Medication Errors تهیه کنندگان : زهرا جمشیدی – کارشناس ارشد پرستاری دکتر رحیم محمدی- پزشک داروساز جهت آموزش پرستاری - 1394

خطای دارویی پرستاران: در مطالعه ای که در سال 90 توسط فاطمه حاجی بابایی و همکاران انجام شد مشخص شد که پرستارانی که کلاس های آموزشی دارویی را گذرانده بودند و همچنین پرستاران زن کمتر دچار خطاهای دارویی شدند.همچنین خطاهای دارویی در شیفت شب بیشتر بوده است. مهم ترین خطاها در این مطالعه عبارتند از: دادن چند داروی خوراکی با هم عدم رعایت زمان مناسب دارو ( قبل یا بعد از غذا) تزریق سریع داروهایی که باید آرام تجویز شود دادن دارو دیرتر یا زودتر از زمان مقرر

Medication Error چیست؟ این دسته از خطاها از جمله خطاهای معمول هستند که به راحتی قابل پیشگیری هستند و در صورتی که این خطاها اتفاق بیفتد می تواند باعث ایجاد عوارض دارویی شود که نتیجه آن پایین آمدن سطح سلامت است. علل مختلفی می تواند ایجاد کننده این خطاها باشد که در تمام مراحل از نسخه نویسی تا دریافت دارو می تواند رخ دهد.

Incorrect Transcription : زمانی که مسئله ای در ذهنمان است اما زمانی که میخواهیم روی کاغذ بیان کنیم بیان متفاوتی از آن مسئله داریم . بطور مثال می توان از غلط مصطلحی یاد کرد که در بیمارستانهای ما وجود دارد. در بیمارستانهای ما از نام تجاری Keflin برای داروی Cefazolin استفاده می کنیم در صورتی که نام تجاری این دارو Kefzol است و نام تجاری Keflinمربوط به داروی Cephalothin است که این دارو در بازار دارویی ایران موجود نیست.

Use Of Inappropriate Diluents زمانی که دارو را در حلال نامناسب و ناسازگار حل می کنیم مثلا داروی Ceftriaxone نباید در سرم Ringer ریخته شود.

Contamination Of Solution: زمانی که محلول ها به هر دلیلی دچار آلودگی میکروبی شوند که بسیار خطرناک است. مثلا محلول آماده تزریق Meropenem تا 24 ساعت قابل نگه داری است اما اگر بیش از این طول بکشد ریسک ایجاد آلودگی میکروبی بالا می رود.

Wrong Storage: زمانیکه محل نگهداری دارو ( از نظر دما-رطوبت-نور- فشار و....) مناسب نباشد و دارو اثربخشی خودش را از دست بدهد.

Insufficient Mixing Of Ingredient: زمانیکه جهت آماده سازی یک فرآورده ، از مقدار کمتر از حد نیاز از حلال استفاده کنیم. مثلا برای انفوزیون غیر پیوسته ا گرم ونکومایسین به 250 سی سی حلال نیاز دارم که اگر کمتر از این مقدار از حلال استفاده کنیم دچار خطای دارویی شده ایم.

Incompatibilities : زمانیکه دو دارو از لحاظ فیزیکوشیمیایی یا فارماکولوژیک با هم ناسازگار باشند مثلا دسته دارویی پنی سیلین ها با دسته دارویی آمینوگلیکوزیدها از لحاظ فیزیکوشیمیایی باهم ناسازگار هستند و باید از راههای مجزای تزریقی تجویز شوند.

Adsorption : زمانیکه تجهیزات پزشکی کارایی لازم را برای رساندن دارو به بیمار نداشته باشند و یا بعلت جذب سطحی زیاد مقداری از دارو در ظرف دارو بماند.

Incorrect Infusion Rate : زمانیکه سرعت تجویز از حد معمول کمتر یا بیشتر باشد بطور مثال داروی ونکومایسین حداقل در 60 دقیقه باید تجویز شود که اگر از این کمتر باشد مریض مستعد عارضه Red-Man Syndrome می شود.

Incomplete Delivery Of The Container Content: زمانیکه ظرف حاوی دارو را بطور کامل خالی نمیکنیم و مقداری از دارو در ته ظرف می ماند.

Difficulties In Handling Certain IV Preparation Techniques: زمانیکه میخواهیم مقداری مشخص از چند دارو را در یک تجویز اعمال کنیم ممکن است دچار مشکلاتی شویم که باعث ایجاد خطای دارویی شود.

Wrong / Omitted / Passed Expiry Date زمانیکه تاریخ انقضای دارو اشتباه نوشته شده است یا اینکه حذف شده و یا خط خورده است یا اینکه تاریخ دارو گذشته است.

Incorrect Or Missing Labeling Of Solutions: زمانیکه روی محلولی که تهیه مکنیم برچسب نمی زنیم و یا برچسب اشتباه میزنیم.

Mistake In Calculation Of Drug Concentration زمانیکه در محاسبه غلظت دارویی که تجویز شده ات دچار اشتباه می شویم که در نهایت باعث می شود دوز نامناسبی از دارو به بیمار برسد.

Mix-up Of Drugs: زمانیکه داروها اشتباها به جای هم گرفته می شوند مثلا زمانیکه نام داروها و یا بسته بندی داروها شبیه هم باشد بیشتر اتفاق می افتد.

Mix-up Patients: زمانیکه داروی بیماری به هر دلیلی برای بیمار دیگری استفاده می شود.

راهکارها: برگزاری کلاسهای متفاوت آموزشی آموزشی برای سرپرستاران و پرستاران افزایش تعداد پرستاران ثبت عوارض دارویی و ریشه یابی علل ایجاد آن توجه بیشتر مدیران به خطاهای دارویی نظارت دقیق و سیستم ثبت وگزارش دهی خطاهای دارویی رعایت 8 اصل:بیمار صحیح، داروی صحیح، دوز صحیح، راه تجویز صحیح، زمان صحیح، ثبت صحیح، علت صحیح استفاده و اثر صحیح دارو.

انواع دستورات PRN:در صورت لزوم Stat :دستور فوری فقط برای یک بار استفاده گردد. QD :فقط یک بار در روز(9 صبح) BID(BD) :دو بار در روز (9 – 17) TID(TDS) :سه بار در روز(9- 13- 17) QID :چهار بار در روز(9-13-17-21) D.C :دارو قطع گردد RPO :تکرار دستورات قبلی Q12h ( 9 صبح – 9 شب) QOD: یکبار در روز

دستورات دارویی NPO :از راه دهان چیزی نخورد KVO :باز نگه داشتن رگ Ac :قبل غذا(Anti Cibum ) pc :بعد غذا AM :صبح PM :عصر

:منابع WWW.FDA.GOV WWW.EMA.EUROPA.EU WWW.NLM.NHI.GOV WWW.AMERICANNURSETODAY .COM WWW.MEDSCAPE.COM WWW.WEBMED.COM