OBNOVLJIVI IZVORI ENERGIJE Obnovljivi (alternativni) izvori energije: izvori energije koji se koriste za proizvodnju električne, toplotne ili mehaničke energije, čije se rezerve konstantno ili ciklički obnavljaju Obnovljivi izvori energije: Sunčeva energija, energija vetra, hidroenergija, biomasa, geotermalna energija i energija mora Neobnovljivi (konvencionalni) izvori energije Potencijali obnovljivih izvora energije, u zavisnosti od lokalnih uslova mogu biti raspoloživi ili neraspoloživi Tehnički iskoristiv potencijal obnovljivih izvora: resurs Ekonomski opravdan iskoristiv potencijal: rezerve Procena potencijala obnovljivih izvora energije Projektovanje sistema koji se koriste za dobijanje energije iz obnovljivih resursa

Literatura [1] Gilbert M. Masters, “Renewable and Efficient Electric Power Systems”, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey, 2004 [2] Volker Quaschning, “Understanding Renewable Energy Systems”, Carl Hanser Verlag GmbH & Co KG, 2005 [3] Stefan Krauter, “Solar Electric Power Generation, Photovoltaic Energy Systems”, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, 2006 [4] Željko Đurišić, “Vjetroelektrane”, skripta, Elektrotehnički fakultet u Beogradu, 2006 [5] Milenko Đurić, Aleksandar Čukarić, Željko Đurišić, “Elektrane”, Beopres - Beograd, prvo izdanje 1998. godine, i drugo izdanje 2004. godine [6] Vladica Mijailović, “Distribuirani izvori energije”, Akademska misao, Beograd 2011 [7] V. Katić, I. Kapetanović, V. Fruštić, “Obnovljivi izvori električne energije”, EU Tempus Project

Primarni izvori energije Sunčeva energija Energija koju poseduje Zemlja Gravitaciona energija nebeskih tela Sunčeva energija direktno indirektno - hidroenergija - eolska ili energija vetra - energija talasa - toplotna energija hidrosfere - energija biosfere - energija akumulirana u fosilnim gorivima

Slika 1.1: Globalna energetska slika

Izvori energije i ekološki problemi Porast potrošnje energije na Zemlji Slika 1.2: Potrošnja primarne energije u svetu u EJ (1018) od 1875. do 2005. godine

Slika 1.3: Emisija ugljen-dioksida od 1860. do 2000. godine efekat staklene bašte pojava kiselih kiša negativan uticaj na kvalitet voda i ekosistema

Slika 1.4: Efekat staklene bašte

Slika 1.5: Elektromagnetni spektar Sunčevog zračenja na ulazu u atmosferu (levo) i zračenja sa Zemlje (desno)

Slika 1.6: Korelacija između sadržaja ugljen-dioksida u Zemljinoj atmosferi i njenih temperaturnih promena od 150000 godina pre do industrijske revolucije - porast temperature za 1.5 do 4.5 0C na 100 do 150 godina - topljenje polarnog leda i porast nivoa mora - povećano isparavanje mora i povećanje oblačnosti - izumiranje biljnih i životinjskih vrsta pojava kiselih kiša

Značaj obnovljivih izvora energije Značaj obnovljivih izvora energije zbog: - energetskog deficita - ekoloških problema Slika 1.7: Prognozirani trend porasta globalne potrošnje električne energije i struktura primarnih energenata

Struktura energetskih izvora 2050 na osnovu studije Evropske Komisije - 40% solarna energija - 30% biomasa - 15% energija vetra - 10% hidro energija - 5% nafta Udeo pojedinih energenata u proizvodnji električne energije: - 38% ugalj - 18% hidro energija - 17% nuklearna energija - 16% gas - 9% nafta - 2% ostalo

Obnovljivi izvori energije su rastuća grana privrede - Kina je 2012. godine instalirala 5 GW snage fotonaponskih panela i ima preko 200 kompanija koje proizvode PV panele - Japan ima najveće kompanije u oblasti fotonaponskih izvora i hiljade radnih mesta zahvaljujući njima - Nemačka je svetski lider u proizvodnji i primeni vetro turbina - Kalifornija trećinu svojih energetskih potreba podmiruje korišćenjem obnovljivih izvora energije a Filipini 40% - Brazil proizvodi više od 25% biogoriva za automobile i najveći je svetski izvoznik

Slika 1.8: Kapaciteti za proizvodnju električne energije u Srbiji do 2030. godine prema Nacrtu razvoja energetike Republike Srbije

Slika 1.9: Projekcija izgradnje kapaciteta za proizvodnju električne energije korišćenjem OIE u Srbiji do 2030. godine prema Nacrtu razvoja energetike Republike Srbije

Slika 1. 10: Struktura potrošnje finalne energije u Srbiji 2010 Slika 1.10: Struktura potrošnje finalne energije u Srbiji 2010. godine po energentima