ایمنی و بهداشت در محیط های کاری نانو ایمنی و بهداشت در محیط های کاری نانو علیرضا نادری کارشناس ارشد بهداشت حرفه ای عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی

فهرست مطالب: 1- چرا نانومواد از نگاه ایمنی و بهداشت شغلی اهمیت دارند؟ 2- چه فرضیه هایی در ارتباط با ویژگیهای ایمنی و بهداشتی نانوذرات و پیشگیری یا کنترل مواجهه با آنها مطرح می باشد؟ 3- روشها و تجهیزات متداول برای کنترل مواجهه با نانومواد کدامند؟

چرا نانومواد از نگاه ایمنی و بهداشت شغلی اهمیت دارند؟ در اثر کاهش اندازه: 1- افزایش سطح و افزایش تعداد اتم ها در سطح خارجی ذرات 2- افزایش واکنش پذیری( طلای مقاوم در برابر اکسیداسیون در اندازه ی چند نانومتری می سوزد) 3- امکان بیشتر جذب در بخش فوقانی سیستم تنفسی و انتقال به اعضاء دیگر(ذرات کوچکتر از 10 نانومتر)، همچنین افزایش زمان ماندگاری آنها در سیستم تنفسی (90% ذرات 5 نانومتر و 80% ذرات 20 نانومتر برای همیشه در ریه باقی می مانند)

چرا نانومواد از نگاه ایمنی و بهداشت شغلی اهمیت دارند؟ (ادامه) 4- کاهش قدرت مکانیسم های پاکسازی ریه ( بخصوص نانوذرات کم محلول یا نامحلول) 5- افزایش قدرت اکسیداسیون و ایجاد سمیت سلولی 6- افزایش ریسک احتراق و انفجار از طریق کاهش حداقل انرژی شعله ور شدن (MIE) و افزایش حداکثر قدرت و سرعت سوختن (MCR) 7- افزایش فعالیت زیستی، گذر از غشاء سلول و واکنش با ساختارهای درون سلول

اندازه آئرو سل ها

فرضیه ها: 1- در صورت تشابه بین خواص فیزیکی و شیمیایی نانوذرات مهندسی شده با ذرات بسیار ریز، بروز اثرات بهداشتی مشابه با اثرات ناشی از ذرات بسیار ریز مورد انتظار است. 2- پارامترهای سطح، فعالیت و تعداد ذرات شاخص های بهتری برای تعیین میزان خطر نانوذرات مهندسی شده نسبت به جرم آنهاست. 3- تدابیر کنترلی مورد استفاده برای ذرات بسیار ریز، در صورت نیاز، با برخی تغییرات یا اصلاحات می توانند برای کنترل مواجهه با نانوذرات مهندسی شده مورد استفاده قرار گیرند.

Precautionary Measures

The control of emissions containing nanoparticles in occupational settings is not a new subject. Controls are well established for preventing and controlling exposure to, for example, welding fumes and diesel emissions (which contain incidental nanoparticles). What is new and unique is the need to control exposure to engineered nanomaterials in an increasing number of workplaces. Using existing knowledge for the control of fine and ultrafine particles (including incidental nanoparticles) as a starting point, informed guidance is summarized for the control of engineered nanomaterials. ISO/TR 12885, “Nanotechnologies — Health and safety practices in occupational settings relevant to nanotechnologies,” First edition, Switzerland, 2008.

The Hierarchy of Controls - in order of most effective to least effective CONTROL AT THE SOURCE • Substitute a safer chemical or process • Mechanize the process • Isolate/enclose the process CONTROL ALONG THE PATH • Local exhaust ventilation • General ventilation • Housekeeping CONTROL AT THE WORKER • Worker education • Enclose the worker • Respirators, gloves, goggles, and chemical protective clothing • Lunch and locker rooms, lavatories, eye wash, shower

Cleanrooms Designing Safe Facilities for Nanoscale Research, A Case Study, Birck Nanotechnology Center, Purdue university

Gina Gerritzen, et al. “A Review of Current Practices in the Nanotechnology Industry,” Phase two report: survey of current practices in the nanotechnology workplace, the International Council on Nanotechnology, November 13, 2006.

Welding Fume extraction systems

جعبه دستکش دار (Glove Box) کیسه دستکش دار (Glove Bag)

در جاهایی که فرآیند یا منبع آلودگی محصور شده است هوای داخل این فضا باید نسبت به هوای اطراف (ناحیه تنفسی فرد) دارای فشارمنفی باشد تا از انتشار آلودگی به بیرون جلوگیری شود. بالعکس چنانچه فرد توسط اتاقک های جداکننده یا اتاقک های کنترل، از فرآیند یا عملیات خطرناک جدا شده باشد این فضا باید دارای فشار مثبت باشد.

فیلترهای مورد استفاده در سیتم های تهویه نانوذرات سیستم های تهویه موضعی و مکنده های مورد استفاده برای جمع آوری ذرات نانو باید به فیلترهای مورد تأییدH14 HEPA و یا فیلترهایU15 ULPA مجهز باشند. استفاده از این فیلترها در وسایل حفاظت تنفسی راندمان خوبی را برای جمع آوری نانوذرات نشان داده است ولیکن در فیلترهای الکترواستاتیک به علت تاثیر رطوبت تنفس راندمان کاهش و بیشترین سایز نفوذ کننده از فیلتر در حدود 30 نانومتر بوده است (OECD report No. 12).

بازده جمع آوری فیلتر با توجه به اندازه ذره و مکانیسم های جمع آوری

کابینت های کلاس 3 (جعبه دستکش دار) بالاترین سطح حفاظت فردی توسط کابینت های کلاس 3 ( جعبه دستکش دار) فراهم می شود که برای کار با میکروارگانیسمهای بسیار خطرناک و واگیر (گروه ریسک 4) استفاده می شوند. کلیه منافذ این کابینت در برابر ورود گاز عایق می باشد. هوای ورودی توسط فیلترHEPA ضد عفونی شده و هوای خروجی نیز از دو فیلتر HEPAعبور داده می شود. کابینت های کلاس 3 ( جعبه دستکش دار) هنگام کار با مقادیر زیاد رادیو نوکلایدها و مواد شیمیایی فرار ضروری هستند.

کنترل های مدیریتی به حداقل رساندن تعداد کارکنان در معرض، کاهش زمان مواجهه، به حداقل رساندن تعداد کارکنان در معرض، ایجاد یا اصلاح روش های اجرای کار (SOP)، محدود کردن دسترسی به محیط های کاری و تعیین افراد مجاز، اجرای اصول بهداشت فردی، اجرای برنامه ضبط و ربط در محیط کار، آموزش، انجام بازرسی های متناوب و برنامه ریزی شده (از تجهیزات فرآیندها، ساخت، عملیاتی و تجهیزات کنترل مواجهه با نانوذرات مثل سیستم های تهویه) و تعمیرات پیشگیرانه منظم و برنامه ریزی شده

راههای مواجهه با نانومواد تنفس پوست بلع مخاط

استفاده از دستکش های نیتریل به شکل دوبل، لباس از جنس پارچه های غیربافتنی مانند لباس های پلی اتیلنی با دانسیته بالا و وسایل حفاظت تنفسی از نوع الاستومر با فیلترهای N95 و P100 توصیه می شوند.

در صورت وجود غلظت بیش از اندازه نانوذرات در محیط کار (پس از اجرای کلیه کنترل های مهندسی، مدیریتی و روش های اجرای کار) از وسایل حفاظت تنفسی فشار مثبت ]1[ (مانند وسیله تصفیه هوا ]2[) استفاده نمائید. استفاده از وسایل حفاظت تنفسی فشار منفی و ماسک های جراحی یا ماسک های گرد و غبار به هیچوجه توصیه نمی شوند. [1] - Positive Pressure Respirators [2] - Powered Air-Purifying Respirator (PAPR)

وسیله الکتریکی تصفیه هوا (PAPR)

ماسک تمام صورت گاگل ایمنی

استاندارد ملی ایران 12325 آئین کار سلامت و ایمنی در محیط های کار با نانومواد Nanotechnology- Health and safety in nano occupational settings- Code of Practice

همواره شاد و خرم باشید.