Karapatang Pantao: isang Pag-aaral Inihanda ng ESCR-Asia, Inc.

Pagbati Magandang umaga po sa inyong lahat! Kumusta po kayo?

Tayong lahat ay TAO! May dignidad… May sariling isip at kakayahan… At may likas at di-maipagkakait na MGA KARAPATAN!

Ano ang karapatan? Hanapin ang isang partner. Magbahaginan kayo sa pagkakaunawa ninyo tungkol sa karapatan. Magbahagi sa malaking grupo.

Saan ito nanggaling? Muli maghanap ng partner (bagong partner). Magbahagi tungkol sa tanong na ito. Magbahagi sa malaking grupo.

Anu-ano ang mga ito? Magbuo ng isang grupo na may tatlo o apat na kasapi. Ilista ang mga karapatan na alam ninyo. Magbahagi sa malaking grupo.

Mga Katangian ng mga Karapatang Pantao 1. Likas at di-maipagkait (inherent & inalienable) 2. Magkakawing (interdependent/interrelated) 3. Hindi mapaghiwalay (indivisible) 4. Unibersal (universal) 5. Mapagkalinga sa mga grupong lantad sa pinsala (attention to vulnerable groups) 6. Nagsasakapangyarihan (empowerment) 7. Nagpapantay-pantay (equality)

Mga Katangian… 8. Makatarungan (equity) 9. Walang diskriminasyon (non-discriminatory) 10. May pananagutan (accountability) 11. Mabuting pamamahala (good governance) 12. Pagiging independiyente ng hudikatura (independence of the judiciary) 13. Kapasidad sa pagsasabatas (legislative capacity) 14. Partisipasyon ng mamamayan (people’s participation) 15. Pagiging hayagan (transparency)

Isang Maikling Paglalahad UDHR – Sinang-ayunan ng Pilipinas noong 1948 (Universal Declaration of Human Rights) - sinasaad dito ang mga karapatang pulitikal, sibil, pang-ekonomiya, panlipunan at pangkultura - hindi siya kasunduan kundi deklarasyon lamang

ICCPR (Kasunduang Internasyonal Hinggil sa mga Karapatang Sibil at Pampulitika) - nilagda at ni-ratify ng Pilipinas noong 1987 - dito ipinahayag ang mga karapatang pulitikal at sibil ng mga tao - kapag nilagda at niratipika, nagiging “treaty” – isang kasunduan ng Pilipinas at ng UN

Palalahad pa rin… ICESCR (Kasunduang Internasyonal Hinggil sa Mga Krapatang Pang-ekonomiya, Panlipunan at Pangkultura) - nilagda at ni-ratify ng Pilipinas noong 1976 - dito sinulat ang mga karapatang pang-ekonomiya, panlipunan at pangkultura. *** Ang UDHR, ICCPR at ICESCR ay ginawa sa UN Headquarters sa Lungsod ng New York, U.S.A.

Ang ICESCR Ekonomiya Anu-ano ang mga isyu ninyo na may kinalaman sa trabaho, sa seguridad? Pakisulat sa metacard at idikit sa manila paper.

Ang ICESCR Panlipunan Anu-ano ang mga isyu ninyo na may kinalaman sa pamilya, sa pabahay, sa pagkain, sa kalusugan, sa edukasyon? Pakisulat sa sa metacard at idikit sa manila paper.

Ang ICESCR Kultura Anu-ano ang mga isyu ninyo tungkol sa tradisyon, pangkaraniwang kultura, mapanlikhang gawain? Pakisulat sa metacard at idikit sa manila paper.

Maikling Talakayan Maari po bang ilista ang mga aspeto ng trabaho ng isang mangingisda? Anu-anong klaseng trabaho ang pinapasukan ng mga miyembro/kamag-anak ng pamilya ng isang mangingisda? Pakisulat sa manila paper.

Isa na namang Pagalalahad Mga karapatan pang-ekonomiya * karapatang makapagtrabaho: “Ang bawat isa ay dapat makapagtrabaho ayon sa malaya niyang kagustuhan, nang maitaguyod ang sarili at pamilya.” - trabaho ang pinakamahalagang panlipunang proteksyon para sa mga mamamayan sapagkat nabibigyan tayo ng pagkakataon upang makalikom ng pera para matustusan ang pang-araw-araw na pangangailangan

Paglalahad… karapatan sa maayos na kondisyon sa pagtatrabaho - makatarungan at maayos na kondisyon sa paggawa - makatwirang sahod para sa disenteng pamumuhay - kaligtasan at kaayusan para di masakripisyo ang kalusugan at kapasidad

Paglalahad pa rin… * karapatang bumuo at sumali sa mga unyon * karapatan sa panlipunang seguridad (social security) - alinsunod sa Saligang Batas ng Pilipinas, kailangang saklaw ng social security ang lahat ng klase ng manggagawa Mga Tanong: - May SSS ba kayo? - May PhilHealth ba kayo?

Dalawang Gawain 1. Menu sa Tanghalian 2. Pangarap na Bahay

Balik sa Paglalahad Mga karapatang panlipunan… * karapatan sa tamang antas ng pamumuhay: sapat na pagkain … - nariyan lamang (available) - sapat para sa isang pamilya: 3 kainan sa isang araw - masustansya, walang bawal na sangkap - angkop sa kultura ng pamayanan

…sapat na damit - angkop sa pamumuhay … at sapat na pabahay - angkop sa klima, lugar at kultura ng pamayanan - seguridad sa pamamahay Bagamat di binabanggit dito kundi sa Convention on the Rights of the Child, mayroon rin tayong karapatan sa patubig… sapat, malinis, sapat sa paggamit sa bahay…

Dalawang Gawain Tag-ulan, tag-init: anu-ano ang mga sakit? Antas ng edukasyon ninyo? Ang inaasahan sa mga anak?

Paglalahad pa rin… Mga karapatang panlipunan: * karapatan sa kalusugang pisikal at mental - karapatan ng bawat isa na magtamasa ng pinakamataas na antas ng kalusugang pisikal at mental.. - kailangang may matakbuhang serbisyong medikal ang lahat ng indibidwal kung sila’y makasakit… - mahalaga rin ang kalusugang mental/psychological/emotional…

* karapatan sa edukasyon - karapatan ng bawat isa ang makapag-aral. - libreng edukasyon primarya - dapat tiyakin din ng pamahalaan na ang edukasyong sekondarya ay natatamo ng bawat isa. - mahahalagang katangian ng isang mahusay na edukasyon: nariayn lamang (available), naaabot ng lahat (accessible), katanggap-tanggap (acceptable) at naiaangkop sa sitwasyon ng mga tao (adaptable)

Isang Gawain Anu-ano ang mga tradisyon ninyo na galing pa sa mga ninuno ninyo? - mga sayaw? mga kanta? mga talumpati? - mga tradisyon sa panganganak, pag-aasawa, atbp.

Paglalahad pa rin Mga karapatang pang-kultura: “…para makibahagi sa pangkulturang aspeto ng pamumuhay at sa pagtatamasa ng benepisyong dulot ng pag-unlad ng syensya at teknolohiya.” Mga halimbawa na benepisyo ng teknolohiya: TV, cellphone, internet, cd/vcd/dvd…

Obligasyon ng Pamahalaan 1. Tungkuling Gumalang - di maaring pagkaitan ng gobyerno ang mga pamayanan ng mga pangunahing pasilidad para sa kulusugan. 2. Tungkuling Magpatupad - may kinalaman sa mga dapat gawin ng pamahalaan upang di malabag ang mga karapatan ng mga tao. 3. Tungkuling Magtanggol - inoobliga nito ang pamahalaan na magkaroon ng sistemang titiyak na ang mga karapatan ng lahat ay nakakamit.

Dalawang Kategorya ng Paglabag 1. Pagkabigong makamit ang mga karapatan (failure to progressively realize) H: kung ang isang ahensya ng gobyerno ay hindi nakapaglaan ng badyet para sa batayang serbisyong panlipunan 2. Diskriminasyon sa pagkakamit ng mga karapatan. H: ang di pagbibigay ng magkaparis na serbisyong pangkalusugan sa mga batang babae at lalaki.

TANONG Ngayon na alam na ninyo ang iilang mahalagang karapatan, makatutulong ba ang mga ito sa inyo? Paano? - Pakisulat sa papel ang iilang mga mungkahing aksyon o gawain…

Sana’y nakatulong po ang simpleng modyul na ito sa pag-unawa ninyo ng mga karapatang pantao na meron tayong lahat. Kami’y nagagalak sa pagkakataong ito na makihalubilo sa inyo at maibahagi ang kaalaman namin tungkol sa karapatang pantao. MARAMING SALAMAT PO!!!