تکنیک دیماتل DEMATEL: decision making trial and evaluation laboratory

تکنیک دیماتل اين تکنيک در اواخر سال 1971 عمدتا برای بررسی مسائل بسيار پيچيده جهانی به وجود آمد. اهداف استراتژيک و عينی آن دسترسی به راه حل های مناسب است، برای این منظور از خبرگانی در زمينه های علمی، سياسی، اقتصادی، اجتماعی، رهبران عقيدتی و هنرمندان برای قضاوت و نظر خواهی استفاده شده و برای دسترسی به قضاوت آنها از مصاحبه و پرسشنامه به صورت مکرر استفاده می شود. این تکنیک برای ساختار دهی به یک دنباله از اطلاعات مفروض کاربرد دارد، به طوری که شدت ارتباطات را به صورت امتیازدهی مورد بررسی قرار داده، بازخورها را توام با اهمیت آنها را تجسس نموده و روابط انتقال ناپذیر را می پذیرد. DEMATEL: decision making trial and evaluation laboratory

مراحل تکنیک DEMATEL قدم اول: عناصر تشکيل دهنده سيستم را با روش دلفي (يا روشهاي ديگر) مشخص مي نمائيم. قدم دوم: عناصر مفروض را در رئوس يک دياگرام قرار داده و روابطي که مي بايست حاکم بر ارتباطات بين ايستگاه يا (رئوس) باشد با استفاده از قضاوت خبرگان معلوم مي کنيم (به طور نمونه، نفوذ عنصر A بر عنصر B يا بر عکس)

مراحل تکنیک DEMATEL قدم سوم قانون تصمیم گیری گروهی به منظور توافق جمعی از قضاوت خبرگان را برای رابطه ممکن بین عناصر مشخص می نمائیم . روابط نهائی از عناصر مفروض با استفاده از آن قانون (و با توجه به قضاوت گروهی از خبرگان)را مشخص نموده و گراف نظیر به آنها را رسم می نمائیم

مراحل تکنیک DEMATEL قدم چهارم: شدت روابط نهايي بين عناصر ( آلترناتيو ها) به صورت امتياز دهي مشخص می نمائیم (به طور نمونه از صفر الی 4 ، از صفر الی 10 و یا از صفر الی 100 خواهد بود) و بر روی گراف تعیین می نمائیم.

در مثال زیر توام با نتیجه گیری از امتیازات نهائی برای هر کمان به صورت زیر در دست است 4 B A 2 C 4 1 2 E D 3 2

مراحل تکنیک DEMATEL قدم پنجم: به ازاي روابط موجود در گراف، امتياز نهايي تنظيم شده در قدم سوم را به صورت يک ماتريس نشان می دهیم. A B C D E 4 2 = 3 1

شدت نسبي حاکم بر روابط مستقيم مراحل تکنیک DEMATEL قدم ششم: هر ورودي ماتريس M را در معکوس بيشترين مجموع رديفي که آنرا  می نامیم ضرب کنيد. A B C D E 0.4 0.2 D= 0.3 0.1 شدت نسبي حاکم بر روابط مستقيم

شدت نسبي موجود از روابط مستقيم و غير مستقيم مراحل تکنیک DEMATEL قدم هفتم: محاسبه شدت نسبی موجود از روابط مستقیم و غیر مستقیم A B C D E 0.41 0.298 0.489 0.098 0.006 0.064 0.319 0.021 0.213 0.1 شدت نسبي موجود از روابط مستقيم و غير مستقيم

مراحل تکنیک DEMATEL B 1.295 D .872 1.383 .511 C .572 -.122 .453 A .537 قدم هشتم: سلسله مراتب يا ساختار ممکن از عناصر را مشخص مي نمائيم. ترتيب واقع شدن عناصر بر اساس بيشترين مجموع رديفي (R) بر اساس بيشترين مجموع ستوني (C) بر اساس (R+C) (R-C) B 1.295 D .872 1.383 .511 C .572 -.122 .453 A .537 1.028 E -.275 .1 .375 -.361 .175 -.537

مراحل تکنیک DEMATEL (R-J) : در صورت مثبت بودن عنصر، به طور قطع يک نفوذ کننده و در صورت منفي بودن، به طور قطع تحت نفوذ خواهد بود. (R+J) : نشان دهنده مجموع شدت يک عنصر هم از نظر نفوذ کننده و هم از نظر تحت نفوذ واقع شدن مي باشد. )R-C) L5 B 1 1.295 1 0.475 )R+C) L4 C E L3 D L2 A L1