فصل نهم از کتاب طراحی آموزشی تألیف :آر.ام گانیه فصل نهم از کتاب طراحی آموزشی تألیف :آر.ام گانیه استاد مربوطه : جناب آقای دکترمحمد جواد کرم افروز دانشجو : نوری براری طراحی توالی آموزش
طراحی توالی آموزش تعریف دوره آموزشی یا برنامه درسی : به مجموعه ای از قابلیت ها که برای یک یا چند غایت آموزشی کنار هم آورده می شوند . دوروش طراحی توالی آموزش : 1-ترتیب مهارت ها باید از مهارت های ساده (پیش نیاز ) به مهارت های پیچیده(آماج)آورده شوند . 2- بر طبق نظر یه شرح و بسط باید ابتدا چکیده (تعمیم) یک مفهوم یا اصل را ارائه داده و سپس گسترش یا بسط یافته چکیده ارائه گردد.
انواع بازده های عملکردی در طراحی یک دوره آموزشی : نوع بازده یاد گیری شرح مثال هدف های مادام العمر (life long): استفاده مداوم از آموختنی ها را بعد از پایان دوره و در آینده نشان میدهند مواظبت از گیاهان و جلوگیری از شکستن درختان به علت دانش که در باره سود مندی آنها یاد گرفته است. هدف های پایانی دوره (end of course objective): عملکرد مورد انتظار فوری بعد از پایان دوره – طبقه بندی موجودات زنده بعد از پایان تدریس کتاب
دسته ای از اهداف که جزئی از کل دوره را تشکیل داد ه اند را نشان می دهد نوع بازده یاد گیری شرح مثال هدف های بخش (unite objective): دسته ای از اهداف که جزئی از کل دوره را تشکیل داد ه اند را نشان می دهد وظایف هر یک از قسمت های تشکیل دهنده گیاهان را توضیح می دهد. هدف های مشخص عملکردی(specific performance objectives): های کسب شده مشخص در ضمن بخشی از آموزش هستند که معمولا ارزشیابی های تکوینی ،مستمر و پایانی این دسته از اهداف را مورد سئوال قرار می دهند دو نوع ساقه را نام ببرید هدف های توانا ساز (enabling objective): که همان پیش نیاز ها ی اساسی و پشتیبان برای شروع درس می باشند تفاوت موجودات زنده و غیر زنده را فهرست نماید.
توالی دوره یا برنامه درسی: مهمترین پرسشی که باید در این مرحله پاسخ داده شود این است که بخش های تشکیل دهنده یک دوره به چه ترتیبی باید ارائه شوند و وضعیت تقدم و تأخر آنها به چه صورتی باید باشد؟ درواقع هر بخش بایدپیش نیاز های درس بعد را پوشش دهد(هدف آماج این درس ،هدف پیش نیاز برای درس بعدی باشد).برای ارائه توای دوره از بالا به پایین می توان بر طبق نمودار زیر عمل نمود:
نقشه دوره نقشه هربخش شناسایی درسها نقشه درس
نقشه دوره برای طرح ریزی نقشه دوره می توان از مدل رژلوث و استین استفادده نمود : بر طبق این مدل ابتدا چند اندیشه کلی ،ساده و اساسی درس که آنها را مظهر می گویند اورده می شوند.در مرحله بعدبا ارائه اندیشه های مفصل تر آنچه در مظهر آمده است بیشتر روشن می گردد. در مرحله سوم مطالب اورده شده مرور و خلاصه می شوند.در مرحله آخر بین مطالب جدید و مطالبی که از قبل اموخته شده اند ارتباط برقرار می گردد و دوبار ه چرخه با ارائه مظهر جدید تکرار می گردد
نقشه هربخش مهمترین فعالیت در این مرحله تعیین اهداف عملکردی هر بخش است .این کار به ما کمک می کند تا در مرحله بعد درس ها را شناسایی کنیم. در نقشه بخش روابط بین هدف ها در حیطه های مختلف بازده های یادگیری نشان داده می شوند. نقشه بخش جزئیات بیشتری نسبت به نقشه دوره را دارا است به طوری که اگرنقشه دوره را به یک کره جغرافیایی تشبیه کنیم ،نقشه بخش به ما نند نقشه یک کشور است
شناسایی درسها اگر قسمت قبلی به خوبی اجرا شده باشد کار در این قسمت آسان تر می شود.در این قسمت بهتر است به جای اصرار بر گنجاندن انواع بازده های یادگیری،درس ها را حول اهداف عملکردی طرح ریزی کنیم برای این امر رعایت این نکات ضروری است :1-یادگیری درس جدید با مجموعه یادگیری های قبلی پشتیبانی گردد.2-تحلیل یادگیری برای تعیین ترتیب تدریس درس ها3-حذف هدف های نامربوط یا انتقال آنها به درس های بعدی
نقشه درس در مقایسه با مراحل قبلی این مرحله جزئیات بیشتری را در خود دارد اگر نقشه بخش را مانند نقشه یک کشور فرض کنیم نقشه درس مانند نقشه یک استان و راههای آن است.معمولا در این بخش چند هدف ازهدف های بخش را داراست.ویژگی مهم این بخش داشتن اهداف جزئی برای رسیدن به هدف آماج است که معمولا به دوروش این اهداف جزئی روشن می گردند:الف)با پاسخ به این سئوال که یادگیرنده چه چیزی را باید بداند تا به این مهارت دست پیدا کند؟ب)به وسیله راههای شکست یادگیرنده در یک برنامه اجراشده
ادغام هدف های چند گانه درس : بیشتر اوقات یک درس می تواند چندین هدف آموزشی و یا حتی چندین نوع هدف آموزشی را برآورده سازد. ادغام هدفهای نگرشی و شناختی در طراحی آموزشی بسیار معمول است. مانند : آموزش اکسید اسیون در درس شیمی که یک درشناختی باه همرا شدن با یک هدف نگرشی مانند رعایت فرد در کاربرد و کار با مواد شیمیایی هنگام استفاده از انها و یا در اموزش بزرگسالان.
طرحواره هدف : برای رسیدن به هدف اقدام لازم است . اقدام فعالیت هدفمندی است که یادگیرنده به آن مشغول است و نتیجه اقدام رسیدن به غایت است .اقدم یک بازنمایی و فعالیت بیرونی است که نتیجه آن رسیدن به بازنمایی درونی یا غایت است برای رسیدن به غایت (بازنمایی درونی ) طرحواره لازم است .طرحواره غایت را به پیش نیازها متصل می نماید. چگونگی ارتباط پیش نیازها با غایت را به وسیله طرحنامه یا سناریو یا اسکریپت نمایش می دهیم
شکل های طرحواره غایت : 1-معنای صریح: در این نوع طرحواره ،فرد با نام شیئی،ظاهر شیئی، و اجزاء و روابط بین آنها و قواعد وکاربرد آن ارتباط برقرار می کند 2- آشکار ساختن: در این نوع طرحواره نحوه اجرای مراحل یک فرایند، تدریس می گردد 3- کشف کردن: شامل حل مسئله و یافتن یک فرایند نواست
با تشکر از توجه شما