Health Promotion Management

ارتقای سلامت نیازمند توسعه هماهنگ ، موزون و منطقی آموزش سلامت ، حفاظت از سلامت و پیشگیری است Disease prevention Health education Health Preservation Health promotion

حیطه های ارتقای سلامت طب وپیشگیری بهبود عوامل خطر فیزیولوژیک (ایمن سازی، تشخیص زودرس فشارخون، دیابت، سرطان...) سبک زندگی و رفتاری بهبود عوامل خطر رفتاری(سیگار، تغذیه نامناسب، بی تحرکی، استرس.. محیطی و اجتماعی مداخله در تعیین کننده های سلامت در محیط زندگی( عوامل خطر محیطی مانند آلودگی هوا ...، شرایط روانی اجتماعی نامساعد مانند فقر،بیکاری، فقدان خدمات حمایتی...)

The health Iceberg OH-B9

Health Promotion Framework

مدل ارتقای سلامت بیان مشکل ارایه راهکارها ظرفیت سازی اجرای برنامه ارزیابی دستاوردها انتشار نتایج

بیان مشکل تحلیل نیازها و اولویتها تحلیل داده های اپیدمیولوژی و دموگرافی شناسایی اولویتهای سازمانی ، محلی ، منطقه ای و ملی ارزیابی وانتخاب اولویتهای سلامت تحلیل تعیین گرهای رفتاری واجتماعی موضوعات انتخابی

ارایه راهکارها آزمون فرضیه و مدلهای مداخله تحلیل شواهد برنامه های قبلی مشاوره با افراد آگاه محلی آزمون بسترسازمانی ارتقای اهداف (goals and objectives ) برنامه اطمینان از پایداری برنامه و حفظ تغیرات در دراز مدت

ظرفیت سازی بسیج منابع انسانی و مالی برای اجرا ظرفیت سازی از طریق آموزش و توسعه زیرساخت ارتقای نقشهاتوسط افراد کلیدی ایجاد فرصت برای فعالیت توسط ارتقای سطح آگاهی عمومی

اجرای برنامه طرحی برای سازماندهی وظایف ایجاد یک چارچوب زمانی توسعه و پیش آزمون مواد و روش ها توسعه یک استراتژی ارتباطی اجرای برنامه، پوشش آموزشی ، حمایت طلبی وتغییرات منابع و محیط

ارزیابی دستاوردها - ارزیابی دستیابی به اهداف برنامه سواد سلامت و مهارتهای بهداشتی تاثیر واقدام اجتماعی سیاست عمومی سلامت وعملکرد سازمانی دسترسی به منابع تغییرمحیط - ارزیابی دستاوردهای برنامه، شناسایی آموخته ها و محدودیتها سازمانی

انتشار نتایج اگر یافته ها موردانتظار نباشد: - ارزیابی دلایل - تنظیم اجزای برنامه - دوباره تعریف کردن مشکل اگر این برنامه موفقیت آمیز باشد : - پیاده سازی استراتژی های نگهدارنده برنامه -انجام نظارت بر عملکرد - ادامه ارزیابی یافته ها بر اساس اهداف برنامه

Needs Assessmentنیازسنجی آزمون مشخصات جامعه هدایت مشاوره و پژوهش جهت شناخت مشکلات سلامت جمع آوری اطلاعات در مورد موضوع تحلیل اطلاعات و تعیین اولویتها

کاربرد مدل برای نیازسنجی

انواع نیازهای آموزشی در حوزه سلامت . انواع نیازهای آموزشی در حوزه سلامت 1-هنجاری(معیاری) : نیازی است که توسط یک متخصص یا کارشناس بر اساس استانداردهای تخصصی اش تعیین میشود. وضعیت پائینتر از آن استانداردها بدین معنیست که نیازی وجود دارد. این نوع نیاز بر اساس قضاوتهای ارزشی متخصصین حرفه ای است و ممکن است منجر به بروز مشکلاتی شود از آنجمله تغییر عقیده متخصص در بستر زمان و یا تضاد ارزشی بین عقیده متخصص و آموزش گیرندگان. 2- محسوس : نیازی است که احساس میشود. مثلا زنان باردار احساس میکنند به آموزشهای دوران بارداری نیاز دارند. نیازهای محسوس ممکن است متاثر از تصورات آموزش گیرندگان تنها شامل نیازهای در دسترس باشد و یا انتظار بیش از حد را با خود بدنبال داشته باشد. 3-بیان شده : نیاز محسوسی که بصورت تقاضا ابراز شده است.البته همه نیازهای محسوس بیان نمیشوند و از طرفی نیازهای بیان شده ممکن است با نیازهای هنجاری متخصص در تعارض باشند. کمبود فرصت و انگیزه و نیز نبود مهارت ابراز نیاز میتواند از بیان یک نیاز محسوس جلوگیری کند. 4-تطبیقی : با مقایسه بین گروههای مشابهی از مراجعین که برخی آموزش معینی را دریافت میکنند و برخی تحت آموزش نمیباشند تعریف میشود.

انواع نیاز Need type and example Benefits of planning using this data Limitations to be aware of when using this type of data Felt People say they need more GPs People express concern about drug use by teenagers Link with community opinion Only hear from the people who you already see or who will speak up Community may present solutions rather than an issue and therefore may lead to a narrow response Expressed Diabetes self-management group always overbooked Links with community opinion “seen to be doing something” People don’t use what they don’t have Responding to expressed and felt need is unlikely to address the determinants of the health issue Relative Falls prevention program in one town but not another Helps to provide some equity These issues may not apply equally or be of the same priority in this community, particularly if community profiles are not similar The other community may not have “got it right” Can reflect practitioner skills and interest Normative Statistics on prevalence of diseases Broad issues are represented Links with broader policy and therefore may attract resources If respond at a broad level may not address the needs of the most disadvantaged. Data does not reflect the determinants of the health issue in that community

نمونه هایی از نیاز هنجاری و نیاز محسوس Normative Needs: Burden of Disease Data (Mortality) (in order) Felt Needs: Community- Expressed Needs (not in any order) 1. Heart disease 2. Stroke 3. Lung cancer 4. Other respiratory diseases 5. Endocrine disorders 6. Digestive disorders 7. Brain disease 8. Colon cancer 9. Breast cancer 10. Genito-urinary disease Drug abuse Asthma Impact of unemployment Stress Family breakdown Emotional problems Loneliness and isolation Lack of community caring

منابع اطلاعاتی نیازسنجی آموزش بهداشت داده های اپیدمیولوژیک : اطلاعات ضروری در مورد بهداشت افراد جامعه ، علل و عوامل خطر مرتبط با بیماری و در آخر استعداد بالقوه برای پیشگیری و آموزش بهداشت را فراهم می نمایند. شاخصهای اجتماعی و محیطی : مانند مشکل مسکن ، کار و... که ممکن است نشانگر نیاز به آموزش درمواردی از قبیل تنظیم خانواده و ... باشد. دیدگاههای تخصصی و غیرتخصصی : دیدگاههای متخصصین و عموم منعکس کننده تجارب و تصوراتی است که طی سالها بدست آمده اند و نادیده گرفتن آنها غیرعقلانی است. این دیدگاهها را میتوان از بحثهای غیررسمی تا مصاحبه با متخصصین بدست آورد.

نیازسنجی آموزش بهداشتی نیازسنجی آموزشی در حوزه سلامت نیاز به پاسخ به 4 پرسش زیر دارد: 1- نوع نیاز کدامست؟ معیاری ، محسوس ، بیان شده و یا تطبیقی؟ 2- شخص تعیین کننده نیاز کیست؟ متخصص ، آموزش گیرنده یا هردو؟ در بهترین شرایط یک تصمیم مشترک بوسیله آموزش گیرندگان و متخصصین اتخاذ می شود. 3- مدارک و شواهد مبین نیاز کدامند؟ داده های اپیدمیولوژیک ، شاخصهای اجتماعی و یا دیدگاههای تخصصی و غیر تخصصی؟ اصلا آیا نیاز مذکور بصورت کمی قابل برآورد میباشد؟ 4- آیا آموزش بهداشت رفع نیاز می کند؟در واقع دانستن این موضوع ضروریست که در غالب موارد آموزش بهداشت قادر به رفع تمام نیازهای بهداشتی نمی باشد. حتی ممکنست آموزش بهداشت یک پاسخ جزئی به نیاز نیز نباشد.

معیارهای اولویت بندی معیارها برای اولویت بندی کردن نیازها بسته به اینکه چه سطحی ازنظام سلامت در حال انجام نیاز سنجی است می بایست انتخاب گردند. مهمترین موارد شامل: وسعت مشکل (بروز و شیوع مشکل) مرگ و میر و ناتوانی تبعات اجتماعی و اقتصادی مقبولیت اجتماعی و سازمانی حل مشکل فوریت حل مشکل قابلیت دسترسی قابلیت انجام مداخله بویژه موثربودن مداخله آموزشی در حل مشکل اختصاصی بودن مداخله برای نظام سلامت

علل رفتاری: از رفتار افراد در معرض خطر نشات گرفته و باعث بوجود آمدن مشکل شده اند. آموزش سلامت علل غیررفتاری: ناشی از نبود امکانات،دسترسی، تجهیزات یا قوانین و مقررات است. مداخلات غيرآموزشي

تعیین گروه های هدف بالقوه علل رفتاری تعیین گروه های هدف بالقوه تعیین گروه های هدف اختصاصی( بیشترین بروز و شدت مشکل ، گیرنده کمترین حمایت جانبی از سایر ارگانها ، دارا بودن کمترین اطلاعات درباره پیشگیری ، درمعرض بیشترین خطر به دلیل شیوه زندگی)

تعیین اهداف Goals: اهداف دراز مدت آنها معمولا تغییرات طولانی مدت در رفتار یا وضعیت سلامت، و یا تغییرات شرایط اقتصادی و محیطی رابیان میکنند. Objectives: اهداف تنظیمی برای عملیاتی کردن برنامه بیان شرایطی که برای دستیابی به اهداف لازمند و بلافاصله پس از اتمام آن رخ می دهد . آنها عواملی از اهداف کلی را که عامل و یا مساعدگر نیاز های بهداشتی و یا موضوع سلامت است، بیان میسازند. نقطه شروع تعیین اهداف (Objectives )در حال توسعه تحلیل دقیق عوامل موثربرسلامت است.

Objectives should be SMART Specific Measurable Achievable Relevant Time scale

Health Promotion Program Outcomes OH-D8 Planning Evaluation Goal Outcome Objectives Impact Strategies Process

ارزشیابی روندی برای تعیین صحت و سقم یک موضوع است واین فرایند شامل اندازه گیری، مشاهده و مقایسه آن با برخی معیارها یا استانداردهاست. P Hawe, D Degeling, J Hall. Evaluating Health Promotion: A Health Workers Guide. Sydney: MacLennan & Petty, 1990 ارزیابی برنامه بر پایه شواهد ازلحاظ مناسبت، اثربخشی، کارامدی، عدالت Department of Finance. Designs for Evaluating Appropriateness, Efficiency and Effectiveness. Doing Evaluations: A Practice Guide. Canberra: Australian Government Publishing Service, 1994. جمع آوری و تحلیل منظم اطلاعات برای تصمیم گیری، ارزشیابی اغلب برای تعیین جوابگوئی اهداف است، گر چه منافع ارزشیابی بسیار بیشتراست و تاثیر برنامه را در اجتماع از نظر هزینه اثربخشی، دستیابی به اهداف و شناسایی فرصتهای پیشرفت مشخص میکند. Planning for Effective Health Promotion Evaluation DHS May 2005

دلایل ارزشیابی پایش پیشرفت برنامه تعیین اینکه آیا اجزای برنامه درجهت پیامدهای مطلوب است. مقایسه میان گروه ها ، به ویژه در میان جمعیت باعوامل خطربالا و نتایج نامطلوب بهداشتی توجیه نیاز به بودجه و حمایت برای یافتن فرصت هایی برای بهبود مداوم کیفیت برای اطمینان ازحفظ برنامه های موثروعدم اتلاف منابع در برنامه های بی اثر

مراحل ارزشیابی تعیین هدف ارزشیابی انتخاب یک روش ارزیابی هماهنگی در طراحی ارزیابی جمع آوری داده ها تحلیل وتفسیر یافته ها گزارش یافته ها ارزیابی مجدد برنامه

( CDCمدل) مراحل ارزشیابی

اجزای ارزشیابی گروه هدف ابزار(پرسشنامه، مشاهده، مصاحبه) روش(چرا،چگونه، چه کسی..)