Kthimi mbi aktivet (Return on Assets – ROA), Kthimi mbi kapitalin (Return on Equity – ROE), Raportet e Leves Dr. Gani Asllani

Kthimi në kapital e vet (ROE) Kthimi në kapital (ROE) është e ardhura neto e ndarë pë kapitalin e pronarëve. Ajo mat të ardhurën neto në raport me shumën e investuar nga pronarët në kompani. Kthimi mbi kapitalin e vet mat kthimin e aksionereve te zakonshem.

(Kthimi në kapital -ROE) 2004 2003 Te ardhurat neto 5.636 53.546 ---------------------- = ----------- = 20.5 ------------- = 0.156 Kapitali i vet 27.561 22.72

Kthimi mbi aktivet e gjithsej (ROA) ose kthimi mbi investimet (ROI) Investitorët dhe analistët financiar shfrytëzojnë ROI për të krahasuar aftësitë e kompanive.

Kthimi nga investimet ose kthimi nga aktivet tregojne nivelin e financimit nga aktivet totale. Ajo mund të shfrytëzohet për të krahasuar një kompani me një tjetër ose për të krahasuar performancen e një kompanie në një periudhe me nje periudhe tjeter.

ROA ose ROI 2004 2003 Te ardhurat neto 5.636 3.546 2004 2003 Te ardhurat neto 5.636 3.546 ------------------------ = ----------- = 0.099 ------------- = 0.078 Aktivet gjithsej 57.177 45.546

Kthimi në kapital për Mom’s Cookie Company Shembull Kthimi në kapital për Mom’s Cookie Company (Në mijë) Viti 1 Viti 2 Viti 3 E ardhura neto 140 308 510 Kapitali i pronarëve 4,200 4,240 4,288 Kthimi në kapital 3.3% 7.3% 11.9% Aksionarët do të fitojnë 3.3 cent për cdo dollarë të investuar. Aksionarët do të fitojnë 7.3 cent për cdo dollar të investuar.

Treguesit e obligimeve (borxheve) Borxhi ose treguesit i përdormi të levave (Eng. Leverage ratios) tregojnë strukturën e kapitalit dhe mënyrat në të cilat kompania financon asetet e saj. Ata përfaqësojnë një lloj mase të nivelit të rrezikut te investimeve ne kompaninë, gjegjësisht përcaktojnë shkallen e shfrytëzimit e mjeteve financiare te huazuara. Kompanitë me një shumë më të larta te niveli te borxhit humbin fleksibilitetin financiar, mund të ketë probleme ne gjetjen e investitorëve të ri, dhe përballen me rrezikun e falimentimit. Megjithatë, nëse borxhi është nen kontroll dhe vazhdimisht përcjellët me kohe, dhe mjetet e huazuar shfrytëzohen ne mënyrë te duhur borxhi mund me rezultua me rritjen e investimeve te kthyera. Treguesit më i zakonshëm që përdoret të borxhit janë: Raporti i borxhit (obligimeve) Borxhi afatgjate ndaj kapitailzimit gjithsej Koeficienti i financimit vetanak Mbulimi i interesave Mbulimi i shpenzimeve fikse

Raporti i obligimeve (detyrimeve) Koeficienti i obligimeve (eng. Debt ratio, leverage ratio) tregon se deri ne çfarë mase ndërmarrja i shfrytëzon borxhet si forme e financimit, gjerësisht sa është përqindja e pasurisë e siguruar nga huamarrja. Sa me i madh te jete raporti ne mes borxhit dhe pasurisë, me i madhe është rreziku financiar, e sa me i ulet te jete, rreziku financiar është me i ulët. Obligimet e përgjithshme Koeficienti i obligimeve = -------------------------------- Pasuria e përgjithshme

Raporti i borxhit 2004 2003 Detyrimet gjithsej 29.616 22.826 2004 2003 Detyrimet gjithsej 29.616 22.826 ------------------------ = ----------- = 0.51 ------------- = 0.501 Aktivet gjithsej 57.177 45.545

Borxhi afatgjate ndaj kapitalizimt gjithsej Raporti i borxhit afatgjate ndaj kapitalizimit total paraqet shkallen ne te cilen borxhi afatgjate perdoret per financimin total te shoqerise. 2004 2003 Borxhi afatgjate 12.635 10.185 ------------------------------ = -------------- = 31.4 ------------- = 31 Borxh.afagj.+ kap.i vet 12.635+27.561 10.185+22.72

Rapoti i financimet vetanak Raporti i financimit vetanak tregon se sa pasuria (asetet) janë financuara nga kapitalit vetanak. Raporti i borxhit ndaj kapitalit vetanak mate rrezikun e struktures se shoqerise. Rapoti i financimit vetanak llogaritet me formulën e mëposhtme. Detyrimet gjithsej / Kapitali i vet

Borxhi ndaj kapitalit te vet 2004 2003 Detyrimet gjithsej 29.616 22.826 ------------------------ = ----------- = 1.07 here ---------- = 1.0 here Kapitali i vet 27.561 22.72

Mbuli i Interesave- ka te bej me kohen e permbushjes se obligimeve te interesve vjetore 2004 2003 Fitimi operativ (EBIT) 11.546 7.084 ---------------------------- = ----------- = 7.4 here --------- = 5.2 here Shpenzimet e Interesave 1.551 1.366

Mbuli i shpenzimve fikse gjithashtu ka te bej me kohen e permbushjes se obligimeve te shpenzimve fikse 2004 2003 Fit. operativ + pag. qirasë 11.546 +7.835 7.084+4.267 --------------------------------- = -------------- = 2.1 herë ------------- = 2 herë Shp. e Inter. + pag. qirasë 1.551+7.835 1.366+4.267

Efektet e leverazhit financiar Këta koeficient shfrytëzohen më së shpeshti për matjen e strukturës së kapitalit.

Leva financiare Leva financiare (FL) është përdorimi i borxhit për të rritur kthimin mbi ekuitetin e një kompanie. p.sh.: supozojmë se X dhe Y themeluan dhe investuan në asete (pasuri) në vlerë prej 20.000 Bilanci do duket kështu: Pasuria = Detyrimet + Ekuiteti 20.000 = 0 + 20.000

Kthimi në kapital = Kthimi në aktive x Lev. Financiar Efektet e leverazhit financiar Kthimi në kapital = Kthimi në aktive x Lev. Financiar ROE ROA FL = x E ardhu neto Kapitali i pronarëve = E ardh neto Totali i aktivit x Kapitali i pronarëve

Efektet e leverazhit financiar Supozoni Mom’s Cookie Company shfrytëzon borxh jo afatgjatë në vitin e parë. ROE = ROA x FL 140 4,200 = 5,000 x 3.3 = 2.8 x 1.19

Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga 40.000 euro në 80.000 euro kthimi mbi kpitalin neto do të rritet me shumë se dy herë, nga 15 % ne 34% Fitimi operativ 80,000 Shpenz. interesit 15,000 Fitimi para tatimit 65,000 Shpenz. e tatimit 26,000 Fitimi neto 34,000 Kthimi mbi kapitalin neto 34000/100000= 34% Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga 40.000 euro në 20.000 euro, kthimi mbi kpitalin e vet do të ulet më shumë se 2 herë, nga 15% ne 3%. Fitimi operativ 20,000 Shpenz.interesit 15,000 Fitimi para tatimit 5,000 Shpenz. E tatimit 2,000 Fitimi neto 3000 Kthimi mbi kapitalin neto 3000/1000=3%

Shembull: Shoqëria shekulli ka 100 Shembull: Shoqëria shekulli ka 100.000 euro mjete totale dhe struktura e kapitalit të shoqëise perbehet nga 50% borxh dhe 50% kapital neto. Borxhi 100,000 Kapitali neto Aktivet gjithsej 200,000 Kostoja e borxhit 15 % Norma mestare e tatimit 45 % Në qoftë se shekulli ka 40.000 euro fitim operativ, të ardhurat e aksionarëve sipas treguesit të raportit të kthimit mbi kapitalin e vet do të jenë 15%. Fitimi operativ 40,000 Shpenz.interesit 15,000 Fitimi para tatimit 25,000 Shpenz. e tatimit 10,000 Fitimi neto Kthimi mbi kapitailin 15000/100000=15%

Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga 40.000 euro në 80.000 euro kthimi mbi kpitalin neto do të rritet me shumë se dy herë, nga 15 % ne 34% Fitimi operativ 80,000 Shpenz. interesit 15,000 Fitimi para tatimit 65,000 Shpenz. e tatimit 26,000 Fitimi neto 34,000 Kthimi mbi kapitalin neto 34000/100000= 34% Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga 40.000 euro në 20.000 euro, kthimi mbi kpitalin e vet do të ulet më shumë se 2 herë, nga 15% ne 3%. Fitimi operativ 20,000 Shpenz.interesit 15,000 Fitimi para tatimit 5,000 Shpenz. E tatimit 2,000 Fitimi neto 3000 Kthimi mbi kapitalin neto 3000/1000=3%

Detyre shtepie 1

Shembull: Shoqëria shekulli ka 100 Shembull: Shoqëria shekulli ka 100.000 euro mjete totale dhe struktura e kapitalit të shoqëise perbehet nga 50% borxh dhe 50% kapital neto. Borxhi 100,000 Kapitali neto Aktivet gjithsej 200,000 Kostoja e borxhit 5 % Norma mestare e tatimit 40 % Në qoftë se shekulli ka 40.000 euro fitim operativ, sa do te jene të ardhurat e aksionarëve sipas treguesit të raportit të kthimit mbi kapitalin e vet ?. Fitimi operativ 40,000 Shpenz.interesit Fitimi para tatimit Shpenz. e tatimit Fitimi neto Kthimi mbi kapitailin

Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga 40.000 euro në 80.000 euro sa do te rritet kthimi mbi kpitalin neto ? Fitimi operativ 80,000 Shpenz. interesit Fitimi para tatimit Shpenz. e tatimit Fitimi neto Kthimi mbi kapitalin neto Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga 40.000 euro në 20.000 euro, sa do te jete kthimi mbi kpitalin e vet ? Fitimi operativ 20,000 Shpenz.interesit Fitimi para tatimit Shpenz. E tatimit Fitimi neto Kthimi mbi kapitalin neto

Detyra 2

Çfarë është efekti i leverigjit financiare nëse ? ROE = ROA x FL 120 4,100 = 130 5,100 x ? ? = ? x ?

Detyra 3 Sa është shkalla e mbulimit të interesave nëse: Fitimi operativ = 12.000 euro Ndërsa intersat vjetore = 6.000 euro