظر گرفته شده و هر کجا لازم بوده از آنان خواسته شده در مورد مسئله مورد نظر توضیح بدهند. مـــــوارد کـــــلی بله خیر 1-بنظر شما آیا کودکتان خوب می شنود؟ اگر نه توضیح دهید..........................  2-آیا کودک از دو دست خود در یک حد استفاده می کند ؟ اگر نه توضیح دهید......... 3-زمانی که به کودکتان کمک می کنید تا در حالت ایستاده قرار گیرد ،آیا دراکثر مواقع روی کف پاهایش می ایستد؟ 4- آیا سابقه ناشنوایی و یا مشکلات شنوایی در دوران کودکی اعضای خانواده ی هر یک از والدین وجود دارد ؟ 5- آیا به نظر شما ، کودکتان از نظر بینایی مشکلی دارد ؟ اگر بله توضیح دهید................... 6- آیا در مورد کودک خود نگرانی خاصی دارید؟ اگر بله توضیح دهید...............

66 66

67 67

ASQ Ages Stages Questionnaires برای هرسوال 3 گزینه پاسخ در نظر گرفته شده است : "بله" برای موقعی که کودک قادر به انجام آن کار هست "گاهی" فعالیت مورد اشاره بصورت گهگاه یا به تازگی از کودک سر زده باشد ؛ “هنوزنه" برای موقعی که هنوز این رفتا‏ر یا فعالیت بخصوص را انجام نداده است،

ASQ ویژگی سوالات هر حیطه تکاملی، حاوی 6 سوال است: سوالات به ترتیب از آسان به سخت تنظیم شده اند. 2 سوال اول ضریب تکاملی 75(بین 69 تا 77) ، 2 سوال بعدی ضریب تکاملی85 (بین82-90)، 2سئوال آخرضریب تکاملی 100 (120- 91)،را ارزیابی می کنند

ASQ ویژگی سوالات 2-هر سوال یک شاخص مهم تکاملی را مورد پرسش قرار می دهند. 3-هر سوال رفتار مناسب کودکان آن گروه سنی را مورد پرسش قرار می دهد. 4-در طرح سوالات از کلماتی استفاده شده تا افرادی با سطح تحصیلات پنجم ابتدائی نیز متوجه منظور سوال بشوند.

5-هر کجا لازم بوده تصویر کوچکی اضافه شده تا مفهوم سوال روشنتر شود. ASQ ویژگی سوالات 5-هر کجا لازم بوده تصویر کوچکی اضافه شده تا مفهوم سوال روشنتر شود.

6-هر کجا لازم بوده مثالی نیز از رفتار مورد نظر زده شده است. ASQ ویژگی سوالات 6-هر کجا لازم بوده مثالی نیز از رفتار مورد نظر زده شده است.

ASQ توضیحات ضروری به والدین توضیح دهید که پرسشنامه برای تعیین کارهایی که هر کودک می تو اند یا نمی تواند انجام دهد طراحی شده است تأکیدکنید که آنها باید هر یک از فعالیت های مورد نظر را در کودک خود بررسی ، ارزیابی کرده و سپس به سوا لات پاسخ دهند. در هر سوال3 ‏گزینه پاسخ دارد که باید تنها یکی از پاسخ ها در فضای مربع کوچک کنار آن علامت زده شود بخش عمومی » یا ارزیابی کلی معمولا شش سوال وجود دارد که پاسخ « بلی » یا « خیر » ‏دارند

ASQ توضیحات ضروری به والدین گاهی پیش می آید که کودک فعالیت مورد نظر را قبلا انجام می داده است ولی در حال ‏حاضر آن را انجام نمی دهد یا بندرت انجام می دهد در این صورت باید به سوال مورد نظر هم پاسخ « بلی» بدهند به پدر و مادر تاکید کنید که تکمیل پرسشنامه را تبدیل به یک بازی خانوادگی کنند تا همگی از آن ‏لذت ببرند.

ASQ دستورالعمل استفاده ازپرسشنامه هر پرسشنامه را تنها می توان از یک ماه قبل تا ماه بعد از گروه سنی قید شده ‏بر روی آن استفاده ‏کرد برای کودکانی که بیشتر از 3 ‏هفته زودتر از موعد مقرر (9ماهگی) به دنیا آ مده اندباید تا رسیدن ‏به سن 2 ‏سالگی ، سن اصلاح شده آنها را حساب کرد و پرسشنامه ای را که مطابق سن اصلاح شده است ‏در اختیار آنها گذاشت

ASQ دستورالعمل استفاده ازپرسشنامه شیرخوار 6‏ماهه ای مراجعه کرد که 8 ‏هفته زود تر از موعد ‏مقرر به دنیا آ مده بود، برای محاسبه پس از اصلاح، 8 ‏هفته ( یعنی تقریبا2 ‏ماه ) را از سن تقویمی کنونی او کم می کنیم برای او پرسشنامه 4 ماهگی باید تکمیل شود.

ASQ دستورالعمل استفاده ازپرسشنامه نحوه عمل برای خارج از محدوده ‏سنی مورد نظر : ابتدا از پرسشنامه مربوط به سن کمتر ‏استفاده می کنیم . اگر موفق شدیم برای تمام سوا لات پرسشنامه از کودک پاسخ " بلی" بگیریم . پرسشنامه سن بالاتر را برای او امتحان می کنیم پدران و مادران بی سواد یا کم سواد که نمی توانند خود آن را تکمیل کنند باید این کار را به کمک یک فرد با سواد دیگر در ‏همان خانه انجام دهند

ASQ Ages Stages Questionnaires برای هرسوال 3 گزینه پاسخ در نظر گرفته شده است : "بله" برای موقعی که کودک قادر به انجام آن کار هست:10 امتیاز "گاهی" فعالیت مورد اشاره بصورت گهگاه یا به تازگی از کودک سر زده باشد: 5 امتیاز “هنوزنه" برای موقعی که هنوز این رفتا‏ر یا فعالیت بخصوص را انجام نداده است: صفر امتیاز

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نهایی ابتدا پرسشنامه را برای یافتن احتمالی سوالاتی که پدر و مادر بدون پاسخ گذاشته اند جست و جو  می کنیم. حیطه برقراری ارتباط 6 ماهگی بله گاهی هنوز نه 1-آیا کودک جیغ می زند ؟   ---- 2-زمانی که کودک با صدای خودش بازی می کند ، آیا از خودش صداهای کلفت یا حلقی مانند قرقر یا خرخر را در می آورد؟  3- زمانی که خارج از دید کودک هستید و او را صدا می کنید ،آیا به سمت شما بر می گردد؟ 4- زمانی که صدای بلندی می آید ، آیا کودک برمی گردد تا ببیند آن صدا از کجا آمد؟ 5- آیا کودک صداهایی مانند «دا»،«گا » ، « با » را از خودش در می آورد؟ 6-اگر صداهایی که کودکتان از خودش در می آورد را تقلید کنید ، آیا آن صداها را بعد از شما تکرار می کند ؟ --- جمع کل _____

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نهایی کودک فعالیتی را که در سوال مطرح شده است قبلا انجام می داده و هم اکنون دیگر انجام نمی دهد و به جای آن فعالیت پیشرفته تری را انجام می دهد . باید به آن سوال پاسخ بلی داد. حیطه حرکات درشت 8 ماهگی بله گاهی هنوز نه 1-زمانیکه کودک را روی زمین می نشانید آیا از دست هایش بعنوان تکیه گاه استفاده می کند؟( اگر پیش از این خودش بدون تکیه دادن به دست هایش ، صاف می نشسته است ، پاسخ بله را علامت بزنید .)   ____ 2- آیا کودک از حالت خوابیده به پشت ، روی شکم غلت زده و در همین حالت دست هایش را از زیر تنه اش بیرون می کشد؟ 3- آیا کودک با قرار گرفتن روی دست ها و زانوهایش ، به حالت چهار دست و پا در می آید؟ 4- اگر هر دو دست کودک را صرفاً برای حفــظ تعــادل وی بگیـرید ، آیا در حالی که ایستـاده است، وزنش را روی کف پاهایش تحمـل می کند؟ 5- آیا کودک بدون کمک دست هایش به عنوان تکیه گاه چند دقیقه صاف می نشیند ؟ 6-زمانیکه کودک را نزدیک وسایلی مانند چهار پایه ، صندلی ، نرده تختش ، یا پشتی در حالت ایستاده قرار می دهید ، آیا بدون تکیه دادن سینه اش به آن وسیله ، با نگه داشتن دستش ، خودش را در وضعیت ایستاده نگه می دارد؟ جمع کل ____

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نهایی به هریک از سوالات ، با در نظر گرفتن 10 امتیاز برای پاسخ « ‏بلی » ،5 ‏امتیاز برای پاسخ « گاهی » ‏و  صفر امتیاز برای پاسخ « هنوز نه » ، در قسمت فضای خالی کنار هر سوال ، امتیاز دهید . حیطه برقراری ارتباط 6 ماهگی بله گاهی هنوز نه 1-آیا کودک جیغ می زند ؟   ---- 2-زمانی که کودک با صدای خودش بازی می کند ، آیا از خودش صداهای کلفت یا حلقی مانند قرقر یا خرخر را در می آورد؟ 3- زمانی که خارج از دید کودک هستید و او را صدا می کنید ،آیا به سمت شما بر می گردد؟ 4- زمانی که صدای بلندی می آید ، آیا کودک برمی گردد تا ببیند آن صدا از کجا آمد؟ 5- آیا کودک صداهایی مانند «دا»،«گا » ، « با » را از خودش در می آورد؟ 6-اگر صداهایی که کودکتان از خودش در می آورد را تقلید کنید ، آیا آن صداها را بعد از شما تکرار می کند ؟ --- جمع کل _____

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نهایی امتیازات مربوط به هر یک از حیطه های تکاملی را درپایین آن قسمت جمع بندی کنید . حیطه برقراری ارتباط 6 ماهگی بله گاهی هنوز نه 1-آیا کودک جیغ می زند ؟   10 2-زمانی که کودک با صدای خودش بازی می کند ، آیا از خودش صداهای کلفت یا حلقی مانند قرقر یا خرخر را در می آورد؟ 3- زمانی که خارج از دید کودک هستید و او را صدا می کنید ،آیا به سمت شما بر می گردد؟ 5 4- زمانی که صدای بلندی می آید ، آیا کودک برمی گردد تا ببیند آن صدا از کجا آمد؟ 5- آیا کودک صداهایی مانند «دا»،«گا » ، « با » را از خودش در می آورد؟ 6-اگر صداهایی که کودکتان از خودش در می آورد را تقلید کنید ، آیا آن صداها را بعد از شما تکرار می کند ؟ جمع کل __30_

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نهایی امتیازات مربوط به هر یک از حیطه های تکاملی را با « نقطه برش» اعلام شده در برگه « نقاط برش» برای همان حیطه تکاملی در گروه سنی مورد نظر ، ‏مقایسه کنید . نقاط برش ASQ در کودکان ایرانی حیطه  یک انحراف پایین تر از میانگین دو انحراف پایین تر از میانگین چهار ماهگی حیطه برقراری ارتباط 38.7 27.9 شانزده ماهگی 35.2 22.2 حیطه حرکات درشت 38.1 25.2 42.1 29.5 حیطه حرکات ظریف 35.8 22.9 39.5 28.5 حیطه حل مساله 41.6 30.5 44.5 34.9 حیطه شخصی- اجتماعی 39.1 26.6 37.7 25.3 شش ماهگی 38.9 هیجده ماهگی 35.4 27.3 10.4 45.2 34.5 41.4 30.7 26.2 41.7 31.3 39.2 28.3 34.2 20.8 42.9 31.9 هشت ماهگی 40 28.8 بیست ماهگی 37.8 24.8 37.1 24.2 43.7 32.5 46.7 37.3 38.3 27.2 45.8 36.5 42 32.6 41.1 29.2 40.9 29.7

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نهایی چنانچه امتیازات در هر یک از حیطه های تکاملی از نقطه برش اعلام شده در ستون "دو انحراف پایین تر از میانگین"کمتر یا بر آن منطبق بود ‏کودک باید برای پیگیری و ارزیابی های دقیق تر ارجاع شود حیطه حرکات درشت 8 ماهگی بله گاهی هنوز نه 1-زمانیکه کودک را روی زمین می نشانید آیا از دست هایش بعنوان تکیه گاه استفاده می کند؟   10 2- آیا کودک از حالت خوابیده به پشت ، روی شکم غلت زده و در همین حالت دست هایش را از زیر تنه اش بیرون می کشد؟ 5 3- آیا کودک با قرار گرفتن روی دست ها و زانوهایش ، به حالت چهار دست و پا در می آید؟ 4- اگر هر دو دست کودک را صرفاً برای حفــظ تعــادل وی بگیـرید ، آیا در حالی که ایستـاده است، وزنش را روی کف پاهایش تحمـل می کند؟ 5- آیا کودک بدون کمک دست هایش به عنوان تکیه گاه چند دقیقه صاف می نشیند ؟ 6-زمانیکه کودک در حالت ایستاده قرار می دهید ، آیا بدون تکیه دادن سینه اش به آن وسیله ، با نگه داشتن دستش ، خودش را در وضعیت ایستاده نگه می دارد؟ جمع کل 20 نقاط برش ASQ در کودکان ایرانی   حیطه ها  یک انحراف پایین تر از میانگین دو انحراف پایین تر از میانگین هشت ماهگی حیطه برقراری ارتباط 40 28.8 حیطه حرکات درشت 37.1 24.2 حیطه حرکات ظریف 46.7 37.3 حیطه حل مساله 45.8 36.5 حیطه شخصی- اجتماعی 41.1 29.2

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نهایی چنانچه امتیازات در بین دو ستون "یک انحراف پایین تر از میانگین" و "دو انحراف پایین تر از میانگین"قرارگیردباید پدرومادرتمرین هایی برای رشد ویادگیری کودک درسنین مربوطه انجام دهدومجددا تست برای کودک انجام گیرد حیطه برقراری ارتباط 6 ماهگی بله گاهی هنوز نه 1-آیا کودک جیغ می زند ؟   10 2-زمانی که کودک با صدای خودش بازی می کند ، آیا از خودش صداهای کلفت یا حلقی مانند قرقر یا خرخر را در می آورد؟ 3- زمانی که خارج از دید کودک هستید و او را صدا می کنید ،آیا به سمت شما بر می گردد؟ 5 4- زمانی که صدای بلندی می آید ، آیا کودک برمی گردد تا ببیند آن صدا از کجا آمد؟ 5- آیا کودک صداهایی مانند «دا»،«گا » ، « با » را از خودش در می آورد؟ 6-اگر صداهایی که کودکتان از خودش در می آورد را تقلید کنید ، آیا آن صداها را بعد از شما تکرار می کند ؟ جمع کل __30_ نقاط برش ASQ در کودکان ایرانی   حیطه ها  یک انحراف پایین تر از میانگین دو انحراف پایین تر از میانگین شش ماهگی حیطه برقراری ارتباط 38.9 27.9 حیطه حرکات درشت 27.3 10.4 حیطه حرکات ظریف 41.4 30.7 حیطه حل مساله 41.7 31.3 حیطه شخصی- اجتماعی 34.2 20.8

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نهایی اگربرای باردوم ارزیابی بالاتراز ستون "یک انحراف پایین ترازمیانگین” قرارنگیرد کودک برای پیگیری و ارزیابی های دقیق تر ارجاع شود. حیطه برقراری ارتباط 6 ماهگی بله گاهی هنوز نه 1-آیا کودک جیغ می زند ؟   10 2-زمانی که کودک با صدای خودش بازی می کند ، آیا از خودش صداهای کلفت یا حلقی مانند قرقر یا خرخر را در می آورد؟ 3- زمانی که خارج از دید کودک هستید و او را صدا می کنید ،آیا به سمت شما بر می گردد؟ 4- زمانی که صدای بلندی می آید ، آیا کودک برمی گردد تا ببیند آن صدا از کجا آمد؟ 5 5- آیا کودک صداهایی مانند «دا»،«گا » ، « با » را از خودش در می آورد؟ 6-اگر صداهایی که کودکتان از خودش در می آورد را تقلید کنید ، آیا آن صداها را بعد از شما تکرار می کند ؟ جمع کل _40_ نقاط برش ASQ در کودکان ایرانی   حیطه ها  یک انحراف پایین تر از میانگین دو انحراف پایین تر از میانگین شش ماهگی حیطه برقراری ارتباط 38.9 27.9 حیطه حرکات درشت 27.3 10.4 حیطه حرکات ظریف 41.4 30.7 حیطه حل مساله 41.7 31.3 حیطه شخصی- اجتماعی 34.2 20.8

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نهایی بخش سوا لات عمومی، هر گونه  ‏نگرانی، صرف نظر از امتیاز ‏اخذ شده برای ارزیابی های ‏دقیق تر کودک ارجاع شود.‏ مـــــوارد کـــــلی بله خیر 1-بنظر شما آیا کودکتان خوب می شنود؟ اگر نه توضیح دهید..........................   2-آیا کودک از دو دست خود در یک حد استفاده می کند ؟ اگر نه توضیح دهید......... 3-زمانی که به کودکتان کمک می کنید تا در حالت ایستاده قرار گیرد ،آیا دراکثر مواقع روی کف پاهایش می ایستد؟ 4- آیا سابقه ناشنوایی و یا مشکلات شنوایی در دوران کودکی اعضای خانواده ی هر یک از والدین وجود دارد ؟ 5- آیا به نظر شما ، کودکتان از نظر بینایی مشکلی دارد ؟ اگر بله توضیح دهید................... 6- آیا در مورد کودک خود نگرانی خاصی دارید؟ اگر بله توضیح دهید...............

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نسبی اگر بیش از 2 سوال از هر یک از حیطه های تکاملی بدون پاسخ باشد، ‏امتیاز دهی صحیح به آ‏ن حیطه تکاملی ممکن نخواهد بود حیطه حرکات درشت 8 ماهگی بله گاهی هنوز نه 1-زمانیکه کودک را روی زمین می نشانید آیا از دست هایش بعنوان تکیه گاه استفاده می کند؟( اگر پیش از این خودش بدون تکیه دادن به دست هایش ، صاف می نشسته است ، پاسخ بله را علامت بزنید .)   ____ 2- آیا کودک از حالت خوابیده به پشت ، روی شکم غلت زده و در همین حالت دست هایش را از زیر تنه اش بیرون می کشد؟ 3- آیا کودک با قرار گرفتن روی دست ها و زانوهایش ، به حالت چهار دست و پا در می آید؟ 4- اگر هر دو دست کودک را صرفاً برای حفــظ تعــادل وی بگیـرید ، آیا در حالی که ایستـاده است، وزنش را روی کف پاهایش تحمـل می کند؟ 5- آیا کودک بدون کمک دست هایش به عنوان تکیه گاه چند دقیقه صاف می نشیند ؟ 6-زمانیکه کودک را نزدیک وسایلی مانند چهار پایه ، صندلی ، نرده تختش ، یا پشتی در حالت ایستاده قرار می دهید ، آیا بدون تکیه دادن سینه اش به آن وسیله ، با نگه داشتن دستش ، خودش را در وضعیت ایستاده نگه می دارد؟ جمع کل ____

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نسبی اگر فقط به یکی از سوالات یک حیطه تکاملی پاسخ داده نشده بود با تقسیم کردن امتیاز کلی آن حیطه تکاملی بر تعداد سوا لات پاسخ داده شده ، رقمی ‏بین  0 ‏تا 10 بدست می آید وسپس به امتیاز کلی همان حیطه اضافه می نماییم . حیطه برقراری ارتباط 6 ماهگی بله گاهی هنوز نه 1-آیا کودک جیغ می زند ؟   10 2-زمانی که کودک با صدای خودش بازی می کند ، آیا از خودش صداهای کلفت یا حلقی مانند قرقر یا خرخر را در می آورد؟ 3- زمانی که خارج از دید کودک هستید و او را صدا می کنید ،آیا به سمت شما بر می گردد؟ 4- زمانی که صدای بلندی می آید ، آیا کودک برمی گردد تا ببیند آن صدا از کجا آمد؟ 5 5- آیا کودک صداهایی مانند «دا»،«گا » ، « با » را از خودش در می آورد؟ -- 6-اگر صداهایی که کودکتان از خودش در می آورد را تقلید کنید ، آیا آن صداها را بعد از شما تکرار می کند ؟ جمع کل _35_ امتیاز نسبی سوال پنج 7 = 5 تقسیم بر 35 امتیاز کلی اصلاح شده 42 = 7 + 35

ASQ دستورالعمل نحوه امتیاز دهی نسبی در صورتیکه دو سوال یک حیطه بدون پاسخ باقی مانده بود، ‏همان محاسبات قبلی ‏را انجام می دهیم با این تفاوت که رقم رادو برابر می کنیم و سپس به امتیاز کلی اضافه می نماییم حیطه برقراری ارتباط 6 ماهگی بله گاهی هنوز نه 1-آیا کودک جیغ می زند ؟   10 2-زمانی که کودک با صدای خودش بازی می کند ، آیا از خودش صداهای کلفت یا حلقی مانند قرقر یا خرخر را در می آورد؟ 3- زمانی که خارج از دید کودک هستید و او را صدا می کنید ،آیا به سمت شما بر می گردد؟ 4- زمانی که صدای بلندی می آید ، آیا کودک برمی گردد تا ببیند آن صدا از کجا آمد؟ -- 5- آیا کودک صداهایی مانند «دا»،«گا » ، « با » را از خودش در می آورد؟ 6-اگر صداهایی که کودکتان از خودش در می آورد را تقلید کنید ، آیا آن صداها را بعد از شما تکرار می کند ؟ جمع کل _30_ 7/5 = 4 تقسیم بر 30 امتیاز نسبی سوال چهاروپنج 15 = 2 ضرب بر 7/5 امتیاز کلی اصلاح شده 45 = 15 + 30

ASQ نکاتی درمورد نحوه ارجاع کودک باید  ‏از نگران وآشفته کردن پدرو مادر پرهیز کرد. به زبان کاملا ساده و قابل فهم برای سطح تحصیلی- اجتماعی آنها و ترجیحا به زبان مادری یا بومی آنها ، سخن بگوئید. اعلام کنید که نتایج ارزیابی حکایت ازاین داشته است که بررسی های دقیق ترو تخصصی تر بر روی کودک آنها لازم است. استفاده از کلماتی چون «تست یا آزمون » ‏« رد شدن از تست » « غیر طبیعی»  و امثالهم خودداری کنید. متخصصینی را که می توانند جهت ارزیابی های دقیق تر و تخصصی تر به آنها مراجعه کنند، با اعلام نام ، آدرس، ‏شماره تلفن و خدماتی که توسط ایشان قابل ارائه است ، معرفی نمایید.

برنامه ملی

ASQ پایش تکامل بر اساس برنامه کودک سالم ( تیم سلامت: غیر پزشک ) 2 قبول کودک سالم 1 پایش تکامل بر اساس برنامه کودک سالم ( تیم سلامت: غیر پزشک ) 2 در ویزیت 12 ماهگی برای همه کودکان ASQ انجام می شود و نیز برای کلیه شیر خواران پر خطر ASQ انجام می شود نیازمند بررسی قبول پزشک عمومی4 ( تیم سلامت) ASQ اقدامات ارتقای تکامل در منزل، مرکز بهداشتی درمانی یا مرکزجامع تکامل کودکان 3 نیازمند بررسی قبول

- ASQ انجام تست تشخیصی + ارجاع و پیگیری قبول پزشک معین4 ( شهرستان ) نیازمند بررسی پزشک معین4 ( شهرستان ) انجام تست تشخیصی اقدامات ارتقای تکامل در منزل، مرکز بهداشتی درمانی یا مرکزجامع تکامل کودکان 3 - + مشکل در یکی از حیطه های تکاملی حرکتی، گفتاری، ارتباطی اقدامات ارتقای تکامل در منزل، مرکز بهداشتی درمانی یا مرکزجامع تکامل کودکان 3 مراجعه در گروه سنی بعدی و انجام ASQ مراجعه مجدد یکماه بعد7 ارجاع و پیگیری

با تشکر از توجه شما