سمیولوژی روماتولوژی www.doctorjokar.com دکتر محمد حسن جوکار

اهداف آشنایی با بعضی اصطلاحات روماتولوژیک آشنایی با شکایات بیماران روماتیسمی آشنایی با یافته های بالینی در بیماران روماتیسمی توانایی انجام بعضی از مانورهای بالینی در معاینه

روماتولوژي Rheumatology يا بيماريهاي نسج همبند Connective tissue diseases

روماتولوژي لغوي : Rheuma ماده جاري بيماري شناسي:علمي كه به بررسي بيماريهاي مفصلي و استخواني مي پردازد پاتولوژي:علم شناخت بيماريهاي بافت همبند و بافتهاي مشتق از آن

توضیح اصطلاحات Arthralgia Arthritis Arteritis Monoarthritis Oligoarthritis or pauciarthritis Polyarthritis Synovitis Capsulitis Tendinitis Tenosynovitis

Bursitis Enthesis Enthesopathy Myopathy Myositis

شرح حال معاینه پاراکلینیک تشخیص

1- تاریخچه شکایات (symptoms) 2- معاینه فیزیکی یافته ها (Signs)

تاریخچه (History) ترتیب ایجاد علائم شدت علائم نحوه پیشرفت شعله ور شدن و خاموشی دیگر بیماری های مرتبط

(Symptoms)شکایات سیستم حرکتی دارای 9 شکایت مهم است و دانستن مطالب زیر در ارتباط با این شکایات اهمیت زیادی دارد: محل و وسعت درگیری زمان شروع فاکتور های مساعد کننده عواملی که باعث تشدید یا تخفیف آنها میشوند. پاسخ این شکایات به اقدامات درمانی

درد (Pain) محل احساس درد کیفیت درد (مبهم، سوزشی، انتشاری و...) ریتم درد (مکانیکی، التهابی) شدت درد نحوه شروع و پیشرفت انتشار درد وسعت درد عوامل تشدید و تخفیف

درد الگوی التهابی الگوی مکانیکی با حرکت بهتر می شود با حرکت بدتر می شود در استراحت درد وجود دارد و وضعیت بدون درد وجود ندارد با استراحت خوب می شود وضعیت بدون درد وجود دارد تشدید صبگاهی طولانی (> 30 دقیقه) تشدید صبگاهی کوتاه مدت (< 10 دقیقه) تشدید پس از استراحت> 5 دقیقه تشدید پس از استراحت < 3-2 دقیقه

خشکی (Stiffness) تعریف: احساس ناراحتی در هنگام حرکت دادن مفاصل بدنبال مدتی بی حرکتی علت تفاوت خشکی در بیماری التهابی و مکانیکی

محدودیت حرکتی (Loss of movement)

تورم (Swelling)

ضعف (muscle weakness) آیا ضعف عضلانی واقعی وجود دارد؟ (malaise)

خستگی (Fatigue) احساس نیاز به استراحت

صدای مفصلی (Joint crepitation)

ناتوانی (disability) و معلولیت (handicap) وقتی ناتوانی وجود دارد که یک بافت، عضو، یا یک سیستم نتواند بخوبی عمل خود را انجام دهد. زمانی که این اختلال عملکرد منجر به اختلال در کارهای روزمره یا فعالیت های شغلی و اجتماعی گردد، معلولیت ایجاد شده است

تاریخچه پزشکی قبلی (Past Medical History) سابقه عفونت سابقه بیماریهای دیگر؟

تاریخچه خانوادگی (Family History) سابقه بیماری روماتیسمی در خانواده سابقه بیماریهای دیگر؟

معاینه نگاه (inspection) لمس (palpation) انجام دامنه حرکتی فعال و غیر فعال ارزیابی قدرت عضلانی بررسی عملکرد انجام تست های خاص

نگاه تورم قرمزی تغییر شکل غیر قرینه بودن آتروفی عضلانی وجود یافته های غیر طبیعی دیگر مثل: ندول، ضایعات پوستی و ...

Gout: podagra Gout: podagra The base of the big toe and ankle are red, swollen, and extremely painful due to an acute attack of gout. As the attack subsides, the superficial skin may peel. Sometimes the acute inflammatory process of gout mimics cellulitis. #9114040

قرمزی عفونت ها کریستالها ( نقرس ، نقرس کاذب، پری آرتریت کلسیفیه) روماتیسم پالیندرومیک سندروم رایتر یا آرتریت واکنشی مراحل اولیه ندول های هبردن و بوشارد استئوآرتریت التهابی ( اروزیو) آرتروپاتی اریتم ندوزوم تب روماتیسمی

لمس گرما حساسیت تعیین نوع تورم کرپیتاسیون

تورم (Swelling) افیوژن داخل مفصلی تورم نسوج نرم بزرگ شدن استخوان ها آیا لوکالیزه است؟

حساسیت (Tenderness) حساسیت عبارت است از احساس درد غیر طبیعی در لمس یا فشار باید در حدی فشار اعمال گردد که بستر ناخن معاینه کننده سفید گردد (kg/cm2 ).

گرمی (Warmth) گرمی یکی از علائم اصلی التهاب است پشت دست

ذوب عضلانی و ضعف عضلانی شماره تعریف 0 هیچگونه انقباضی مشاهده نمی شود. شماره تعریف 0 هیچگونه انقباضی مشاهده نمی شود. 1 انقباض مشاهده یا لمس می شود ولی حرکتی وجود ندارد. 2 حرکت فقط با حذف وزن امکان پذیر است. 3 حرکت بر خلاف نیروی جاذبه وجود دارد. 4 حرکت برای غلبه بر نیروی جاذبه و تا حدی در مقابل مقاومت وجود دارد. 5 قدرت عضلانی طبیعی است ومقاومت در مقابل نیرو کامل است

مانور گاورز(Gowers' maneuver)

محدودیت حرکتی دامنه حرکتی را می توان به دو روش فعال (بیمار مفصل را حرکت می دهد) و غیر فعال ( پزشک مفصل را حرکت می دهد) تعیین کرد. آیا فقط در حرکات فعال است؟ آیا ناگهانی ایجاد شده است؟

کرپیتاسیون لمس یا شنیدن صدا و ارتعاشات ناشی از مالش دو سطح ناصاف

تغییر شکل (Deformity) قوز (Kyphosis) اسکولیوز (Scoliosis) دررفتگی (Dislocation) نیمه دررفتگی (Subluxation) فلکسیون ثابت (Fixed flexion) والگوس (Valgus) واروس (Varus)

لقی (Laxity) لقی در یک مفصل وقتی وجود دارد که مفصل دارای دامنه حرکتی بیشتر از حد طبیعی در هر کدام از جهات باشد

اختلال عملکرد (Loss of function) عملکرد مفصل در طی استفاده طبیعی از آن، ارزیابی می گردد: برخاستن از صندلی راه رفتن قدرت مشت کردن نیشگون گرفتن فعالیت های روزمره (لباس پوشیدن، مسواک زدن، استفاده از توالت بدون کمک، و آشپزی کردن)

ثبت معاینه سیستم حرکتی S-T-L S1-T2-L0

جنبه های عمومی معاینه

پوست ناخن ها

ضایعات مخاطی

تغییرات چشمی

مانورهای خاص

تست فالن (Phalen)

تست تینل (Tinel)

تست فینکل اشتاین (Finkelstein) De Quervains tenosynovitis

تست اتساع قفسه صدری

تست شوبر (Schober)

تست فابر (Fabere or Patrick)

منبع برای مطالعه بیشتر