Multilateral Investment Guarantee Agency (Miga) آشنایی با آژانس چند جانبه تضمین سرمایه گذاری درس: بیع بین المللی 1 استاد محترم : دکتر فیضی چکاب ارائه دهنده : آرش توفیق زمستان 94

مقدمه امروزه سرمایه گذاری خارجی نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشورهای جهان ایفا می نماید. کشورهای در حال توسعه سعی دارند با جذب سرمایه های خارجی روند توسعه خود را تسریع نمایند و بالتبع کشورهای توسعه یافته نیز با سرمایه گذاری در چنین کشورهایی هم از منافع مالی آن بهره مند گشته و هم در توسعه این دسته از کشورها مشارکت می نمایند. لذا توجه ویژه‌ای به رفع موانع رشد سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای در حال توسعه شده است.تضمین سرمایه های سرمایه گذاران خارجی در مقابل خطرات غیر تجاری یکی از شیوه های آماده سازی محیط سرمایه گذاری در این کشورهاست. از این رو، به منظور رفع موانع سرمایه گذاری و تسریع در روند جریان سرمایه گذاری آژانس تضمین سرمایه گذاری های چند جانبه ( میگا ) به عنوان جدیدترین نهاد بین المللی عضو گروه بانک جهانی در سال 1988 تاسیس شده است تا با ارائه ی پوشش های تضمینی در مقابل خطرات ناشی از مسائل غیر تجاری همچون ممنوعیت انتقال ارز، سلب مالکیت، نقض قرارداد، جنگ و آشوبهای داخلی و همچنین تروریسم، گام بلندی در راستای تسهیل فعالیت های تجاری و سرمایه گذاری های خارجی برداشته باشد.

Multilateral investment guarantee agency (MIGA) Background: Founded in 1988 Member Countries: 181 members Purpose: To encourage the flow of private foreign investment to the developing countries Function: MIGA also offers investors guarantees against non-commercial risks, advises developing member governments on the design and implementation of policies, programs and procedures related to foreign investments

رییس هیأت مدیره شورای عالی تشکیلات میگا کارمندان بالاترین رکن میگا پذیرش اعضای جدید تعلیق عضویت افزایش و کاهش سرمایه مسؤل فعالیتهای عمومی تعداد اعضا کمتر از 12 نفر نخواهد بود. رییس کل بانک جهانی، ریاست آنرا بر عهده دارد.

وجود 8 دپارتمان در حوزه های مختلف : - مسئولیت رسیدگی به موارد تخصصی 1- دپارتمان مدیریت مرکزی 5- دپارتمان مالی و مدیریت ریسک 2- دپارتمان دعاوی و امور حقوقی 6- دپارتمان سیاست و محیط زیست 3- دپارتمان مشاوره عمومی 7- دپارتمان ثبت درخواست ها 4- دپارتمان برآورد عملیات 8- دپارتمان خدمات بازاریابی سرمایه گذاری وجود 8 دپارتمان در حوزه های مختلف :

ریسکهای واجد شرایط بند الف ماده 11 : Breach of Contract …………… Inconvertibility and Transfer Restriction………. ریسک انتقال ارز Expropriation………… ریسک سلب مالکیت و اقدامات مشابه Breach of Contract …………… ریسک نقض تعهدات قراردادی War and Civil Disturbance………… ریسک جنگ و آشوب های داخلی

1. ریسک محدودیت انتقال ارز : به طور کلی می توان گفت خطرات مربوط به انتقال ارز عبارتند از هر گونه اقدام قابل انتساب به کشور میزبان در ایجاد محدودیت در تبدیل پول ملی به ارزهای قابل تبدیل یا انتقال ارزهای قابل تبدیل به خارج. بنابراین آژانس‌ می‌تواند پوشش‌های لازم را برای جبران خسارت‌های ناشی‌ از هرگونه اقدام قابل‌ انتساب به کشور میزبان که باعث ایجاد محدودیت‌ تـبدیل‌ آزادانـه‌ پول محلی بـه ارز قابل‌ معامله یا دیگر ارزهای قابل قبول دارنده تضمین و یا ایجاد محدودیت در ‌‌مورد‌ انتقال‌ ارز به خارج از کشور مـیزبان یا تبدیل ارز داخلی یا خارجی به‌ یکدیگر‌ شود‌ فراهم کند. نکته : اقدامات دولت میزبان در محدود کردن استفاده از ارز داخلی‌ کشور‌ میزبان‌ از قبیل مسدود کردن حسابهای بانکی وی، جزو خطرهای مـربوط بـه انـتقال ارز محسوب‌ نمی‌شود ولیکن ممکن‌ است‌ جزو‌ خطرهای مربوط بـه سـلب مالکیت یا اقدامات مشابه‌ قرار گیرند. 1. ریسک محدودیت انتقال ارز :

2. ریسک سلب مالکیت و اقدامات مشابه جزء دوم بند الف ماده 11 : هرگونه اقدام‌ قانونگذاری،‌ فعل، ترک فعل ارادی یـا قـابل انـتساب به دولت میزبان که دارای این اثر باشد و دارنده تضمین را از مالکیت یا کنترل،‌ یا‌ بهره‌ برداری اساسی از سـرمایه‌گذاریش مـحروم‌ نماید،‌ به استثنای اقدامات غیرتبعیض‌آمیز عام‌الشمول که معمولاً دولتها به ‌منظور تنظیم فـعالیتهای اقـتصادی در سـرزمینهای خود انجام می‌دهند. مفهوم اقدامات مشابه : آژانس در تفاسیر خود از این واژه بیان می دارد که جزء دوم بند الف ماده 11 شامل مواردی از قبیل ملی سازی ، مصادره ، توقیف و ضبط اموال است که قابل انتساب به کشور میزبان باشد. 2. ریسک سلب مالکیت و اقدامات مشابه

3. ریسک نقض تعهدات قراردادی : هرگونه نفی یا نقض‌ قرارداد‌ از جانب دولت میزبان‌ در‌ برابر دارندة تضمین، هنگامی‌که (الف) دارنـدة تـضمین به مرجعی قضایی یا داوری جهت ادعای نفی یا نقض دسترسی ندارد، یـا (ب) تصمیم چنان مرجعی در دوره زمانی معقولی که طبق‌ مقررات‌ آژانس در قرارداد تضمین معین خواهد گردید، صادر نـگردیده، یـا (ج) این‌که چنان تصمیمی را نتوان اجرا نمود. نتیجه اینکه پوشش خطرات نقض قرارداد به طور کامل نیست و مواردی که واجد شرایط پوشش قراردارند بایستی دارای سه خصوصیت ذیل باشند : ·       عدم امکان توسل به مراجع قضایی یا داوری ·       عدم تصمیم گیری دادگاه ها در زمان معقول ·       عدم قابلیت یا ضمانت اجرای تصمیم دادگاه 3. ریسک نقض تعهدات قراردادی :

4. ریسک جنگ و آشوب های داخلی : به موجب جزء چهارم بند «الف» ماده 11 کنوانسیون، آژانس می‌تواند خسارت‌های‌ ناشی از هر اقدام نظامی یا آشوب‌های داخلی در قلمرو کشور میزبان را تحت پوشش‌ قراردهد. - آشوب های داخلی می تواند شامل شورش یا آشوب های شهری ، قیام ، کودتا ، یا انقلاب باشد، اما اقدامات تروریستی که مشخصاً علیه دارنده تضمین انجام پذیرد جزو پوشش بیمه محسوب نمی گردد. 4. ریسک جنگ و آشوب های داخلی :

سایر ریسکهای غیر تجاری مانند : اقدامات تروریستی، آدم ربایی، اقدامات صورت گرفته توسط کارگران یا اقدامات مشابه که مستقیماً علیه دارنده تضمین صورت می گیرد، بمنزله آشوب داخلی محسوب نمی شود و تحت پوشش قرار نخواهد گرفت. لیکن موارد مذکور به موجب بند ب ماده 11 کنوانسیون تحت پوشش قرار می_ گیرند.

استثناهای پوشش تضمین

سرمایه گذاری های واجد شرایط * سرمایه‌گذاری‌های جدید. * توسعه سرمایه‌گذاری موجود. * اصلاح ساختار‌ مالی سرمایه‌گذاری‌ موجود. * سرمایه‌گذاری‌هایی که حد اقل سه سال به‌ طول انجامید. * سرمایه‌گذاری‌هایی که در جهت نیل به اهداف‌ توسعه کشور میزبان باشند. * سرمایه‌گذاری‌هایی که شرایط مـیگا را در خصوص محیط زیست،رنیروی کار و عدم وجود فساد‌ مالی‌ رعایت‌ کنند. * از نظر اقتصادی و مالی نیز توجیه‌پذیر باشند. سرمایه گذاری های واجد شرایط

بخش های واجد شرایط بخش های غیر واجد شرایط *بخش‌های مالی *صنایع تولید و عرضه‌ دخانیات *بخش‌های زیرساختی * سرمایه‌گذاری‌های مخاطره آمیزو پر ریسک *صنایع ‌‌نفت‌ و گاز * تولید و عرضه داروهـای غـیر قانونی *صنعت و معدن * صنایع نظامی *مخابرات * سایر موارد منافی با شئونات‌ اخلاقی *صنایع کشاورزی *صنایع تولیدی

نحوه پذیرش درخواست تضمین 1- تکمیل فرم درخواست اولیه 2- بررسی درخواست ظرف 48 ساعت توسط کارشناسان میگا 3- ثبت درخواست و ارسال پرسشنامه تکمیلی توسط متقاضی

نحوه اعطای تضمین 1. اخذ موافقت دولت میزبان : ماده 15 کنوانسیون : آژانس پیش‌ از‌ تأیید کـشورمـیزبان درخـصوص صدور‌ تضمین‌ برای خطرات‌ مقرر‌ جهت‌ پوشش، هیچ قرارداد تضمینی را منعقد‌ نخواهد‌ کرد. 2. ارزیابی طرح و خطرات قابل تضمین : بررسی کلیه شرایط از جمله سرمایه‌گذار واجد شرایط،‌ سرمایه‌گذاری های واجد شرایط‌ و خطرات قابل تضمین. 3- تعیین نرخ تضمین( حق بیمه ) اصولا‌ در‌ ارزیابی و تعیین نرخها،‌ ریسک‌های‌ خاص هر نوع پروژه، مبلغ تـضمین، نوع سرمایه‌گذاری و شرایط کلی اقتصادی و سیاسی کشور میزبان مورد توجه قرار می‌گیرد.

4. دوره تضمین : 5. پرداخت غرامت : مدت استاندارد تضمین‌های مؤسسه 15 ساله است و ممکن است در مواردی که ماهیت‌ پروژه ایجاب کـند مـدت تضمین تا 20 سال افـزایش یـابد. 5. پرداخت غرامت : در صورت وقوع‌ حادثه‌ و وارد شدن زیان به سرمایه‌گذار، او می‌تواند جهت دریافت غرامت به مؤسسه مراجعه کند. پرداخت خسارت به وسیله رییس‌ مؤسسه‌ براساس‌ دستور هیئت مدیره صورت مـی‌گیرد. سرمایه‌گذار بایستی قبل از تقاضای جبران‌ خسارت از مؤسسه، کلیه اقداماتی قانونی و اداری لازم را براساس قوانین کشور میزبان برای مطالبات حقوق خود‌ انجام‌ دهد.

ایران و میگا تقاضای عضویت ایران در میگا : 5 فوریه 1998 پذیرش تقاضای از سوی میگا : 6 آوریل 1998 تصویب الحاق به معاهده از سوی شورای نگهبان : 17 سپتامبر 2003

سهم ایران در میگا کل سهام ایران در میگا 17 میلیون و 950 هزار و 380 دلار آمریکاست که در مجموع 1659 سهم را شامل می شود. از نظر تعداد حق رأی، ایران با در اختیار داشتن 1836 حق رأی، بیست و یکمین کشور در این مؤسسه است.

طرح های تضمین شده در ایران 1. طرح پتروشیمی مهر با مشارکت دو شرکت از ژاپن و تایلند بعنوان طرف خارجی و شرکت صنایع ملی پتروشیمی ایران در سال 2006 2. طرح گونه بافی و بسته بندی جسور در خصوص صنایع بسته بندی با مشارکت شرکت ترکیه ای در سال 2006

منابع 1. قلی زاده، احد، آشنایی با آژانس تضمین سرمایه گذاری، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 141و142 2. صبور، مسعود، شروط لازم برای تضمین سرمایه گذاری توسط آژانس چند جانبه تضمین سرمایه گذاری، مجله پژوهش نامه بیمه، پاییز 84، شماره 79 3. حدادی، مهدی، تحقیقی پیرامون تضمین های مالی برای سرمایه گذاری های خارجی در مقابل خطرات غیر تجاری، مجله پژوهش نامه بازرگانی، پاییز 79، شماره 16 4. چتر ریسک، آشنایی با خدمات میگا، مجله نامه اتاق بازرگانی، مرداد 83 ، شماره 436 5. آژانس تضمین سرمایه گذاری های چند جانبه و شیوه بهره گیری از آن در ایران، مجله نامه اتاق بازرگانی، آبان 1382، شماره 427 6. طریقی، امیر، معرفی اجمالی و کاربردی آژانس چند جانبه تضمین سرمایه گذاری، قابل دسترس در : VekalatOnline.ir www.Miga.org