Dwy + Iaith = Dwyieithrwydd siarad dwy iaith dysgu dwy iaith defnyddio dwy iaith Dwy + Iaith = Dwyieithrwydd Cymraeg Saesneg Ffrangeg Almaeneg Sbaeneg Eidaleg Rwseg Gwyddeleg Norwyeg Llydaweg DWYIEITHRWYDD Dylech chi / Dylen nhw ___ - You should / They should ____ Hoffwn i awgrymu ____ = I’d like to suggest ____ Baswn i’n awgrymu __ = I would suggest ____ Gallech chi / Gallen nhw ____= You could / They could ___ Mae ____ yn syniad da / hawdd / ymarferol / defnyddiol _____ is a good / easy / parctical / useful idea. Un syniad da fydd ___ = Ond good idea will be _______ Rydyn ni’n byw yng Nghymru = We live in Wales Mae dwy iaith gyda ni = We have 2 languages Mae hawliau gyda’r 2 iaith = The 2 languages have rights Mae dewis gyda ni = We have a choice Dylen ni barchu ein hiaith = We should respect our language Mae’n sgil i’r dyfodol = It’s a skill for the future Mae’n edrych yn dda ar y CV = It looks good on the CV Ateb y ffôn yn Gymraeg Siarad gyda’r cwsmeriaid Cael polisi dwyieithog Hysbysebu yn ddwyieithog Cael taflenni dwyieithog Trefnu dosbarth Cymraeg i’r staff Defnyddio S4C a Radio Cymru Gwisgo bathodyn Defnyddio’r Menter Iaith Arwyddion dwyieithog

YSGRIFENNU MEMO / NODYN / E-BOST CYFARCH ATEB CLOI EFFEITHIOL Bore da / Prynhawn da Shwmae F’enw i ydy _______ ______ sy’n siarad ______ yma Dw i’n ysgrifennu ar ran ___ Ysgrifennaf ar ran ____ (I’m writing on behalf of) Dw i’n gweithio yn ____ (I work in __) Dw i’n gweithio fel ___ (I work as a ___) Dw i’n hapus i helpu (I’m happy to help) Dw i’n hapus i ateb cwestiynau (I’m happy to answer questions) Dw i’n awgrymu ___ = I suggest ____ Hoffwn i awgrymu __ = I’d like to suggest ____ Dw i’n dewis ___ = I choose ___ Baswn i’n dewis ___ = I would choose ____ Yn fy marn i bydd _____ yn syniad da In my opinion ___ will be a good idea. Hoffwn i wybod mwy am ___ I’d like to know more about ___ Baswn i’n hoffi dysgu mwy am ___ I’d like to learn more about _____ Roedd y ___ yn ___ = The ___ was ____ Mwynheuodd bawb = Everyone enjoyed Hoffwn i ddod i __ = I’d like to come to ____ Ydy’r staff yn siarad Cymraeg? Oes map / gwefan / maes parcio / caffi ar gael? Faint fydd y gost? / Beth ydy’r pris? Ga i enw’r ____ os gwelwch yn dda? Diolch am yr e-bost / nodyn Os oes cwestiwn (If there’s a question) Os oes problem (If there’s a problem) Ffoniwch fi (Phone me) Ffoniwch fi ar __ (Phone me on ___) Ffoniwch y swyddfa (Phone the office) E-bostiwch ni (E-mail us) Y rhif ffôn ydy ___ (The phone number is ____) Ein e-bost ydy ____ (Our e-mail is ____) Bydda i’n hapus i helpu (I will be happy to help) Bydd y staff yn hapus i helpu (The staff will be happy to help) Diolch am gysylltu (Thank you for contacting) Diolch a hwyl (Thanks and goodbye) Pob lwc gyda’r __ (Good luck with the ___)

CWYNO Roedd ___ = There was ___ Doedd dim __ = There was no __ staff / bos rheolwr = manager lle = place lleoliad = location stafell = room toiledau = toilets siop / caffi parcio = parking cyfleusterau = amenities bwyd = food bwydlen = menu dewis = choice awyrgylch = atmosphere taith = journey gwasanaeth = service pris = price cost / costau siomedig = disappointing ofnadwy = awful drud = expensive diflas = boring oer = cold anghwrtais = rude cas = nasty brwnt = dirty afiach = unhealthy seimllyd = greasy gwael / drwg = bad oriog = moody gwarthus = a disgrace ar agor = open ar gau = shut ar gael = available CWYNO Dw i’n / Rwyn ysgrifennu i gwyno am ____ Hoffwn i gwyno am ________ Ysgrifennaf i gwyno am ______ Roedd ___ = There was ___ Doedd dim __ = There was no __ Roedd y ___ yn ____ = The ___ was ____ Doedd y ___ ddim yn ___ = The ____ was not __ yn gyntaf firstly yn ail secondly wedyn then hefyd also yn olaf lastly Hoffwn i gael _____ = I’d like to have ____ arian nôl = money back / a refund ymddiheuriad = an apology ____ am ddim = a free ______ “y” + enw benywaidd (feminine noun) = TREIGLAD “yn” + ansoddair (adjective) = TREIGLAD  Cysylltwch â ___ / ffoniwch ___ / e-bostiwch ____ fi / ni / y staff / y swyddfa c g t d p b m - dd f F

DYMA FI HOBIAU Fy hobiau ydy ___ a____ Yn fy amser hamdden dw i’n ___ Dw i’n hoffi _____ Dw i’n mwynhau _____ Es i _____ CYSYLLTU Fy rhif ffôn ydy _____ Fy rhif ffôn symudol ydy _______ Mae e-bost gyda fi - ____________ Does dim ____ gyda fi. F’enw i ydy ____ / ___ ydw i. Dw i’n ___ oed Mae fy mhenblwydd ym mis ___ Dw i’n byw yn ______ Person ___ ydw i Yn ôl y teulu dw i’n ___ Yn ôl fy ffrindiau dw i’n ___ Yn fy marn i dw i’n ___ Gallaf fod yn _____ Mae ____ gyda fi. YSGOL Dw i’n mynd i Ysgol _____ Es i ysgol gynradd _______ Dw i’n astudio _______ Fy hoff bynciau ydy ___ a _____ Dw i’n mwynhau _____ Dw i’n gallu _______ Fel arfer Usually Hefyd Also Yn aml Often Beth bynnag However Weithiau Sometimes Bob amser All the time Ta beth Anyway Yn gyntaf Firstly Yn olaf Lastly PROFIAD O WEITHIO Es i ar brofiad gwaith ym mis ___ Es i gyda’r ysgol Es i i ______. Roedd yn _____ Mwynheuais i _____ Doeddwn i ddim yn hoffi ______ Roedd y staff yn _____ Y peth gorau oedd _______ Yn fy marn i mae profiad gwaith yn ___ Mae gwaith rhan amser gyda fi mewn ___ Dw i’n gweithio bob dydd _____ Yn fy marn i mae’r gwaith yn ____ Dw i’n hoffi ______

LLENWI FFURFLEN ENW Rhys Griffiths Rhys Griffiths ydw i CYFEIRIAD 15 Heol y Cei, Abertawe Dw i’n byw yn 15 Heol y Cei, Abertawe OED Un deg pump Dw i’n un deg pump oed PENBLWYDD Awst tri Mae fy mhenblwydd ar Awst tri ENW YSGOL Ysgol y Cwm Dw i’n mynd i Ysgol y Cwm PYNCIAU TGAU Hanes, Celf a Drama Dw i’n astudio hanes, celf a drama. Fy hoff bwnc ydy celf. SGILIAU ARBENNIG Siarad Cymraeg Tystysgrif nofio Dw i’n gallu siarad Cymraeg. Mae tystysgrif nofio gyda fi. HOBIAU / DIDDORDEBAU Rygbi, golff Fy hobiau ydy rygbi a golff. Dw i’n hoffi rygbi achos mae’n hwyl. Hefyd dw i’n chwarae golff gyda ffrind. PROFIAD O WEITHIO Banc Lloyds Es i i’r Banc yn Abertawe. Roedd yn fendigedig. Mwynheuais i. ENW CANOLWR Mr Dewi James Mae canolwr gyda fi – Mr Dewi James GWAITH CANOLWR Rheolwr banc Rheolwr banc ydy Mr James

BWCIO Bydd ___ = There will be ___ Fydd dim __ = There won’t be __ Parti Disco / Disgo Dawns Carnifal Gweithdy = workshop Ffilm / Drama Perfformiad performance Cinio staff = staff dinner Lle = place Cwrs = course Stafell sengl / ddwbwl / i’r teulu = single / double / family room Tocyn = ticket Tocynnau = tickets Cystadleuaeth competition ym mis _____ in the month of ____ ar ___ = on ____ mis nesaf = next month mewn mis = in a month wythnos nesaf next week mewn wythnos in a week ar y penwythnos at the weekend yn yr haf in the summer yn y gaeaf in the winter yn ystod y gwyliau during the holidays dros y Nadolig over Christmas hanner tymor = half term cyn bo hir = soon BWCIO Dw i’n / Rwyn ysgrifennu i fwcio ___ Rydw i eisiau bwcio _____ Hoffwn i fwcio ________ Ysgrifennaf i fwcio______ Bydd ___ = There will be ___ Fydd dim __ = There won’t be __ Y ______ fydd _____ = The ___ will be _____ Byddwn ni eisiau ___ = We will need / want ___ Hoffwn i gael __ = I’d like to have ____ yn gyntaf firstly yn ail secondly wedyn then hefyd also yn olaf lastly Beth ydy’r pris? / Faint ydy’r pris? Ydy’r staff yn siarad Cymraeg? Oes ____? (bar / siop / caffi / lifft / ramp/ map) Oes parcio? / Ble mae’r maes parcio? Oes gwefan gyda chi? am = at yn = in ar = on cyn = before erbyn = by Cysylltwch â ___ / ffoniwch ___ / e-bostiwch ____ fi / ni / y staff / y swyddfa oedolion = adults plant =- children anabl = disabled athrawon = teachers staff = staff gweithwyr = workers

PRAWF-DDARLLEN SILLAFU (Spelling) ATALNODI (Punctuation) Rhifau e.e. un, dau, tri, pump, chwech, saith, naw Dyddiau e.e. dydd Llun, dydd Mercher, dydd Sul Nos e.e. nos Lun, nos Fawrth, nos Fercher, nos Wener Misoedd e.e. Ionawr, Chwefror, Ebrill, Mai, Hydref Cloc e.e. o’r gloch, hanner awr, chwarter wedi “wy” e.e. hwyl swyddfa byw theatr, sinema, garej, bos, banc, siop, copi, ffacs, papur, ffeil, caffi, lifft, rygbi, golff, criced, bws, tacsi, tasg, ffotocopio, snwcer, gêm, sgôr … PRAWF-DDARLLEN ATALNODI (Punctuation) Prif-lythyren e.e. Mr Jones, yn Abertawe, ym mis Mai, dysgu Cymraeg … To bach e.e. grêt, tîm, rhif ffôn, grŵp … Collnod e.e. mae’n hwyl, mynd i’r sinema, y bos a’r staff … Marc cwestiwn e.e. Ble mae’r staff? Oes map ar gael? Pwy ydy’r bos? Atalnod e.e. Huw, Mair a Gareth / Cymraeg, Ffrangeg a Saesneg … Gwallau Cyffredin (Common Mistakes) Os ydy problem Ffoniwch Jac am 892773 Os oes problem Ffoniwch Jac ar 892773 Byddwch chi ddim Mae e ddim Yn fi marn i Fyddwch chi ddim Dydy e ddim Yn fy marn i dau bunt (£2) tri punt (£3) dau awr dwy bunt tair punt dwy awr TREIGLADAU (Mutations) “yn” + disgrifio e.e. yn fendigedig, yn wych “am” e.e. am ddeg o’r gloch, am fwy o waith “i” e.e. mynd i weithio, chwarter i bedwar Berf (verb) / Enw (noun) helpu help siopa siop gweithio gwaith ffonio ffôn hysbysebu hysbyseb copio copi

ATEB CWESTIYNAU Pwy? (Who?) Pryd? (When?) Ble? (Where?) Pam? (Why?) y staff Mr Davies dydd Llun nos Wener yn y caffi yn yr ysgol Pwy? (Who?) Pryd? (When?) Ble? (Where?) mis Awst yn y papur achos mae’n syniad da Pam? (Why?) ATEB CWESTIYNAU Sawl? (How many?) achos mae’n hwyl Beth? (What?) Faint o’r gloch? (What time?) saith (7) naw deg tri (93) deg (10) y bwyd deg o’r gloch y parcio hanner awr wedi un

Newid person y ferf fI fI Fi Fe Hi Nhw Carwyn ydw i. Dw i’n hoffi rygbi a syrffio. Dw i ddim yn hoffi siopa bwyd. Dw i’n gallu nofio. Mae tystysgrif nofio gyda fi. Es i i’r garej ar brofiad gwaith. Mwynheuais i. Carwyn ydy e. Mae e’n hoffi rygbi a syrffio. Dydy e ddim yn hoffi siopa bwyd. Mae e’n gallu nofio. Mae tystysgrif nofio gyda fe. Aeth e i’r garej ar brofiad gwaith. Mwynheuodd e. fI Sera ydw i. Dw i’n hoffi siopa a mynd i’r sinema. Dw i ddim yn hoffi mathemateg. Dw i’n gallu defnyddio cyfrifiadur. Mae tystysgrif T.G. gyda fi. Es i i’r swyddfa ar brofiad gwaith. Ces i hwyl. Sera ydy hi. Mae hi’n hoffi siopa a mynd i’r sinema. Dydy hi ddim yn hoffi mathemateg. Mae hi’n gallu defnyddio cyfrifiadur. Mae tystysgrif T.G. gyda hi. Aeth hi i’r swyddfa ar brofiad gwaith. Cafodd hi hwyl. fI Fi Fe Hi Nhw Mae tystysgrif cymorth cyntaf gyda fi Mae deg TGAU gyda fe Mae tystysgrif piano gyda hi Mae sgiliau da gyda nhw Dw i’n gallu siarad Rwseg Mae e’n gallu Mae hi’n gallu dawnsio Maen nhw’n gallu teipio Es i i’r garej Aeth e i’r banc Aeth hi i’r siop ddillad Aethon nhw i’r caffi Darllenais i Siaradodd e Ffoniodd hi Chwaraeon nhw

NEWID AMSER Y FERF GORFFENNOL (Past) Roedd _________ (There was ___) Roedd y ___ yn __ (The ___ was __) Roedd yn _______ (It was ____) PRESENNOL (Present) Mae ___ (There is ___) Mae’r ___ yn ___ (The ___ is ____) Mae’n ____ ( It is _____) DYFODOL (Future) Bydd _____ (There will be ____) Bydd y __ yn __ (The __ will be __ ) Bydd yn ____ (It will be ___) NEWID AMSER Y FERF Roedd yn oer Mae’n oer Bydd yn oer Roedd problem ar y bws Fydd dim problem ar y bws tro nesaf (next time) Roedd streic Mae streic Bydd streic Mae’r bwyd yn ofnadwy Bydd y bwyd yn flasus / Fydd dim bwyd ofnadwy Roedd y gwaith yn ddiflas Mae’r gwaith yn ddiflas Bydd y gwaith yn ddiflas Roedd y bws yn hwyr Bydd y bws ar amser / Fydd y bws ddim yn hwyr Roedd y pris yn ddrud. / Mae’r pris yn ddrud Bydd y pris yn rhesymol. / Fydd y pris ddim yn ddrud.

Beth ydw i’n gwbod am hyn? (What do I know about this?) Beth ydy’r dasg? (What is the task?) Faint o syniadau sydd gyda fi? (How many ideas have I got?) P’un ydy’r gorau? (Which is the best?) Mynd amdani (Going for it?) Pa mor dda wnes i? (How well did I do?) Beth am ddweud wrth rywun? (What about telling someone?) Beth dw i wedi dysgu? (What have I learned?) GWERTHUSO (EVALUATE) T A S G GWEITHREDU (IMPLEMENT) CASGLU / TREFNU (Gather / Organise) CYFATHREBU (COMMUNICATE) PENDERFYNU (DECIDE) adnabod (identify) DYSGU O BROFIAD (LEARN FROM EXPERIENCE) CYNHYRCHU (GENERATE)