VERBAL ASPECTS

What is going on with the object? What happened with the object? What is the actor doing? What did the actor do? What will the actor do? THE ACTOR IS THE FOCUS What is going on with the object? What happened with the object? What will happen with the object? THE OBJECT IS THE FOCUS

Ano ang AF infinitive ng mga verbs? Sauli - to return Inom - Gawa Punas Laba Luto Bili Tapon Halo – to mix Pitpit Dala Gamit Abot Hingi Dilig

Nagluto siya ng pandesal kanina.

Niluto niya ang pandesal kanina.

Verbs Isauli (to be returned) Inumin (to be drunk) Gawin (to be made) Punasan ( to be wiped) Labhan/labahan ( to be laundered) Lutuin (to be cooked) Bilhin/Bilihin ( to be bought) Itapon ( to be thrown) Haluin(to be mixed) Pitpitin(to be crushed) Dalhin/dalahin (to be brought/to be carried) Gamitin ( to be used) Abutin( to be reached out for) Hingin/Hingiin(to be asked for) Diligan( to be watered – i.e. plants)

OBJECT FOCUS VERBS halo haluin hinalo hinahalo hahaluin luto lutuin ROOT Sauli INFINITIVE isauli Completed I sinauli Incompleted isinasauli Contemplated isasauli Tapon itapon Itinapon itinatapon itatapon halo haluin hinalo hinahalo hahaluin luto lutuin niluto niluluto lulutuin dilig diligan diniligan dinidiligan didiligan

I – prefix – attached before the root/word isauli Completed – I + in before the first vowel of the root isinauli Incompleted – I + in + repetition of the first syllable of the root. Isinasauli Contemplated – I + repetition of the first syllable of the root isasauli

An – is attached at the end of the root diligan Completed – in before the first vowel + an at the end Diniligan Incompleted –in before the first vowel + repetition + an Dinidiligan Contemplated = repetition + an Didiligan

Ano ang bibilhin mo sa Mall mamaya? Bibilhin ko ang sapatos sa Mall mamaya. Ano ang ginawa mo sa sulat? Inilagay ko sa mesa kagabi.

Ano ang gagawin mo sa gatas Ano ang hinahalo mo sa karne? ________________________________________________ Ano ang ginawa mo sa kompyuter kanina? ________________________________________________

More Verbs Ilaga Ibigay Idagdag Ihagis Ituro Sunugin Hiwain sulatin Basahin Sayawin Itanim Linisin Walisin Tahiin akyatin

Completed: Questions and Statements luto/adobo - Ano ang niluto ng nanay? - Niluto niya ang adobo. - Adobo ang niluto niya. Basa/nobela Sayaw/disco Tanim/puno Linis/kuwerto Walis/sahig sa kusina Tahi/damit Akyat/bundok laga/karne Bigay/pera Dagdag/asin Hagis/bola Turo/Tagalog Sunog/papel Hiwa/mansanas Sulat/email

Something is Going on these places Gawain sa bahay Malinis ang bahay ni Mila. Winawalis niya ang sahig araw-araw. Pinupunasan niya ang mga mesa at upuan. Nililinis din niya ang mga kuwarto. Tuwing hapon niluluto rin niya ang ulam ng pamilya. Maraming gawain sa bahay.

Paano ang Pagluto ng Sopas?

Something is Going on these places Sa Bayan ng Manila

Sa Tabing Dagat sa Florida

Sa eskuwelahan

Sa Palengke Marumi ang palengke sa Manila. Sinusunog ng mga ibinibenta ng mga tindero. Winawalis ng mga pulis ang nasunog na gamit.

Sa Bundok Banahaw

Ano ang hiningi ng mga bata sa nanay nila Ano ang binibili niya kay Aling Nena? ______________________________________ Ano ang binabasa nina Cely at Ben? ___________________________________

Nasaan + ang + noun object? Nasaan ang sorbetes at mga tinapay? _____________________ Nasaan ang kotse at susi ni tatay? Nasaan ang pula at puting damit ko?

Nasaan ang mga sapatos at bag ng mga bata? _____________________ Nasaan ang halaman at puno para sa hardin? Nasaan ang patis, toyo, at paminta sa kusin? Nasaan ang tuwalya, sabon at shampu ni ate? ___________________________________

Sentence Starters: Form sentences in the OF Kapag maganda ang panahon Kapag tag-init Kahapon ng umaga Bukas ng gabi Araw-araw Tuwing Miyerkoles Tuwing umaga Kanina Noong Biyernes

Larawan: Ano ang ginagawa nila sa mga bagay? Ano ang ginagawa ni Lola sa mga pagkain? Ano ang itinuturo ni Bb. Gomez? Ano ang ginagawa ni Tatay? Ano ang nangyayari sa larawan #4? Ano ang minamaneho ni Eddie? Ano ang tinatahi ni Nanay? Ano ang bibilhin nina Nanay, Nene at Linda sa Mall? Ano ang nilalaro ni Boy at ni Nene? Ano ang ginagawa ni Nanay?

SPEAKING

Roleplay: Your family owns a farm Roleplay: Your family owns a farm. Complain to your friends how inconvenient it is for you parents to be away on a trip. Enumerate what you have to do everyday, did yesterday, and have to do in the coming days. Use both AF and OF verbs.

Use the following time indicators in your short narrative. Kahapon, _________________ Kagabi, __________________ Araw-araw, _________________ Tuwing umaga, ________________ Bukas ng gabi, ________________ Sa Sabado, ________________________

More Writing and Speaking: How to make something Magsulat ng mga “how to” narratives tungkol sa mga sumusunod na tema: Paano ang paglaro ng Baseball? Paano maghanda para sa job interview? Paano umpisahan ang isang maliit na hardin ng mga gulay? Paano bumili ng bagong kotse? Paano magmaneho ng kotse sa Taglamig? Paano maging turista sa isang bansa?

Halimbawa: Paano ang pagluto ng Adobo at gulay: Una, pumunta ka sa palengke at bumili ng mga sangkap. Bilhin ang pinakasariwang karne ng baboy at manok. Bumili ka rin ng toyo, bawang, mantika at paminta at mga gulay. Sa kusina, linisin ang mga gagamitin sa paghiwa at pagluto. Hiwain nang maliliit ang karne. Pitpitin ang bawang. Hiwain din ang mga gulay. Painitin ang “wok”. Igisa ang karne sa mantika. Ilagay ang bawang at igisa rin. Ilagan ang toyo, mantika at pamita. Lutuin ng mga 20 minuto. Ilagay ang mga gulay at lutuin ng mga 5 minuto. Ihain ang adobo at gulay. Kainin ito sa mainit na kanin.

Una, _______________________________ ___________________________________ Pangalawa, _________________________ Pagkatapos, _________________________ ____________________________________ Panghuli, ____________________________