Bylbiau’r Gwanwyn i Ysgolion Canlyniadau’r archwiliad 2006-2011

Yr archwiliad Ers Hydref 2005 mae gwyddonwyr ysgol o Gymru benbaladr wedi bod yn cadw cofnodion tywydd a nodi pryd mae eu blodau yn ymagor fel rhan o astudiaeth hirdymor sy’n edrych ar effeithiau tymheredd ar fylbiau’r gwanwyn.

Rydyn ni wrth ein bodd i fedru cydweithio ag Ymddiriedolaeth Edina sy'n noddi'r potiau a'r bylbiau ac yn ehangu cyrhaeddiad y project i Loegr a'r Alban! Wnaeth 71 o ysgolion cymryd rhan yn 2012!

Rhoddodd yr ysgolion eu canlyniadau ar y we.

Yr astudiaeth hirdymor Mae’n hinsawdd a’n tymhorau’n newid. Dros y degawd neu ddau nesaf (a mwy gobeithio) rydym am i’r gwyddonwyr ysgol ddangos sut mae’r newid yn yr hinsawdd yn effeithio ar amseroedd ymagor mewn bylbiau’r gwanwyn. Yn y tymor byr mae mwy na digon i’w astudio.

Diolch yn fawr! Rydych chi i gyd yn Wyddonwyr Gwych! Mae Athro’r Ardd yn diolch yn fawr i’r holl wyddonwyr ysgol a anfonodd eu cofnodion atom ni eleni! Rydych chi i gyd yn Wyddonwyr Gwych!

Ysgolion fydd yn derbyn tystysgrifau: Radnor Primary Brynhyfryd Junior School Bishop Childs CIW Primary School Eyton Church in Wales Primary School Ysgol Cynfran Ysgol Bodfari

Cydnabyddiaeth arbennig: Gordon Primary School Laugharne VCP School Milford Haven Junior school Ysgol Iau Hen Golwyn Oakfield Primary school Windsor Clive Primary Gwobrau: tystysgrifau, perlysiau a hadau salad lliwgar.

Prizes: Certificates, sunflower seeds, salad seeds & herbs. Cymeradwyaeth uchel:  Ysgol Porth Y Felin Glyncollen Primary School Ysgol Pant Y Rhedyn Howell's School Llandaff Williamstown Primary school Ysgol Tal Y Bont Morfa Rhianedd Ysgol Deganwy Channelkirk Primary Coleg Powys Ysgol Y Ffridd Ysgol Capelulo Lakeside Primary Maesglas Primary School Ysgol Clocaenog Ysgol Bro Ciwmeirch Prizes: Certificates, sunflower seeds, salad seeds & herbs.

Yn ail: Christchurch CP School Saint Roberts Roman Catholic Primary School Sherwood Primary School St. Joseph's R C Primary (Penarth) Stanford in the Vale CE Primary School Woodplumpton St Annes C of E Primary Ysgol Nant Y Coed Prizes: £40 Amazon voucher to spend on gardening equipment.

Enillwyr 2012 Ysgol Westwood yng Nghymru. Gwobr: Taith Ddiwrnod i Amgueddfa Lechi Cymru yn Llanberis. Ysgol Earlston yn yr Alban. Gwobr: Taith Ddiwrnod i Gerddi Botaneg Frenhinol yng Nghaeredin. Ysgol Fulwood and Cadley yn Lloegr. Gwobr: Taith Ddiwrnod i Amgueddfa Gwyddoniaeth a Diwydiant ym Manceinion.

Crynodeb 2005-2012 Dyma grynodeb o’n canlyniadau ni ers 2005. Gallwch chi lawrlwytho’r canlyniadau i’w hastudio o www.amgueddfacymru.ac.uk/cy/scan/bylbiau/

Ddata y DU a Cymru Eleni rydym yn croesawu ysgolion o Loegr a'r Alban i gymryd rhan yn yr ymchwiliad! Am y tro 1af gennym ddata o bob rhan o'r DU. Rwyf wedi cynhyrchu dwy set o ddata, un ar gyfer Cymru 2005-2012 ac un arall ar gyfer y DU sy'n cymharu canlyniadau rhwng gwahanol wledydd.

Crynodeb Canlyniadau DU

Pa wlad oedd y cynhesaf / oeraf?

Pa wlad oedd â'r oriau o haul mwyaf / lleiaf?

Ym mha wlad oedd y glaw mwyaf / lleiaf?

Flowers will open earliest in areas where it is both warm and sunny Flowers will open earliest in areas where it is both warm and sunny. Especially during the month of February.

As a result the flowers opened much earlier in England this year.

Pethau i’w hastudio… Gwnewch siartiau amlder a graffiau i ganfod y cymedrau. A wnaeth blodau agor yn hwyr mewn ysgolion oedd yn cofnodi tywydd oer? Sut wnaeth tymheredd, heulwen a glaw effeithio ar ddyddiadau blodeuo ar gyfartaledd? Chwiliwch am dueddiadau mewn gwahanol lefydd yng Nghymru. Gwelwch: www.amgueddfacymru.ac.uk/scan/bylbiau

Crynodeb Canlyniadau Cymru

Roedd y gwanwyn 2012 yn gynhesach nag y blynyddoedd blaenorol Roedd y gwanwyn 2012 yn gynhesach nag y blynyddoedd blaenorol. O Tachwedd i Ionawr roedd yn gynnes ond yna trodd yn oer yn mis Chwefror ac roedd mis Mawrth yn eithriadol o gynnes. Tymheredd cymedrig / Average temperature °C 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Tach / Nov 6 7.5 7.4 6.9 8 4.7 9.1 Rhag / Dec 4.2 4.9 3.5 3 -0.4 Ion / Jan 4 6.5 6.1 2.9 1.2 3.2 5.5 Chwef / Feb 3.6 5 3.9 2.4 Mawrth / March 4.6 6.4 5.6 6.2 5.1 7.9 Misoedd i gyd / All months 4.48 6.28 5.80 4.68 3.94 3.90 6.50

Ers i ni ddechrau cofnodi, yn gyffredinol mae’r tymheredd wedi mynd yn oerach, ond 2012 yw’r y cynhesaf hyd yn hyn.

Oriau o heulwen wedi amrywio'n fawr dros y blynyddoedd, ond 2012 oedd gyda’r swm lleiaf o heulwen.

O ganlyniad, y dyddiad blodeuo yn eithaf hwyr o'i gymharu â blynyddoedd blaenorol.

Roedd glawiad hefyd yn isel iawn eleni.

Tabl o Canlyniadau Cymru 2005-2012 Blwyddyn Dyddiad blodeuo'r crocws Dyddiad blodeuo'r cenin Pedr Tymheredd (ºC) Oriau o haul Glawiad cymedrig Year Crocus flowering date Daffodil flowering date Temp (ºC) Hours of sunshine Average rainfall (mm) 2012 05/03/2011 10/03/2011 6.5 83 2011 03/03/2011 12/03/2011 3.9 81 100 2010 06/03/2011 24/03/2011 3.94 77 151 2009 13/03/2011 07/03/2011 4.68 78 97 2008 16/02/2011 14/02/2011 5.8 158 2007 6.28 79 165 2006 25/02/2011 19/03/2011 4.48 76 66

Sut mae’r tywydd yn effeithio ar amseroedd blodeuo cennin pedr?

Mae’r patrwm yn dangos: Wrth i’r tymereddau ostwng, mae cennin pedr yn blodeuo’n hwyrach – ond ceir rhai eithriadau.

Pa flynyddoedd sydd ddim yn dilyn y patrwm? Atb: 2011 a 2012 Esboniad posibl: Er bod yna lawer o heulwen yn 2011 a 2012 agorodd y blodau’n hwyr, fwy na thebyg gan fod y tymereddau mor isel – yr isaf ar gofnod.

Mae’r patrwm yn dangos: Wrth i’r oriau o heulwen leihau, mae cennin pedr yn agor yn hwyrach – ond ceir rhai eithriadau.

Pa flynyddoedd sydd ddim yn dilyn y patrwm? Atb: 2012 Esboniad posibl: Er bod ychydig o heulwen yn 2012 nad oedd y blodau wedi agor mor hwyr â 2006 a 2010. Gallai hyn fod oherwydd oedd y tymheredd yn uchel iawn.

Sut mae’r tywydd yn effeithio ar amseroedd blodeuo’r crocysau?

Mae’r patrwm yn dangos: Yn gyffredinol, fel mae’r tymheredd yn mynd yn is mae’r blodau crocws agor yn ddiweddarach - ond ceir rhai eithriadau.

Pa flynyddoedd sydd ddim yn dilyn y patrwm? Atb: 2009 & 2012 Esboniad posibl: Er oedd y tymheredd yn 2009 yn weddol gynnes agor y blodau yn diweddaraf. Mae hyn yn debygol o fod oherwydd bod y oriau o heulwen yn isel iawn y flwyddyn honno.

Mae'r patrwm yn dangos: Yn gyffredinol, pan fydd llai o heulwen mae’r blodau crocws yn agor yn hwyrach - ond ceir rhai eithriadau.

Pa flynyddoedd sydd ddim yn dilyn y patrwm? Atb: 2006, 2011 & 2012. Esboniadau posibl: Er nad oedd llawer o heulwen yn 2006 a 2012 wnaeth y blodau agor yn weddol cynnar. Mae hyn yn debygol o fod oherwydd bod y tymheredd yn gynnes hefyd y flwyddyn yna. Er bod llawer o heulwen yn 2011 agorwyd y blodau yn weddol hwyr. Mae hyn yn debygol o fod oherwydd bod y tymheredd yn yr flwyddyn yna.

Dod o hyd i patrwm yn anodd ond mae rhai pethau yn glir ... Mae'r bylbiau yn dibynnu ar y haul a gwres er mwyn blodeuo. Mae ein tymhorau yn dod yn fwy anodd eu rhagweld gan fod ein byd yn cynhesu.

Pethau i’w hastudio… Gwnewch siartiau amlder a graffiau i ganfod y cymedrau. A wnaeth blodau agor yn hwyr mewn ysgolion oedd yn cofnodi tywydd oer? Sut wnaeth tymheredd, heulwen a glaw effeithio ar ddyddiadau blodeuo ar gyfartaledd? Chwiliwch am dueddiadau mewn gwahanol lefydd yng Nghymru. Gwelwch: www.amgueddfacymru.ac.uk/scan/bylbiau