Isfahan University of Medical Sciences رویکردی جدید برای ملاکهای تشخیصی DSM-IV-TR برای تشخیص اختلال اعتیاد به اینترنت(IAD) در جامعه کاربران ایرانی Seyyed Salman Alavi Isfahan University of Medical Sciences Other coleagues : Fereshteh Jannatifard, ,Mehdi Eslamy

به نظر می رسد اینترنت به تدریج قسمت زیادی از زندگی روزانه افراد به خصوص جوانان را اشغال می نماید و هر سال گزارش های بیشتری در زمینه اختلال اعتیاد به اینترنت (IAD)منتشر می شود . در این پژوهش به بررسی ملاکهای تشخیصی DSM-IV-TR درباره تشخیص اختلال اعتیاد به اینترنت(IAD) در جامعه کاربران ایرانی و بر اساس فرهنگ جامعه پرداخته می شود. براساس نظریه پیل (1975)، بعضی از متخصصین تعدادی ملاکهای تشخیصی برای اعتیاد رفتاری (که اعتیاد به اینترنت، کامپیوتر و بازیهای ویدئوئی را هم شامل می شود) ارائه کرده اند. اولین آنها گودمن (1990) بود، بعد از آن گریفتز (1996) و همکارانش ملاکهایی تشخیصی برای اعتیاد رفتاری ارائه دادند براساس نظریه پیل (1975)، بعضی از متخصصین تعدادی ملاکهای تشخیصی برای اعتیاد رفتاری (که اعتیاد به اینترنت، کامپیوتر و بازیهای ویدئوئی را هم شامل می شود) ارائه کرده اند. اولین آنها گودمن (1990) بود.5، بعد از آن گریفتز (1996) و همکارانش ملاکهایی تشخیصی برای اعتیاد رفتاری ارائه دادند

ملاکهای تشخیصی برای اعتیاد رفتاری نظریه گودمن (1990) 1) اشتغال ذهنی زیاد در مورد انجام رفتار مورد نظر 2) بیش از زمان پیش بینی شده که فرد قصد دارد، رفتاری را انجام دهد 3) تلاش برای کاهش، کنترل و توقف رفتار موردنظر 4) بیش از زمان لازم وقت صرف رفتار می شود و در هنگام توقف رفتار فرد قصد بازگشت و مشغول شدن به آن کار را دارد) 5) فرد بایستی وظائف شغلی، تحصیلی، خانوادگی و اجتماعی خود را انجام دهد اما فقط یک رفتار مشخص را مدام انجام می دهد 6) فعالیتهای مهم اجتماعی، شغلی یا تفریحی فرد بخاطر انجام آن رفتار کاهش پیدا می کند. 7- استمرار انجام رفتار، علی رغم اینکه فرد می داند در اثر انجام آن رفتار مشکلات بدنی، روانی، مالی و اجتماعی پیدا می کند. 8- تحمل: نیاز و افزایش انجام رفتار برای بدست آوردن احساس رضایت یا آرامش 9- اگر فرد نتواند آن رفتار را انجام دهد احساس بی قراری و ناآرامی می کند بعضی از این نشانه های بی قراری بایستی حداقل یک ماه ادامه داشته باشد یا در یک دوره طولانی مدت رخ دهد.

ملاکهای تشخیصی گریفتز برای تشخیص اعتیاد به اینترنت اعتیاد به اینترنت به عنوان اعتیاد رفتاری(Behavioral addiction) مانند اعتیاد به قمار ،پرخوری و... درنظرگرفته می شود و فرد نه به ماده بلکه به تمام آنچه که در کامپیوتر و اینترنت انجام می دهد یا به احساسی که در هنگام انجام آن به او دست می دهد معتاد می شود. براساس این دیدگاه این اعتیاد رفتاری دارای اجزاء زیر است : 1- برجستگی (Salience) : فعالیتی معین مهمترین فعالیت زندگی یک شخص می شود. 2- تغییر خلق (Mood modification ): تجربیات ذهنی مانند جنب و جوش و نشئگی، حالت آرام بخش یا تخدیرکننده . 3- تحمل: (Tolerance) :انجام آن رفتار بطور گسترده و روزافزون برای رسیدن به رضایت بیشتر 4- نشانه های کناره گیری یا ترک (Withdrawal Symptoms ): احساسات ناخوشایند (نظیر بدخلقی و بی قراری) یا اثرات فیزیکی ناخوشایند 5- تعارض (Conflict) :تعارض بین شخصی و تعارض درون فردی 6- بازگشت یا عود (Relapse):تمایل برای تکرار حالتهای قبلی فعالیت معین بعد از زمانی که شخص آن رفتار را انجام ندهد.

ملاکهای تشخیصی برای استفاده مشکل آفرین از اینترنت بردوولف (2001) 5 ملاک زیر بایستی وجود داشته باشد (5 ملاک یانگ) 1) اشتغال ذهنی در مورد اینترنت (فکر کردن دربارۀ اتصال قبلی به اینترنت و انتظار کشیدن برای اتصال مجدد بعدی) 2) احساس به گذراندن زمان بیشتر در اینترنت برای به دست آوردن میزان رضایت بیشتر از آن 3) عدم موفقیت در کنترل، توقف یا کم کردن استفاده از اینترنت 4) به هنگام قطع و یا کم کردن استفاده از اینترنت احساس ناآرامی، افسردگی یا بدخلقی کردن 5) فرد بیشتر از زمانی که قصد دارد از اینترنت استفاده می کند حداقل یک مورد از موارد زیر به انضمام 5 مورد قبل : 6) از دست دادن فرصتهای مهم شغلی و از بین رفتن روابط اجتماعی به خاطر استفاده از اینترنت 7) دروغگویی و پنهان کاری از اعضای خانواده، روان درمانگر و دیگران در مورد مدت زمان استفاده از اینترنت 8) استفاده از اینترنت بعنوان راهی برای فرار از مشکلات یا تسلی بخشیدن به مسائلی مانند احساس بی قراری، احساس گناه، افسردگی و اضطراب

روش اجرا پژوهش حاضر توصيفي – تحلیلی از نوع مقطعی بود. ابتدا تمامی ملاکهای تشخیصی برای اعتیاد به اینترنت که در متون علمی طی سالهای 2000-2009ذکرشده بود جمع آوری شد سپس نمونه های پژوهش حاضر بر اساس ملاك تشخيصي اعتياد اينترنتي مبتنی بر DSM-IV-TR مورد مصاحبه روانپزشکی قرارگرفتند . پس از آن تمامی متن مصاحبه مجدداً توسط متخصص دیگری ارزیابی شد.بعد از جمع آوری اطلاعات . روایی و پایایی متن مصاحبه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.

نتایج(Results) برای تعیین پایایی این ملاکها ازروش ضریب توافق بین ارزیابی کنندگان یا ضریب کاپا(Kappa) استفاده شد.به این منظور ابتدا نمونه های پژوهش بر اساس ملاك تشخيصي اعتياد اينترنتي مبتنی بر DSM-IV-TR مورد ارزیابی گرفتند،سپس متن مصاحبه انجام شده مجدداً توسط یک نفر متخصص دیگر نمره گذاری شده ودو متخصص، ارزیابی خود را بطور جداگانه انجام دادند. ضریب توافق بین دو متخصص در تشخیص اختلال اعتیاد به اینترنت برابر با 80/0 محاسبه شد که در سطح p<0/01 معنی دار است.

برای تعیین پایایی بیرونی از روش Test-Retestو بعد از فاصله زمانی کوتاهی (دو هفته)، مصاحبه مجدداً بطور جداگانه بر روی 40 نفر اجراشد . با محاسبه ضریب همبستگی مقدار آن 74/0 محاسبه بود که از نظر آماری در سطح p<0/01 معنی دار است. برای محاسبه روایی متن مصاحبه تشخیصی اختلال اعتیاد به اینترنت از روش روایی محتوایی استفاده شد لذا آزمون پس از ویرایش و تصحیح به 10 نفر متخصص داده شد متخصصان متن این پرسشنامه را با ملاکهای تشخیصی DSM-IV-TR برای تشخیص اعتیاد اینترنتی بررسی کرده و روایی محتوای آن را تایید کردند.

بحث و نتیجه گیری(Conclusion) نتایج حاکی است که به دلیل شرائط فرهنگی جامعه ما روابط بین افراد ممکن است بیشتر از طریق اینترنت و «محیطهای چت روم» انجام گیرد ،همچنین «هزینه استفاده از اینترنت» در کشور ما بیشتر از سایر کشورهاست و این دو عامل در زمینه اعتیاد به اینترنت مشهود می باشد لذا پیشنهاد افزایش این دو آیتم به سوالات متن مصاحبه داده می شود Have a nice day !

البته علی رغم تحقیقات گسترده ای که در سالهای اخیر پیرامون اعتیاد به اینترنت صورت گرفته است ، در این زمینه هنوز توافق جامعی در مورد ملاکهای تشخیصی بین متخصصان این رشته قرارنگرفته است اما بطور کلی همانگونه که ذکرشد این اختلال نوعی استفاده از اینترنت است که بتواند مشکلات روانشناختی ، اجتماعی ،درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجادکند و طبق پژوهشهایی که در چند سال اخیر توسط نویسندگان این مقاله انجام شد، برای تشخیص اعتیاد به اینترنت در کشور ما به دلایل شرائط فرهنگی و اقتصادی بایستی استفاده از «محیطهای چت روم (گپ و گفتگو)» و «پرداخت هزینه بسیار برای استفاده از اینترنت» را هم مد نظر قرار دهیم .

References 1)Arashloo H.The survey and comparison of internet on identity and mental health.(MA dissertation of psychology).Azad University of Roodehen branch.2006[in Persian] 2)Kaplan BJ & Sadock VA.Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences/Clinical Psychiatry, 10th Edition . New York.2007 3)Vaugeois P. Cyberaddiction : Fundamentals and Perspectives ,centre quebecois de lutte aux dependances .2006.Quebec,Canada 4)Alavi SS,Janattifard F,Haghighi M,Eslami M. Comparison behavioral addiction symptoms with substance addiction correspondence view of psychiatry and psychology.Iranian Congress of Addiction,Poisoning and Nursing Care,Mashhad University of Medical Sciences,Imam Reza Hospital,27-29 Oct 2010 5)Goodman, A.Addiction: definition and implications, British Journal of Addiction, 1990;85, 1403-1408. 6)Griffiths, M. Nicotione, tobacco and addiction, Nature, 1996;384:18. 7) Omidvar A,Saremy A.Description,Ethiology,prevention,treatment & scales of assessment internet addiction test .Mashhad.Tamrin.2002.(in Persian) 8) Murali V ,George S.Lost online : an overview of internet addiction.Advances in Psychiatric Treatment.2007; 13:24-30 9) Beard, K. W., Wolf, E.M. Modification in the proposed diagnostic criteria for internet addiction. Cyberpsychology and Behavior, 2001; 4:377-383. 9) KEITH W. BEARD, Internet Addiction: AReview of Current Assessment Techniques and Potential Assessment Questions. CYBERPSYCHOLOGY & BEHAVIOR ,2005;8(1): 7-15 10)Shapira, N. A., Lessig, M.C., Goldsmith, T. D., Szabo, S.T., Lazoritz, M., Gold, M.S., Stein, D.J. Problematic Internet use: proposed classification and diagnostic criteria, Depression and Anxiety, 2003;17:207-216. 11) Atmaca Murad,A case of Prob;emetic internet use successfully treated with an SSRI-antipsychotic combination.Progress in Neuro –Psychopharmacology & Biological Psychitry.2007;31:961-962 12) Alavi SS. Evaluation of Diagnostic Criteria of DSM-TV-TR for Diagnosis IAD(Internet Addiction Disorder) and the survey of prevalence IAD in Isfahanian Internet Users correspondence demographic properties ..Final report.No289031.Vice Chancellery for Research.Isfahan University of Medical Sciences.2009