სალომე მინდორაშვილი, თინათინ ჭინჭარაული სენსორული ინტეგრაციის დარღვევა და განმეორებადი ქცევები დაუნის სინდრომისა და აუტიზმის მქონე ბავშვებში სალომე მინდორაშვილი, თინათინ ჭინჭარაული ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ბავშვის განვითარების ინსტიტუტი, დ.უზნაძის ფსიქოლოგიის ინსტიტუტი 02.12.2016

160 ბავშვიდან 1-ს აქვს აუტიზმი (WHO-ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია, 2016) 68 ბავშვიდან 1-ს აქვს აუტიზმი ( CDC- დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრი, 2015)

განმეორებადი ქცევები- სხეულის განმეორებადი მოძრაობა, რიტუალური მოქმედება, პოზა ან საუბარი სოციალური ფუნქციის გარეშე (Rapp; Vollmer at al. 2005) განმეორებადი ქცევების გამოვლენის დროს ბავშვი წყვეტს გარე სამყაროსთან კონტაქტს,რაც ხელს უშლის ახალი უნარების ათვისებაში (Lanovaz at al. 2013) გამომწვევ მიზეზად სხვადასხვა მიზეზებს შორის განიხილება: სოციალური დეპრივაცია სენსორული ინტეგრაციის დარღვევა

სენსორული ინტეგრაცია - ინფორმაციის მიღება და გადამუშავება სხვადასხვა სენსორული არხების მიერ. დარღვეული სენსორული ინტეგრაციის ფონზე ბავშვებს ხშირად აქვთ თვითმასტიმულირებელი, უჩვეულო ქცევები არსებობს ურთიერთკავშირი აუტიზმისთვის დამახასიათებელ განმეორებად ქცევებსა და სენსორული ინტეგრაციის დარღვევას შორის განმეორებადი მოქმედებები დამახასიათებელია: აუტიზმის მქონე ბავშვთა 72% დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვთა 63%

კვლევის მიზნები შეფასდეს აუტიზმისა და დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვთა სენსორული ინტეგრაციის პროფილი; შემოწმდეს კავშირი სენსორული ინტეგრაციის დარღვევის დონესა და განმეორებით ქცევებს შორის დაუნის სინდრომისა და აუტიზმის შემთხვევაში; შემოწმდეს აუტიზმისა და დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვთა ფუნქციონირების დონესა და განმეორებადი ქცევების ხარისხს შორის კავშირი; შეფასდეს აუტიზმისა და დაუნის სინდრომისათვის დამახასიათებელი სენსორული ინტეგრაციის დარღვევასა და განმეორადი ქცევების გამოვლენას შორის არსებული მსგავსება-განსხვავებები

კვლევის მეთოდი რაოდენობრივი კვლევის დიზაინი კორელაციური კვლევა კვლევის მონაწილეები 30 აუტიზმის მქონე ბავშვი 30 დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვი

გამოყენებული ინსტრუმენტები: The Autism Spectrum Rating Scales (ASRS); Repetitive Behaviors Questionnaire 2 (RBQ-2) The Autism Treatment Evaluation Checklist (ATEC). The infant/toddles sensory profile (ITSP)

კვლევის შედეგები გამოყენებული ინსტრუმენტების იდენტურ სკალებს შორის აღმოჩნდა კორელაციური კავშირი. კერძოდ: RBQ-ს, ASRS-ის რიგიდულ ქცევებსა და ASRS-ის სტერეოტიპული ქცევების სკალებს შორის დადებითი კორელაცია (r=0.600 r=0.741) ITSP-ისა და ASRS-ის სენსორული მგრძნობლობის სკალას უარყოფითი კორელაცია (r=-0.499) , რაც მოსალოდნელიც იყო რიგიდული ქცევა სტერეოტიპები განმეორებადი ქცევების საერთო ქულა Pearson Correlation 1 .741* .600** Sig. (2-tailed) ,000 .741** .576** სალომე მინდორაშვილი 8/5/2016

კვლევის შედეგები რეგრესიული ანალიზის შედეგად გამოვლინდა, რომ: სენსორული პროფილის ქულა წარმოადგენს განმეორებადი ქცევების პრედიქტორს დაუნის სინდრომის შემთხვევაში (f=0.638) სენსორული პროფილის ქულა წარმოადგენს განმეორებადი ქცევების პრედიქტორს აუტიზმის შემთხვევაში (f=0.982) ფუნქციონირების დონე კორელაციაშია დაუნის სინდრომისთვის დამახასიათებელ განმეორებად ქცევებთან (r=0.278)

კვლევის შედეგები გამოვლინდა სანდო განსხვავება აუტიზმისა და დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვთა ASRS-ის შემდეგ სკალებს შორის: უჩვეულო ქცევა (p=0.02); რიგიდული ქცევა (p=0.05); სტერეოტიპები (p=0.02); სენსორული მგრძნობელობა (p=0.00)

დასკვნები ჩვენი კვლევის შედეგები თანხვედრაშია საერთაშორისო კვლევებთან, რომელთა მიხედვითაც განმეორებადი ქცევების გამოვლენის ერთ- ერთი მნიშვნელოვანი პრედიქტორი სენსორული ინტეგრაციის დარღვევაა. კვლევაში გამოიკვეთა გარკვეული ურთიერთკავშირი დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვთა ფუნქციონირების დონესა და მათთვის დამასახიათებელ განმეორებად ქცევებს შორის კვლევაში არ გამოვლინდა ფუნქციონირების დონესა და აუტიზმისათვის დამახასიათებელ განმეორებად ქცევებს შორის კავშირი

კვლევის შეზღუდვები/რეკომედაციები ჩვენს კვლევაში არ გაგვიმახვილებია ყურადღება სენსორული აღქმის ზღურბლებსა და განმეორებად ქცევებს შორის კავშირზე. არის თუ არა რაიმე განსხვავება მაღალი და დაბალი ზღურბლის მქონე ბავშვთა მიერ გამოვლენილ განმეორებად ქცევებს შორის. დაუნის სინდრომის შემთხვევაში ფუნქციონირების დონესა და განმეორებად ქცევებს შორის გამოვლენილი ურთიერთკავშირი კარგ საფუძველს იძლევა კვლევის ამ მიმართულებით გასაგრძელებლად.

გმადლობთ ყურადღებისთვის! გმადლობთ ყურადღებისთვის!