به نام يگانه بنيانگذار جهان هستي
هزينه يابي برمبناي هدف و هزينه يابي بر مبناي كايزن هزينه يابي برمبناي هدف و هزينه يابي بر مبناي كايزن TARGET COSTING AND KAIZEN COSTING استاد محترم : جناب آقاي دكتر محمدي درس : حسابداري مديريت ارائه دهنده : ميرحافظ اميرآزاد دانشجوي كارشناسي ارشد حسابداري
موارد افتراق و تشابه : 1- دارائي 2- هزينه 3- زيان 4- بهاي تمام شده
هزينه يابي و بهايابي : به كليه روشهائي كه جهت شناسائي ، كشف و تعيين هزينه هاي تشكيل دهنده خدمات يا محصولات در اشكال و دسته بندي هاي مختلف به كار مي رود هزينه يابي مي گويند . به كليه روشهائي كه جهت شناسائي ، كشف و تعيين بهاي ( قيمت تمام شده ) خدمات يا محصولات در اشكال و دسته بندي هاي مختلف به كار مي رود بهايابي مي گويند .
سیستم های بهایابی: 1- بهایابی سفارش کار 2- بهایابی مرحله ای
اجزاء و عناصر تشکیل دهنده بهای تمام شده : 1- مواد مستقیم 2- دستمزد مستقیم 3- سربار ساخت
روش های بهایابی: 1- بهایابی بر مبنای واقعی 2- بهایابی بر مبنای نرمال 2- بهایابی بر مبنای استاندارد 3- بهایابی بر مبنای فعالیت 4- بهایابی بر مبنای هدف 5- بهایابی بر مبنای کایزن 6-بهایابی بر مبنای کیفیت
تعريف بهايابي بر مبناي هدف : بهایابی برمبنای هدف رویکردی است : الف ) رسیدن به بهای محصول یا خدمت ب ) در شرایطی که قیمت بر اساس رقابت تعیین می شود . ج ) و سود مورد انتظار از پیش تعیین شده است .
بهايابي بر مبناي هدف یک روش بها یابی است یا روشی برای تقلیل بهای تمام شده محصول : كاهش بهاي تمام شده 1- پيش از توليد 2- حين توليد 3- بعد از توليد
هدف بهایابی بر مبنای هدف : هدف ، فرو کاهی بهای تمام شده است . نه بهایابی ، بهای تمام شده
معادله کلی بهایابی بر مبنای هدف : سود – فروش = بهای تمام شده از پیش تعیین شده رساندن بهای تمام شده به سطحی که با فرض فروش و سود از پیش تعیین شده فزونی نیابد .
بهایابی هدف یک مهندسی معکوس : هزینه یابی هدف یک مهندسی معکوس است که در ابتدا مراحل طراحی محصول ، نتایج احتمالی را با تحقیقات بازار پیش بینی کرده و سعی دارد محصولی با بهای تمام شده مشخص که هم تامین کننده سود مورد نظر مدیریت و هم تامین کننده نیازهای مشتریان از لحاظ قیمت ، کیفیت و کارکرد باشد ارائه کند .
اصول كليدي بهايابي برمبناي هدف : 1- هزينه يابي مبتني بر قيمت 2- تمركز بر مشتري 3- تمركز بر طراحي 4- عملكرد متقابل 5- جهت گيري در چاچوب چرخه عمر محصول 6- مشاركت در زنجيره ارزش
هزينه يابي مبتني بر قيمت : سیستم بهایابی هدف، بهایابی را براساس تخمین قیمت محصول در بازار رقابتی و تعیین میزان سود مورد نظر و کاستن این دو مقدار از یکدیگر تعیین می کند. یعنی حد هزینه مجاز را برای دستیابی به سود مشخص، براساس قیمت بازار، برآورد می کند. بهای تمام شده محصول = سود مورد نظر – قیمت فروش محصول
تمركز بر مشتري : در سراسر فرایند بهایابی هدف، نظر مشتری پیوسته مورد توجه قرار می گیرد و خواسته‌های وی در مورد 1-کیفیت 2- قیمت 3-و کارکرد به طور همزمان در محصول و تصمیم‌های ساخت و تجزیه و تحلیل اعمال می شود. نکته : تمرکز بر مشتری از راه توسعه فعالیت های مهندسی صورت می‌پذیرد.
در سیستمهای بها یابی هدف، تمركز بر طراحي : در سیستمهای بها یابی هدف، طراحی محصولات و فرآورده های اصلی مدیریت هزینه مورد توجه قرار می گیرد، به صورتی که در زمینه طراحی زمان بیشتری صرف می شود و با حذف مراحل پرهزینه و وقت‌گیر، زمان لازم برای ورود محصول به بازار کاهش می یابد.
گروه‌های عملیاتی و تولید را اعضای عملكرد متقابل : در سیستم بها یابی هدف، گروه‌های عملیاتی و تولید را اعضای بخش طراحی و مهندسی تولید، خط تولید، فروش و بازاریابی، واحد تدارکات، دایره حسابداری صنعتی، دایره خدمات و پشتیبانی تشکیل می‌دهند و از افراد خارج سازمان، از قبیل: تأمین کنندگان قطعات، مشتریان، فروشندگان، توزیع کنندگان، ارایه-کنندگان و عرضه‌‌کنندگان مواد اولیه نیز بهره گرفته می شود.
جهت گيري در چاچوب چرخه عمر محصول : در بها یابی هدف، تمامی هزینه های مربوط به یک محصول طی عمر آن، از قبیل: قیمت خرید، هزینه‌های عملیات، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات و هزینه های توزیع مورد توجه قرار می گیرد و هدف، حداقل کردن هزینه های طول دوره عمر محصول برای مصرف کننده و تولیدکننده است.
چرخه عمر محصول : این روش نسبت به روش سنتی دیدگاه کاملتری دارد و برای استفاده مدیران در 1- برنامه ریزی 2- تصمیم گیری 3- و ارزیابی ها بسیار مفیدتر از روشهای سنتی است .
هزینه های سه گانه چرخه عمر محصول : 1- هزینه های بالا دستی 2- هزینه های تولیدی 3- هزینه های پائین دستی
مشاركت در زنجيره ارزش : تمامی عناصر زنجیره ارزش، از قبیل: تامین‌کنندگان قطعات، فروشندگان، توزیع کنندگان و ارایه کنندگان خدمات در بهایابی هدف مورد توجه قرار می‌گیرند. هزینه یابی هدف، تلاشهای مربوط به کاهش هزینه ها را از راه ایجاد یک رابطه همکاری با اعضای خارج از سازمان در سراسر زنجیره ارزش انجام می-دهد.
زنجیره ارزش : محصول از ابتدا تا انتها یک زنجیره را طی می کند که اصطلاحا زنجیره ارزش نامیده می شود . تحقیق و توسعه طراحی تولید بازاریابی توزیع و فروش خدمات پس از فروش
مقایسه بهایابی بر مبنای هدف و سنتی (بهای تمام شده + درصدی سود ) مقایسه بهایابی بر مبنای هدف و سنتی (بهای تمام شده + درصدی سود )
مقایسه بهایابی بر مبنای هدف و سنتی
در قیمت گذاری محصول 3 عامل دخیل می باشد . 1- مشتری 2- رقبا 3- بهای تمام شده
مراحل پیاده سازی بهایابی بر مبنای هدف : بهای مجاز شرایط بازار قیمت فروش هدف حاشیه سود هدف چالش استراتژیک کاهش هزینه هزینه یابی هدف سطح قطعات هزینه یابی هدف محرک بازار هزینه هدف سطح محصول هزینه هدف سطح کارکرد هزینه هدف سطح قطعات تامین کنندگان هزینه یابی هدف سطح محصول هدف کاهش هزینه هزینه جاری
مقایسه بهایابی بر مبنای هدف و بهایابی بر مبنای استاندارد : بها یابی بر مبنای هدف بهایابی بر مبنای استاندارد بهایابی هدف با تشخیص نیازهای مشتری و محاسبه قیمت فروش قابل قبول محصول شروع می شود . بهایابی استاندارد بر اساس اطلاعات گذشته توسط مدیران و نه بازار تعیین شده است شروع و برای رسیدن به آن تلاش میگردد.
مقایسه بهایابی بر مبنای هدف و بهایابی بر مبنای كايزن : مقایسه بهایابی بر مبنای هدف و بهایابی بر مبنای كايزن : بها یابی بر مبنای هدف بهایابی بر مبنای کایزن بهایابی هدف از کاهش هزینه ها در مرحله طراحی و تحقیق و توسعه محصول حمایت می کند . بهایابی کایزن به دنبال کاهش هزینه ها به سطحی پائین تر از سطح هزینه های قبلی در مرحله تولید محصولات موجود است.
مثلث بقاء ، تضمین حیات سازمان : کنترل بهای تمام شده کنترل کیفیت زمان تحویل یا کارائی عملیات
مشکلات موجود در بکارگيري سيستم بها يابي هدف در ايران : 1- استقرار بهايابي هدف بايد با پذيرش تمام مباني نظري و عملي آن همراه باشد و انتخاب يکي از اين دو و يا استفاده يکي از اصول مربوط نمي توان نتيجه گرفت که سيستم بهايابي هدف در شرکت مستقر شده است.
2- مکانيزم بهايابي هدف در فضاي رقابتي کاربرد دارد و وجود بازار رقابتي براي کسب قيمت به منظور رسيدن به هزينه و سود هدف الزامي است. در شرايط کنوني حاکميت نوسانات اقتصادي بر جامعه امکان تعيين قيمت هدف اگر غير ممکن نباشد بسيار مشکل است.
3- ديگر اين که طرز فکر مشتري مداري در اقتصاد ايران رايج نشده است 3- ديگر اين که طرز فکر مشتري مداري در اقتصاد ايران رايج نشده است. و مشتري حق انتخاب محدود دارد و همچنين فقدان روحيه کار گروهي و مستقر نبودن سيستمهاي صحيح بهاي تمام شده از جمله عوامل ديگري است که مانع بکارگيري سيستم بهايابي هدف است.
كايزن چيست ؟ KAIZEN=KAI+ZEN بهبود تغيير بهبود تغيير تغيير به سمت بهتر شدن يا بهبود مستمر و تدريجي است . فرو كاهي مداوم هزينه ها . ( Kaizen costing focuses on continuous reductions of costs )
روند كاهش بهاي تمام شده محصولي كه هم اكنون توليد مي شود . كاربرد بهايابي كايزن : روند كاهش بهاي تمام شده محصولي كه هم اكنون توليد مي شود .
بهبود يا اصلاح پيوسته به جاي تغييرات فلسفه كايزن: بهبود يا اصلاح پيوسته به جاي تغييرات انفجاري و ناگهاني
تحقق بهبود تدريجي و مستمردرسازمان ها در نگاه كايزني : نهضت 3MU 1- MUDA – حذف فعاليتهاي بدون ارزش هزينه زا 2- MURI – تلفيق فهاليتهاي موازي 3- MURA – افزودن فعاليتهائيكه براي تكميل و بهبود سطح كيفي خدمات لازمند .
مودا چيست : مودا از نگاه ژاپنى ها به هر فعاليتى اطلاق مى شود که براى سازمان ها ايجاد هزينه مى کند، اما ارزش افزوده اى توليد نمى کند . به عبارتى مودا مجموعه فعاليت هايى است که از نظر مشترى نهايى ارزشى ندارد و مشترى تمايلى به پرداخت پول براى اين فعاليت ها ندارد .
موارد ذيل مودا محسوب مى شوند: 1.اشتباهاتى که بايد اصلاح شوند 2. توليدات اضافى مانند موجودى و کالاهايى که فروش نرفته و روى هم انبار ميشوند 3. مراحلى از فرايند کار که ضرورتى به وجود آنها نيست مثل بازرسى ها و کنترلهاى غير ضرورى 4. جابجايى غير ضرورى نيروى انسانى در سطوح سازماني. 5. جابجايى هاى غير ضرورى مانندحمل و نقل بيهوده ى مواد و قطعات 6. بايگانى و انبارکردنهاى غيرضرورى 7. توقف و انتظار کارمندان مثل ايجاد صف 8. جمع آورى و ثبت اطلاعات اضافى و تکرارى 9. پيچيدگى روشهاى انجام کار که باعث افزايش خطا مى شود 10. کالاها و خدماتى که پاسخگوى نياز مشترى نيستند. 11. فرايند و فعاليتهاى موازى ودوباره کاريها و تکرار
بهايابي بر مبناي كايزن و هدف يك تكنيك اندازه گيري بهاي تمام شده نيست . بهايابي بر مبناي كايزن و هدف يك تكنيك اندازه گيري بهاي تمام شده نيست . دلائل : 1- در بهايابي ما دنبال يافتن قيمت تمام شده محصول يا خدمات هستيم . 2-در اصطلاح بهايابي بر مبناي هدف وکایزن به دنبال كاهش بهای تمام شده هستيم.(نه تعيين بهاي تمام شده)
مراحل اجراي كايزن عملي : 1- ناحيه نمونه را انتخاب كنيد . 2- گروه بهبود ( تيم كايزن ) را ايجاد و سازمان دهي كنيد . 3- داده هاي آماري مورد نياز را در ناحيه نمونه با كمك اعضاي گروه گرد آوري كنيد . 4- اعضاي شركت كننده را در كارگاه آموزشي با مفاهيم و ابزارهاي بهبود آشنا كنيد . 5- نظام آراستگي ( 5s ) را آغاز كنيد . 6- مودا ( اتلاف ) ها را شناسايي و فهرستي از آنها تهيه كنيد .
مراحل اجراي كايزن عملي : 7- تحليل علل رويداد اتلاف را در ناحيه نمونه انجام دهيد و راه حلهايي را با استفاده از كار گروهي بیابید. 8- راه حل هايي را كه عملي ترند انتخاب كنيد . 9- هر نوع تغيير فيزيكي در آرايش ناحيه نمونه را بدون فوت وقت انجام دهيد . 10- بهبود انجام گرفته را به صورت استاندارد درآوريد . 11- موفقيت حاصله را به اطلاع ساير همكارانتان برسانيد . 12- نتايج به دست آمده را ارزيابي كنيد تا در مراحل بعدي مورد استفاده قرار گيرند . 13- به سراغ مشكل بعدي برويد .
تعاريف مربوط به نظام آراستگى 5اس یا 5 ت : 5S یا 5 ت، پنج حرف اول کلمات زير است : 1- تشخيص (seiri ) : به معنى جدا کردن آنچه ضرورى است از غير ضرورى ها. 2- ترتيب (Seiton ) : سر و سامان دادن به آنچه که به عنوان ضرورى باقى مى ماند . 3- تميز(Seiso): پاکسازى و تميز کردن محل و کليه اشيا و لوازم مورد نياز. 4- تنظيم (Seiketsu) : استاندارد کردن و رويه مند کردن اقداماتى که فوقا شرح داده شد. 5- تکليف(Shitsuke) : ايجاد بسترها و سازوکارهاى لازم براى رعايت همگانى اين استانداردها.
اصول بيست گانه مديريت در كايزن : 1- نگوييد چرا اين كار انجام نمي شود. فكر كنيد چگونه مي توانيد آن را انجام دهيد. 2- در مورد مشكل به وجود آمده نگراني به خود راه ندهيد. همين الان براي رفع آن اقدام نماييد. 3- از وضعيت موجود راضي نباشيد. باور داشته باشيد كه هميشه راه بهتري هم وجود دارد. 4- اگر مرتكب اشتباه شديد ، بلافاصله در صدد رفع اشتباه برآييد. 5- براي تحقق هدف به دنبال كمال مطلوب نگرديد.اگر60%از تحقق هدف اطمينان داريد دست بكار شويد.
6- براي پي بردن به ريشه مشكلات 5 بار بپرسيد چرا؟ 7- گمبا محل واقعي رويداد خطاست . سعي نكنيد از دفتر كار خود مشكلات محيط را حل كنيد. 8- هميشه براي حل مشكل از داده و اطلاعات كمي و به روز استفاده كنيد. 9- براي حل مشكل بلافاصله به دنبال هزينه كردن نباشيد. بلكه از خرد خود استفاده كنيد. اگر عقلتان به جايي نمي رسد، آن را در همكارانتان بجوييد و از خرد جمعي استفاده كنيد. 10- هيچ وقت جزئيات و نكات ريز مسئله را فراموش نكنيد. ريشه بسياري از مشكلات در نكات ريز است.
11- حمايت مديريت ارشد منحصر به قول و كلام نيست 11- حمايت مديريت ارشد منحصر به قول و كلام نيست. مديريت بايد حضور ملموس داشته باشد. 12- براي حل مسائل هر جا كه امكان آن وجود دارد از واگذاري اختيار به زيردستان ابا نكنيد. 13- هيچ وقت به دنبال مقصر نگرديد. هيچ گاه عجولانه قضاوت نكنيد. 14- مديريت ديداري و انتقال اطلاعات بهترين ابزار براي حل مسئله به صورت گروهي است. 15- ارتباط يك طرفه دستوري از بالا به پايين مشكلات سازمان را پيچيده تر ميكند. مديريت ارشد بايد با لايه هاي پايين تر سازمان ارتباط دو جانبه داشته باشد.
16- انسانها توانايي هاي فراواني دارند 16- انسانها توانايي هاي فراواني دارند. از الگوهاي چند مهارتي و غني سازي شغلي براي شكوفا شدن آنها استفاده كنيد. 17- تنها فعاليت هايي را انجام دهيد كه براي سازمان شما ارزش افزوده ايجاد مي كنند. 18- فراموش نكنيد كه 5 ت ، پايه و بنيان ايجاد محصولي با كيفيت است. 19- بر اساس الگوهاي كار گروهي ، مسائل محيط كارتان را حل كنيد. 20- حذف مودا ( اتلاف) فرآيندي پايان ناپذير است. هيچ وقت از اين كار خسته نشويد.
منابع و ماخذ فارسي: مباني حسابداري مديريت (جلد اول )- دكترفريدون رهنماي رود پشتي حسابداري مديريت راهبردي (جلد دوم ) – دكتر فريدون رهنماي رود پشتي آزمون ورودي دكتراي تخصصي حسابداري – دكتر محمد جواد شيخ وعبداله پاكدل سايت هاي مرتبط با حسابداري مديريت(مباحث هزينه يابي بر مبناي هدف و كايزن) مقاله هزينه يابي هدف و استرات‍ژي مديريت هزينه – سيد غلامرضا جلالي نائيني – ميثم جعفري اسكندري – علي حاجي آقا بزرگي – غلامحسين خالقي
منابع انگليسي : Control Measures for Kaizen Costing – Formulation and Practical Use of the Half-Life Model Thomas M.Fischer/jochen A.Schmitz
با آرزوی توفیق