استاد : جناب آقای برزگر تهیه کننده: ندا کپتان پاییز 1393

« هزينه يابی چرخه عمر محصول »

چکیده هزینه یابی دوره عمر محصول یکی از روشهای مدیریت هزینه است که برای شناسایی و اداره هزینه در فاصله زمانی بین طراحی یک محصول جدید تا عرضه آن به بازار و بالاخره توقف تولید آن به دلیل نبود تقاضای کافی برای آن محصول در بازار استفاده میشود. روش هزینه یابی دوره عمر محصول یک دید گسترده تری را نسبت به سیستم های حسابداری سنتی در نظر می گیرد. چناچه مدیران یک شرکت کلیه هزینه های مرتبط با محصولات خود را از راه اندازی تا خاتمه مدنظر قرار دهند میتوان گفت از هزینه یابی چرخه عمر محصول بهره برده اند. 1.هزینه های راه اندازی 2.هزینه های رشد وبلوغ 3.هزینه های خاتمه

مقدمه هزینه یابی چرخه عمر محصول، اولین بار به وسیله وزارت دفاع آمریکا در سال 1960 مورد استفاده قرار گرفت . هدف هزینه یابی چرخه عمر محصول در آن زمان ، کمک به وزارت دفاع در تهیه و تدارک تجهیزات نظامی بود . بکارگیری این روش در آن زمان توسط وزارت دفاع نشان داد که نزدیک به 75% هزینه های کل سیستم را هزینه هایی غیر از هزینه های تحصیل و ساخت اولیه تشکیل می دهد و این هزینه ها اغلب شامل هزینه های عملیاتی و نگهداری بودند. در سال 1970 کاربرد هزینه یابی دوره عمر تا ارزیابی و مقایسه مزایای نسبی راه های گوناگون تصمیم گیری پیش رفت . در این زمان بود که از آن به عنوان یک ابزار تصمیم گیری و تفکر مدیریتی استفاده شد . اصولا هزینه های کالاها و خدمات را برای دوره های نسبتا کوتاه مدت ، مانند یک ماه یا یک سال محاسبه و گزارش می کنند در حالیکه هزینه یابی بر مبنای چرخه عمرمحصول یک دیدگاه بلند مدت تر را ارائه می دهد. بنابراین می توان دیدگاه کامل تری از هزینه های محصول و سودآوری کالا یا خدمت را ارائه داد.

هزينه يابی چرخه عمر محصول در تعیین هزینه یک محصول یا خدمت خاص ، مفهوم هزینه یابی دوره عمر به معنی توجه به محیط ، اجتماع و هزینه ها و منافع اقتصادی که در طول عمر یک محصول یا خدمت رخ می دهد است. به عنوان نمونه ، هزینه های مربوط به محصول یا خدمت معمولا در طول مراحل و فرآیندهای زیر رخ خواهند داد:

بخش های هزينه يابی چرخه عمر محصول هزینه های بالا دستی ساخت 1.تحقيق و توسعه 2.طراحی :ساخت نمونه محصول،آزمایش نمونه و مهندسی هزینه های ساخت: 1.خرید 2.هزینه های مستقیم ساخت 3.هزینه های غیر مستقیم ساخت هزينه هاي پايين دستی ساخت: 1.بازاريابی و توزيع: بسته بندی،ارسال،نمونه کالا،ترویج و آگهی 2.تضمین و خدمات پس از فروش: برگشتی ،خدمات،تعهد محصول،پشتیبانی مشتری

به طور مثال: صنایع با هزینه های بالا دستی و پایین دستی بالا: 1 .دارویی 2. خودرو سازی صنایع با هزینه های بالا دستی بالا: 1.نرم افزار کامپیوتری 2. تجهیزات تخصصی صنعتی و پزشکی صنایع با هزینه های پایین دستی بالا: 1. خرده فروشی 2.ادکلن،آرایشی و بهداشتی

فعالیت های هزینه یابی چرخه عمر محصول دوره عمر محصول ، تمام فعالیتهای لازم از طراحی محصول و خرید مواد اولیه برای ساخت آن تا تحویل محصول ساخته شده و ارائه خدمات پس از فروش را در بر می گیرد. این فعالیتها شامل: تحقیق و توسعه طراحی ساخت بازاریابی و توزیع خدمات مشتری هزینه های بالا دستی ساخت هزینه های پایین دستی ساخت

هزینه های طول دوره عمر محصول ، اغلب به سه گروه تقسیم می شوند که این سه گروه و نمونه های مرتبط با آن در نمودار شکل زیر نشان داده شده است .

زنجیره ارزش هزینه های پیش و پس از تولید به روش های گوناگونی مدیریت می شوند که شامل بهبود روابط بین فروشندگان و توزیع کنندگان کالای ساخته شده صورت می گیرد. که با تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش رابطه بین هزینه های پیش از تولید و پس از تولید را می توان شناسایی کرد. زنجیره ارزش را که اغلب همگام با تجزیه و تحلیل فعالیت مورد توجه قرار می دهند یکی از ابزارها یا روش هایی است که شرکت ها بدان وسیله گام های لازم برای تولید و عرضه کالاها و خدمات به مشتریان در صحنه رقابت را مورد توجه قرار می دهند. به ویژه تجزیه و تحلیل زنجیره ارز ش به مدیر کمک می کند تا مشخص نماید که کدامیک از فعالیت ها یا گام هایی را که در مورد محصول بر می دارد جنبه رقابتی ندارد و در چه موردی می توان هزینه ها را کاهش داد و کدام دسته از فعالیت ها را باید به خارج از شرکت سفارش داد(برون سپاری کرد).

نمایش روابط بالا دستی و پایین دستی از طریق زنجیره ارزش

عوامل تعیین کننده موفقیت شرکت در مرحله طرح ریزی 1. کاهش زمان عرضه محصول به بازار: در یک محیط رقابتی یعنی در جایی که سرعت توسعه و تحویل کالا امری مهم به شمار می رود، تلاش برای کاهش زمان عرضه محصول به بازار در اولویت قرار دارد. 2. کاهش هزینه های خدمات مورد انتظار: با طرح ریزی دقیق و ساده و با استفاده از قطعات قابل تعویض و الگو قرار دادن این قطعات می توان این هزینه ها را تا میزان قابل توجهی کاهش داد. 3. بهبود سادگی در ساخت: برای کاهش هزینه های تولید و بالا بردن سرعت تولید طراحی باید در راستای سادگی در ساخت قرار گیرد. 4. برنامه ریزی پردازش و طراحی: برنامه فرایند تولید باید انعطاف پذیر باشد، دارای قابلیت راه اندازی سریع و سازگار با تغییرات محصول، استفاده از مفهوم ساخت هوشمند و ساخت کامپیوتری یکپارچه وهمچنین طراحی بوسیله کامپیوتر و مهندسی همزمان باشد.

به میزان پیچیدگی و کارآمدی محصول بستگی داشته و به نسبت پایین روش طراحی سرعت طراحی هزینه طراحی هزینه پایین دستی مهندسی پایه سریع به میزان پیچیدگی و کارآمدی محصول بستگی داشته و به نسبت پایین این هزینه ها می تواند بسیار بالا باشد،زیرا در فرآیند طراحی بازاریابی و تولید به عنوان بخش های اساسی مد نظر قرار داده نمی شود. نمونه سازی کند هزینه قابل توجه مواد،کار و زمان بالقوه می تواند با کاهش قابل توجه همراه باشد تغییر در محصول متوسط نامشخص،چنانچه تغییر تدریجی در محصول به تناسب شرایط حاکم بر بازار یا تولید صورت نگیرد پیامدهای غیرمنتظره در افزایش هزینه دارد مهندسی همزمان مستمر قابل توجه،طراحی به عنوان بخش اساسی قلمداد گردیده و فرایند در حال پیشرفت می تواند به کاهش قابل ملاحضه در هزینه ها منجر شود

قیمت گذاری استراتژیک برای فروش های مختلف در چرخه زندگی محصول قیمت گذاری استراتژیک  برای فروش های مختلف در چرخه زندگی محصول قیمت گذاری استراتژیک به جایگاهی بستگی دارد که محصول از دیدگاه فروش در چرخه زندگی خود در آن قرار می گیرد. هر قدر چرخه زندگی محصول از نظر فروش کوتاه تر باشد (در مورد وسایل الکتریکی مصرفی این دوره فقط به چند ماه می رسد) تحلیل فروش ( بر مبنای چرخه زندگی محصول) اهمیت بیشتری بر عکس هزینه های مربوط به چرخه زندگی محصول پیدا میکند. مقصود از فروش در چرخه زندگی محصول مرحله ای است که به فروش کالا یا خدمت در بازار ( از مرحله تولید و عرضه کالا یا خدمت تا مرحله ای که محصول سیر نزولی می پیماید و از بازار خارج می شود) اشاره دارد.

مراحل چرخه حیات فروش

مراحل چرخه حیات فروش مرحله 2: رشد مرحله 1: معرفی محصول به بازار 1.کاهش رقابت 2. افزایش فروش 3. افزایش هزینه ها 4. افزایش قیمت مرحله 2: رشد 1.افزایش رقابت 2.افزایش فروش 3. قیمت ثابت

مرحله 3 : بلوغ 1.افزایش رقابت 2.افزایش فروش 3.ثبات قیمت مرحله 4 : افت 1.کاهش رقابت 2.کاهش فروش 3.کاهش قیمت

استفاده از نمودار جریان کار برای شناسایی محدودیت نمودار جريان كار: نموداری است كه در آن با استفاده از علائم استاندارد جريان گردش كارها بطور كلي نمايش داده می شود. از این نمودار همچنین می توان در حالتی که تنها یک محصول یا پروژه با قید زمان مشخص تکمیل در جریان ساخت است نیز استفاده نمود.

منابع و مآخذ: Journal : The British Accounting Review, Volume 43, Issue 2, June 2011, Pages 120–134 Lindholm , Anni & Suomala , Petri (2007) . Learning by costing , International Journal of Productivity and Performance Management ,(Vol.56, No. 8) , p. 654 AL-Haji , A. & Aouad , G. The Development of An Integrated Life cycle Costing Model Using Object Oriented And VR Technologies, Construction Information Digital Library , http://itc.scix.net European Commission . (2004) . Life Cycle Costing : A Guide for Local Authorities حسابداری مدیریت با تاکید استراتژیک بلوچر – چن – لین امری اسرمی ، محمد . (1384). دوره عمر محصول و روش هزینه یابی آن ، ماهنامه حسابدار ،شماره 168

با تشکر از همراهی شما سروران ارجمند