گردآوري : دفتر طرح و برنامه عليرضا قاسمي كارشناس برنامه ريزي منابع مطالب درسي مفاهيم و موارد مديريت استراتژيك / فرد ديويد. ترجمه وفا غفاريان .- مؤسسه مديريت صنعتي. برنامه ريزي استراتژيك براي سازمانهاي دولتي و غيرانتفاعي / جان ام برايسون. مترجم عباس منوريان.- مركز آموزش مديريت دولتي: تهران، 1372. برنامه ريزي استراتژيك / دكتر محمد رضا حميدي زاده .- سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاهها (سمت): تهران، 1380. مديريت استراتژيك «فرايند استراتژي» / جميز براين كويين، هنري مينتس برگ، رابرت جيمز. ترجمه محمد صائبي.- مركز آموزش مديريت دولتي: تهران، 1376. مباني مديريت / نوشته استيفن پي. رابينز و ديويد اي. دي سنزو. ترجمه دكترسيد محمد اعرابي، محمد علي حميد رفيعي و بهروز اسراري ارشاد.- دفتر پژوهشهاي فرهنگي: تهران، 1379. گردآوري : دفتر طرح و برنامه عليرضا قاسمي كارشناس برنامه ريزي بهار 1386

استراتژي سنت نيست سنت شكني است استراتژي صرفا بهتر كار كردن نيست. استراتژي انجام كارهايي متفاوت از گذشته ويا انجام همان كارها به طريقي متفاوت است. -M. E. Porter-

مديريت استراتژيك عبارت است از: هنر و علم تدوين, اجرا و ارزيابي تصميمات همه جانبه به منظور توانمندسازي سازمان در دستيابي به اهداف مورد نظر.

اصطلاحات مديريت استراتژيك مترادف است با : برنامه ريزي استراتژيك  مديريت استراتژيك  بيشتر در محيطهاي دانشگاهی استفاده مي شود.  برنامه ريزي ا ستراتژيك  بيشتر در طراحی سازمان استفاده مي شود.

فرآيند برنامه ريزي استراتژيك شامل سه مرحله است تدوين استراتژي اجراي استراتژي ارزيابي استراتژي

تدوين استراتژي افق سازمانی و ماموريت فرصتها و تهديدات نقاط قوت و ضعف اهداف بلند مدت استراتژيهاي ممكن انتخاب استراتژي مناسب

اجراي استراتژي اهداف ساليانه سياستها انگيزش كاركنان تخصيص منابع

ارزيابي استراتژي بررسي مجدد محيط خارجي و فضاي داخلي سنجش كيفيت عملكرد اقدامات اصلاحي

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك 1. استراتژيست 2. افق سازمانی / Vision 3. ماموريت سازمانی/ Mission 4. فرصتها و تهديدات محيطي 5. نقاط قوت و ضعف داخلي

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك 6. اهداف بلند مدت 7. استراتژي 8. اهداف ساليانه 9. سياستها

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك (ادامه) استراتژيست  معمولاً در سطوح بالاي سازماني هستند (مديرعامل) به گردآوري، تجزيه و تحليل و سازماندهي اطلاعات كمك مي‌كنند. روند صنعت و رقابت را دنبال مي كنند.  الگوهاي پيش‌بيني كننده را طراحي مي كنند. قدرت عملكرد بخش‌ها و كل سازمان را ارزيابي مي كنند.

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك (ادامه) افق سازمانی Vision  افق سازمانی پاسخ به اين سوال است كه : ”ما مي خواهيم به كجا برسيم؟“ افق سازمانی اولين گام در برنامه ريزي استراتژيك است. اغلب يك جمله بيش نيست. مثلاً: ”افق سازمانی ما رسيدن به يک جامعه مدنی فعال و شاداب است “ (مرکز توانمندسازی سازمانهای جامعه مدنی ايران)

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك (ادامه) ماموريت سازمانی Mission  ماموريت سازمانی پاسخ ”ماموريت سازمانی ما اطلاع رسانی و توانمندسازی سازمانهای جامعه مدنی ايران است “ (مرکز توانمندسازی سازمانهای جامعه مدنی)

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك (ادامه) فرصتها و تهديدات محيطي  عوامل محيطي به ميزان زيادي در خارج از حيطه اختيارات سازمان است و سازمان شامل موارد زير مي باشد: عوامل اقتصادي عوامل اجتماعي عوامل فرهنگي عوامل جمعيتي .......

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك (ادامه) فرصتها و تهديدات محيطي عوامل سياسي عوامل حكومتي عوامل تكنولوژيك روندها و وقايع رقابتي

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك (ادامه) نقاط قوت و ضعف داخلي  توانايی ها و ظرفيتهای درونی سازمان و آسيب پذيريها و ناتوانی های سازمانهای غيردولتی در مقابل ديگر بازيگران جامعه نقاط قوت و ضعف بر اساس تجزيه و تحليل فعاليتهاي سازمان در زمينه‌هاي زير مشخص مي شود:  سازمان (منابع انسانی / مالی / فنی)  مديريت  ارتباط با ذی نفعان / مخاطبان

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك (ادامه) اهداف بلندمدت: اهداف بلند مدت اهدافی است كه از اجرای يك برنامه استراتژيک انتظار داريم. چهارچوب زماني: 2 تا 5 سال

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك (ادامه) اهداف بلند مدت  اهداف بلند مدت نتايج حاصل از اجراي ماموريت سازمان در افق زماني بيش از يكسال است.  جهت‌گيريهاي اساسي  ارزيابي سازمان  ايجاد هم‌افزايي  مشخص كردن اولويتها  هماهنگي متمركز زيربناي مديريت اثر بخش را فراهم مي سازد.

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك (ادامه) اهداف بلندمدت چه خصوصياتي دارد؟ كمي و قابل سنجش است واقع‌بينانه است قابل فهم است جسورانه است سلسله مراتب دارد قابل دسترسي است تمامي واحدهاي سازمان را هماهنگ مي‌كند

اصطلاحات مهم در برنامه ريزي استراتژيك (ادامه) استراتژيها استراتژيها اقدامات بالقوه‌اي هستند كه موفقيت آنها در گروي تصميم‌گيري مديران در سطوح بالا و صرف مقادير قابل توجهي از منابع سازمان است.

اصطلاحات مهم درمديريت استراتژيك (ادامه) استراتژيها(ادامه) استراتژيها ساز و كاري است كه از طـــريق آن اهداف بـلنــدمدت محقق مي يابد.

اصطلاحات مهم درمديريت استراتژيك (ادامه) اهداف ساليانه براي دستيابي به اهداف بلندمدت، تعيين اهداف كوتاه مدت امري ضروري است. اهداف ساليانه مبنايي براي تحصيص منابع است  اهداف ساليانه مي بايستي در سطح سازمان، بخشها و فعاليتها مشخص شود

اصطلاحات مهم درمديريت استراتژيك (ادامه) اهداف ساليانه(ادامه) اهداف ساليانه مي بايستي دستيابي به نتايج مشخصي در زمينه هاي زير را در برداشته باشند: مديريت امور مالي و حسابداري  ارائه خدمات تحقيق و توسعه  سيستمهاي اطلاعاتي

اصطلاحات مهم درمديريت استراتژيك (ادامه) سياستها سياستها چگونگي دستيابي به اهداف ساليانه را نشان داده و يك عامل مهم در اجراي استراتژي به شمار مي آيند. سياستها يك خط راهنما براي تصميم گيري هستند  سياستها مي بايستي براي سطح كل سازمان ، بخشهاي سازمان و سطح عملياتي تدوين شوند. سياستها، هماهنگي و ساز گاري بين بخشهاي سازماني را امكان‌پذير مي سازند.

الگوي جامع مديريت استراتژيك ارزيابي داخلی اهداف بلندمدت تحليل و انتخاب استراتژيها اجراي استراتژي (مباحث مديريتي) اجراي استراتژي سنجش و ارزيابي كيفيت عملكرد افق سازمانی و ماموريت ارزيابي خارجي

چرا برخي از سازمانها از رويكرد برنامه‌ريزي استراتژيك استفاده نمي كنند  ساختار تشويقي ضعيف براي مديران  مديريت استراتژيك اتلاف وقت تلقي مي شود  مديريت استراتژيك پرهزينه تلقي مي شود  سازمان تنبل است و آمادگي حركت ندارد مديران از وضع موجود راضي است به ضرورت داشتن يک برنامه استراتژيک آگاه نيستند توان طراحی برنامه ريزی استراتژيک را ندارند

چرا برخي از سازمانها از رويكرد برنامه‌ريزي استراتژيك استفاده نمي كنند(ادامه)  ترس از شكست  اطمينان به نفس بيش از اندازه  تجارب نامطلوب گذشته  فقدان محيط رقابتي  ترس از ناشناخته ها  بدگماني به رويكردهاي جديد مديريتي

موانع و نارسايی های برنامه ريزی استراتژيك  استفاده ازمديريت استراتژيك براي تسلط بيشتر بر منابع و مديريت سازمان  برنامه ريزي استراتژيك براي پاسخگويي به مقام مافوق  حركت شتابزده از ماموريت به تدوين استراتژي  عدم توفيق در برقراري ارتباط با كاركنان  تصميم گيريهاي بدون اساس متضاد با برنامه استراتژيك  فقدان حمايت مديران ارشد

دامهاي مديريت استراتژيك(ادامه)  عدم توفيق در ارزيابي استاندارد عملكرد  واگذاري كار به كارشناسان ستادي (به جاي مديران ارشد)  عدم مشاركت افراد كليدي سازمان  عدم توفيق در ايجاد جو مشاركت و همدلي  بوروكراسي شديد خلاقيت و انعطاف را از بين مي برد.

الگوي برنامه ريزی استراتژيک ارزيابي داخلی اهداف بلندمدت تحليل و انتخاب استراتژيها اجراي استراتژي (مباحث مديريتي) اجراي استراتژي سنجش و ارزيابي كيفيت عملكرد افق سازمانی و ماموريت ارزيابي خارجي

استراتژي در عمل ”يا نوآوري و يا هيچ. هيچ چيز به اندازه موفقيت زود از بين نمي‌رود.“ —Bill Saporito—

يك استراتژيست مي‌بايستي از4 مورد زير اجتناب كند استراتژي در عمل يك استراتژيست مي‌بايستي از4 مورد زير اجتناب كند - مديريت بر مبناي وضع موجود: ”اگر امروز مشكلي نيست، كاري هم نبايد كرد!“ - مديريت عکس العملی: مديراني كه به جاي كنش، واكنش نشان مي‌دهند دائم در بحران قرار دارند - مديريت بر مبناي خوش‌بيني زياد: نتايج ارزشمند هيچگاه راحت به دست نمي‌آيد - مديريت بر مبناي قضاوت هاي ذهني: تصميم گيري نمي‌بايستي بر مبناي كلي‌گويي مبهم باشد

استراتژيهاي يكپارچه‌ساز استراتژي در عمل استراتژيهاي يكپارچه‌ساز Integration Strategies يكپارچه‌سازي رو به جلو Forward integration يكپارچه‌سازي رو به عقب Backward integration يكپارچه‌سازي افقي Horizontal integration

استراتژي در عمل استراتژيهاي متمركز Intensive Strategies رسوخ در جامعه مدنی (Market penetration) افزايش سهم جامعه مدنی در توسعه جامعه مدنی (Market development) گسترش خدمات (Product development)

Diversification Strategies استراتژي در عمل استراتژيهاي تنوع Diversification Strategies تنوع گرايي همگون (diversification Concentric ) تنوع گرايي ناهمگون (Conglomerate diversification) تنوع گرايي افقي (Horizontal diversification)

استراتژي در عمل استراتژيهاي تدافعي مشاركت (Joint venture) Defensive Strategies مشاركت (Joint venture) كاهش (Retrenchment) واگذاري (Divestiture) انحلال (Liquidation)