تهیه و تنظیم: دکتر عاطفه السادات مرتضوی متخصص طب کار اختلالات اندام فوقانی تهیه و تنظیم: دکتر عاطفه السادات مرتضوی متخصص طب کار
علائم خطر در اندام فوقانی: درد شبانه: تومور، عفونت، پارگی حاد عضلات روتاتورکاف. قرمزی، تب همراه علائم سیستمیک: عفونت تشنج اخیر: دررفتگی گلنوهومرال توده یا تورم: تومور،دررفتگی و شکستگی
اختلالات شایع اسکلتی عضلانی اندام فوقانی: Thoracic outlet syndrome. Rotator cuff syndrome. Cubital tunnel syndrome. Carpal tunnel syndrome. Trigger finger. De Quervain disease. Raynaud s syndrome. Tendinitis, tenosynovitis, …
Thoracic outlet syndrome گیر افتادگی اعصاب شبکه بازوئی یا عروق ساب کلاوین علائم عصبی شایع تر از علائم عروقی شیوع متفاوت در بین کارگران (44%-0/3%) علل شغلی: کار طولانی مدت در سطح بالاتر از شانه ها وضعیت غیر ارگونومیک منجر به تضعیف ماهیچه های پرگزیمال (کمربند شانه ای) مانند کاربران کامپیوتر درمان اصلی: اصلاح وضعیت ناهنجار و غیر ارگونومیک
Rotator cuff syndrome عضلات روتاتور کاف: سوپرا اسپیناتوس، اینفرا اسپیناتوس، ساب اسکاپولاریس و ترس مینور التهاب تاندون های عضلات در اثر کار مداوم بالاتر از سطح شانه ها احتمال پارگی تاندون ها بخصوص عضله سوپرا اسپیناتوس علل شغلی: وضعیت غیر ارگونومیک و انجام کارهای تکراری بالاتر از سطح شانه به مدت طولانی (بیش از یک ساعت در هر شیفت کاری)،
فلکشن و ابدکشن مکرر عضلات (بیش از 60 درجه) و نیروی زیاد وارد شده جهت انجام کار. بلند کردن بار بالای 20 کیلوگرم بیش از 10 بار در روز و انجام کار دستی با وارد کردن نیرو بیش از یک ساعت در هر روز کاری. ارتعاش.
مشاغل با شیوع بالای این سندرم: مونتاژکنندگان اتومبیل خیاطان جوشکاران نقاشان شناگران پرتاب کنندگان حرفه ای دیسک. مراحل متفاوت بیماری: از تورم و التهاب تا پارگی تاندون و کلسیفیکاسیون تاندون ها
احتمال عود دروضعیت های غیر ارگونومیک ذکر شده درمان: استراحت درمان دارویی جراحی احتمال عود دروضعیت های غیر ارگونومیک ذکر شده احتمال ناتوانی دائم در مراحل پیشرفته بیماری
tennis elbow))Lateral epicondylitis علل شغلی: چنگ زدن ونگه داشتن محکم، طولانی مدت و تکراری اجسام در حالت اکستنشن مچ . نگه داشتن ابزار دستی با وزن بالای یک کیلوگرم یا نیروی بیش از 20 کیلوگرم حداقل 10 بار در روز کاری. حرکات تکراری ساعد بیش از 2 ساعت در هر روز کاری. التهاب و پارگی در تاندون های اکستنسور کارپی رادیالیس لونگوس و برویس.
درد در هنگام انجام فعالیت در محل لترال آرنج ، گاهی انتشار به ساعد. علائم: درد در هنگام انجام فعالیت در محل لترال آرنج ، گاهی انتشار به ساعد. تشخیص: با مانورهای مربوطه درمان: اجتناب از فعالیت های ذکر شده و استراحت درمان دارویی ثابت کردن محل اتصال عضلات در ناحیه لترال اپی کوندیل.
استفاده صحیح از ابزارها با اندازه های مناسب. پیشگیری: استفاده صحیح از ابزارها با اندازه های مناسب. اجتناب از فعالیت های ذکر شده به صورت مکرروطولانی مدت. اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین در حالت اکتنشن مچ و آرنج.
Carpal Tunnel Syndrome (CTS) شایع ترین اختلال عصبی ناشی از گیر افتادن عصب مدین در طب کار تونل کارپال ، مسیری در مچ دست که به وسیله استخوان های دست و رباط تونل کارپال محدود می شود. از این تونل عناصر زیر عبور می کنند : 4 تاندون خم کننده سطحی انگشتان به جلو تاندون عضله بزرگ خم کننده انگشت شست به جلو 4 تاندون خم کننده عمقی انگشتان به جلو عصب مدین
مناطق عصب دهی عصب مدین : سطح رویی انگشت شست ، نشانه ، میانی و نصف انگشت حلقه سطح پشتی انگشت نشانه ، میانی و نصف انگشت حلقه
شرایطی که باعث افزایش حجم محتویات کانال می شود : ادم تاندون ها یا آنومالی (بدشکلی) عضلات و شرائطی که باعث تنگ شدن فضای کانال شود.(متمایل شدن دست به طرفین) افزایش فشار درون کانال فشار به عصب ایجاد علائم
ریسک فاکتورهای مهم شغلی ایجاد کننده CTS حرکات تکراری مچ انقباض شدید تاندون های مچ دست خم شدگی شدید به طرف جلو و یا عقب مچ دست ایجاد وضعیت غیر ماهرانه در مچ دست گرفتن اجسام با انگشتان و انجام کار با نیروی بیش از 4کیلوگرم. استرس مکانیکی به عصب مدین در کف دست ارتعاش
ریسک فاکتورهای مهم غیرشغلی ایجاد کننده CTS دیابت حاملگی چاقی نقرس ادم ناشی از نارسایی قلبی پرکاری تیروئید ضربه حاد و شدید به مچ دست آکرومگالی
CTS در مشاغل زیر شایع است : کارگران بسته بندی گوشت : حرکات تکراری مچ دست ، فعالیت فیزیکی بیش از حد ، انحراف شدید و قوی مچ دست کارگران صنایع خودروسازی صندوق داران فروشگاه های بزرگ ماشین نویس ها : وضعیت بدنی ثابت ، خمش بازوها، حرکات سریع انگشتان ، فشار بر روی قاعده کف دست ، انحراف مچ دست مونتاژکاران قطعه بر روی نوار نقاله
علائم بالینی CTS : در مراحل اولیه سوزن سوزن شدن متناوب ، کاهش حس یا افزایش حس در مناطق انتشارعصب مدین علائم در شروع در دست غالب (دست راست) و سپس دو طرفه می شود. معمولا انگشت میانی یا انگشت نشانه و میانی درگیر هستند. در بیش از 15 % بیماران درد و بی حسی ممکن است به بازو و شانه انتشار یابد. علائم درد ، سوزن سوزن شدن و بی حسی عمدتا در شبها رخ می دهد و ممکن است فرد را از خواب بیدار کند ( تکان دادن دست ، ماساژ دادن و ریختن آب سرد یا گرم)
درمان CTs : از دست دادن مهارت و ناتوانی در تشخیص سردی و گرمی با پیشرفت علائم بی حسی ، درد پیشرونده و لاغری عضله دست ممکن است ظاهر شود. کاهش تعریق در مناطق عصب دهی عصب مدین درمان CTs : استراحت تجویز مسکن های ساده Splint تزریق کورتن جراحی
مانورهای مربوطه و تست های عصبی تشخیص : مانورهای مربوطه و تست های عصبی (البته تعدادی از افراد با درد هم می توانند تست های عصبی نرمال داشته باشند) پس از جراحی در این افراد قدرت دست کاهش می یابد لذا در انجام کارهای یدی دچار مشکل میشوند.
اجتناب از کارهای تکراری و نیرومند. پیشگیری: اجتناب از کارهای تکراری و نیرومند. عدم فلکشن و اکستنشن طولانی مدت مچ دست. اجتناب از فشار زیاد روی مچ دست. استفاده از ابزار مناسب جهت کاهش چرخش و حرکات غیر ارگونومیک.
درد در هنگام خم و راست کردن انگشتان علائم : درد هنگام خم کردن انگشت، Trigger digit: افزایش ضخامت تاندون های فلکسور بخصوص فلکسور پولیسیس لونگوس در اثر فلکشن های مکرر انگشتان. درد در هنگام خم و راست کردن انگشتان علائم : درد هنگام خم کردن انگشت، ندول در مسیر تاندون های انگشتان و قفل شدن انگشت بخصوص در هنگام اکستنشن
اسپلینت در مراحل ابتدایی تزریق کورتون و بی حسی جراحی تشخیص: معاینه درمان: اسپلینت در مراحل ابتدایی تزریق کورتون و بی حسی جراحی پیشگیری: اجتناب از فلکشن های نیرومند و مکرر کنترل قند خون در افراد دیابتی
علائم عروقی و عصبی شامل: سفید شدن انگشتان بخصوص در هوای سرد Hand arm vibration syndrome(HAVs): علل شغلی: کار با ابزار مرتعش و پنوماتیک (بادی)مانند چکش های بادی، سوراخ کننده سنگ و صخره(کار در معادن و تونل ها)، شن پاش ها(sanders ) بخصوص هنگام کار در آب و هوای سرد. علائم عروقی و عصبی شامل: سفید شدن انگشتان بخصوص در هوای سرد در مراحل اولیه علائم عصبی : اختلال در هماهنگی انگشتان و کارهای ظریف دستی در مراحل پیشرفته تر: بی حسی، گزگز و درد انگشتان
سنجش آستانه درک ارتعاش و حس انگشتان NCV تشخیص: سنجش آستانه درک ارتعاش و حس انگشتان NCV بررسی میزان جریان خون انگشتان در هنگام مواجهه با سرما و سونوگرافی داپلر درمان: کاهش و قطع مواجهه با عامل تشدیدکننده درمان بیماری های همراه
استفاده از ابزار با ارتعاش و شتاب کمتر ( طبق استانداردهای تعیین شده) پیشگیری: استفاده از ابزار با ارتعاش و شتاب کمتر ( طبق استانداردهای تعیین شده) کاهش مدت زمان استفاده از وسایل مذکور بررسی دوره ای وجود علائم عروقی و عصبی استفاده از دستکش ها و نوارهای ضد ارتعاش در فرکانس های بالا کاهش مصرف سیگار
De Quervain Tenosynovitis: علل شغلی: استفاده بیش از حد انگشت شست و مچ دست بخصوص در حالت انحراف به سمت رادیال ، وارد شدن ضربه مستقیم به مچ دست. در مشاغلی با کارهای تکراری نظیر نگه داشتن محکم اجسام ، چنگ زدن با نیروی زیاد، چکش زدن، بلند کردن اجسام شایع است. علائم : درد در قاعده انگشت شست تشخیص : تست Finkelsteinمثبت
محدود کردن فعالیت های تشدید کننده ذکر شده درمان: محدود کردن فعالیت های تشدید کننده ذکر شده اسپلینت های مخصوص ثابت نگه داشتن انگشت شست تزریق کورتون و بی حسی جراحی پیشگیری: استفاده از ابزارهایی که با فلکشن کمتر انگشت شست، بخصوص در وضعیت غیر ارگونومیک مچ دست همراه باشد.
دو مفصل گلنوهومرال و آکرومیوکلاویکولار سنین بالا دوطرفه علل شغلی: Shoulder osteoarthritis: آرتروز شانه: دو مفصل گلنوهومرال و آکرومیوکلاویکولار سنین بالا دوطرفه علل شغلی: علت دقیق مشخص نشده است، علت احتمالی شغلی آرتروز درمفصل گلنوهومرال نیاز فیزیکی بالا به حرکات شانه بخصوص حرکات همراه با نیروی شدید و ضربه های مکرر بازو می باشد. پیشگیری: کاهش فعالیت های ذکر شده و درمان زودرس تاندونیت عضلات اطراف مفصل شانه.
کاهش دامنه ی حرکات شانه همراه با درد در حین حرکت. علائم آرتروز: کاهش دامنه ی حرکات شانه همراه با درد در حین حرکت. احتمال درد و تورم در ناحیه آکرومیو کلاویکولار. تشخیص : رادیو گرافی درمان: کاهش نیروی وارد بر شانه ضدالتهاب گاهی تزریق کورتون در افراد جوان می تواند محدودیت شدید حرکتی بدهد.
آسیب های قدیمی آرنج و گسترش استئوفیت ها در محل آسیب، Cubital tunnel syndrome: درگیری عصب اولنار(التهاب، کشیدگی، تحت فشار قرار گرفتن) در ناحیه آرنج به علل زیر: آسیب های قدیمی آرنج و گسترش استئوفیت ها در محل آسیب، انحراف بیش از حد آرنج یا خارج شدن عصب از جای اصلی خود، علل احتمالی التهاب عصب در این ناحیه: مدیال اپی کوندیلیت به دلایل شغلی فلکشن مداوم آرنج (مانند استفاده طولانی از تلفن، تمیزکنندگان کف سالن ها) دومین اختلال شایع در اندام فوقانی (بعد از سندرم تونل کارپال)
محل درد در بالا و پشت آرنج می باشد. علائم : بی حسی، گزگز،سوزش درد تیرکشنده یا خنجری در ناحیه عصبدهی اولنار شامل انگشت 4و5 و به میزان کمتر در ناحیه داخل ساعد و آرنج. تشدید علائم در هنگام فلکشن آرنج (فلکشن به مدت 60 ثانیه در حالی که مچ دست حالت کشیده داشته باشد باعث تشدید درد و علائم میشود). محل درد در بالا و پشت آرنج می باشد. در مراحل پیشرفته ضعف و آتروفی عضلات بین استخوانی نزدیک کننده بین انگشتان مشاهده میشود. تشخیص: علائم بالینی و نوار عصب-عضله.
محدودیت خم کردن آرنج بیشتر مساوی 90 درجه درمان: اقدامات حمایتی محدودیت خم کردن آرنج بیشتر مساوی 90 درجه کاهش فشار وارد بر ناحیه داخلی آرنج اسپلینت های نگهدارنده آرنج در وضعیت 45 درجه خم شده در هنگام شب جراحی پیشگیری: کاهش فشارهای بیومکانیکال به ناحیه اپی کوندیل داخلی آرنج کاهش مدت زمان خم شدن آرنج مناسب بودن سطوح قرار گیری آرنج در هنگام کار
التهاب و تورم در بورس بین زائده اوله کرانون و پوست سطح آن Olecranon bursitis: التهاب و تورم در بورس بین زائده اوله کرانون و پوست سطح آن معمولا“در نوع شغلی، التهاب به تدریج بوجود می آید مگر در هنگام وارد شدن ضربه ناگهانی. علت شغلی: تماس مکرر و همراه با فشار ناحیه مذکور علائم: تورم تدریجی و درد درمحل اوله کرانون که در اثر فشار وارده به آن تشدید می یابد.
محدودیت حرکت آرنج به طور موقت بانداژ الاستیک کورتون درمان: محدودیت حرکت آرنج به طور موقت بانداژ الاستیک کورتون پیشگیری: کاهش ترومای وارد بر بورس(در پشت آرنج) پدهای محافظت کننده هنگام کار و تماس طولانی با سطوح.
Ganglion cyst مشخصات این تومور: شایعترین تومور بافت نرم در ناحیه دست. دهه 2-4 زندگی. معمولا“ در ناحیه پشت دست، گاهی در ناحیه کف دست. علائم: وجود درد هنگام فشار روی توده یا حرکات مچ گاهی هم بدون علامت.
بر اساس علائم و ظاهر توده گاهی رادیوگرافی، CT یاMRI ، سونوگرافی تشخیص: بر اساس علائم و ظاهر توده گاهی رادیوگرافی، CT یاMRI ، سونوگرافی علل احتمالی شغلی: حرکات تکراری مچ.
کاهش فشار وارد بر مچ ( بلند کردن بار سنگین) محدودیت حرکات تکراری مچ درمان: در موارد بدون علامت، کوچک و سابقه پیدایش کمتر از یک سال : تحت نظر گرفته می شود. در موارد دردناک: کاهش فشار وارد بر مچ ( بلند کردن بار سنگین) محدودیت حرکات تکراری مچ تزریق کورتون جراحی.
آسیب شریان اولنار در دست و اختلال خونرسانی به انگشتان دوم تا پنجم. Hypothenar hammer syndrome: آسیب شریان اولنار در دست و اختلال خونرسانی به انگشتان دوم تا پنجم. علت شغلی: استفاده از دست (ناحیه هایپوتنار) برای ضربه زدن به جای چکش. علائم: کاهش خونرسانی و احساس سرما در انگشتان رنگ پریدگی و حتی نکروز سر انگشتان. درمان: قطع سیگار گرم نگه داشتن انگشتان درمان دارویی گاهی جراحی
کشیدگی یا فشرده شدن شدید ماهیچه یا تاندون . اصطلاحات شایع: Strain: کشیدگی یا فشرده شدن شدید ماهیچه یا تاندون . علت: افتادن یا حرکات ناگهانی برطرف شدن علائم طی چند روز تا چند هفته. Sprain: آسیب لیگامان در اثر کشش بیش از حد آن. گاهی همراه با پارگی همراه می باشد. التهاب، تورم و خونریزی در اطراف آن طی چند ساعت تا چند روز ایجاد میشود.