بازگشت به ایران: چالشها و موقعیتها MIT هژیر رحمانداد: گروه مطالعات ایرانی در همایش ایران: نگاهی به آینده استنفورد، کالیفرنیا، مهرماه 1383 11/17/2018

Iranian Studies Group at M.I.T. اهداف و روش مطالعاتی * درک بهتر از چالشها و موقعیتهای پیش رو برای کسانی که می خواهند به ایران بازگردند. * روش مطالعه: - مصاحبه با افرادی که در دو دهه اخیر به ایران بازگشته اند و تجارب سازنده ای داشته اند. - جمع آوری و استخراج تجارب مشترک این افراد. * تا به حال 8 مصاحبه انجام شده و تحقیق ادامه دارد. 11/17/2018 Iranian Studies Group at M.I.T.

مشخصات گروه مورد مطالعه * گروههای مختلف سنی: 30-60 ساله * بازگشت به ایران: هم قبل و هم بعد از انقلاب (عمدتا بعد) * تحصیلات: فوق لیسانس و دکترا * تجربه اقامت در خارج: 2 تا 17 سال، عمدتا آمریکا * شغل در ایران: نیمی در صنعت و نیمی در دانشگاه 11/17/2018 Iranian Studies Group at M.I.T.

Iranian Studies Group at M.I.T. چرا بازگشتند؟ * من کشورم را دوست دارم * زندگی در کشور خودم را به زندگی ماشینی در آمریکا ترجیح می دادم * خانواده در تصمیمم خیلی موثر بود، ولی دوستان مخالف بودند. * اصول ارزشیم مرا به بازگشت ترغیب می کرد * دوست ندارم به عنوان یک خارجی مورد تبعیض قرار بگیرم. * یک شرکت خارجی شغلی را در ایران پیشنهاد کرد و قول داد اگر نخواستم مرا باز گرداند. 11/17/2018 Iranian Studies Group at M.I.T.

آیا از تصمیم خود راضی هستند؟ * پاسخها متفاوت است. بعضی راضی هستند: - خوشحالم که در بهبود وضعیت اقتصادی ایران نقشی دارم - در مجموع راضی هستم ولی قضاوت سخت است * و بعضی ناراضی: “Q: What may persuade you to leave Iran at this stage? A: Do I need any persuasion?” 11/17/2018 Iranian Studies Group at M.I.T.

چقدر تاثیر گذار بوده اند؟ موقعیت شغلی؟ * نهادسازی مهمترین مسیر تاثیر: - در صنعت پتانسیلهایی وجود دارد، خصوصا در حوزه های جدید که مافیایی از قدرت به وجود نیامده: امور مشاوره، کامپیوتر و خدمات ارتباطی، بازارهای مالی - در دانشگاه در اقتصاد و مدیریت موقعیتها بیشتر است. - در رشته های دیگر تغییر نهادهای موجود بسیار سخت است. * کار تحقیقاتی فقط در بعضی زمینه ها ممکن است. * معدودی موقعیت کاری در شعبه های شرکتهای خارجی یا چند شرکت برجسته ایرانی 11/17/2018 Iranian Studies Group at M.I.T.

Iranian Studies Group at M.I.T. مهمترین موانع * ساختارهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی - دولت کمکی نمی کند و نسبت به مقصود اصلی تو مشکوک است. - روابط بین افراد و نهادها در تعادلی ناکارا قرار دارد که در مقابل تغییر به شدت مخالفت می کند: از ساختار قدرت در گوشه دانشکده تا بالاترین نهادهای سیاسی - کارایی پایین: سیستم اداری، خدمات شهری، ... * (تطبیق با) مسایل فرهنگی - حرف مردم اهمیت ندارد - نبود روحیه حرفه ای، کم اهمیت بودن کیفیت کار - آموزش نیروها انرژی می برد - روحیه مردم: نبود امید به آینده 11/17/2018 Iranian Studies Group at M.I.T.

Iranian Studies Group at M.I.T. مهمترین دلگرمی ها * محیط گرم خانواده، هرچند گاهی خیلی وقت می گیرد! * اینکه کشور خودم را فدای رفاه بیشتر در خارج نکرده ام. * دانشجویان خیلی مستعد * شناخته شدن کار تحقیقاتی ام در خارج از کشور * وجود گروهی از دوستان در موقعیت مشترک که همه دوام آورده ایم. * اینکه تاثیر مثبتی در روند اقتصادی ایران دارم. 11/17/2018 Iranian Studies Group at M.I.T.

Iranian Studies Group at M.I.T. راهکارهای مهم * تصمیم به بازگشت منطقی نیست. آیا به اندازه کافی احساسی هستید؟ * با انتظارات پایین وارد شوید، ولی اهداف خود را فراموش نکنید. * به قول و وعده کمک دیگران برنگردید. نه فرش قرمزی در کار است و به ندرت حتی یک تشکر خشک و خالی! * ساختن ساختارهای جدید (شرکت، برنامه تحصیلی و غیره) بالقوه تاثیرگذارتر است، ولی انرژی و برنامه ریزی زیاد می طلبد و در همه حوزه ها قابل پیگیری نیست. * ساختارهای اجتماعی و روابط قدرت را در حوزه کاری خود بشناسید و به آنها احترام بگذارید. 11/17/2018 Iranian Studies Group at M.I.T.

Iranian Studies Group at M.I.T. راهکارهای مهم * محیط اطراف خود را به شکلی بسازید که رابطه شما با جامعه را تعدیل کند و کار را جذاب نماید: محیط فیزیکی کار، همکاران، فرهنگ کاری، ... * پلهای پشت سر را خراب نکنید. رابطه خود را با خارج حفظ کنید: سفر، ماهواره، همکار تحقیقاتی، همایشها، اینترنت * در برنامه ریزی خود وقت کافی برای آموزش نیروها و ساختن محیط مطلوب در نظر بگیرید. * شبکه ارتباطی خود را تقویت کنید و با افراد تاثیرگذار آشنا شوید. 11/17/2018 Iranian Studies Group at M.I.T.

Iranian Studies Group at M.I.T. با تشکر بسیار از: اعضای گروه تحقیقاتی: نرگس باجُغلی، علی خاکی فیروز، یاسین سعادت نژادی، رشید شیدفر، سمانه معروفیان، مهراد واعضی نژاد و شرکت کنندگان محترم در این تحقیق که تجارب خود را در اختیار ما گذاشتند. 11/17/2018 Iranian Studies Group at M.I.T.