کمکهای اولیه First aid
تعريف: كمكهاي نخستين يا اوليه عبارتست كمكهاي مناسب فوري و موقتي که برای مصدوم حادثه ديده انجام ميگيرد. اين كمكها قبل از اينكه اقدامات تشخيص درماني پزشكي صورت بگيرد بايد انجام شود عبارتست از کاربرد ماهرانه اصول پذیرفته شده درمانی به هنگام وقوع یک سانحه یا بدحال شدن ناگهانی، با استفاده ازامکانات و وسایلی که در آن زمان در دسترس وجود دارد بررسی و انجام اقدام اورژانسی لازم توسط ناظر یا خود مصدوم با حداقل امکانات در دسترس.
انجام كمكهاي اوليه بايد با استفاده از روشهاي تائيد شده توسط مراكز علمي بهداشت و درمان باشد عوارض جبرانناپذيري پيشگيري.
هدف از کمک های اولیه: نجات جان مصدوم جلوگیری از بدتر شدن حال مصدوم بالا بردن احتمال بهبودی مصدوم.
مسؤولیت امدادگر: درک موقعیت تشخیص بیماری یا حالتی که به مصدوم دست داده به کار بردن روشهای درمانی مناسب و کافی بدون اتلاف وقت ترتیب انتقال بیمار به بیمارستان یا مراکز مجهزتر.
خصوصيات امدادگر: 1- آگاهيهاي لازم در بكارگيري روشهاي مناسب درمانی و به روز نگه داشتن آن. 2- داشتن آرامش و انتقال آن به اطرافيان 3- داشتن اعتماد به نفس و تسلط بر احساسات خويش 4- اطمينان مصدوم و اطرافيان او را به خود جلب نمايد زيرا انجام كار را آسانتر مي کند. 5- داشتن سرعت عمل و قدرت ابتكار و خلاقيت 6- رعايت نكات بهداشتي و آشنايي با تجهيزات 7- آشنايي به روش ثبت و گزارش اقدامات انجام شده جهت تحويل به آمبولانس يا مراكز درماني براي اقدامات درماني 8- آشنايي با ترياژ
ترياژ(Triage) ترياژ عبارتست از فرايندي كه طي آن مجروحان و حادثه ديدگان در گروههايي به حسب شدت و درجه نيازشان براي اقدامات تشخيصي درماني دستهبندي و الويت بندي ميشوند.
انجام ترياژ به محض ورود به محل حادثه بايد صورت گيردو بيماران معمولاً بوسيله روبانها يا چسبهاي رنگي قرمز، زرد، سبز، سياه شخص ميشوند
دسته بندی تریاژ شناخته شده جهانی براساس بصورت زیر است : رنگ گروه مدت زمان میزان اولویت قرمز مراقبت فوری و انتقال ضروری است چند دقیقه اولویت 1 زرد مراقبت اورژانسی تاخیری و انتقال 5/0تا 6 ساعت اولویت 2 سبز آسیبهای خفیف وبیماران سرپایی بیش از 6 ساعت اولویت3 سیاه آسیبهای منجر به مرگ وکشنده اولویت 4
ایست تنفسی، ایست قلبی، خونریزی شدید یا جراحات باز قفسه سینه و شکم سوختگی ، شکستگی و آسیب ستون فقرات آسیبهای جزیی مثل زخم های کوچک زخم های مهلک و سوختگی های شدید.
چهار مقوله ابتدایی که برای ارزیابی استفاده می شوند شامل: - توانایی بلند شدن و راه رفتن - وضعیت تنفسی - وضعیت خونرسانی -وضعیت هوشیاری
بررسی و ارزیابی بیمار در هنگام بررسی باید دقت شود محیط برای این کار امن بوده و خطری ناجی و مصدوم را تهدید نمی کند در صورت لزوم مصدوم با احتیاط به جای دیگری منتقل گردد.
مراحل ارزیابی اولیه برداشت کلی از وضعیت بیمار ارزیابی سطح هوشیاری ارزیابی راه هوایی ارزیابی تنفس ارزیابی گردش خون تعیین اولویت های بیمار در عرض 60 ثانیه
ارزیابی کاملتر سر : فرورفتگی پوست خونریزی واضح یا زیر پوستی ، کبودی دور چشم و پشت گوش ،خروج خون و یا مایع سفید رنگ از گوش و بینی ، احساس شوری در سقف کام همگی حکایت از یک آسیب مغز می دارد. گردن : بر جستگی رگهای گردن و منحرف شدن سیب آدم ( تراشه ) صدمات شدید قفسه سینه را خبر می دهد.
قفسه سینه : حرکات تنفسی در قفسه سینه باید با چشم مشاهده گردد ، هر گونه عدم تقارن در حرکات دنده ها ، وجود صدای خس خس، بیرون زدگی قسمتی از دنده علائم صدمات در ناحیه سینه و ستون فقرات می باشد. شکم : وجود هر گونه کبودی در شکم خصوصا" اطراف ناف ، سفتی در هنگام لمس شکم ، وجود هر گونه زخم یا پارگی واضح
لگن : هر گونه تغییر شکل یا کبودی در ناحیه لگن و کشاله ران ، کنترل وجود نبض در کشاله ران و مچ پا ، اندازه دور ران در دو طرف قرینه باشد وهمینطور هر گونه تغییر شکل و رنگ در اندام تحتانی بررسی شود.
وضعیت ترک بیمار : Recovery Position برای اطلاع به تیم اورژانس ، کمک خواستن از اطرافیان ،تهیه لوازم درمانی از اطراف یا آماده کردن لوازم حمل مصدوم گاهی نیازهست بیمار را در وضعیتی قرار دهیم که خطری از نظر بسته شدن راه تنفسی توسط ترشحات معده یا وضعیت زبان ایجاد نگردد. وضعيت ترك وضعيتي است كه درآن راه هوايي بيمار كاملا باز بوده و بيمار دچار انسداد راه هوايي نمي شود .
علائم حیاتی وجود یا عدم وجود زندگی و یا اختلال در عملکرد ارگانهای حیاتی بدن فقط از طریق کنترل علائم حیاتی بدن ( نبض ، تنفس ، فشار خون ، دمای بدن ، سطح هوشیاری) امکان پذیر است تغییر در هر یک از موارد فوق یاعدم وجود هر یک می تواند مرگ را بدنبال داشته باشد .
نبض: نبض و فشار خون از جمله شاخص های مربوط به وضعیت قلبی، عروقی هستند نبض و فشار خون از جمله شاخص های مربوط به وضعیت قلبی، عروقی هستند نبض بازتاب مستقیمی از ریتم ، سرعت و قدرت نسبی انقباض قلب است
سرعت ضربان عادی در حال استراحت: 80-60 ضربه در دقیقه در فرد بالغ 105-60 ضربه در دقیقه در نوجــوان 120-60 ضربه برای کودک سن مدرســه 150-80 ضربه برای کودک قبل از مدرسه 150-120 در یک شیر خوار می باشـد
اندازه(قدرت) نبض نبض قوی: نبضی که پر و بصورت عادی قوی باشد. نبض "جهنده" به شکل غیرعادی قوی است. نبض ضعیف : نبضی است که به شکل پر احساس نمی شود یا پیداکردن آن برای لمس مشکل است
نظم نبض نبض منظم : معمولا نبض منظمی است که در فواصل منظم می زند و ریتم روانی دارد . نبض نامنظم در فواصل نامنظم می زند و ممکن است بیماری قلبی را نشان دهد .
سرعت چگونگی و ریتم ضربان قلب و بعضی مشکلات مربوط به آن نبض مشکل احتمالی سریع ، منظم و پر ورزش، ترس، تب، فشارخون بالا، مراحل اولیه از دست دادن خون سریع ، منظم، نخی نشانه شوک، اغلب در مراحل نهایی خونریزی بدن رخ می دهد آهسته آسیب مغز، مصرف خواب آور، یا ماده مخدر ، بعضی از سموم، احتمال مشکل قلبی بدون نبض ایست قلبی
فشار خون : فشار خون عبارتست از نیروئی که از طرف خون در هنگام انقباض بطن چپ بر دیواره شریانها وارد می شود. فشار سیستولیک فشار دیاستولیک.
Sphygmomanometer
Hypertension category Group Systole Diastole hypertension مرحله 2 بالاتر از 160 بالاتر از 100 مرحله 1 159 -140 99 – 90 Prehypertension 139-120 89 – 80 normal کمتر از 120 کمتر از 80
درجه حرارت بدن درجه حرارت بدن در واقع نشاندهنده اختلاف موجود میان گرمای تولید شده و گرمای هدر رفته است .
thermometer
روش های گرفتن درجه حرارت بدن دهانی زیر بغل رکتال.
تنفس خارجی : تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن میان حبابچه های ریوی و جریان خون است داخلی : تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن در سطح سلولهای بدن می می باشد.
در هنگام بررسی تنفس باید: تعداد ریتم عمق قرینه بودن قفسه سینه در هنگام دم صدا دار بودن تغییر در چهره بیمار به صورت درد در هنگام دم استفاده از عضلات کمکی گردن و شکم به هنگام دم وضعیت قرار گرفتن مصدوم یعنی توانائی تنفس به صورت خوابیده یا عدم توانائی آن مورد توجه قرار گیرد. ( یک دم + یک بازدم = یک نفس )
رنگ پوست با مشاهده رنگ پوست اطلاعات مهمی بدست می آوریم از قبیل : با مشاهده رنگ پوست اطلاعات مهمی بدست می آوریم از قبیل : پوست عرق کرده و رنگ پریده می تواند ناشی از افت شدید فشار خون، بیماری قـلبـی کم خونی ها ، ترس و نگرانی یا شوک (کاهش خون رسانی) باشد پوست قرمز و ملتهب، در واکنشهای آلرژیک، گرمازدگی و مسمومیت با منواکسید کربن دیده می شود. پوست سیانوتیک ( آبی – خاکستری ) در کمبود اکسیژن رسانی، بیماریهای ریوی، قلبی دریچه ای ، مسمومیتها، خفگی پوست زرد همراه با رنگ زرد سفیدی چشم در بیماریهای کیسه صفرا و کبد .
مردمک چشم اندازه قرینه بودن واکنش به نور.