برنامه راهبردی پیشگیری و کنترل بیماری های قلبی عروقی (1394-1391)

امروزه شهرنشینی، صنعتی شدن، جهانی شدن و گذار اقتصادی سبب تغییراتی در شیوه زندگی شده است. این تغییرات باعث شده که بیماری های غیرواگیر در جامعه افزایش یابد. در سال 2008 از 58 میلیون مرگ در جهان 63 % به علت بیماری های غیر واگیر بوده است. 48 % مرگ میر بیماری های غیر واگیر مربوط به بیماری های قلبی عروقی می باشد. 80% از کل مرگ در کشورهای با درآمد اقتصادی کم و متوسـط اتفاق می افتد و پیش بینی شده است 23 میلیون نفر در سال 2030 به علت بیماری های قلبی و عروقی خواهند مرد که بیشتر آن ها در کشور های با درآمد اقتصادی کم و متوسط خواهد بود. در این کشورها مردم بیشتر در معرض عوامل خطر قلبی عروقی قرار دارند. از طرفی اقدامات پیشگیری کننده نیز برای آن ها کمتر انجام می شود.

آمار مرگ و میر در ایران نشان داده است که: بیماری های قلبی عروقی علت 45% مرگ و میـر ها می باشندکه اولین علت مرگ و میر در کشور می باشد.

آمار مرگ و میر استخراج شده در استان اصفهان در سال1389: 44% مرگ و میـرها ناشی از بیماری های ایسکمیک قلبی عروقی است.

اهداف کلی 1- پیشگیری از بیماری های ایسکمیک قلبی عروقی از طریق کاهش عوامل خطر ساز 2- کاهش موارد مرگ و میر ناشی از بیماری های ایسکمیک قلبی عروقی 3- کاهش موارد ناتوانی ناشی از بیماری های ایسکمیک قلبی عروقی

مهم ترین اهداف اختصاصی بهبود تغذیه مناسب مهم ترین اهداف اختصاصی بهبود تغذیه مناسب کاهش میزان مصرف نمک در سطح جامعه افزایش فعالیت بدنی کاهش شیوع مصرف فراورده های دخانی کاهش شیوع اضافه وزن وچاقی کاهش شیوع وافزایش کنترل فشار خون بالا کاهش شیوع و افزایش کنترل دیابت کاهش میزان آلاینده های هوا

استراتژی های کلی برنامه 1- ترویج شیوه زندگی سالم تغذیه سالم و صحیح افزایش تحرک بدنی کنترل دخانیات مقابله با استرس 2- اجراي برنامه غربالگري استاندارد بيماران قلبي عروقي

استراتژی های کلی برنامه 3- تقویت و توسعه آموزش ها آموزش و بازآموزی مدیران و کارکنان دولت آموزش های جامعه 4- هماهنگی بین بخشی در زمینه تحقق اهداف برنامه جلب حمایت سازمان ها و ارگان ها جلب حمایت صنوف و سازمان های مردم نهاد

عوامل خطر بیماری های واگیر معمولأ عامل مشخصی دارند بنابراین پیشگیری و کنترل آن ها آسان تر است. در حالی که در بیماری های غیر واگیر به جای یک علت مشخص، عوامل خطر حضور دارند. این عوامل شامل عوامل شناخته شده اجتماعی، محیطی و رفتاری هستند که خطر یا احتمال ابتلا به یک بیماری یا آسیب را افزایش می دهند. در واقع عوامل خطر، رفتار ها یا وضعیت هایی هستند که احتمال ابتلا به یک بیماری را افزایش می دهند. اکثر عوامل خطر اصلی در بیماری های غیر واگیر شناخته شده اند و حذف یا کنترل آن ها می تواند مانع از بروز بیش از 80 % بیماری های قلبی، سکته های مغزی، دیابت و نیز 40 % سرطان ها شود.

بیماری های قلبی عروقی بیماری های مزمن ریه دیابت سرطان کم تحرکی سایر بیماریهای غیر واگیر این سه عامل خطر مسئول 80 % بیماری های ایسکمیک قلبی و مغزی می باشنـد و با پیشگیری از آنها می توان تا 80 % از بیماری های عروق قلبی و مغزی جلوگیری کرد. تغذیه نامناسب کم تحرکی مصرف دخانیات استرس

ارتباط عوامل خطر و بیماری های غیر واگیر Tobacco Diet Physical Activity Alcohol Cardiovascular Cancers Diabetes Chronic Respiratory Diseases Osteoporosis Oral Health Mental Health

مهم ترین عوامل خطر در بیماری های قلبی عروقی به دو گروه تقسیم می شوند که عبارتند از : عوامل خطرغیرقابل اصلاح: این عوامل خطر قابل تغییر نیستند و معمولأ فرد با آن ها به دنیا می آید. اما می توان با اصلاح شیوه زندگی تاثیر آن ها را کم کرد. عوامل خطر قابل اصلاح: عواملی هستند که با تغییر رفتار یا سبک زندگی می توان آن را اصلاح کرد.

عوامل خطرغیرقابل اصلاح این عوامل خطر شامل : سن بالا (60 سال و بالاتر ) جنس ( در مردان و زنان بعد از سن یائسگی بیشتر است ) سابقه خانوادگی ( به ویژه وجود سابقه سکته قلبی و یا مغزی در پدر یا برادر قبل از 55 سالگی و یا مادر یا خواهر قبل از 65 سالگی ) افرادی که حداقل یکی از اعضای درجه یک خانواده ( پدر، مادر، خواهر و برادر ) آن ها بیماری فشار خون بالا و یا دیابت نوع 2 و یا اختلالات چربی خون ( LDL بالا و HDL پایین ) دارند.

عوامل خطر قابل اصلاح این عوامل خطر شامل : تغذیه نامناسب ( مصرف غذاهای پر چرب، پر انرژی، پر نمک و مصرف کم میوه وسبزی) کم تحرکی اضافه وزن و چاقی استرس مصرف دخانیات (سیگار، قلیان، پیپ و چپق و ... ) فشار خون بالا اختلال در چربی های خون (مردان با HDL کمتر از 40 و زنان کمتر از 50 و LDL بالا) دیابت

تغذیه نامناسب مصرف روزانه 5 وعده میوه و سبزی برای پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی لازم است. ( سبزي 5-3 واحد و ميوه 4-2 واحد) آمارنظام مراقبت عوامل خطر سال 88 در کشور نشان داده است که 88 درصد مردم روزانه کمتر از 5 وعده میوه و سبزی مصرف می کنند. افزايش مصرف ميوه و سبزي مي تواند سالانه از 2/7 ميليون مرگ پيشگيري كند.

تغذیه نامناسب مصرف روزانه نمک در اصفهان حدود 12 گرم می باشد. در حالی که مصرف استاندارد و مناسب آن روزانه 6 گرم می باشد. 6 درصد از نمک مصرفی نمک مصرف شده بر سر سفره است. 7 درصد مصرف نمک مربوط به نمک اضافه شده در هنگام پخت غذاست. 12 درصد مربوط به سدیم موجود در مواد غذایی است و 75 درصد از نمک یا سدیم مصرفی مربوط به سدیم موجود در غذاهای فرآوری شده توسط صنایع مواد غذایی است. کاهش 6 گرم نمک 24 درصد سکته مغزی و 18 درصد سکته قلبی را کاهش می دهد.

کم تحرکی کم تحرکی چهارمین عامل خطر بیماری های غیرواگیر در جهان است که باعث مرگ سالانه 3/2 تا 5 میلیون نفر می شود.کم تحرکی باعث ایجاد 27 درصد دیابت، 30 درصد بیماری های ایسکمیک قلبی و 21 تا 25 درصد سرطان های پستان و روده بزرگ می باشد. خطر مرگ و مير به هر علت در افراد بي تحرك 20 تا 30 درصد بيشتر از افرادي است كه در بيشتر روزهاي هفته 30 دقيقه فعاليت با شدت متوسط انجام مي دهند. بي تحركي يك عامل مهم براي ايجاد چاقي است، كه خود عامل خطري براي ساير بيماري هاي مزمن مي باشد.

اضافه وزن و چاقی در هر سال حداقل 3 ميليون نفر به دليل افزايش وزن ياچاقي فوت می کنند. بیش از یک میلیارد انسان بالغ در سراسر دنیا مبتلا به اضافه وزن و چاقی هستند. درغربالگری که در اصفهان از 89- 91 انجام شد در حدود 70 % افراد بالای 30 سال به اضافه وزن و چاقی مبتلا بودند. اضافه وزن و چاقی در دانش آموزان در سال 88 در اصفهان19% بوده است. 20 تا 40 % افراد دارای اضافه وزن و چاقی به فشار خون بالا مبتلا خواهند شد.

مصرف دخانیات در حدود 1/3 ميليارد نفر در سراسر جهان سيگار مي كشند و تعداد سيگاري ها همچنان در حال افزايش است. در حدود 84% از اين افراد در كشورهاي در حال توسعه زندگي مي كنند. دخانيات از نظر شيوع در بين عوامل خطر بيماري ها مقام چهارم را دارد و دومين علت مرگ در جهان به شمار مي رود. در هر سال حداقل 4/9 ميليون نفر در نتيجه مصرف دخانيات فوت می کنند.

اختلال چربی خون در هر سال حداقل 4/4 ميليون نفر به دليل افزايش سطح كلسترول خون فوت می کنند. با کاهش یک درصد از سطح کلسترول خون،2 درصد از میزان بروز بیماری های قلبی عروقی کم می شود. با کاهش یک واحد سطح LDL ، خطر بروز بیماری های قلبی عروقی 1 تا 2 درصد کمتر می شود. یک واحد افزایش HDL می تواند بروز بیماری های قلبی عروقی را 2 تا 3 درصد کاهش دهد.

فشارخون بالا سالانه 7/1 ميليون نفر در نتيجه فشارخون بالا فوت می کنند. 20% جمعیت بالغین در کشور ما فشارخو ن بالا دارند. هر چه سن اضافه شود شیوع آن بالاتر میرود به طوری که درافراد بالای 30 سال شیوع آن حدود 28 % است و بالای 50 سال اگر کسی به آن مبتلا نشده 90 % احتمال دارد تا آخر عمرش به آن مبتلا شود. 51% سکته های مغزی و 45% سکته های قلبی در اثر فشار خون بالا اتفاق می افتد. کاهش 5 میلی متر جیوه در فشار خون جامعه باعث کاهش 14 % سکته های مغزی و 9% سکته های قلبی و 7 % مرگ و میر می شود. کنترل فشار خون در فرد مبتلا باعث کاهش 35 تا 40 % سکته مغزی، 20 تا 25 % سکته قلبی و 50 % نارسائی قلبی می شود.

میزان آگاهی، درمان و کنترل فشار خون بالا 16% 42% 23% 19% بیمارانی که از بیماری فشارخون بالای خود آگاهی ندارند 42% بیمارانی که از بیماری خود اطلاع دارند ولی درمان نمی شوند و کنترل نیستند 19% بیمارانی که درمان می شوند اما کنترل نیستند 23% بیمارانی که درمان می شوند و کنترل شده اند 16% Slide 6 Despite the advances that have been made in the treatment of hypertension over the last 50 years, it is clear that there is still room for improvement in the management of this condition. Less than 40% of of Canadians with hypertension are treated for their condition. Only 16% those receiving treatment have their blood pressure controlled (BP < 140/90). Joffres MR, et al. Awareness, Treatment, and Control of Hypertension in Canada. Am J Hypertens 1997; 10:1097-1102. © Continuing Medical Implementation …...bridging the care gap

انتظارات حمایت قانونی از مصوبات کارگروه سلامت و امنیت غذایی 1 ) همکاری در اجرای برنامه های آموزشی 2 ) توجه ویژه مدیران و رؤسای سازمان ها و ادارات در راستای برنامه ریزی جهت کاهش عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی در محیط کار 3 ) همکاری درطراحی و اجرای مداخلات مربوط به کاهش عوامل خطر در سطح جامعه حمایت قانونی از مصوبات کارگروه سلامت و امنیت غذایی

مصوبات کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان اطلاع رسانی مدیران و رؤسای سازمان ها و ادارات به کارکنان تحت امر در خصوص برگزاری آزمون ”راه های پیشگیری و کنترل بیماری های قلبی عروقی ” و تشویق آن ها به شرکت در آزمون مذکور. مدیران و رؤسای سازمان ها برای پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی و ترویج اصلاح شیوه زندگی در محیط کار لازم است در راستای اجرایی شدن موارد ذیل اقدام نمائید. الف) ایجاد ساز و کارهای انگیزشی توسط مدیران و رؤسای سازمان ها و ادارات در راستای اجرای فعالیت های بدنی حداقل 4 ساعت در هفته و یا روزانه 30 دقیقه در محیط کار ب ) تهیه غذای سالم (کم چرب،کم نمک و پر فیبر ) برای کارمندانی که در محیط کار ناهار یا شام صرف می کنند. ج ) استفاده از میان وعده سالم در پذیرایی جلسات تشکیل شده در ادارات ( جایگزین کردن میوه به جای کیک و بیسکوئیت ) ممنوعیت استعمال دخانیات در محیط کار همکاری سازمان های مرتبط با برنامه های راهبردی قلب و عروق در خصوص مداخلات مصوب شده در کمیته های فنی و اجرایی نقشه جامع سلامت استان

ما بدان مقصد عالی نتوانیم رسید هم مگر پیش نهد لطف شما گامی چند