عوامل موثر بر مدل هاي برنامه ريزي توسعه تهيه كننده : سمانه خندان استاد مربوطه : آقاي مهندس بهرامي زاده بهار 89

تعريف برنامه ریزی برنامه ريزي عبارتست از فرايندي داراي مراحل مشخص وبهم پيوسته براي توليد يك خروجي منسجم در قالب سيستمي هماهنگ از تصميمات. برنامه ریزی فكر كردن راجع به آينده يا كنترل آن نيست بلكه فرايندي است كه مي‌تواند در انجام اين امور مورد استفاده قرار گيرد. برنامه ريزي، تصميم‌گيري در شكل معمول آن نيست بلكه از طريق فرايند برنامه ريزي، مجموعه‌اي از تصميمات هماهنگ اتخاذ مي‌شود. برنامه ریزی مي‌تواند براي زمان حال يا آينده انجام شود.

ويژگي‌هاي برنامه ریزی 1) تشخيص يك نياز يا انعكاس يك انگيزه 2) جمع‌آوري اطلاعات 3) مرتبط ساختن اطلاعات و عقايد 4) تعريف اهداف 5) تأمين مقدمات 6) پيش‌بيني شرايط آينده 7) ساخت زنجيره‌هاي متفاوتي از اقدامات مبتني بر تصميمات متوالي 8) رتبه‌بندي و انتخاب گزينه‌ها 9) تعريف سياستها 10) تعريف معيارهاي ابزار ارزيابي برنامه

برنامه ریزی استراتژیک برنامه ریزی استراتژیک فرایندی است که اکثر شرکتهای موفق و صاحب نام دنیا از آن برای هدایت و پیشبرد برنامه ها و فعالیتهای خود با افق دید بلندمدت و درجهت دستیابی به اهداف و تحقق ماموریت سازمانی بهره می گیرند. این نوع برنامه ریزی که تاکنون اغلب مورداستفاده سازمانهای بزرگ واقع شده است، اگر به درستی تدوین شود، به انتخاب استراتژی هایی منجر می شود که درصورت اجرای صحیح و به موقع، تعالی و پیشتازی سازمان را به ارمغان می آورد.

مزاياي برنامه ریزی استراتژيك قبل از پيش آمدن مشكلات احتمالي از وقوع آنها خبر مي‌دهد. به علاقمند شدن مديران به سازمان كمك مي‌كند. تغييرات را مشخص كرده و شرايط عكس‌العمل در برابر تغييرات را فراهم مي‌كند. هر نيازي را كه براي تعريف مجدد سازمان ضروري است تعيين مي‌كند. براي دستيابي به اهداف از پيش تعيين شده بستر مناسب ايجاد مي‌كند. به مديران كمك مي‌كند كه درك روشن‌تري از سازمان داشته باشند.

عوامل موثر در توسعه وبهره وری سازمانها الف) عوامل داخلي: مجموعه عواملي هستند كه تحت كنترل سازمان بوده و سازمان مي تواند با بكارگيري تكنيك ها و روشهاي مديريتي روي آنها تاثير گذارد. كه به دو دسته عوامل سخت افزاري و نرم افزاري تقسيم مي گردند. ب) عوامل خارجي: مجموعه عواملي هستند كه تحت كنترل سازمان نبوده و عوامل خارج از سازمان باعث پيدايش آنها هستند. نكته مهم در خصوص عوامل خارجي اين است كه اين عوامل تغييراتش براي كليه سازمانها يكسان است و سازمانهاي موفق با بررسي و پايش اين عوامل، موفقيت خود را تضمين مي كنند.

الف) عوامل داخلي: 1- عوامل سخت افزاري مانند: محصول از طريق: طراحي بهتر، گسترش تحقيق و توسعه، بازاريابي و فروش با در نظر گرفتن كميت، كيفيت، زمان و هزينه مناسب. ماشين آلات و تجهيزات از طريق: تعميرات و نگهداري خوب و بموقع، استفاده موثر و مطلوب تر از ظرفيت آنها، توجه به نحوه بهره برداري، دوام و عمر آنها،نوآوري، هزينه ، سرمايه گذاري، گسترش ظرفيت ها و برنامه ريزي توليد تكنولوژي مواد و انرژي از طريق: بهره گيري از مواد و ارائه، محصول مفيد با مصرف انرژي كمتر در واحد محصول، انتخاب مواد اوليه مناسب و صحيح و با كيفيت مطلوب، كنترل ضايعات، بالابردن كيفيت مواد اوليه با استفاده از فرآيندهاي اوليه و آماده سازي مواد اوليه، فرآيندهاي اصلي توليد، بهبود وضعيت انبارداري و گردش موجوديها.

الف) عوامل داخلي: (ادامه) 2- عوامل نرم افزاري مانند: افراد از طريق: ايجاد زمينه هاي مشاركت، توجه به رفتارهاي انساني، حذف برخوردها و موانع ارتباطي، رعايت استاندارد عملكرد و تلاش در بهبود آن، توجه به رضايت از نوع كار و شغل ، مهم و پراهميت و سودمند نشان دادن كار. سازمان و سيستم ها از طريق: وحدت فرماندهي، واگذاري مسئوليت ها، نظارت و كنترل، تقسيم كار و ايجاد هماهنگي. روشهاي كار ازطريق: جابجاي نيروي انساني، ابزار، محلهاي توليد، مواد، ماشينهايي كه مورد استفاده قرار مي گيرند. روشهاي مديريت شامل: سياستهاي نيروي انساني، ايجاد مشاغل، برنامه ريزي، نظارت ، هزينه ها و منابع سرمايه اي ، روشهاي كنترل.

ب) عوامل خارجي: 1- عوامل ساختاري شامل: تغييرات اقتصادي، كشاورزي، تكنولوژي، رقابتي تحقيقات و توسعه، تكنولوژي و كاربرد روشهاي تازه، فنون جديد، محصولات جديد. تحرك اقتصادي ، مالي، حضور در بازار رقابت، منابع انساني، زير بناهاي اقتصادي، نوآوري و اختراعات تغييرات اجتماعي و جمعيتي 2- منابع طبيعي شامل نيروي انساني، زمين ، سوخت و مواد خام. 3- دولت شامل عملكرد و مقررات دولتي، حمل و نقل ، ارتباطات ، انرژي، محيط زيست، يارانه، اقدامات مالي و ارزي.

عوامل موثر در توسعه نيروي انساني: 1- انگيزش 2- روابط مديريت و نيروي كار 3- بهسازي و آموزش نيروي انساني 4- سيستم پرسنلي مناسب 5- ساختار سازماني و سيستمهاي كارآمد 6- ضرورت اصلاح فضاي كار 7- راهبرد هاي مديريتي مناسب 8- استفاده بهينه از منابع 9- تحقيق و توسعه

مدل مفهومي عوامل موثر بر توسعه فردي: سطح توسعه يافتگي ساختار اجتماعي (فرهنگي) شرايط اقتصادي موقعيت سياسي جو اجتماعي بي اعتمادي / لعتماد متقابل بي انصافي و تبعيض/ عدالت احساس محروميت / رفاه و آسايش نيازها، آرمان ها ، ارزش ها باورها، مشوق ها انگيزش اخلاق كار عملكرد شغلي فرد فشار گروه روحيه گروه شيوه رهبري بهره وري نيروي انساني آموزش تجربه، علايق دانش و مهارت توانائي جو سازماني و گروه هاي غير رسمي

مدل هرسي و گلداسميت: P=f (A.C.H.I.E.V.E) P= عملكرد

عوامل بلند مدت موثر بر توسعه: ايجاد و توسعه محصولات جديد معرفي روش هاي توليد جديد كشف منابع جديد يافتن كانالهاي جديد بازاريابي عقلايي كردن ساخت اقتصادي و بهره وري

مدل سازمان بين المللي كار: سازمان بين المللي كار عوامل موثر بر بهره وري را از ديدگاه وسيع تر به سه دسته زير طبقه بندي كرده است: عوامل كلي از قبيل آب و هوا، توزيع جغرافيايي مواد خام و غيره عوامل تشكيلاتي وفني از قبيل كيفيت مواد خام، جانمايي و حمل استقرار كارخانه، فرسايش و از بين رفتن ماشين آلات و ابزار و غيره. عوامل انساني از قبيل روابط مديريت و كاركنان، شرايط اجتماعي و رواني كار، فعاليت اتحاديه كارگري و غيره.

مدل سومانث: ميزان سرمايه گذاري نسبت سرمايه به كار تحقيق و توسعه سومانث برخي از مهمترين عوامل موثر بر بهره وري در آمريكا را بشرح زير بر مي شمارد: ميزان سرمايه گذاري نسبت سرمايه به كار تحقيق و توسعه ميزان استفاده از ظرفيت قوانين دولت عمر كارخانه و تجهيزات هزينه هاي انرژي تركيب نيروي كار اخلاق كاري ترس كارگران د رمورد از دست دادن شغل (ثبات و امنيت شغلي) تاثير اتحاديه ها مديريت

خودمان، شغلمان ، سازمانمان مدل گودوين: مديريت بهبود بهروري خودمان، شغلمان ، سازمانمان ابعاد و وجوه انساني بعد هنري مشاركت صفا- آرامش روش ارتباطات اهداف فردي خواسته ها نگرش - انگيزش ابزارها و تكنيكهاي مهندسي بعد و روشهاي سازمان يافته عملي الگو ها ي حل مسئله راه حلهاي ممكن مطالعه كار استقرار ماشين آْلات روشهاي كنترل، برنامه ريزي زمان بندي سيستم ها تيم هاي خلاق كاري برنامه و فعاليتهاي دقيق برنامه و زمان بندي شده عملي برنامه هاي آموزشي آموزش كاربردي سرپرستان برنامه ريزي بلند مدت سياستها، خط مشي ها استراتژيها نتايج درست و انجام دادن برنامه ها درك،همكاري، كار گروهي رشد فردي، افزايش سود، رشد سازماني اثر بخشي كلي

مدل هر شاور و راش: در اين الگو با استفاده از نظريه ((هرزبرگ)) روابط ميان عوامل مربوط به سازمان و خود شخص،همراه با سازوكار تاخيري در بلند مدت و كوتاه مدت نشان داده شده اند. علائم مورد استفاده در مدل: مكانيزم تاخيري عوامل مر بوط به سازمان كنترل نرخ به جاي سطح عوامل مربوط به شخص تنها در بلند مدت تغيير امكان پذير است

مديريت و جمع آوري داده اداراك نقش پاداش كيفي سرمايه تكنولوژي روش انجام كار توانايي مهارت سطح كاركرد قابل دسترس عملكرد اندازه گيري عملكرد پاداش كمي محتوي طرح تقسيم سود عوامل بهداشتي واكنش شخصي همقطاران و مقامهاي بالاتر اثر تعديل رفتار تلاش برحسب وظيفه نگرش اثر متقابل عوامل رضايت شغلي نسبت تلاش به رضايت شرايط كاري اهداف مربوط به شركت اهداف شخصي شخصيت سازماني روشهاي نظارت انرژي جسمي و روحي ارتباطات و درگير شدن در كار تلاش براي تغييرمند نسبت تلاش به دستمزد تغيير اختيارات و دستورالعمها

تنظيم نتايج و توزيع آنها استراتژي استوارت: جلسات گروه اسمي و تعيين فرصتهايي براي بهبود بهره وري تنظيم نتايج و توزيع آنها بين شركت كنندگان جلسه تماس انجام كار جمع آوري ستاده ها خلاصه و مرتبط نمودن آنها براي مديريت عالي تصميم مديريت عالي خرده گروهها خرده گروه1 خرده گروهK استفاده مناسب از استراتژي P/s استفاده مناسب از استراتژي P/s ارائه پيشنهادات نهايي تصميم مديريت عالي خير {Oj+1…….} خير {OK+1} {O 1 , …………Oj } ارزيابي مسئوليت اجرائي بله {O1, O2, OK} اجرا تنظيم فعاليتها نظارت

الگوريتم آگاروال: در اين رويكرد مجموعه اقداماتي به شرح زير براي بهبود بهروه وري در سازمان بايد صورت پذيرد: تعيين اهداف و تقدم و تاخر آنها نسبت به همديگر مشخص كردن ملاك و معياري براي ستاده ها با توجه به محدوديتهاي سازماني تهيه و تدارك برنامه هاي عملي حذف موانع شناخته شده بر سر راه بهبود بهره وري تكميل روش اندازه گيري بهره وري و محاسبه بهره وري بر مبناي قيمت سال پايه اجراي برنامه هاي عملي برانگيختن كارگران و سرپرستان براي دستيابي به بهره وري بيشتر ايجاد و حفظ روند فزاينده تلاشها در جهت حركت بهره وري بررسي نتايج فعاليتها در فرهنگ سازماني

مدل تحليلي بهبود توسعه(APIM): Analytical Productivity Improvement Model جمع آوري اطلاعات محاسبه تغييرات بهره وري كلي و ايجاد فايلهاي اطلاعاتي تعيين ضرايب بهبود بهره وري ارزيابي ضرايب بهبود بهر ه وري و استفاده از روشها انتخاب نهايي روشهاي بهبود بهره وري اجراي روشهاي انتخاب شده

الگوريتم مدل تحليلي بهبود توسعه: جمع آوري داده ها محاسبه تغييرات بهره وري كلي و بنا نهادن فايلهاي اطلاعاتي تحليل رگرسيون جهت تعيين ضرايب بهبود بهره وري بله خير 0> ضرايب بهبود بهره روي بررسي اثر بخشي روشها با توجه به ضرايب منفي انتخاب روشهاي كانديد براي بهبود بهره وري فرموله كردن برنامه ريزي عدد صحيح تحليل حساسيت اجراي تكنيك منتخب انتخاب روش نهايي

مدل كرست: در اين مدل عواملي كه در بهبود بهره وري نيروي انساني مطرح هستند، در قالب كلمه CREST”“ تنظيم شده اند و توصيه مي شود كه وضعيت آنها در جهت بهبود تغيير مثبت پيدا كند. C= Commitment & Communication (تعهد و ارتباطات) R= Respect (احترام ، بزرگداشت) E= Enthusiasm (جديت) S= Security & Support (امنيت و حمايت) T=training (آموزش كاربردي)

چهارده عامل براي بهبود توسعه: براي دراز مدت برنامه ريزي كن نه براي ماه يا سال آينده به صرف كيفيت كالاي خود، از خود راضي نباش براي فرآيند توليد خود يك سيستم كنترل كيفيت آماري ايجاد كن و از عرضه كنندگان مواد اوليه خود ،نيز اين كار را بخواه، حتي اگر هزينه بيشتري را در كوتاه مدت متحمل شوي فقط با چند عرضه كننده مناسب مواد ارتباط داشته باش هميشه اين سوال را از خود بكن: آيا مشكلات من در سيستم از يك بخش خاص توليدي است يا ناشي از تمام فرآيند توليد؟ كارگران خود را براي انجام خواسته هاي خود آموزش دهيد كيفيت كار سرپرستان توليد را بالا ببريد

چهارده عامل براي بهبود توسعه: 8- ترس را از خود دور كنيد 9- دواير توليدي خود را تشويق كنيد به جاي تمركز بر هدفهاي بخش خود، با يكديگر كار كنند 10- غرق در هدفهاي كمي مانند شعار عمومي ((ضايعات صفر)) نشويد. 11- از كارگران انجام كار با كيفيت عالي را بخواهيدنه حاضر شدن به موقع و خروج به موقع از محيط كار 12- كارگران و كاركنان خود را براي درك روشهاي آماري آموزش دهيد 13- كارگران خود را براي فراگيري مهارت جديد مورد نياز آموزش دهيد 14- مديريت عالي شركت را مسئول اجراي اين سيزده اصل كنيد