Kosova (nën UNSCR 1244) Trajnimi për Statistikat Prokuroria/ Gjykatat Seanca 2, 6 Tetor, 15.15 – 16.30 Pamje e Përgjithshme e Sistemit të Drejtësisë Kriminale dhe Statistikat – Hyrje With funding from the European Union DEVELOPMENT OF MONITORING INSTRUMENTS FOR JUDICIAL AND LAW ENFORCEMENT INSTITUTIONS IN THE WESTERN BALKANS 2009-2011 Phase three – Training

Konteksti Hapi i parë në organizimin e statistikave është të identifikohet struktura organizative (e sistemit të Drejtësisë Kriminale dhe e Statistikave) dhe të identifikohen përdorimi dhe përdoruesit e statistikave

Roli dhe organizimi i Prokurorise dhe Gjykatave Ka një ndikim të madh në statistikat. Bëhet shume i qartë kur vërehen jurisdiksione të ndryshme Dy shembuj:

Gjermani dhe Hollandë Të regjistruar Autorë të dyshuar Vendime të prokurorisë ‘Të dënuar’ Gjermani 7976 (100) 1067 (13) Hollandë 7663 (100) 960 (13) Viti 2003, per 100,000 banorë ‘I dënuar’ përfshin të gjitha çështjet që mbarojnë me vendime kur autori merr një dënim (e.g. Strafbefehl, Dutch ‘transactie’)

Gjermani dhe Hollandë Të regjistruar Autorë të dyshuar Vendime të prokurorisë ‘Të dënuar’ Gjermani 7976 (100) 2858 (36) 5784 (73) 1067 (13) Hollandë 7663 (100) 1797 (23) 1280 (17) 960 (13) Viti 2003, per 100,000 banorë ‘I dënuar’ përfshin të gjitha çështjet që mbarojnë me vendime kur autori merr një dënim (e.g. Strafbefehl, Dutch ‘transactie’)

Roli dhe organizimi i Prokurorise dhe Gjykatave Funksioni/roli mund të jetë i ndryshëm për lloje të ndryshme veprash penale Si pasojë organizimi i statistikave mund të jetë i ndryshëm. Hollandë: tre tipe: kundravajtje administrative / kundravajtje / krime Po në Kosovë? (diskutim)

Llojet e veprave penale - Hollande Ligji: Veprat Penale ndahen në krime (misdrijven) dhe shkelje / kundravajtje (overtredingen) Kodi procedurial dhe praktikat e regjistrimit sugjerojnë një tjetër kategorizim:

Kategoria A Kundravajtje Kategoria B Krime Kategoria C

Kundravajtje (admin) Wet Mulderzaken Pothuaj te gjitha kundravajtjet ne trafik: shpejtesia e larte, kalimi kunder semaforit,etj. Keto merren administrativisht Kundravajtje (admin) Wet Mulderzaken Kategori A Kundravajtje Kategori B Krime Kategori C

Kundravajtjet ekonomike dhe te mjedisit (admin) Kundravajtje Kundravajtjet ekonomike dhe te mjedisit Kategori B ‘Krimet’ Rechtbankzaken Krime Kategori C Te gjitha krimet: vjedhjet, krimet e dhunes, etj. dhe disa kundravajtje ne trafik (vozitja nen ndikimin e substancave - DUI)

Te gjita kundravajtjet e tjera (vozitja pa sigurim, duke qëne i dehur dhe jo ne rregull etj.) (admin) Kundravajtje Kategori B Kundravajtje (te tjera) Kantonzaken Krime ‘Krime’

Kundravajtje (admin) Kundravajtje (të tjera) Krime ‘Krime’

Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave Funksioni/roli mund të jetë i ndryshëm për të rritur dhe të mitur Si pasojë organizimi i statistikave mund të jetë i ndryshëm. Hollandë: S’ka ndryshim Po në Kosovë? (diskutim)

Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave A i merr Prokuroria çështjet gjithmonë dhe vetëm nga policia? A ka prokuroria monopol në ndjekjen penale të çështjeve? Hollandë: Ka edhe agjensi të tjera hetimi. Prokuroria ka monopolin Po në Kosovë? (diskutim)

Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave A i merr Prokuroria çështjet gjithmonë dhe vetem nga policia? A ka prokuroria monopol në ndjekjen penale të çështjeve? Në përgjithësi cila është rrjedha e ‘çështjes’ nëpër sistem Hollandë: Ka edhe agjensi të tjera hetimi. Prokuroria ka monopolin Po në Kosovë? (diskutim)

Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave A mundet policia/Prokuroria të vendosin dënime? Apo vetem gjykatat? Në teori apo në praktikë? Hollandë: Policia vetëm në praktikë, Prokuroria mund dhe bën në një numër të madh çështjesh Po në Kosovë? (diskutim)

Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave A jane çështjet ku nuk ka autor të veprës penale pjesë e ngarkesës së prokurorit? Hollandë: Jo Po në Kosovë? (diskutim) A ka vetem një juridiksion? Hollandë: po; US, Germany: Jo Kosova?

Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave A ekziston vetëm një regjistër i centralizuar i regjistrimeve kriminale? Hollandë: Po. Kosova? (diskutim)

Organizimi i Statistikave ‘Monitorimi i të dhënave’ ka tre aspekte: Informacioni Operacional Të dhënat aktuale për përpunimin e një krimi/çështjeje specifike Informacioni Manaxhues Të dhëna për të monitoruar përformancën nga ana e organizatës. Statistikat Të dhëna për kërkim dhe politika Megjithëse, idealisht, burimi i të dhënave është i njëjtë, përdorimi dhe përdoruesit janë krejt të ndryshëm Do të flas për statistikat, përveç kur e specifikoj që nuk është fjala për to 22

Organizimi i Statistikave Për të përmirësuar vlerën e statistikave të krimit dhe drejtësisë, është e nevojshme që mbledhja, analiza dhe botimi të koordinohen midis agjensive. Nëse bëhet kjo atëhere mund të përdoren të njëjtat klasifikime, proçedura të mbledhjes së të dhënave dhe sistemeve të IT Praktika të mira statistikore mund të përdoren nga të gjithë Mesazhet që japin statistikat mund të shkembehen midis agjensive Ka një qëndrim të përbashkët për analizat Mund të ketë një qëndrim të përbashkët për botimet, që do të përmirësojë dobishmërinë e statistikave dhe ekzistenca e tyre mund t’i bëhet e njohur më gjërësisht publikut.

Roli i mundshëm i Zyrës qëndrore të Statistikave Zyra qëndrore e Statistikave (ZQS/CSO) është vendi ku përqëndrohet eksperienca statistikore në shumë vende. Në këtë rast do të merrte një rol qëndror në zhvillimin dhe mbledhjen e statistikave të krimit dhe drejtësisë ZQS/CSO mund të ndihmojë Të lehtësojë diskutimet për çështje të përbashkëta Të shkëmbejë praktikat e mira midis agjensive të drejtësisë Të zhvillojë kapacitete statistikore në agjensi të ndryshme të drejtësisë Nëse CSO nuk e ndërmerr këtë rol, atëhere një prej agjensive duhet të marrë drejtimin, p.sh. departamenti i statistikave në Ministrinë e Drejtësisë.

Avantazhet dhe disavantazhet e Zyrës qëndrore të Statistikave (CSO) Uniformiteti Efiçenca Shihet si më e pavarur Statistikat janë biznesi i tyre primar Lidhja me statistikat e tjera Disavantazhet: Koha Niveli i detajeve Njohuritë në fushën e Drejtësisë Kriminale 25

Nevoja për Ligjin për Statistikat Ligji për statistikat i jep CSO dhe / ose agjensive të tjera të drejtën për të mbledhur të dhëna për krimin dhe drejtësinë: Përmes studimeve të individëve dhe organizatave Përmes regjistrave që mbahen nga agjensitë Nga sistemet e informimit të agjensive Shumë vende e kanë një ligj të tillë Nëse mungon duhet autoriteti parlamentar dhe të negociohet përmes CSO. Ligji do të siguronte mbledhjen, analizën, dhe botimin e statistikave të dobishme dhe të domosdoshme për krimin dhe drejtësinë. Një nga avantazhet kryesore është se çështja e privatësisë mund të rregullohet nga ky ligj.

Nevoja për një Komitet të Statistikave të Krimit dhe Drejtësisë Diskutimet për çështjet e njëjta të statistikave duhet të mbahen në një komitet ose forum të ngjashëm Të gjitha agjensitë përkatëse të krimit dhe drejtësisë duhet të paraqiten në këtë forum Komiteti duhet të ketë mjetet e nevojshme dhe drejtimin e duhur e në nivel të lartë në mënyrë që konkluzionet e tij të merren seriozisht nga manaxhimi drejtues në agjensitë e krimit dhe drejtësisë Roli i tij duhet të jetë i përcaktuar qartë dhe progresi i drejtuar nga manaxhimi i lartë

Sugjerimet për punën e rregullt të komitetit të statistikave Komiteti duhet të takohet të paktën tre herë në vit Çështjet e përhershme duhet të përfshijnë raporte nga çdo agjensi për: Përparimin e zhvillimeve në mbledhjen e statistikave Përparimin drejt konsistencës së klasifikimeve Përparimin mbi analizat e reja dhe publikimet Si i përdor politika përfundimet e statistikave Zhvillimet në infrastructure, përfshirë antarët e rinj të personelit, trajnimin e përmirësuar, analizat e reja, IT e re. Proces-verbalet dhe dokumentat e takimeve duhen vendosur në faqen në internet të statistikave që të inkurajojnë transparencën

Sugjerime për aktivitete më pak të shpeshta të komitetit të statistikave Studim me manaxherët e lartë për të parë se cilat statistika do të ishin të dobishme për zhvillimin e politikave por që nuk janë ende të disponueshme. Publikimi i kodeve që përdoren nga agjensi të ndryshme për të treguar ndryshimet dhe për të inkurajuar harmonizimin. Takime me zyrtarë të lartë në nivel Gjygjtari ose Komisioneri për t’i shprehur komitetit të statistikave pikëpamjet e tyre mbi statistikat. Të shqyrtohen statistikat mbi krimin dhe drejtësinë nga vendet e tjera me qëllim që të inkurajohen zhvillimet e praktikave të mira. Bashkëpunimi me vendet e tjera të rajonit që kanë probleme të ngjashme.

Integriteti i Statistikave Statistikat duhet të jenë në përputhje me qëllimin: Integriteti i Statistikave arrihet nëse plotësohen sa vijon: të mblidhen me shpeshtësi të përshtatshme: p.sh çdo muaj të përgatiten shpejt, përndryshe u bie vlera shpejt të jenë konsistente në vetvete dhe konsistente me të dhënat e mëparshme. (p.sh. rezultatet e prokurorisë duhet të jenë konsistente me të dhënat që hyjnë në gjykata) Procedurat e mbledhjes së të dhënave dhe rishikimi i tyre ose i shifrave të mëparshme duhet të jenë transparentë Publiku dhe media të kenë qasje.

Shmangia e ndikimit politik Statistikat e Drejtësisë duhet të jenë të lira nga ndërhyrjet politike, që do të thotë: Statistikat duhet tu shperndahen të gjithëve në të njëjtën kohë për të shmangur keqpërdorimin politik të shifrave ose shtypjen e tyre Duhet të jepet një listë kontaktesh ku njerëzit mund të bëjnë pyetje të tjera mbi statistikat Duhet hartuar një politikë për dhënien e të dhënave më të detajuara sipas kërkesave: p.sh. Akademikëve për kërkime përfshirë edhe fshehjen e burimit të të dhënave. Nëse kjo nuk është arritur ende, është e rëndesishme të punohet dhe të bëhen marrëveshje që sigurojnë pavarësinë e statistikave.

Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave Të dhënat mbi krimin mund të përdoren për qëllime të ndryshme: zgjidhja e krimit (e dimë që është gjithmonë bashkëshorti), parandalimi i krimeve (brenda vendit e më gjerë), hartimi i politikave, buxheti, informimi i publikut të gjerë etj.

Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave Informimi i manaxhimit: Ngarkesa dhe burimet me qëllim që të optimizohen proceset P.sh.: numri i çështjeve për personelin (Pritet) hyrje, rreth kohës së procesimit Përdoruesit: Manaxherët 33

Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave Statistikat (1), llogaritja: Informacion i përgjithshëm mbi numrin e çështjeve/autorëve të veprave P.sh.: Dënimet sipas llojit të krimit Numri i prokurorëve/dënimet sipas llojit të krimit Përdoruesit: parlamenti, media, trupat ndërkombëtarë, publiku i përgjithshëm 34

Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave Statistikat (2), kerkimi: Informacion specifik per kerkimin kriminal dhe zhvillimin e politikave p.sh.: Perseritja e vepres penale Zhvillimi i krimit, sipas tipit te krimit Perdorues: keshilltare politike, kerkues 35

Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave Disa shembuj: Monitorimi i raporteve të përsëritjes së veprave penale sipas grupeve të autorëve Parashikimi i kapacitetit të burgjeve Vlerësimi i masave politike 36

Arkitektura e statistikave Nga vijnë të dhënat? Disa mundësi: Të dhëna të përmbledhura / të dhëna të detajuara (Pjesërisht) manuale /plotësisht të automatizuara Qasje e drejtpërdrejtë në sistemin administrativ / qasje periodike ose indirekte Ekstrakte / Ndryshim i mesazheve 37

Rrjedha e të dhënave, Hollandë COMPAS: Administrative system used in 19 PS offices Information from appeal courts Special interface for CBS Mgmt Info System for 19 PS offices Interface for Criminal Record Register CBS Statistics Mgmt Info System for Central Prosecutor Office Central OMDATA (WODC) OBJD Crimes only Crimes and misdemeanors

Arkitektura e statistikave Vërejtje: Të dhënat e detajuara preferohen. Fleksibiliteti, të mira për kërkim. Por ka çështje privatësie. Plotësisht të automatizuara duket të jenë me kosto më të ulët. Por nga eksperienca ime cilësia më e ulët! Qasja e drejtpërdrejtë është barrë mbi sistemin administrativ parësor. Edhe arkitektura IT është më e komplikuar. 39

Arkitektura e statistikave Me qasje periodike apo jo direkte ka dy mundësi: Një herë në muaj/javë / … përgatitet një extrakt nga sistemi primar. Sa herë që ndodh diçka e rëndësishme me një çështje (hyrje e të dhënave, vendim i prokurorisë, vendim i gjykatës, …) shkruhet menjëherë në regjistër. 40

Kosovo (Under UNSCR 1244) Statistical Training Prosecution / Courts Session 2, October 6th, 15.15 – 16.30 Overview of the Criminal Justice System and Statistics - Introduction With funding from the European Union DEVELOPMENT OF MONITORING INSTRUMENTS FOR JUDICIAL AND LAW ENFORCEMENT INSTITUTIONS IN THE WESTERN BALKANS 2009-2011 Phase three – Training 41